Πόσο πιθανή είναι μια σύγκρουση ΗΠΑ - Ρωσίας στη Συρία;
Τα ξημερώματα της 14ης Απριλίου, ΗΠΑ, Γαλλία και Αγγλία προσέβαλλαν με πυραύλους που εκτοξεύτηκαν από πλοία και αεροπλάνα, τρεις στόχους στην Συρία, σε αντίποινα για την φερόμενη με χημικά όπλα επίθεση που έγινε στις 7 Απριλίου στην πόλη Ντούμα, 10 χιλιόμετρα από την Δαμασκό. Ο πρόεδρος Πούτιν της Ρωσίας είπε ότι η επίθεση δεν θα περάσει χωρίς συνέπειες, ενώ τόνισε το ότι αυτή έγινε χωρίς την εξουσιοδότηση του ΟΗΕ.
Όλο δε το διάστημα που μεσολάβησε από την 7η μέχρι και την 14η Απριλίου, ΗΠΑ και Ρωσία αντάλλαξαν αιχμηρές δηλώσεις θυμίζοντας την εποχή του ψυχρού πολέμου και την κρίση της Κούβας του 1962.
Γεννάται λοιπόν το ερώτημα, πόσο πιθανή είναι μια απ’ ευθείας σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, εξ’ αιτίας του ψυχροπολεμικού κλίματος που έχει δημιουργηθεί μεταξύ τους λόγω του πολέμου στην Συρία;
Η θέση του άρθρου είναι ότι ΗΠΑ και Ρωσία είναι Μεγάλες Δυνάμεις και ορθολογικοί δρώντες, δηλαδή υπολογίζουν την σχέση κόστους/οφέλους των επιλογών τους στην εξωτερική πολιτική, στην δε Συρία, δεν διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα. Συνεπώς δεν είναι πιθανή μια μεταξύ τους θερμή αντιπαράθεση. Στην αρχή του άρθρου θα ορισθεί η έννοια της μεγάλης δυνάμεως, θα αναλυθούν τι συμφέροντα διακυβεύονται για ΗΠΑ και Ρωσία στην Συρία. Στη συνέχεια θα αναφερθούν οι περιοχές στις οποίες διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα για ΗΠΑ και Ρωσία και, το άρθρο θα κλείσει με επίλογο.
Η έννοια της Μεγάλης Δυνάμεως
Για το άρθρο, οι ΗΠΑ και η Ρωσία θεωρούνται Μεγάλες Δυνάμεις υπό την έννοια ότι διαθέτουν επαρκή στρατιωτική ισχύ ώστε μια μεταξύ τους αναμέτρηση με συμβατικές δυνάμεις να αφήσει και τις δυο σοβαρά εξασθενημένες και σε χειρότερη κατάσταση από ότι ήταν πριν την μεταξύ τους εμπλοκή. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, για να αποφύγουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο όπως γράφει ο Edward Carr στο έργο του «Η Εικοσαετής Κρίση,’’ συμβάλλουν στην διεθνή τάξη περιορίζοντας τους μεταξύ τους πολέμους ακολουθώντας μια γενική συνεννόηση και σεβόμενες η μια τις σφαίρες επιρροής της άλλης.
Συμφέροντα ΗΠΑ που διακυβεύονται στη Συρία
Για τις ΗΠΑ δεν διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα στην Συρία. Δηλαδή δεν απειλείται ούτε η ασφάλεια ούτε και η εδαφική ακεραιότητα των ΗΠΑ από τις επιχειρήσεις στην Συρία. Ακόμη και η Μέση Ανατολή έπαψε να έχει την στρατηγική σημασία που είχε για τις ΗΠΑ την δεκαετία του 90. Τότε η ίδια η ισχύς των ΗΠΑ εξηρτάτο από την απρόσκοπτη ροή πετρελαίου προς αυτές, οπότε η εξασφάλιση σταθερής ροής του πετρελαίου από την Μέση Ανατολή προς τις ΗΠΑ και την δυτική συμμαχία γενικότερα, αποτελούσε ζωτικό συμφέρον για τις ΗΠΑ. Χωρίς καύσιμα, δεν μπορούσε να λειτουργήσει η στρατιωτική μηχανή των ΗΠΑ, ούτε να υπάρξει βιομηχανική παραγωγή. Οι ΗΠΑ εισάγουν πλέον πετρέλαιο από πολλές χώρες, ενώ από το 2005 και μετά, ασχολήθηκαν σοβαρά με την εγχώρια παραγωγή από σχιστολιθικά πετρώματα. Το 2017, οι ΗΠΑ παρήγαγαν 9,3 εκατ βαρέλια/ημέρα από εγχώριες πηγές ενώ κατανάλωναν 19,8 εκατ βαρέλια/ημέρα.
Στον Πίνακα 1, φαίνεται η φθίνουσα ποσότητα πετρελαίου που οι ΗΠΑ εισάγουν την τελευταία πενταετία από τις χώρες του Κόλπου (Βλέπε Πίνακα 1- Εισαγωγές Αργού Πετρελαίου από ΗΠΑ)
Για τον λόγο αυτό, η κυβέρνηση Ομπάμα απέσυρε τον όγκο των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ το 2011 συμφώνως και με τις προεκλογικές της εξαγγελίες, σε μια προσπάθεια αποδεσμεύσεως της χώρας από την Μέση Ανατολή συνολικότερα. Βεβαίως οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να επανέλθουν στην Συρία το 2014, όταν συμμάχησαν με την Κουρδο-αραβική συμμαχία γνωστή ως SDF (Syrian Democratic Forces), προκειμένου να καταπολεμηθεί το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) και η κυβέρνηση των ΗΠΑ να παρουσιάσει απτά αποτελέσματα στον πόλεμο της κατά της τρομοκρατίας, χωρίς μάλιστα την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στο έδαφος σε μάχιμες αποστολές.
