Ο στόχος του Τραμπ και πώς το Ιράν μπορεί να πετύχει το «Ρουά Ματ».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Η Ευρώπη αρχίζει να χάνει την υπομονή της με τον Τραμπ.
(2α) Στήριξη Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ισραήλ για τις χθεσινές επιθέσεις.
(2β) Εφιαλτικές μνήμες για εφιαλτικά σενάρια:
Πίσω από την νέα ιρανο-ισραηλινή σύγκρουση στο Γκολάν.
(2γ) Πόλεμος Ιράν - Ισραήλ με ομοβροντία ρουκετών - Κόλαση
στη Συρία.
(3) Αναζητώντας ένα buffer zone στα Υψίπεδα του Γκολάν.
Η ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι οι ΗΠΑ αποχωρούν από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και ότι θα επιβάλλουν εκ νέου όλες τις κυρώσεις τους σε βάρος του, αφενός επιβεβαιώνει την συνέπειά του στο να φέρνει ανα τακτά χρονικά διαστήματα τον πλανήτη στο χείλος της καταστροφής, αφετέρου δεν είναι «κεραυνός εν αιθρία». Ο Τραμπ δεν έκρυβε τις προθέσεις του έναντι του Ιράν και της εν λόγω συμφωνίας, ούτε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας ήταν άμεση και ξεκάθαρη εναντίον της απόφασης Τραμπ, με την ΕΕ να ανακοινώνει ότι θα παραμείνει στη συμφωνία, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απειλούν με κυρώσεις ακόμη και τις χώρες που θα συνεχίσουν να έχουν σχέσεις με τον Ιράν. Μάλιστα, η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία προχώρησαν και σε δική τους, κοινή δήλωση, με τον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, την καγκελάριο της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ και την πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι, να εμφανίζονται «αποφασισμένοι να εγγυηθούν την εφαρμογή» της συμφωνίας, αλλά και να προστατεύσουν τα «οικονομικά οφέλη» που έχει για τον ιρανικό λαό.
Ανάλογη ήταν η αντίδραση της Ρωσίας, η οποία δήλωσε επίσης ότι παραμένει στην συμφωνία, φυσικά της Κίνας, του ΟΗΕ, της Τουρκίας, ακόμη και της Ιαπωνίας, στενής συμμάχου των ΗΠΑ.
Οι μόνοι χαρούμενοι είναι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, ο πιο θερμός υποστηρικτής του Τραμπ στο ζήτημα αυτό, ο οποίος δήλωσε ότι υποστηρίζει απόλυτα τη «θαρραλέα» απόφαση του Αμερικανού προέδρου, ενώ την υποστήριξή τους εξέφρασαν ταυτόχρονα η Σαουδική Αραβία - ο μεγάλος εχθρός του Ιράν στην περιοχή μαζί με το Ισραήλ - και σύμμαχοί της όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Τι σημαίνει αυτή η απόφαση για την ήδη ματωμένη Μέση Ανατολή; Τι σημαίνει για τις ΗΠΑ και τις σχέσεις της με τους συμμάχους της; Πού μπορούν να οδηγήσουν όλα αυτά; Προσπαθούμε να ξεδιαλύνουμε το κουβάρι, μαζί με τον ομότιμο καθηγητή Μεσανατολικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αλέξανδρο Κούτση.
«Σφραγίδα» Ομπάμπα
«Η υπογραφή αυτής της συμφωνίας έγινε μετά από μια μακρά περίοδο επιβολής εμπάργκο εναντίον του Ιράν από τη διεθνή κοινότητα και είχε οικονομικές επιπτώσεις στο Ιράν. Έγιναν εκλογές, εκλέχθηκε ο μετριοπαθής Ροχανί (να θυμίσουμε ότι όταν ήταν πρόεδρος ο Χαταμί, επίσης μετριοπαθής, και προσέγγισε τον Μπους για να κάνουν μια συμφωνία συνεργασίας, ο Μπους του είχε κλείσει την πόρτα) ο οποίος ήρθε στην θέση του απερχόμενου και σκληροπυρηνικού, Αχμεντινετζάντ, και άνοιξε η διαδικασία με τον Ομπάμα. Ο Ομπάμα με τη σειρά του άλλαξε την μέχρι τότε αμερικανική πολιτική (που ήταν του τύπου “δεν κάνουμε διάλογο με το Ιράν, είναι θεοκρατικό καθεστώς, πρέπει να αλλάξει, να έρθει πίσω ο Σάχης” κλπ) και άρχισε διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην συμφωνία», σημειώνει εισαγωγικά ο Α. Κούτσης.
Τι προβλέπει η συμφωνία
«Το Ιράν», εξηγεί ο ομότιμος καθηγητής, «μέχρι το 2003 είχε ένα στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα που το σταμάτησε. Ωστόσο συνέχισε τον εμπλουτισμό ουρανίου για μη στρατιωτικούς σκοπούς. Έτσι, είχε εμπλουτίσει ουράνιο κατά 5% που είναι για ειρηνικούς σκοπούς και 20% για ιατρικούς σκοπούς, τα λεγόμενα ραδιοϊσότοπα. Για να κάνεις πυρηνική κεφαλή χρειάζεσαι ουράνιο εμπλουτισμένο στο 90%. Είχε γύρω στους 5.000 φυγοκεντρητές που εμπλουτίζουν ουράνιο, πριν το 2003. Μέχρι το 2007 είχε φτάσει τους 15.000 φυγοκεντρητές, οι οποίοι ήταν πιο εξελιγμένοι και μπορούσαν να εμπλουτίσουν ουράνιο πιο γρήγορα, γι’ αυτό και έφτασε στο 20% τον εμπλουτισμό. Και μπορούσε να φτάσει, σε περίπτωση που η Δύση δεν ήθελε να συνεργαστεί μαζί του, σε 60.000 φυγοκεντρητές, ακόμη πιο εξελιγμένους, που θα μπορούσαν να εμπλουτίσουν ουράνιο στο 90%. Αν έφτανε σε αυτό το στάδιο, θα μπορούσε να αποκτήσει πυρηνική κεφαλή μέσα σε τρεις με τέσσερις μήνες».