Συμφέροντα Ρωσίας που διακυβεύονται στη Συρία
Ούτε για την Ρωσία διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα στην Συρία. Η Ρωσία ανέπτυξε αεροπορικές κυρίως δυνάμεις στην Συρία τον Σεπτέμβριο του 2015, θέλοντας να αφήσει πίσω της την φήμη μιας ανίσχυρης διαδόχου της ΕΣΣΔ και να δείξει στην διεθνή κοινότητα ότι επανακάμπτει με αποφασιστικότητα στην διεθνή σκακιέρα. Ήθελε επίσης να δείξει στις ΗΠΑ ότι πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τους τις θέσεις της στους όποιους σχεδιασμούς τους στην Μέση Ανατολή. Στο πλαίσιο αυτό, η Ρωσία υποστηρίζει τον Ασαντ που αποτελεί την νόμιμη κυβέρνηση της Συρίας, ώστε να εξασφαλίσει την παρουσία της στην παραλιακή ζώνη, με την ναυτική βάση στην Ταρσό και την αεροπορική στην Λατάκεια. (Βλέπε Χάρτη 1- Ζώνες Επιρροής ΗΠΑ-Ρωσία-Ιράν- Τουρκίας, Μπλέ Βέλη)
Σε όλη την διάρκεια του πολέμου υποστήριξε τις κυβερνητικές δυνάμεις από αέρος προκειμένου να ανακαταλάβουν εδάφη που κατείχαν αντικαθεστωτικοί και αντάρτες του ΙΚ. Σ’ ένα δε επόμενο βήμα, στην διάρκεια του 2017, συγκάλεσε αρκετούς γύρους συνομιλιών με σχεδόν όλους τους εμπλεκομένους στον πόλεμο, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, είτε στην Αστάνα του Καζακστάν, είτε στην Ρωσία. Σκοπός της ήταν να δείξει ότι έχει την δυνατότητα να συντονίζει την επίλυση σοβαρών διεθνών προβλημάτων, και μάλιστα εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ. Στην προσπάθεια της αυτή στον διπλωματικό τομέα, ήρθε να προστεθεί και ένας γάμος συμφέροντος με την Τουρκία εκμεταλλευόμενη τις Νέο-Οθωμανικές φιλοδοξίες της τελευταίας, δημιουργώντας ευκαιρία για να επιφέρει διάσπαση της νοτιανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Περιοχές ζωτικού ενδιαφέροντος για ΗΠΑ και Ρωσία
Για τις ΗΠΑ, τα προσεχή χρόνια η προσοχή τους θα στραφεί στην αντιμετώπιση της Κίνας. Η Κίνα είναι σήμερα η δεύτερη οικονομία στον κόσμο, πρώτη είναι η οικονομία των ΗΠΑ, αλλά αυτό δεν αρκεί για να την κάνει να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία της Αμερικής. Αυτό θα γίνει όταν θα έχει αποκτήσει την απαιτούμενη τεχνολογία ώστε να μετατρέψει την οικονομική της ευχέρεια σε στρατιωτική υπεροχή. Οι ΗΠΑ έχουν ζωτικό συμφέρον να μην την αφήσουν να το πραγματοποιήσει, κάτι το οποίο πάντως φαίνεται αναπόφευκτο την προσεχή δεκαετία, με τα σημερινά στοιχεία. Η Κίνα διαθέτει σήμερα το 2,1% του ΑΕΠ της για σκοπούς Έρευνας και Αναπτύξεως (Research & Development) έναντι του 2,75% των ΗΠΑ, αλλά το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι ποσοστό αυτό για την Κίνα το 1990, ήταν 0,7%. Ένα άλλο επίσης σημαντικό στοιχείο που αποδεικνύει ότι η Κίνα κλείνει το τεχνολογικό χάσμα που την χωρίζει από τις ΗΠΑ είναι ο αριθμός των ερευνητών που παράγεται από την τριτοβάθμια εκπαίδευση των δυο χωρών. Η Κίνα έχει κάνει τεράστια βήματα από το 1996 και μετά. (Βλέπε Πίνακα 2-Αριθμός Ερευνητών σε ΗΠΑ-Κίνα)
Για την δε Ρωσία, η κρίση που προκλήθηκε στην Ουκρανία το 2014 με κατάληξη την απομάκρυνση του φιλορώσου προέδρου Γιανουκόβιτς και η πρόθεση του νυν Προέδρου της Ποροσένκο να προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ, είναι φλέγοντα ζητήματα. Ο Ποροσένκο τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, έστειλε επίσημη επιστολή στον ΓΓ του ΝΑΤΟ, ζητώντας Οδικό Χάρτη για την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ (Membership Action Plan, είναι το τελευταίο στάδιο προ της εισδοχής μιας χώρας στην Συμμαχία) Πιθανή είσοδος της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα σήμαινε ότι τα σύνορα της Δύσεως έφτασαν πλέον στην Ρωσία, αποστερώντας της ζωτικό χώρο απαραίτητο για την άμυνά της. (Βλέπε Χάρτη 2–Πεδινός Διάδρομος Ευρώπης)
Γιατί θα συνέβαινε αυτό; Διότι η περιοχή που περιέχεται μέσα στην μαύρη έλλειψη, είναι ο πεδινός διάδρομος της Ευρώπης που επιτρέπει την ανάπτυξη μηχανοκινήτων και τεθωρακισμένων μονάδων. Είναι ακριβώς οι περιοχές που χρησιμοποίησαν τόσο οι Στρατιές του Μεγάλου Ναπολέοντα για την προέλαση τους προς το Μποροντίνο, στα περίχωρα της Μόσχας το 1812, όσο και του Χίτλερ στον Β’ΠΠ για να εισβάλλουν στη Ρωσία. Τα κόκκινα παραλληλόγραμμα δείχνουν τους ορεινούς όγκους της Ευρώπης, από αριστερά προς τα δεξιά Πυρηναία, Άλπεις, Καρπάθια, που δυσκολεύουν τις επιχειρήσεις χερσαίων δυνάμεων. Πλέον αυτού, τίθεται σε κίνδυνο όλο το εγχείρημα με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 (Βλέπε Χάρτη 2, Μπλέ Κύκλος), στην Σεβαστούπολη της οποίας είναι η έδρα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας.
Επίλογος
ΗΠΑ και Ρωσία δεν έχουν συμφέρον να έρθουν σε απ’ ευθείας σύγκρουση για την Συρία, χάνοντας την θέση που κατέχουν στον διεθνή καταμερισμό ισχύος, αφήνοντας την Κίνα να κυριαρχήσει στο άμεσο μέλλον στην Ευρασία. Και οι δυο χώρες έχουν κατοχυρώσει τις θέσεις τους σε ζώνες επιρροής, από τις οποίες όχι μόνον έχουν λόγο για το τελικό καθεστώς της Συρίας, αλλά και έχουν την δυνατότητα να προωθήσουν τα δευτερεύοντα συμφέροντα τους στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. (Βλέπε Χάρτη 1-Ζώνες Επιρροής) Η Αμερική με την παρουσία της στις κουρδικές περιοχές στον βορρά και στα σύνορα με το Ιράκ, θέλει να περιορίσει την επιρροή του Ιράν στην Συρία προστατεύοντας τον καλύτερο σύμμαχο της στην περιοχή, το Ισραήλ. Για το Ισραήλ, το Ιράν αποτελεί υπαρξιακή απειλή. Σε αυτήν την επιδίωξη της Αμερικής δε, δεν έχει αντίρρηση η Ρωσία.
Άλλωστε τον Σεπτέμβριο του 2015, μόλις η Ρωσία ανέπτυξε δυνάμεις στην Συρία, οι Πούτιν και Νετανιάχου συναντήθηκαν και συμφώνησαν αμέσως στην υιοθέτηση ενός μηχανισμού συνεννοήσεως/αποκλιμακώσεως για τον τρόπο που θα επιχειρούν οι δυνάμεις τους στην Συρία. Αποτέλεσμα αυτής της συνεννοήσεως ήταν η άδεια που έχει το Ισραήλ να προσβάλλει ιρανικούς στόχους και στόχους της Χεζμπολά στο συριακό έδαφος. Η Ρωσία επιθυμεί να διατηρήσει την επιρροή στο ανατολικό τμήμα της Συρίας με τις βάσεις της στην ακτή της Μεσογείου, κάτι το οποίο φαίνεται να έχει κατανοήσει και αποδεχτεί η Αμερική. Και οι δυο χώρες κρατούν το χαρτί της αντιπαραθέσεως για περιοχές στις οποίες διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα. Για τις μεν ΗΠΑ είναι η Ασία με την πιθανή ανάδειξη της Κίνας και σε σύγχρονη στρατιωτική δύναμη, για την δε Ρωσία η ευρωπαϊκή ήπειρος και η προσέγγιση του ΝΑΤΟ στα σύνορα της.
Ανδρέας Ματζάκος,
Απόστρατος Αξκος του ΣΞ και κατέχει MSc στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές.
Είναι δόκιμος ερευνητής στον Τομέα Αμυντικών Θεμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.
17/4/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Μπροστά σε σκληρά διλήμματα βρίσκεται η 'Αγκυρα.
Oύτε τη «συμμαχία» με τις ΗΠΑ, ούτε τη «στρατηγική σχέση» με τη Ρωσία, ούτε τη «συνεργασία» με το Ιράν θέλει να θυσιάσει ο Ερντογάν.
Μέχρι την περασμένη Κυριακή, η πραγματιστική σύγκλιση της Αγκυρας με τη Μόσχα στο Συριακό καλά κρατούσε. Η πρόσφατη συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν στην Αγκυρα επιβεβαίωσε την άριστη κατάσταση των ρωσοτουρκικών σχέσεων, που επέτρεψε στην Τουρκία να βάλει φρένο στα αλυτρωτικά όνειρα των Κούρδων και στον Ασαντ να εκκαθαρίσει το Χαλέπι και την ανατολική Γούτα.
Ωστόσο, οι καταγγελίες για επίθεση με χημικά όπλα στην ανατολική Γούτα έφεραν σε δυσχερή θέση την τουρκική κυβέρνηση, η οποία, από την αρχή της συριακής κρίσης, εμφανιζόταν ως προστάτης της σουνιτικής πλειοψηφίας απέναντι στο καθεστώς Ασαντ. Με την προοπτική ρήξης μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας στην ημερήσια διάταξη, η Τουρκία άρχισε να συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορούσε για πολύ ακόμη να στηρίζεται σε δύο βάρκες.
Τη Δευτέρα 9 Απριλίου, ο Ταγίπ Ερντογάν τηλεφώνησε στον Βλαντιμίρ Πούτιν για να του εκφράσει την ανησυχία του για την ανατολική Γούτα. Από την πλευρά του, ο υπ’ αριθμόν ένα σύμβουλος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, τάχθηκε δημοσίως υπέρ της στρατιωτικής επέμβασης κατά του Ασαντ, δηλώνοντας ότι «αυτή τη φορά πρέπει να πληρώσει τίμημα».
Η στάση της Αγκυρας θορύβησε το Κρεμλίνο. Την επομένη, ο Σεργκέι Λαβρόφ ανταπέδωσε τα ίσα, καλώντας την Τουρκία να παραδώσει το Αφρίν στον Ασαντ. Ο Ερντογάν το αρνήθηκε, αλλά πήρε το μήνυμα. Λίγο αργότερα, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και κυβερνητικός εκπρόσωπος Μπεκίρ Μποζντάγ υιοθετούσε πολύ ηπιότερη γλώσσα, δηλώνοντας ότι οι καταγγελίες περί χρήσης χημικών «πρέπει να διερευνηθούν από ειδικούς».
Οι ταλαντεύσεις της Αγκυρας συνεχίστηκαν την Τετάρτη. Την ώρα που ο Τραμπ προανήγγελλε πυραυλική επίθεση κατά της Συρίας, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωνε, στην Αγκυρα, ότι ο Ασαντ «έχει σκοτώσει ένα εκατομμύριο Σύρους και πρέπει να φύγει». Ωστόσο, λίγο αργότερα, ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ προσπαθούσε να κρατήσει ίσες αποστάσεις, όταν παρομοίαζε τις ΗΠΑ και τη Ρωσία με «δύο νταήδες που καβγαδίζουν στον δρόμο» και τις καλούσε να συνεργαστούν. Ανάλογη ήταν η τοποθέτηση του Ερντογάν, την Πέμπτη, όταν δήλωνε ότι η χώρα του δεν εννοεί να θυσιάσει ούτε τη «συμμαχία» της με τις ΗΠΑ, ούτε τη «στρατηγική σχέση» της με τη Ρωσία, ούτε τη «συνεργασία» της με το Ιράν.
Εύκολο να το λες, δύσκολο να το πετύχεις. Αν η σύγκρουση Δύσης - Ρωσίας πάρει διαστάσεις και διαρκέσει, η Τουρκία θα κληθεί να πάρει πολύ δύσκολες αποφάσεις. Θα ήταν πολύ απίθανο να ταυτιστεί, σε αυτή την περίπτωση, με τη Ρωσία, κάτι που θα την απομάκρυνε οριστικά από τη Δύση. Από την άλλη πλευρά, ενδεχόμενη δραματική αποδυνάμωση του Ασαντ από τη Δύση ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την Τουρκία. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ πιθανό ότι οι Κούρδοι, με την υποστήριξη της Αμερικής, θα κατακτήσουν τουλάχιστον διευρυμένη αυτονομία στη βόρεια Συρία. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Στο μεταξύ, η γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή έχει επιδεινώσει σοβαρά την ήδη ευάλωτη θέση της τουρκικής οικονομίας. Από βδομάδα σε βδομάδα η τουρκική λίρα καταγράφει αρνητικά ρεκόρ έναντι του δολαρίου και ο πληθωρισμός κινείται σε διψήφια νούμερα. Η κεντρική τράπεζα θα έπρεπε από καιρό να έχει ανεβάσει τα επιτόκια δανεισμού για να προστατέψει το νόμισμα, αλλά ο Ερντογάν δεν την αφήνει γιατί φοβάται ότι η αναπόφευκτη άνοδος της ανεργίας θα μπορούσε να του κοστίσει ακριβά: το 2019, το κυβερνών κόμμα έχει να αντιμετωπίσει δημοτικές, βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, στις οποίες θα κριθεί και το πολιτικό μέλλον του ισχυρού άνδρα.
Υπό αυτό το πρίσμα, ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να εύχεται μια γρήγορη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο κάτι τέτοιο εξαρτάται ολοένα και λιγότερο από τον ίδιο.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
http://www.kathimerini.gr/958938/article/epikairothta/kosmos/mprosta-se-sklhra-dilhmmata-vrisketai-h-agkyra
15/4/2018
2.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Μπροστά σε σκληρά διλήμματα βρίσκεται η 'Αγκυρα.
Oύτε τη «συμμαχία» με τις ΗΠΑ, ούτε τη «στρατηγική σχέση» με τη Ρωσία, ούτε τη «συνεργασία» με το Ιράν θέλει να θυσιάσει ο Ερντογάν.