«Αυτό ήταν το δίλημμα που είχε να αντιμετωπίσει ο Ομπάμα, η ΕΕ και η διεθνής κοινότητα. Οπότε κάτσανε με το Ιράν και είπαν: “Θέλεις να αποκτήσεις πυρηνικά;”. Το Ιράν απάντησε αρνητικά και έτσι λοιπόν το 2015 μετά από μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε ο διεθνής έλεγχος του εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν. Η συμφωνία προέβλεπε πως μέχρι το 2025 θα εμπλουτίζει ουράνιο μέχρι 5%, για ειρηνικούς σκοπούς. Μέχρι το 2030 θα μπορεί να εμπλουτίζει μέχρι το 20%, σε συγκεκριμένες ποσότητες, για ιατρικούς σκοπούς και ό,τι περισσεύει θα το παίρνει η διεθνής κοινότητα. Αυτοί ήταν οι περιορισμοί. Αλλά ο βασικός όρος ήταν ότι το Ιράν δεν θα αναπτύξει πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικών όπλων. Η δέσμευση αυτή είναι μόνιμη και δεν υπόκειται σε κάποιο χρονοδιάγραμμα από τη συμφωνία.
Σε αντάλλαγμα η συμφωνία προέβλεπε να αρθεί το εμπάργκο. Η ΕΕ το έκανε. Η Αμερική δεν το σταμάτησε καθόλου, εκτός από κάποιες διευκολύνσεις επί Ομπάμα. Αντιθέτως, επέβαλλε επιπλέον μέτρα επί Τραμπ. Άρχιζε να εφαρμόζει κυρώσεις σε αξιωματούχους του Ιράν, σε τράπεζες, οργανισμούς κλπ. Έχει λοιπόν δίκιο ο Ροχανί όταν λέει ότι ουδέποτε οι ΗΠΑ ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από την συμφωνία. Η συμφωνία αυτή ουσιαστικά είχε μόνο ένα στόχο: Πώς θα ελέγξουμε το Ιράν έτσι ώστε να μην μπορέσει να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα στο μέλλον. Πρώτ’ απ’ όλα με την δέσμευση του Ιράν ότι δεν θα μπει σε αυτό το πρόγραμμα ποτέ».
Πώς φτάσαμε στην απόφαση Τραμπ
Ο Α. Κουτσής υπενθυμίζει ότι ο Τραμπ προειδοποιούσε από την προεκλογική περίοδο ότι αν έρθει στην προεδρία θα θέσει τις ΗΠΑ εκτός συμφωνίας. «Αφού λοιπόν το έλεγε από πριν, δεν μπορώ να πιστέψω ότι “πείστηκε” τώρα να το κάνει. Γιατί λοιπόν το έλεγε πριν; Γιατί ο Τραμπ ουδέποτε χώνεψε ότι εκλέχθηκε ένας μαύρος πρόεδρος της Αμερικής. Και ήθελε οπωσδήποτε να ακυρώσει όλα τα καλά νομοθετήματα του Ομπάμα, όπως, π.χ. το Obamacare και τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Στο δεύτερο ζήτημα τον στήριξαν δύο δυνάμεις. Καταρχήν ο Νετανιάχου ο οποίος από την πρώτη στιγμή ήταν αντίθετος με την συμφωνία. Η δεύτερη ομάδα είναι οι νεοσυντηρητικοί της Αμερικής, οπαδοί του Μπους κλπ, οι οποίοι θέλουν να αλλάξουν τα καθεστώτα της Μέσης Ανατολής και να επιβάλλουν τη δική τους μορφή δημοκρατίας. Είδαμε πως “πέτυχε” το πείραμά τους στο Ιράκ»…
Τι φοβάται το Ισραήλ
Ο Νετανιάχου φοβάται το Ιράν σημειώνει ο Α. Κούτσης. «Το Ιράν έχει διασκορπισμένη την πυρηνική υποδομή του. Έτσι, δεν γίνεται να βομβαρδιστεί με τη μία. Για να επιτεθεί λοιπόν το Ισραήλ ή η Αμερική στο Ιράν και να καταστρέψει αυτή την υποδομή πρέπει να χτυπήσει ταυτόχρονα όλη τη χώρα. Οι Ιρανοί θα ανταποδώσουν εναντίον αμερικανικών βάσεων στο Κατάρ, στο Κουβέιτ, στην Σαουδική Αραβία, ίσως και στο Ισραήλ. Το Ιράν έχει πυραύλους που φτάνουν Σαουδική Αραβία και Κατάρ. Πρόσφατα ανέπτυξε και έναν πύραυλο με βεληνεκές 2.000 χιλιόμετρα που περιλαμβάνει και το Ισραήλ και αυτό είναι που φοβάται το Ισραήλ. Επομένως, το σχέδιο είναι να εμποδιστεί το Ιράν να πλήξει το Ισραήλ, ώστε ΗΠΑ και Ισραήλ να κάνουν ό,τι θέλουν στην Μέση Ανατολή. Την ίδια ώρα η Σαουδική Αραβία έχει πυραύλους βεληνεκούς 4.000 χλμ και το Ισραήλ, 5.000 χλμ, αλλά αυτοί είναι μάλλον “καλοί” πύραυλοι. Συν το ότι το Ισραήλ έχει και 250 πυρηνικές κεφαλές. Αυτή λοιπόν είναι μια διάσταση της πολιτικής του Τραμπ, δηλαδή ο περιορισμός του πυραυλικού προγράμματος του Ιράν».
«Τραμπικές» προφάσεις
Μία ακόμη διάσταση, συνεχίζει ο ομ. καθηγητής, «είναι η επιθυμία των ΗΠΑ να εμποδίσουν την επιρροή του Ιράν στην Μέση Ανατολή. Πώς θα την εμποδίσει όμως; Διότι υπάρχει ο λεγόμενος “άξονας αντίστασης” στην αμερικανική ηγεμονία: Χεζμπολάχ, Συρία, Ιράν. Όταν λες ότι θέλεις να εμποδίσεις την επιρροή του Ιράν στην περιοχή, λες ουσιαστικά ότι θέλεις να αποδυναμώσεις τον άξονα που αντιστέκεται στην ηγεμονία σου. Η τρίτη διάσταση αυτής της πολιτικής είναι ότι το Ιράν «αποσταθεροποιεί» τα καθεστώτα στη Μέση Ανατολή, πχ. στη Συρία, τον Λίβανο, την Υεμένη. Δηλαδή η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ “δεν” αποσταθεροποιούν τη Μέση Ανατολή; Αυτή είναι η λογική του Τραμπ για να δικαιολογήσει την πολιτική του στην περιοχή. Εγώ όμως επιμένω ότι ο κύριος παράγοντας που οδήγησε τον Τραμπ στο να ακυρώσει την συμφωνία είναι ο ρατσισμός του εναντίον του Ομπάμα. Και μπήκαν και οι άλλοι μέσα σε αυτό, που στηρίζουν τον Τραμπ για διάφορους άλλους λόγους».
Το εμπάργκο και οι κυρώσεις
«Υπάρχουν επίπεδα στο εμπάργκο εναντίον του Ιράν. Ένα επίπεδο είναι το εμπάργκο των ΗΠΑ. Υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο: Το εμπάργκο που επιβάλουν οι ΗΠΑ σε κάθε εταιρία ανεξάρτητου χώρας που έχει οικονομικές σχέσεις με το Ιράν [...] Αυτό που αποδυναμώνει τους Αμερικανούς είναι ότι εφόσον εφαρμόσουν εμπάργκο στο Ιράν, το αμερικανικό κεφάλαιο χάνει με το να μην μπορεί να επενδύσει εκεί. Ενώ οι Κινέζοι και οι Ρώσοι, οι οποίοι δεν θα ακολουθήσουν τον Τραμπ, έχουν ελεύθερο πεδίο να επενδύσουν στη χώρα. Η Κίνα τώρα θα πάει στο Ιράν και θα επενδύσει στην εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα ενισχύσει τα λιμάνια του Ιράν έξω από τα Στενά του Ορμούζ, οι Ρώσοι θα πουλήσουν όπλα και πυρηνική τεχνολογία και θα κάθεται η Αμερική και θα περιμένει [... Λοιπόν, ποιος χάνει εκεί πέρα; Να θυμίσουμε ότι από τότε που ανατράπηκε ο Σάχης και εγκαθιδρύθηκε το χομεϊνικό καθεστώς, η Αμερική διέκοψε διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν και από τότε πολεμάνε να ανατρέψουν το καθεστώς με κάθε τρόπο και να φέρουν πίσω τον γιο του Σάχη. Υπάρχει στην Αμερική μια ολόκληρη ομάδα που συνεργάζεται με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την επαναφορά της μοναρχίας στο Ιράν».
«Από την άλλη οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν μεγαλύτερες συναλλαγές με τις ΗΠΑ από όσες έχουν με το Ιράν. Εάν λοιπόν η ΕΕ συνεχίσει να συνεργάζεται με το Ιράν, οι εταιρείες αυτές θα υποστούν κυρώσεις. Ο στόχος του Τραμπ είναι να αναγκάσει τη διεθνή κοινότητα να συνεργαστεί μαζί του ώστε το εμπάργκο να είναι αποτελεσματικό στις οικονομικές επιπτώσεις στο Ιράν. Εγώ προβλέπω πως κανείς, ούτε η Ρωσία, ούτε η ΕΕ, ούτε η Κίνα, θα συνεργαστούν με τον Τραμπ αλλά θα συνεχίσουν τις οικονομικές τους σχέσεις με το Ιράν και αν οι ΗΠΑ επιβάλλουν πρόστιμα σε ευρωπαϊκές εταιρίες, η ΕΕ θα απαντήσει με πρόστιμα σε αμερικανικές».
Υπάρχουν και χειρότερα σενάρια για τις ΗΠΑ...
«Επιπλέον, αν θέλει το Ιράν μπορεί να κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα για την Αμερική. Ιράκ, για παράδειγμα. Εκεί έχει σιιτικές δυνάμεις που μάχονταν εναντίον του ISIS. Θα αρχίσει με μια επιθετική ρητορική εναντίον της παρουσίας των 5.000 Αμερικανών στρατιωτών στο Ιράκ: “Πρέπει να φύγετε”, “δεν έχετε καμιά δουλειά εδώ”, “το Ισλαμικό Κράτος τελείωσε, ευχαριστούμε για τη βοήθεια, γυρίστε σπίτι”. Αν οι Αμερικανοί δεν "κουνηθούν", σύντομα θα αρχίσουν οι επιθέσεις εναντίον τους. Άλλο μέτωπο είναι η Συρία: Εκεί οι Αμερικανοί έχουν 2.000 στρατιώτες στα Βορειοανατολικά. Το Ιράν έχει πάνω από 60.000 σιίτες στη Συρία από διάφορες χώρες (Αφγανιστάν, Πακιστάν κ.α) που τους έχει οργανώσει, εκπαιδεύσει και ελέγχει. Μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στους Αμερικανούς εκεί.
Υπάρχει και η Χεζμπολάχ: Στις εκλογές βγήκε ενισχυμένη. Όχι σε επίπεδο εδρών, διότι στον Λίβανο οι έδρες είναι μοιρασμένες, 50% Μουσουλμάνοι, 50% Χριστιανοί. Η Χεζμπολάχ έχει περίπου το 30% των μουσουλμανικών εδρών. Έχει όμως μεγαλύτερη επιρροή, διότι οι σύμμαχοί της υπερβαίνουν το 50%, αφού περιλαμβάνονται και Χριστιανοί. Αυτό σημαίνει ουσιαστικά, ότι η Χεζμπολάχ σήμερα είναι στη θέση να ασκήσει βέτο στη Βουλή. Να δημιουργήσει προβλήματα στον Λίβανο με την άσκηση βέτο και τη δυσκολία της κυβέρνησης Χαρίρι - ο οποίος έχει χάσει πέντε έδρες - να ασκήσει τα καθήκοντά της. Θα αποσταθεροποιηθεί κι άλλο η περιοχή. Για να μην μιλήσουμε για την Υεμένη. Πώς θα το ελέγξουν όλο αυτό οι ΗΠΑ; Θα βομβαρδίσουν το Ιράν; Μα οι Ιρακινοί είναι αυτοί που σου λένε να φύγεις, οι Σύριοι είναι που σε πολεμάνε, οι Λιβανέζοι είναι αυτοί που σε δυσκολεύουν. Εσύ ποιον θα χτυπήσεις; Θα τους χτυπήσεις όλους; Δεν το υπολόγισε καλά ο Τραμπ».