Μέχρι την περασμένη Κυριακή, η πραγματιστική σύγκλιση της Αγκυρας με τη Μόσχα στο Συριακό καλά κρατούσε. Η πρόσφατη συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν στην Αγκυρα επιβεβαίωσε την άριστη κατάσταση των ρωσοτουρκικών σχέσεων, που επέτρεψε στην Τουρκία να βάλει φρένο στα αλυτρωτικά όνειρα των Κούρδων και στον Ασαντ να εκκαθαρίσει το Χαλέπι και την ανατολική Γούτα.
Ωστόσο, οι καταγγελίες για επίθεση με χημικά όπλα στην ανατολική Γούτα έφεραν σε δυσχερή θέση την τουρκική κυβέρνηση, η οποία, από την αρχή της συριακής κρίσης, εμφανιζόταν ως προστάτης της σουνιτικής πλειοψηφίας απέναντι στο καθεστώς Ασαντ. Με την προοπτική ρήξης μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας στην ημερήσια διάταξη, η Τουρκία άρχισε να συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορούσε για πολύ ακόμη να στηρίζεται σε δύο βάρκες.
Τη Δευτέρα 9 Απριλίου, ο Ταγίπ Ερντογάν τηλεφώνησε στον Βλαντιμίρ Πούτιν για να του εκφράσει την ανησυχία του για την ανατολική Γούτα. Από την πλευρά του, ο υπ’ αριθμόν ένα σύμβουλος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, τάχθηκε δημοσίως υπέρ της στρατιωτικής επέμβασης κατά του Ασαντ, δηλώνοντας ότι «αυτή τη φορά πρέπει να πληρώσει τίμημα».
Η στάση της Αγκυρας θορύβησε το Κρεμλίνο. Την επομένη, ο Σεργκέι Λαβρόφ ανταπέδωσε τα ίσα, καλώντας την Τουρκία να παραδώσει το Αφρίν στον Ασαντ. Ο Ερντογάν το αρνήθηκε, αλλά πήρε το μήνυμα. Λίγο αργότερα, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και κυβερνητικός εκπρόσωπος Μπεκίρ Μποζντάγ υιοθετούσε πολύ ηπιότερη γλώσσα, δηλώνοντας ότι οι καταγγελίες περί χρήσης χημικών «πρέπει να διερευνηθούν από ειδικούς».
Οι ταλαντεύσεις της Αγκυρας συνεχίστηκαν την Τετάρτη. Την ώρα που ο Τραμπ προανήγγελλε πυραυλική επίθεση κατά της Συρίας, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωνε, στην Αγκυρα, ότι ο Ασαντ «έχει σκοτώσει ένα εκατομμύριο Σύρους και πρέπει να φύγει». Ωστόσο, λίγο αργότερα, ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ προσπαθούσε να κρατήσει ίσες αποστάσεις, όταν παρομοίαζε τις ΗΠΑ και τη Ρωσία με «δύο νταήδες που καβγαδίζουν στον δρόμο» και τις καλούσε να συνεργαστούν. Ανάλογη ήταν η τοποθέτηση του Ερντογάν, την Πέμπτη, όταν δήλωνε ότι η χώρα του δεν εννοεί να θυσιάσει ούτε τη «συμμαχία» της με τις ΗΠΑ, ούτε τη «στρατηγική σχέση» της με τη Ρωσία, ούτε τη «συνεργασία» της με το Ιράν.
Εύκολο να το λες, δύσκολο να το πετύχεις. Αν η σύγκρουση Δύσης - Ρωσίας πάρει διαστάσεις και διαρκέσει, η Τουρκία θα κληθεί να πάρει πολύ δύσκολες αποφάσεις. Θα ήταν πολύ απίθανο να ταυτιστεί, σε αυτή την περίπτωση, με τη Ρωσία, κάτι που θα την απομάκρυνε οριστικά από τη Δύση. Από την άλλη πλευρά, ενδεχόμενη δραματική αποδυνάμωση του Ασαντ από τη Δύση ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την Τουρκία. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ πιθανό ότι οι Κούρδοι, με την υποστήριξη της Αμερικής, θα κατακτήσουν τουλάχιστον διευρυμένη αυτονομία στη βόρεια Συρία. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Στο μεταξύ, η γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή έχει επιδεινώσει σοβαρά την ήδη ευάλωτη θέση της τουρκικής οικονομίας. Από βδομάδα σε βδομάδα η τουρκική λίρα καταγράφει αρνητικά ρεκόρ έναντι του δολαρίου και ο πληθωρισμός κινείται σε διψήφια νούμερα. Η κεντρική τράπεζα θα έπρεπε από καιρό να έχει ανεβάσει τα επιτόκια δανεισμού για να προστατέψει το νόμισμα, αλλά ο Ερντογάν δεν την αφήνει γιατί φοβάται ότι η αναπόφευκτη άνοδος της ανεργίας θα μπορούσε να του κοστίσει ακριβά: το 2019, το κυβερνών κόμμα έχει να αντιμετωπίσει δημοτικές, βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, στις οποίες θα κριθεί και το πολιτικό μέλλον του ισχυρού άνδρα.
Υπό αυτό το πρίσμα, ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να εύχεται μια γρήγορη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο κάτι τέτοιο εξαρτάται ολοένα και λιγότερο από τον ίδιο.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
http://www.kathimerini.gr/958938/article/epikairothta/kosmos/mprosta-se-sklhra-dilhmmata-vrisketai-h-agkyra
15/4/2018
2.
Σε υποτελή του Ιράν μετατρέπεται η Συρία.
Σε διάστημα το πολύ ενός έως δύο ετών, το τοπίο στη Συρία θα έχει αποκρυσταλλωθεί, και ο Άσαντ θα έχει κερδίσει ξανά τον έλεγχο της Συρίας, προβλέπει μιλώντας στο Liberal, ο Efraim Karsh, διευθυντής του ισραηλινού think tank, Begin- Sadat Center for Strategic Studies (BESA), ενός εκ των μεγαλύτερων στη Μέση Ανατολή.
Εξηγεί ωστόσο ότι η νέα αυτή κατάσταση θα είναι εκ φύσεως ασταθής και το νέο καθεστώς αιχμάλωτο των Ιρανών και Ρώσων πατρόνων του, αφού θα δούμε την αλεβιτική μειονότητα (περίπου το 10% του πληθυσμού) να κυριαρχεί πάνω στη πολύ μεγαλύτερη σουνίτικη πλειοψηφία της Συρίας. «Και για να το θέσω με μεγαλύτερη σαφήνεια, η Συρία θα μετατραπεί σε έναν αποτελεσματικό υποτελή του αναδυόμενου Ιράν, το οποίο θα δει έτσι να επιτυγχάνεται ο πολύ παλαιός του στόχος, της δημιουργίας ενός σιιτικού διαδρόμου από τον Περσικό Κόλπο έως την Μεσόγειο», σημειώνει ο κ. Karsh.