Απρόσμενη η στάση της ΕΕ;
Σχετικά με τη στάση που κράτησε η ΕΕ και το ενδεχόμενο να μην την περίμενε ο Τραμπ, ο κ. Κούτσης σημειώνει πως ήταν λάθος η εικόνα που έδωσε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν με την επίσκεψή του στις ΗΠΑ. «Όταν πας και τον παρακαλάς, δίνεις την εντύπωση ότι είσαι έτοιμος να κάνεις συμβιβασμούς. Αυτή ήταν η μεγάλη πατάτα που έκανε ο Μακρόν. Όταν πήγε στην Αμερική και συνάντησε τον Τραμπ του είπε να μείνει αυτή η συμφωνία ως έχει, αλλά να κάνουμε και μια άλλη συμφωνία, παράλληλη, που θα ανταποκρίνεται στις ανησυχίες που έχεις, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο την εικόνα στον Τραμπ ότι η ΕΕ είναι ανοιχτή στο να αναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία. Τώρα η ΕΕ λέει αυτό που έπρεπε να ξεκαθαρίσει από την αρχή».
Η στρατηγική του Ιράν
Ο κ. Κούτσης εκτιμά πως «το Ιράν δεν θα αντιδράσει αμέσως». «Όσο καιρό μιλούσε και απειλούσε ο Τραμπ για τη συμφωνία, από τον Γενάρη δηλαδή, το Ιράν δεν καθόταν με σταυρωμένα τα χέρια. Άρχισε να σχεδιάζει τι θα κάνει σε περίπτωση που ο Τραμπ φύγει από τη συμφωνία και σε περίπτωση που τον ακολουθήσει η ΕΕ. Διάφορα σενάρια... Οπότε τώρα λέει ότι διαμηνύει πως θα παραμείνει στη συμφωνία έτσι ώστε να έχει και τη σύμπραξη της ΕΕ. Αν η ΕΕ δεν συμπράξει με το Ιράν τότε η Τεχεράνη στέλνει το μήνυμα πως θα εγκαταλείψει οριστικά τη συμφωνία και θα επαναφέρει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Θα πάει στο στάδιο κατασκευής πυρηνικής κεφαλής, θα τη δοκιμάσει και αφού τη δοκιμάσει, θα κάτσει και πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Γραμμή» Κιμ, δηλαδή, αλλά θα προσθέσουν το εξής: “Τι θέλετε κύριε Τραμπ; Να καταργήσουμε τα πυρηνικά μας όπλα; Εμείς προτείνουμε αποπυρηνικοποίηση όλης της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ"». Ρουά ματ…
10/5/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Η Ευρώπη αρχίζει να χάνει την υπομονή της με τον Τραμπ.
Είναι πλέον πασιφανές ότι οι σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην ΕΕ είναι τουλάχιστον προβληματικές, με πολλούς αναλυτές να σημειώνουν ότι σε μειονεκτική θέση βρίσκονται οι Ευρωπαίοι. Αλλά η «άτολμη» Ευρώπη έχει αρχίσει να χάνει την υπομονή της
Η αρχή έγινε με τη συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα. Ακολούθησε η απόφαση για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στο Ισραήλ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, μετά η μονομερής επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, ενώ στις αρχές της εβδομάδας ο αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την απόσυρση της χώρας του από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Δυστυχώς, αποτελεί πλέον γεγονός πως οι σχέσεις των ΗΠΑ με τους εταίρους τους στην Ευρώπη θα μπορούσαν να περιγραφούν ως εξής: οι ευρωπαίοι ηγέτες αρχικά επιχειρηματολογούν, στη συνέχεια κολακεύουν και τελικά εκλιπαρούν τον Ντόναλντ Τραμπ να επανεξετάσει τη θέση του όσον αφορά καίρια ζητήματα της διατλαντικής συμμαχίας. Ο αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται να απολαμβάνει τις φιλότιμες προσπάθειές τους, δείχνοντας, μάλιστα, πως θα μπορούσε να μεταπεισθεί, πριν επιλέξει τελικά να ενεργήσει κατά το δοκούν. Και είναι πλέον πασιφανές πως οι σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην ΕΕ είναι τουλάχιστον προβληματικές, με πολλούς αναλυτές να σημειώνουν πως σε μειονεκτική θέση βρίσκονται οι Ευρωπαίοι. Γιατί αυτό που ζητάει ο Τραμπ είναι η απόλυτη συμμόρφωση, αποξενώνοντας ωστόσο έτσι ισχυρούς και στρατηγικούς συμμάχους του, υπό το άγρυπνο βλέμμα της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν, χωρών που καιροφυλακτούν για να καλύψουν το όποιο κενό.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι εξελίξεις όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Αρχικά ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και αμέσως μετά η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ μετέβησαν στην Ουάσινγκτον για να ζητήσουν από τον αμερικανό ομόλογό τους να μην αποσυρθεί από τη συμφωνία που επετεύχθη, έπειτα από πολλά χρόνια συνομιλιών, το 2015. Μάταια, ωστόσο, γεγονός που εξοργίζει -καθώς τους ταπεινώνει- τους Ευρωπαίους. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το Παρίσι και το Βερολίνο μπορούν να αντιταχθούν με αξιώσεις στις βουλές του Ντόναλντ Τραμπ.
Την ίδια ώρα υπάρχουν, όμως, ενδείξεις πως η «άτολμη» Ευρώπη έχει αρχίσει να χάνει την υπομονή της και ότι αναζητεί μια λύση αλλού, καθώς ο Τραμπ, θέτοντας «πρώτα την Αμερική», δημιουργεί ένα κενό όσον αφορά την ηγεσία της διατλαντικής συμμαχίας, το οποίο, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να καλύψουν.
«Οι σύμμαχοι έχουν ήδη κουραστεί με αυτό, αλλά δεν φαίνεται να έχουν μια εναλλακτική επιλογή. Οι Ευρωπαίοι επέλεξαν να ευχαριστήσουν τον πρόεδρο όχι εκ πεποιθήσεως, αλλά με την ελπίδα ότι θα τον πείσουν. Και ο μοναδικός λόγος που ακολουθούν αυτόν τον ντροπιαστικό δρόμο είναι γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή», δήλωσε στους New York Times ο Τζέρεμι Σαπίρο, πρώην αξιωματούχος καριέρας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και συνεργάτης, σήμερα, του κέντρου μελετών European Council on Foreign Relations.
Τουλάχιστον προς το παρόν. Γιατί μετά την ανακοίνωση της απόσυρσης των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας δεσμεύτηκαν πως θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για τη διάσωσή της, ενώ την ερχόμενη Δευτέρα πρόκειται να συναντηθούν με ιρανούς αξιωματούχους για να αξιολογήσουν την κατάσταση, όπως ανακοίνωσε ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
Υστερα από τηλεφωνική επικοινωνία του Εμανουέλ Μακρόν με τον ιρανό πρόεδρο Χασάν Ρουχανί, το Ελιζέ εξέδωσε ανακοίνωση αναφέροντας πως «επιθυμία της Γαλλίας είναι να συνεχίσει να ενισχύει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν σε όλες τις διαστάσεις της», επισημαίνοντας επίσης «την ανάγκη να πράξει πράξει ανάλογα και το Ιράν». Ομως το ζήτημα για τους Ευρωπαίους δεν αφορά τόσο τη στήριξη της συμφωνίας όσο την αποφασιστικότητά τους να αντιταχθούν στην απόπειρα του Ντόναλντ Τραμπ να την ακυρώσει και, κυρίως, να λάβουν μέτρα για την προστασία των επιχειρήσεων και των τραπεζών τους που συναλλάσσονται με το Ιράν.
Και την ώρα που κάποιοι υποστηρίζουν πως οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο, προσπαθώντας ή μάλλον ελπίζοντας να πείσουν τον Τραμπ και τους συμβούλους του για την ανάγκη σύμπλευσης σε συγκεκριμένα ζητήματα, αρκετοί θεωρούν πως κάτι πρέπει να αλλάξει άμεσα και δραστικά.
Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Κομισιόν, δεν δίστασε να δηλώσει «πως πρέπει να αντικαταστήσουμε τις ΗΠΑ, οι οποίες ως διεθνής δύναμη απώλεσαν το σθένος τους και εξαιτίας αυτού, μακροχρόνια, και την επιρροή τους», τονίζοντας συγχρόνως πως η Ουάσινγκτον «δεν επιθυμεί πλέον να συνεργάζεται με τον υπόλοιπο κόσμο». Αγανακτισμένοι με τη στάση του Ντόναλντ Τραμπ υπάρχουν ακόμα και στη Βρετανία με την Εμιλι Θορνμπέρι, εκπρόσωπο της επιτροπής εξωτερικής πολιτικής των Εργατικών, να δηλώνει πως ήρθε η ώρα για τους Ευρωπαίους να σταματήσουν «να καλοπιάνουν τον Ντόναλντ Τραμπ».
«Κάποια στιγμή, μετά την πίεση που τους ασκήθηκε για το ΝΑΤΟ, το Παρίσι, την Ιερουσαλήμ, το εμπόριο και, τώρα, για το Ιράν, οι Ευρωπαίοι θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι είναι καλύτερο να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο. Και αυτή η στιγμή πλησιάζει» υποστήριξε από την πλευρά του και ο Ιβο Ντάαλντερ, πρώην αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Protagon Team
http://www.protagon.gr/epikairotita/44341618144-44341618144
10 ΜΑΪΟΥ 2018
2α.
Στήριξη Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ισραήλ για τις χθεσινές επιθέσεις
2β.
Εφιαλτικές μνήμες για εφιαλτικά σενάρια:
Πίσω από την νέα ιρανο-ισραηλινή σύγκρουση στο Γκολάν
2γ.
Πόλεμος Ιράν - Ισραήλ με ομοβροντία ρουκετών - Κόλαση στη Συρία
Πόλεμος... ξέσπασε ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ επί συριακού εδάφους με ομοβροντία ρουκετών που εξαπέλυσαν ιρανικές δυνάμεις στα Υψίπεδα του Γκολάν κατά ισραηλινών δυνάμεων, οι οποίες απάντησαν με μπαράζ αεροπορικών και πυραυλικών επιθέσεων κατά στόχων στη Συρία.
Οι εχθροπραξίες αυτές καταγράφονται με φόντο την κλιμάκωση της ήδη μεγάλης έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν στο συριακό θέατρο, έπειτα από πολλές επιχειρήσεις που αποδόθηκαν στις ισραηλινές δυνάμεις εναντίον ιρανικών θέσεων στη Συρία.
Σημειώνονται επίσης ενώ αυξάνεται η αβεβαιότητα γύρω από τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που είχε συναφθεί το 2015 ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις και το Ιράν, την οποία αποκήρυξε το βράδυ της Τρίτης ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ εξαπέλυσαν επιθέσεις εναντίον δεκάδων στόχων στη Συρία, ανταποδίδοντας μια ομοβροντία ρουκετών εναντίον ισραηλινών στρατιωτικών βάσεων στο κατεχόμενο τμήμα των Υψιπέδων του Γκολάν, ανέφερε το ισραηλινό επιτελείο σε ανακοίνωσή του που διένειμε σε ΜΜΕ της χώρας.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, επλήγησαν πέντε συστοιχίες της συριακής αντιαεροπορικής άμυνας οι οποίες άνοιξαν πυρ εναντίον αεροσκαφών της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας.
Ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού, ο ταξίαρχος Τζόναθαν Κόρνικους, δήλωσε ότι το Ισραήλ ενημέρωσε τη Ρωσία πριν εξαπολύσει τα πλήγματα τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα.
Ο ταξίαρχος Κόρνικους κατηγόρησε τον ιρανό στρατηγό Κασέμ Σολεϊμανί, τον επικεφαλής των δυνάμεων των Φρουρών της Επανάστασης που επιχειρούν στο εξωτερικό, ότι ενορχήστρωσε την επίθεση στα Υψίπεδα του Γκολάν λίγο μετά τα μεσάνυχτα.