Σχετικά με το ρόλο των ΗΠΑ στη περιοχή, εκτιμά ότι οι πιέσεις που της ασκούν χώρες, όπως Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Ιορδανία και εκείνες του Κόλπου, πιθανόν να πείσουν τη διακυβέρνηση Τραμπ να παραμείνει στη Συρία. Ακτινογραφώντας τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, θεωρεί ότι είναι αρκετά πιθανός στο μέλλον ένας εξαιρετικά καταστροφικός και δαπανηρός πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν- Χεζμπολάχ. «Η προσφάτως αναφερθείσα καταστροφή μιας βάσης Ιρανικών drone στη Συρία από την αεροπορία του Ισραήλ, και οι απειλές για αντίποινα από το Ιράν, θα μπορούσε να είναι η αρχή προς την ολίσθηση σε μια Ιρανο-Ισραηλινή σύγκρουση στη Συρία, και πιθανώς στο Λίβανο, μέσω του “αντιπροσώπου” της Τεχεράνης, δηλαδή τη Χεζμπολάχ», αναφέρει ο διευθυντής του think tank BESA.
Efraim Karsh
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Ποιος τελικά ήταν ο στόχος της επίθεσης στη Συρία; Πως εκλάβατε εσείς τον προσεκτικό και μετρημένο χαρακτήρα των επιθέσεων, και τι δείχνει αυτό για το μέλλον;
Η πυραυλική επίθεση ήταν ένα καθαρό μήνυμα στο καθεστώς Άσαντ ότι οι δυτικές δυνάμεις, πρώτα και κύρια οι ΗΠΑ, δεν θα ανεχτούν ξανά τη χρήση χημικών όπλων εναντίον πολιτών. Επίσης και σε αντίθεση με την εποχή Ομπάμα, ήταν ένα μήνυμα, ότι η παραβίαση των κόκκινων γραμμών θα έχει αντίστροφες συνέπειες.
Είναι αλήθεια ότι το χτύπημα ήταν σχετικά περιορισμένο ως αποτέλεσμα αφενός της δυτικής απροθυμίας να επιδεινωθούν οι ήδη τεταμένες σχέσεις με τη Μόσχα, αφετέρου μιας συμφωνίας των ΗΠΑ με τους Βρετανούς και Γάλλους συμμάχους τους, προκειμένου οι τελευταίοι να συμμετάσχουν στην επίθεση.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, εστάλη ένα σαφές μήνυμα και ελάχιστοι αμφιβάλλουν ότι μια επανάληψη της χρήσης χημικών όπλων από τον Άσαντ, θα εισπράξει μια ακόμη πιο σκληρή απάντηση.
- Παρ’ όλα αυτά, θα δούμε κάποια στιγμή μεγαλύτερη αποφασιστικότητα προκειμένου να σταματήσει αυτός ο επταετής εμφύλιος; Και πως φαντάζεσθε την επόμενη ημέρα στη Συρία; Ποιο ρόλο θα παίξουν άραγε η Ρωσία και το Ιράν;
Όλοι οι πόλεμοι τελειώνουν αργά ή γρήγορα και η συριακή διαμάχη δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Με την υποστήριξη του Ιράν και της Ρωσίας, το καθεστώς Άσαντ επιβεβαίωσε τον έλεγχό του στο μεγαλύτερο μέρος της Συρίας, αν και με φοβερό κόστος, περίπου 700.000 νεκρών και εκατομμυρίων προσφύγων. Αυτή διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στους προσεχείς μήνες, τον επόμενο χρόνο ή μέσα στη διετία, οπότε ο Άσαντ θα έχει κερδίσει ξανά τον έλεγχο της Συρίας.
Αλλά, όπως συνέβαινε και πριν, θα δούμε σε μια τέτοια περίπτωση, να κυριαρχεί η αλεβιτική μειονότητα (περίπου το 10% του πληθυσμού) πάνω στη πολύ μεγαλύτερη σουνίτικη πλειοψηφία (αν και η δημογραφική ισορροπία έχει κάπως αλλάξει από την παρουσία εκατοντάδων χιλιάδων Ιρανών και Σιιτών στη Συρία), γεγονός που θα καταστήσει την νέα αυτή κατάσταση εκ φύσεως ασταθή και το νέο καθεστώς αιχμάλωτο των Ιρανών και Ρώσων πατρόνων του.
Για να το θέσω με μεγαλύτερη σαφήνεια: Η Συρία θα μετατραπεί σε έναν αποτελεσματικό υποτελή του αναδυόμενου Ιράν, το οποίο θα δει έτσι να επιτυγχάνεται ο πολύ παλαιός του στόχος, της δημιουργίας ενός σιιτικού διαδρόμου από τον Περσικό Κόλπο έως την Μεσόγειο.
- Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση Τραμπ στερείται μιας συνεκτικής στρατηγικής προκειμένου να τερματιστεί η σύγκρουση στη Συρία; Και άραγε η αμερικανική επέμβαση δεν έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την πρόθεση Τράμπ για αποχώρηση από τη Συρία;
Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι διχασμένος. Από τη μία έκανε καμπάνια με σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», και την ανάγκη περιορισμού των αμερικανικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, και από την άλλη, αναγνωρίζει πλέον ότι χρειάζεται η διάθεση περισσότερων πόρων προκειμένου να διατηρηθεί η επιρροή των ΗΠΑ σε ευαίσθητα σημεία του πλανήτη, όπως στη Μέση Ανατολή και στη Κορεατική χερσόνησο.
Έτσι εξηγείται και η φαινομενικά αντιφατική πολιτική από τη μια να ανακοινώνει την πρόθεση αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συρία, και από την άλλη να εξαπολύει πυραυλική επίθεση στο καθεστώς του Assad. Βέβαια, υπάρχει ένα κρίσιμο σημείο, όπου η διακυβέρνηση Τράμπ έχει υιοθετήσει μια σαφή, αναμφισβήτητη και εξαιρετικά λογική στρατηγική: Να υποστηρίζει τους συμμάχους των ΗΠΑ και να στέκεται απέναντι στους εχθρούς της, αντί να επιχειρεί να καταπραΰνει τις εντάσεις μαζί τους σε βάρος των μακροχρόνιων συμμαχιών της Ουάσινγκτον, όπως έκανε με καταστροφικά αποτελέσματα η διακυβέρνηση Ομπάμα.
Και ενώ είναι πιθανόν πέρα από τις αμερικανικές δυνατότητες ο τερματισμός του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, ο οποίος ούτως ή άλλως μοιάζει να οδηγείται προς το τέλος του, μια σειρά από προσπάθειες προς την Ουάσινγκτον, από τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, την Ιορδανία και τις χώρες του Κόλπου, πιθανόν να την πείσει τελικά να παραιτηθεί από την πρόθεσή της να αποχωρήσει από τη Συρία.
- Δεδομένου ότι στη Συρία, το status quo στο έδαφος, παραμένει λίγο πολύ το ίδιο, ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για το Ισραήλ, έναν από τους βασικούς μέχρι σήμερα κερδισμένους στη περιοχή; Πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ μέσα στους επόμενους μήνες;
Η μεγαλύτερη απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ ως αποτέλεσμα της συριακής σύγκρουσης είναι η στρατιωτική και στρατηγική εδραίωση του Ιράν, στην αυλή του Ισραήλ. Μια ηγεμονική δύναμη που κυβερνάται από ένα φανατικό ισλαμικό καθεστώς, το οποίο έχει σαν στόχο γενικά την παγκόσμια επέκταση και ειδικότερα την καταστροφή του Ισραήλ. Κι αυτό την ίδια ώρα που η Δύση, φοβούμενη να ανταγωνιστεί τους μουλάδες, κάνει τα στραβά μάτια σε αυτή την επικίνδυνη εξέλιξη.
Αυτή η δύσκολή κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τη ρωσική παρουσία στη Συρία, που περιορίζει την επιχειρησιακή ελευθερία των κινήσεων του Ισραήλ, παρ’ ότι μέχρι σήμερα, η Ιερουσαλήμ και η Μόσχα έχουν καταφέρει να συντονίσουν τις κινήσεις τους, ώστε να αποφύγουν τη κλιμάκωση.
Η προσφάτως αναφερθείσα καταστροφή μιας βάσης Ιρανικών drone στη Συρία από την αεροπορία του Ισραήλ, και οι απειλές για αντίποινα από το Ιράν, θα μπορούσε να είναι η αρχή προς την ολίσθηση σε μια Ιρανο-Ισραηλινή σύγκρουση στη Συρία, και πιθανώς στο Λίβανο, μέσω του “αντιπροσώπου” της Τεχεράνης, δηλαδή τη Χεζμπολάχ.
- Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι πιο πιθανό να συγκλίνει προς μια κατάσταση ειρήνης ή συγκρούσεων περιορισμένης κλίμακας, παρά σε ένα ευρύτερο πόλεμο. Άλλοι πιστεύουν ότι ακόμη και αν μια κλιμάκωση έχει μικρές πιθανότητες, εντούτοις θα μπορούσε να μετατρέψει την πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής σε νούμερο 1 πρόβλημα διεθνώς. Ποια είναι η άποψή σας;
Τις τελευταίες δεκαετίες η βία στη Μέση Ανατολή μετατοπίστηκε προς ένα «πόλεμο χαμηλής έντασης».
Στρατοί αποδιοργανώθηκαν λόγω εσωτερικών αναταραχών και τρομοκρατικές ομάδες απέκτησαν τεράστιες διαστάσεις, κυρίως το ISIS, το οποίο έφτασε να ελέγχει στις δόξες του εκτάσεις, μεγαλύτερες από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αλλο παράδειγμα είναι η Χεζμπολάχ, η οποία ελέγχει το Λίβανο και είναι εξοπλισμένη με πάνω από 100.000 ρουκέτες και πυραύλους.
Εντούτοις, ο παραδοσιακός πόλεμος συνέχισε να υπάρχει, όπως αποδεικνύεται από την ήττα του ISIS στις συμβατικές επιχειρήσεις, και μπορεί να επαναληφθεί σε μελλοντικές συγκρούσεις, μεταξύ του Ισραήλ και των εχθρών του προς το Βορρά, δηλαδή τη Συρία, το Λίβανο και τις ιρανικές δυνάμεις με βάση τη Συρία.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι, ότι για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ (1980-1988), όπου έλαβαν χώρα εκτεταμένες επιθέσεις σε πληθυσμιακά κέντρα χωρίς να υπάρξει αντίδραση από τη διεθνή κοινότητα, πλέον πολλές περιφερειακές δυνάμεις, και ειδικά η Συρία και το Ιράν (για να μην αναφέρουμε τρομοκρατικές ομάδες όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς), βασίζονται σε στρατιωτικές στρατηγικές εναντίον του Ισράηλ με επιθέσεις σε μη στρατιωτικούς στόχους και μη εμπολέμους.
Και ενώ αυτή η μορφή πολέμου συνιστά ένα ξεκάθαρο και κραυγαλέο έγκλημα πολέμου, η παγκόσμια κοινότητα ο κόσμος είναι εξαιρετικά ανεκτική απέναντι σε αυτή την διαδεδομένη διεθνώς πρακτική, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Λίβανο (2006), και τους πολλούς πολέμους μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς κατά την τελευταία δεκαετία.
Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε πεποιθήσεις σαν των παραπάνω κρατών και τρομοκρατικών ομάδων ως προς την ικανότητά τους να στην ικανότητά τους να προσφεύγουν σε αυτό τον εγκληματικό τύπο πολεμικής ατιμωρησίας. Και πιθανόν να οδηγήσουν σε έναν εξαιρετικά καταστροφικό και δαπανηρό μελλοντικό πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν- Χεζμπολάχ.
Και αυτή η εγκληματικότητα θα χυθεί στη λήθη όταν το Ιράν αποκτήσει τα μακρόχρονα πυρηνικά του όπλα σε περίπου μια δεκαετία - λόγω της μαζικά λανθασμένης πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA) - η οποία θα αλλάξει για πάντα τις προοπτικές ασφάλειας της Μέσης Ανατολής.
Αυτή η εγκληματικότητα θα ξεχαστεί όταν το Ιράν σε περίπου μια δεκαετία θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα, εξαιτίας της λανθασμένης πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA), η οποία θα αλλάξει για πάντα τις προοπτικές ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, αν όχι σε όλο τον πλανήτη.
* Ο Efraim Karsh είναι διευθυντής του ισραηλινού think tank Begin-Sadat Center for Strategic Studies (BESA), ενός από τα κορυφαία στη Μέση Ανατολή, (7ο το 2017, σύμφωνα με τον οδηγό Global Go To Think Tank Index Report). Ο ίδιος έχει διδάξει στα πανεπιστήμια King’s College London, όπου και ίδρυσε το Middle East and Mediterranean Studies Program. Εχει επίσης διδάξει στα πανεπιστήμια Bar- Ilan και ως επισκέπτης καθηγητής σε Harvard, Columbia, Sorbonne, και London School of Economics.
17 Απριλίου 2018
http://www.liberal.gr/arthro/199897/apopsi/sunenteuxeis/
se-upoteli-tou-iran-metatrepetai-i-suria.html
Οι απόψεις,που δημοσιεύονται στα εκάστοτε-χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που επώνυμα τις διατυπώνουν. Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger.
Στο αρχικό πρωτότυπο κείμενο παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.
Σε διάστημα το πολύ ενός έως δύο ετών, το τοπίο στη Συρία θα έχει αποκρυσταλλωθεί, και ο Άσαντ θα έχει κερδίσει ξανά τον έλεγχο της Συρίας, προβλέπει μιλώντας στο Liberal, ο Efraim Karsh, διευθυντής του ισραηλινού think tank, Begin- Sadat Center for Strategic Studies (BESA), ενός εκ των μεγαλύτερων στη Μέση Ανατολή.