Η επιχείρηση αυτή έγινε «υπό τις διαταγές και τη διοίκηση του Κασέμ Σολεϊμανί και δεν πέτυχε τον στόχο της», είπε ο ταξίαρχος Κόρνικους σε δημοσιογράφους.
Παρότι η επιχείρηση που έγινε τη νύχτα στη Συρία ήταν πολύ μεγαλύτερης κλίμακας από ό,τι οι δεκάδες προηγούμενες, ο στρατός του Ισραήλ διαβεβαίωσε ότι δεν είναι σκοπός του η στρατιωτική «κλιμάκωση» με το Ιράν.
Το μπαράζ των ισραηλινών επιθέσεων
Ισραηλινοί πύραυλοι κατέστρεψαν τουλάχιστον μια από τις εγκαταστάσεις ραντάρ του συριακού στρατού τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα (Πέμπτη), μετέδωσε το συριακό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SANA, επικαλούμενο πηγή προσκείμενη στις ένοπλες δυνάμεις.
«Τα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας αντιμετώπισαν δεκάδες ισραηλινούς πυραύλους», όμως «κάποιοι απ’ αυτούς έφθασαν στον στόχο τους και κατέστρεψαν μια από τις εγκαταστάσεις ραντάρ», ανέφερε η πηγή αυτή, σύμφωνα με το πρακτορείο.
Οι ισραηλινοί πύραυλοι έπληξαν επίσης συστοιχίες των συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας, βάσεις στη Δαμασκό, στην πόλη Μπάαθ της επαρχίας Κουνέιτρα, αλλά και στη Χομς, καθώς και τουλάχιστον μία αποθήκη όπλων και πυρομαχικών, μετέδωσαν συριακά κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Επιχείρηση ηλεκτρονικού πολέμου
Η κλίμακα των σημερινών ισραηλινών επιδρομών, λίγες ώρες μετά την εκτόξευση περίπου 20 ρουκετών εναντίον του κατεχόμενου από το Ισραήλ τμήματος των Υψιπέδων του Γκολάν, περί τις 00:10, ενέργεια την οποία ο ισραηλινός στρατός απέδωσε σε ιρανικές δυνάμεις, μοιάζει να είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι αυτή των – δεκάδων - προηγούμενων.
Η συριακή αντιαεροπορική άμυνα «αντιμετωπίζει νέο κύμα πυραύλων (...) και τους καταρρίπτει τον ένα μετά τον άλλον», ανέφερε λίγο νωρίτερα το SANA.
Ερωτηθείσα, αν το Ισραήλ εξαπέλυσε επιθέσεις κοντά στη συριακή πρωτεύουσα ή προχώρησε σε επιχείρηση ηλεκτρονικού πολέμου για να διακόψει τις στρατιωτικές επικοινωνίες και να πλήξει συστήματα ραδιοεντοπισμού στη Δαμασκό, εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού απέφυγε ν’ απαντήσει, λέγοντας «δεν έχω να κάνω κανένα σχόλιο περί αυτού τούτη την στιγμή».
Ισραηλινά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι οι κάτοικοι στη Μετούλα, στα σύνορα με τον Λίβανο, έλαβαν οδηγία να σπεύσουν στα καταφύγια, κάτι όμως που δεν επιβεβαιώθηκε επίσημα.
Το εθνικό πρακτορείο ειδήσεων του Λιβάνου, επικαλούμενο το επιτελείο, ανέφερε ότι ισραηλινά μαχητικά πέταξαν στον λιβανέζικο εναέριο χώρο, ωστόσο βγήκαν κατόπιν απ’ αυτόν.
Λίμπερμαν: Το Ισραήλ έπληξε σχεδόν το σύνολο
των ιρανικών υποδομών στη Συρία
«Πλήξαμε σχεδόν όλες τις ιρανικές υποδομές στη Συρία, δεν πρέπει να ξεχνούν την παροιμία που λέει, αν πέσει πάνω μας βροχή, η καταιγίδα θα πέσει πάνω σε εσάς», δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Αβίγκντορ Λίμπερμαν σε ομιλία που εκφώνησε στη διάρκεια ενός συνεδρίου για την ασφάλεια.
«Ελπίζω να έχουμε τελειώσει με αυτό το κεφάλαιο και να έχουν όλοι πάρει το μήνυμα», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον Ισραηλινό υπουργό, καμία από τις ρουκέτες που εκτοξεύθηκαν από τη Συρία δεν έπεσε σε ισραηλινό έδαφος, αλλά είτε κοντά είτε αναχαιτίστηκαν από την ισραηλινή αεράμυνα.
Η επίθεση των ιρανικών δυνάμεων
Iρανικές δυνάμεις στη Συρία εκτόξευσαν μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης περίπου είκοσι ρουκέτες εναντίον θέσεων των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων στο κατεχόμενο από το Ισραήλ τμήμα των Υψιπέδων του Γκολάν, ανακοίνωσε το ισραηλινό επιτελείο, διευκρινίζοντας πως δεν υπήρξαν θύματα και ότι ανταπέδωσε τα πυρά.
Ορισμένες από τις ρουκέτες αναχαιτίστηκαν από συστοιχίες του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας του Ισραήλ, ανέφερε τηλεφωνικά σε δημοσιογράφους ο αντισυνταγματάρχης Τζόναθαν Κόρνικους, εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού, προσθέτοντας πως υπήρξαν μόνο περιορισμένες ζημιές και ότι οι ισραηλινές δυνάμεις ανταπέδωσαν, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για τον τρόπο ανταπόδοσης.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ισραηλινού στρατού, οι ρουκέτες εκτοξεύτηκαν λίγο μετά τα μεσάνυχτα (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) από άνδρες της ιρανικής ταξιαρχίας Αλ Κουντς εναντίον θέσεων του ισραηλινού στρατού στο Γκολάν.
«Ξέρουμε ότι προήλθαν από τη δύναμη Αλ Κουντς», είπε ο Κόρνικους, χωρίς να δώσει στοιχεία που ν’ αποδεικνύουν τον ισχυρισμό ή περισσότερες λεπτομέρειες.
Η ταξιαρχία Αλ Κουντς ανήκει στους Φρουρούς της Επανάστασης, την επίλεκτη δύναμη του ιρανικού καθεστώτος, και θεωρείται ότι είναι επιφορτισμένη να δρα στο εξωτερικό.
«Ο ισραηλινός στρατός παίρνει πάρα πολύ σοβαρά αυτή την ιρανική επίθεση εναντίον του Ισραήλ», είπε ο ισραηλινός αντισυνταγματάρχης, προσθέτοντας ότι «δεν ενημερωθήκαμε για τραυματίες».
«Στο στόχαστρο πολλές στρατιωτικές θέσεις»
Βρέθηκαν στο στόχαστρο πολλές στρατιωτικές θέσεις, αλλά οι ζημιές ήταν περιορισμένες, ενώ δεν απειλήθηκαν ισραηλινοί πολίτες, ανέφερε ο ίδιος.
«Ζητείται από τον πληθυσμό να δίνει προσοχή στις οδηγίες» της στρατιωτικής διοίκησης της περιοχής, ανέφερε ο ισραηλινός στρατός σε ανακοίνωση, διευκρινίζοντας πως δεν υπάρχει καμιά περαιτέρω οδηγία πέραν αυτών που είχαν δημοσιοποιηθεί το βράδυ της Τρίτης, όταν ο στρατός ζήτησε από τις αρχές ν’ ανοίξουν ξανά και να προετοιμάσουν καταφύγια.
Το Ισραήλ προετοιμάζεται εδώ κι εβδομάδες για ενδεχόμενη ιρανική επίθεση από τη Συρία, πιθανόν με πυραύλους, σε αντίποινα για τις πρόσφατες επιδρομές στη συριακή επικράτεια, που αποδόθηκαν στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, και είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί Ιρανοί.
Το βράδυ της Τρίτης, αποθήκη όπλων κοντά στη Δαμασκό έγινε στόχος πλήγματος με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 15 ξένοι μαχητές που πολεμούσαν στο πλευρό του συριακού καθεστώτος, ανάμεσά τους οκτώ Ιρανοί, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η επιχείρηση - η τρίτη του είδους μέσα σ’ ένα μήνα - αποδόθηκε εκ νέου από τη Δαμασκό στο Ισραήλ.
Είχε ανακοινώσει «ασυνήθιστες» ιρανικές κινήσεις
Πριν απ’ αυτή την επιχείρηση, κι ενώ ο Τραμπ προετοιμαζόταν ν’ ανακοινώσει την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ο ισραηλινός στρατός είχε ανακοινώσει πως κατέγραψε «ασυνήθιστες» ιρανικές κινήσεις στη Συρία και έθεσε τις δυνάμεις του στο Γκολάν σε κατάσταση συναγερμού, εν αναμονή ιρανικής επίθεσης.
Ο αντισυνταγματάρχης Κόρνικους είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να κριθεί εάν αυτές οι εκτοξεύσεις ρουκετών αποτελούσαν την ιρανική ανταπόδοση.
Ο στρατός του Ισραήλ, που θεωρεί ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ στήνουν μέτωπο στη Συρία και στον Λίβανο εναντίον του, πλήττει συχνά τις θέσεις τους.
Το Ισραήλ ανησυχεί για την επέκταση των δυνάμεων του Ιράν στην περιοχή και δεν σταματά να διαμηνύει πως δεν θα επιτρέψει στην Ισλαμική Δημοκρατία να χρησιμοποιήσει τη Συρία ως προγεφύρωμα για να του επιτεθεί.
Η ισραηλινή κυβέρνηση διατείνεται εξάλλου ότι το Ισραήλ θα είναι ο βασικός στόχος του Ιράν, εάν αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο. Εχει εξαπολύσει δεκάδες επιδρομές στη Συρία, ενώ ταυτόχρονα διεξήγαγε εκστρατεία σ’ όλα τα μέτωπα εναντίον της διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Το Ισραήλ προσάρτησε το 1981 το τμήμα του Γκολάν (1.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα) που είχε καταλάβει το 1967, στον πόλεμο των Εξι Ημερών.
Η προσάρτηση δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, που θεωρεί πάντα τμήμα της Συρίας την περιοχή αυτή. Περίπου 510 τετραγωνικά χιλιόμετρα παραμένουν υπό τον συριακό έλεγχο.
Η Συρία και το Ισραήλ παραμένουν μέχρι και σήμερα σε εμπόλεμη κατάσταση.
http://www.tanea.gr/news/world/article/5559138/
epithesh-iranikwn-dynamewn-kata-toy-israhl/
10/5/2018
3.
Αναζητώντας ένα buffer zone στα Υψίπεδα του Γκολάν.
Ένα χρόνο ακριβώς πριν γράφαμε εδώ, στο Liberal.gr, το πώς μπορεί να εξελιχθεί αυτό, που, όσοι παρακολουθούμε στενά το περιφερειακό υποσύστημα των Υψιπέδων του Γκολάν, συνηθίζουμε να αποκαλούμε «η υπερχείλιση του συριακού πολέμου στο Ισραήλ» σε μια νέα πολεμική σύρραξη Ισραήλ-Χεζμπολάχ, παρόμοια με αυτή του πολέμου του 2006.
Τα ξημερώματα της Πέμπτης η ισραηλινή αεροπορία έπληξε στόχους του Ιράν και της συριακής αεράμυνας βαθιά μέσα στη συριακή ενδοχώρα. Η είδηση, αυτή την φορά όμως είναι άλλη: Το Ιράν, χρησιμοποιώντας την ευρύτερη περιοχή της νοτιοδυτικής Συρίας έπληξε με πυραύλους στόχους επί ισραηλινών εδαφών, πραγματοποιώντας, ουσιαστικά, αυτό που επιχειρεί από την έναρξη του συριακού πολέμου: Να καταστήσει το σημείο αυτό των πορωδών συνόρων μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, ένα μέρος «ήσυχο» από το 1973 και τον πόλεμο του Γιομ Κιμπούρ, μια νέα επιχειρησιακή βάση για χτυπήματα εναντίον του Ισραήλ. Όπως ακριβώς ο Λίβανος, η Γάζα και, παλιότερα, η χερσόνησος του Σινά.