Εξηγεί ωστόσο ότι η νέα αυτή κατάσταση θα είναι εκ φύσεως ασταθής και το νέο καθεστώς αιχμάλωτο των Ιρανών και Ρώσων πατρόνων του, αφού θα δούμε την αλεβιτική μειονότητα (περίπου το 10% του πληθυσμού) να κυριαρχεί πάνω στη πολύ μεγαλύτερη σουνίτικη πλειοψηφία της Συρίας. «Και για να το θέσω με μεγαλύτερη σαφήνεια, η Συρία θα μετατραπεί σε έναν αποτελεσματικό υποτελή του αναδυόμενου Ιράν, το οποίο θα δει έτσι να επιτυγχάνεται ο πολύ παλαιός του στόχος, της δημιουργίας ενός σιιτικού διαδρόμου από τον Περσικό Κόλπο έως την Μεσόγειο», σημειώνει ο κ. Karsh.
Σχετικά με το ρόλο των ΗΠΑ στη περιοχή, εκτιμά ότι οι πιέσεις που της ασκούν χώρες, όπως Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Ιορδανία και εκείνες του Κόλπου, πιθανόν να πείσουν τη διακυβέρνηση Τραμπ να παραμείνει στη Συρία. Ακτινογραφώντας τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, θεωρεί ότι είναι αρκετά πιθανός στο μέλλον ένας εξαιρετικά καταστροφικός και δαπανηρός πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν- Χεζμπολάχ. «Η προσφάτως αναφερθείσα καταστροφή μιας βάσης Ιρανικών drone στη Συρία από την αεροπορία του Ισραήλ, και οι απειλές για αντίποινα από το Ιράν, θα μπορούσε να είναι η αρχή προς την ολίσθηση σε μια Ιρανο-Ισραηλινή σύγκρουση στη Συρία, και πιθανώς στο Λίβανο, μέσω του “αντιπροσώπου” της Τεχεράνης, δηλαδή τη Χεζμπολάχ», αναφέρει ο διευθυντής του think tank BESA.
Efraim Karsh
Συνέντευξη στο Γιώργο Φιντικάκη
- Ποιος τελικά ήταν ο στόχος της επίθεσης στη Συρία; Πως εκλάβατε εσείς τον προσεκτικό και μετρημένο χαρακτήρα των επιθέσεων, και τι δείχνει αυτό για το μέλλον;
Η πυραυλική επίθεση ήταν ένα καθαρό μήνυμα στο καθεστώς Άσαντ ότι οι δυτικές δυνάμεις, πρώτα και κύρια οι ΗΠΑ, δεν θα ανεχτούν ξανά τη χρήση χημικών όπλων εναντίον πολιτών. Επίσης και σε αντίθεση με την εποχή Ομπάμα, ήταν ένα μήνυμα, ότι η παραβίαση των κόκκινων γραμμών θα έχει αντίστροφες συνέπειες.
Είναι αλήθεια ότι το χτύπημα ήταν σχετικά περιορισμένο ως αποτέλεσμα αφενός της δυτικής απροθυμίας να επιδεινωθούν οι ήδη τεταμένες σχέσεις με τη Μόσχα, αφετέρου μιας συμφωνίας των ΗΠΑ με τους Βρετανούς και Γάλλους συμμάχους τους, προκειμένου οι τελευταίοι να συμμετάσχουν στην επίθεση.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, εστάλη ένα σαφές μήνυμα και ελάχιστοι αμφιβάλλουν ότι μια επανάληψη της χρήσης χημικών όπλων από τον Άσαντ, θα εισπράξει μια ακόμη πιο σκληρή απάντηση.
- Παρ’ όλα αυτά, θα δούμε κάποια στιγμή μεγαλύτερη αποφασιστικότητα προκειμένου να σταματήσει αυτός ο επταετής εμφύλιος; Και πως φαντάζεσθε την επόμενη ημέρα στη Συρία; Ποιο ρόλο θα παίξουν άραγε η Ρωσία και το Ιράν;
Όλοι οι πόλεμοι τελειώνουν αργά ή γρήγορα και η συριακή διαμάχη δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Με την υποστήριξη του Ιράν και της Ρωσίας, το καθεστώς Άσαντ επιβεβαίωσε τον έλεγχό του στο μεγαλύτερο μέρος της Συρίας, αν και με φοβερό κόστος, περίπου 700.000 νεκρών και εκατομμυρίων προσφύγων. Αυτή διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στους προσεχείς μήνες, τον επόμενο χρόνο ή μέσα στη διετία, οπότε ο Άσαντ θα έχει κερδίσει ξανά τον έλεγχο της Συρίας.
Αλλά, όπως συνέβαινε και πριν, θα δούμε σε μια τέτοια περίπτωση, να κυριαρχεί η αλεβιτική μειονότητα (περίπου το 10% του πληθυσμού) πάνω στη πολύ μεγαλύτερη σουνίτικη πλειοψηφία (αν και η δημογραφική ισορροπία έχει κάπως αλλάξει από την παρουσία εκατοντάδων χιλιάδων Ιρανών και Σιιτών στη Συρία), γεγονός που θα καταστήσει την νέα αυτή κατάσταση εκ φύσεως ασταθή και το νέο καθεστώς αιχμάλωτο των Ιρανών και Ρώσων πατρόνων του.
Για να το θέσω με μεγαλύτερη σαφήνεια: Η Συρία θα μετατραπεί σε έναν αποτελεσματικό υποτελή του αναδυόμενου Ιράν, το οποίο θα δει έτσι να επιτυγχάνεται ο πολύ παλαιός του στόχος, της δημιουργίας ενός σιιτικού διαδρόμου από τον Περσικό Κόλπο έως την Μεσόγειο.
- Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση Τραμπ στερείται μιας συνεκτικής στρατηγικής προκειμένου να τερματιστεί η σύγκρουση στη Συρία; Και άραγε η αμερικανική επέμβαση δεν έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την πρόθεση Τράμπ για αποχώρηση από τη Συρία;
Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι διχασμένος. Από τη μία έκανε καμπάνια με σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», και την ανάγκη περιορισμού των αμερικανικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, και από την άλλη, αναγνωρίζει πλέον ότι χρειάζεται η διάθεση περισσότερων πόρων προκειμένου να διατηρηθεί η επιρροή των ΗΠΑ σε ευαίσθητα σημεία του πλανήτη, όπως στη Μέση Ανατολή και στη Κορεατική χερσόνησο.
Έτσι εξηγείται και η φαινομενικά αντιφατική πολιτική από τη μια να ανακοινώνει την πρόθεση αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συρία, και από την άλλη να εξαπολύει πυραυλική επίθεση στο καθεστώς του Assad. Βέβαια, υπάρχει ένα κρίσιμο σημείο, όπου η διακυβέρνηση Τράμπ έχει υιοθετήσει μια σαφή, αναμφισβήτητη και εξαιρετικά λογική στρατηγική: Να υποστηρίζει τους συμμάχους των ΗΠΑ και να στέκεται απέναντι στους εχθρούς της, αντί να επιχειρεί να καταπραΰνει τις εντάσεις μαζί τους σε βάρος των μακροχρόνιων συμμαχιών της Ουάσινγκτον, όπως έκανε με καταστροφικά αποτελέσματα η διακυβέρνηση Ομπάμα.
Και ενώ είναι πιθανόν πέρα από τις αμερικανικές δυνατότητες ο τερματισμός του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, ο οποίος ούτως ή άλλως μοιάζει να οδηγείται προς το τέλος του, μια σειρά από προσπάθειες προς την Ουάσινγκτον, από τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, την Ιορδανία και τις χώρες του Κόλπου, πιθανόν να την πείσει τελικά να παραιτηθεί από την πρόθεσή της να αποχωρήσει από τη Συρία.
- Δεδομένου ότι στη Συρία, το status quo στο έδαφος, παραμένει λίγο πολύ το ίδιο, ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για το Ισραήλ, έναν από τους βασικούς μέχρι σήμερα κερδισμένους στη περιοχή; Πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ μέσα στους επόμενους μήνες;
Η μεγαλύτερη απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ ως αποτέλεσμα της συριακής σύγκρουσης είναι η στρατιωτική και στρατηγική εδραίωση του Ιράν, στην αυλή του Ισραήλ. Μια ηγεμονική δύναμη που κυβερνάται από ένα φανατικό ισλαμικό καθεστώς, το οποίο έχει σαν στόχο γενικά την παγκόσμια επέκταση και ειδικότερα την καταστροφή του Ισραήλ. Κι αυτό την ίδια ώρα που η Δύση, φοβούμενη να ανταγωνιστεί τους μουλάδες, κάνει τα στραβά μάτια σε αυτή την επικίνδυνη εξέλιξη.
Αυτή η δύσκολή κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τη ρωσική παρουσία στη Συρία, που περιορίζει την επιχειρησιακή ελευθερία των κινήσεων του Ισραήλ, παρ’ ότι μέχρι σήμερα, η Ιερουσαλήμ και η Μόσχα έχουν καταφέρει να συντονίσουν τις κινήσεις τους, ώστε να αποφύγουν τη κλιμάκωση.
Η προσφάτως αναφερθείσα καταστροφή μιας βάσης Ιρανικών drone στη Συρία από την αεροπορία του Ισραήλ, και οι απειλές για αντίποινα από το Ιράν, θα μπορούσε να είναι η αρχή προς την ολίσθηση σε μια Ιρανο-Ισραηλινή σύγκρουση στη Συρία, και πιθανώς στο Λίβανο, μέσω του “αντιπροσώπου” της Τεχεράνης, δηλαδή τη Χεζμπολάχ.
- Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι πιο πιθανό να συγκλίνει προς μια κατάσταση ειρήνης ή συγκρούσεων περιορισμένης κλίμακας, παρά σε ένα ευρύτερο πόλεμο. Άλλοι πιστεύουν ότι ακόμη και αν μια κλιμάκωση έχει μικρές πιθανότητες, εντούτοις θα μπορούσε να μετατρέψει την πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής σε νούμερο 1 πρόβλημα διεθνώς. Ποια είναι η άποψή σας;
Τις τελευταίες δεκαετίες η βία στη Μέση Ανατολή μετατοπίστηκε προς ένα «πόλεμο χαμηλής έντασης».
Στρατοί αποδιοργανώθηκαν λόγω εσωτερικών αναταραχών και τρομοκρατικές ομάδες απέκτησαν τεράστιες διαστάσεις, κυρίως το ISIS, το οποίο έφτασε να ελέγχει στις δόξες του εκτάσεις, μεγαλύτερες από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αλλο παράδειγμα είναι η Χεζμπολάχ, η οποία ελέγχει το Λίβανο και είναι εξοπλισμένη με πάνω από 100.000 ρουκέτες και πυραύλους.
Εντούτοις, ο παραδοσιακός πόλεμος συνέχισε να υπάρχει, όπως αποδεικνύεται από την ήττα του ISIS στις συμβατικές επιχειρήσεις, και μπορεί να επαναληφθεί σε μελλοντικές συγκρούσεις, μεταξύ του Ισραήλ και των εχθρών του προς το Βορρά, δηλαδή τη Συρία, το Λίβανο και τις ιρανικές δυνάμεις με βάση τη Συρία.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι, ότι για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ (1980-1988), όπου έλαβαν χώρα εκτεταμένες επιθέσεις σε πληθυσμιακά κέντρα χωρίς να υπάρξει αντίδραση από τη διεθνή κοινότητα, πλέον πολλές περιφερειακές δυνάμεις, και ειδικά η Συρία και το Ιράν (για να μην αναφέρουμε τρομοκρατικές ομάδες όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς), βασίζονται σε στρατιωτικές στρατηγικές εναντίον του Ισράηλ με επιθέσεις σε μη στρατιωτικούς στόχους και μη εμπολέμους.
Και ενώ αυτή η μορφή πολέμου συνιστά ένα ξεκάθαρο και κραυγαλέο έγκλημα πολέμου, η παγκόσμια κοινότητα ο κόσμος είναι εξαιρετικά ανεκτική απέναντι σε αυτή την διαδεδομένη διεθνώς πρακτική, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Λίβανο (2006), και τους πολλούς πολέμους μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς κατά την τελευταία δεκαετία.
Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε πεποιθήσεις σαν των παραπάνω κρατών και τρομοκρατικών ομάδων ως προς την ικανότητά τους να στην ικανότητά τους να προσφεύγουν σε αυτό τον εγκληματικό τύπο πολεμικής ατιμωρησίας. Και πιθανόν να οδηγήσουν σε έναν εξαιρετικά καταστροφικό και δαπανηρό μελλοντικό πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν- Χεζμπολάχ.
Και αυτή η εγκληματικότητα θα χυθεί στη λήθη όταν το Ιράν αποκτήσει τα μακρόχρονα πυρηνικά του όπλα σε περίπου μια δεκαετία - λόγω της μαζικά λανθασμένης πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA) - η οποία θα αλλάξει για πάντα τις προοπτικές ασφάλειας της Μέσης Ανατολής.
Αυτή η εγκληματικότητα θα ξεχαστεί όταν το Ιράν σε περίπου μια δεκαετία θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα, εξαιτίας της λανθασμένης πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA), η οποία θα αλλάξει για πάντα τις προοπτικές ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, αν όχι σε όλο τον πλανήτη.
* Ο Efraim Karsh είναι διευθυντής του ισραηλινού think tank Begin-Sadat Center for Strategic Studies (BESA), ενός από τα κορυφαία στη Μέση Ανατολή, (7ο το 2017, σύμφωνα με τον οδηγό Global Go To Think Tank Index Report). Ο ίδιος έχει διδάξει στα πανεπιστήμια King’s College London, όπου και ίδρυσε το Middle East and Mediterranean Studies Program. Εχει επίσης διδάξει στα πανεπιστήμια Bar- Ilan και ως επισκέπτης καθηγητής σε Harvard, Columbia, Sorbonne, και London School of Economics.
17 Απριλίου 2018
http://www.liberal.gr/arthro/199897/apopsi/sunenteuxeis/
se-upoteli-tou-iran-metatrepetai-i-suria.html
Οι απόψεις,που δημοσιεύονται στα εκάστοτε-χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που επώνυμα τις διατυπώνουν. Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger.
Στο αρχικό πρωτότυπο κείμενο παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.