Η ισραηλινή οπτική
Ας ξεχάσουμε για λίγο τον Τραμπ και την συμφωνία Δύσης-Ιράν για τα πυρηνικά. Ας ξεχάσουμε επίσης το Παλαιστινιακό, την Γάζα και τα εσωτερικά προβλήματα της διακυβέρνησης Νετανιάχου. Ας πάμε πίσω στο 2012-2013 όταν πλέον στη Συρία η κατάσταση έχει λάβει διαστάσεις ενός κανονικού πολέμου όπου οι περιφερειακές δυνάμεις (Ιράν-Σαουδική Αραβία) μάχονται δια αντιπροσώπων σε έναν «κανονικό» εμφύλιο και όπου Δύση και Ρωσία αντιλαμβάνονται την σύγκρουση με όρους απομάκρυνσης ή επιβίωσης, αντιστοίχως, του καθεστώτος Άσαντ.
Για το Ισραήλ αυτή ακριβώς η κατάσταση, στα περίχωρα της Δαμασκού, μόλις λίγο πέραν των 60χλμ από τις θέσεις της 91ης Μεραρχίας των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων («Μεραρχία Γαλιλαία»), χτυπά ένα καμπανάκι: Δεν αρκεί, για την ισραηλινή στρατηγική να απαντηθεί το ερώτημα «είμαστε με τον Άσαντ ή εναντίον». Και η κατάσταση, στην άλλη πλευρά των συνόρων, δεν είναι όπως το 1967 (σ.σ. όπου το Ισραήλ κατέλαβε τα Υψίπεδα του Γκολάν για να αιφνιδιαστεί ξανά στον πόλεμο του 1973).
Δεν αρκεί πλέον να γνωρίζει κανείς το όνομα του αρχηγού του γενικού επιτελείου του συριακού στρατού –μιας και η κατάσταση παραμένει τόσο ρευστή που τα πράγματα στο έδαφος αλλάζουν, μέρα με την μέρα. Προκύπτει ωστόσο μια υπαρξιακή απειλή. Η δράση της Χεζμπολάχ αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο από την ύπαρξη της ίδιας της αλ Κάιντα κοντά στα ισραηλινά σύνορα. Και αυτή η αντίληψη επικράτησε, δικαιώνοντας τις αρχικές εκτιμήσεις της ισραηλινής στρατηγικής, μετά τον Σεπτέμβριο του 2015 και την επέμβαση της Ρωσίας.
Η αλλαγή παραδείγματος στη Συρία και η επικράτηση του Άσαντ σήμερα, πλην του Ιντλίμπ στη βορειοδυτική επικράτεια της χώρας, δημιουργεί αντικειμενικές συνθήκες απειλής. Και τα χτυπήματα, της Πέμπτης έρχονται να επαληθεύσουν αυτή ακριβώς την αντίληψη: Την επιστροφή της στρατηγικής του Ισραήλ στο δόγμα των προληπτικών επιθέσεων των πρώτων δεκαετιών της ύπαρξής του. Υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να αναγνώσουμε τα όσα έλαβαν χώρα προχθές.
Τι να αναμένουμε
Το Ιράν αναζητούσε εμφατικά να πλήξει στόχους του Ισραήλ με επιχειρησιακή βάση την Συρία. Κυρίως ως αντίποινα για εξαιρετικά στρατηγικής σημασίας πλήγματα της ισραηλινής αεροπορίας τα τελευταία πέντε χρόνια με αποκορύφωμα πλήγματα εναντίον αεροπορικών βάσεων, όπως η πρόσφατη στην βάση T4 στη Χομς αλλά και η δολοφονία του Τζιχάντ Μουγκνίγια, στο Γκολάν το 2015 (σ.σ. γιου του Ιμάντ) που ο Χασάν Νασράλα προόριζε για διάδοχό του στην Χεζμπολάχ.
Η Τεχεράνη επίσης αναζητεί ακόμη ένα θεαματικό χτύπημα στο Ισραήλ προκειμένου να εκτονώσει, στο εσωτερικό της, την κρίση που προκύπτει από τις νέες αμερικανικές κυρώσεις λόγω της απόφασης του Τραμπ να αποσυρθεί από την συμφωνία για τα πυρηνικά (το Joint Comprehensive Plan of Action ή συμφωνία «P5+1»). Η τρέχουσα κρίση μπορεί να ιδωθεί με βάση τα εξής χαρακτηριστικά: α. Αποτελεί ένα κλασικό tit for tat με το Ισραήλ να επεκτείνει την πολιτική δημιουργίας μιας ζώνης ασφάλειας (safe zone phase II) βαθύτερα στη συριακή επικράτεια –σε σχέση με τα Υψίπεδα του Γκολάν β. Έρχεται σε μια στιγμή που η Χεζμπολάχ «πολιτικοποιείται» περαιτέρω μετά την επικράτηση της στις εκλογές του Λιβάνου, έχει ισχυροποιήσει το βαλλιστικό της οπλοστάσιο σε σχέση με το 2006, αλλά δεν παύει να βρίσκεται και σε κρίση λόγω των απωλειών της σε έμψυχο δυναμικό στη Συρία γ. Αντικατοπτρίζει τις πραγματικότητες στο συριακό έδαφος με το καθεστώς Άσαντ να αναβαθμίζεται ως προς τις δυνατότητες αεράμυνας, να επιθυμεί μια τελική έκβαση του Συριακού, ιδίως αν ο Άσαντ ελέγξει και τα εδάφη της βορειοδυτικής Συρίας (σ.σ. η μάχη του Ιντλίμπ πρέπει να αναμένεται σύντομα) και, τέλος, δ. Τα Υψίπεδα του Γκολάν δεν παύουν να αποτελούν ένα βολικό αφήγημα για το καθεστώς Άσαντ (μιας και το Ισραήλ τα κατέχει από το 1967) σε περίπτωση διαπραγμάτευσης μιας πολιτικής μετάβασης της χώρας μεταπολεμικά.
Υπό αυτό το βάρος οι επόμενοι μήνες θα μπορούσαν να κυλήσουν με μια χαμηλής ένταση σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ με φόντο τα Γκολάν –δεδομένου ότι το Ισραήλ δέχτηκε πλήγματα από την Χεζμπολάχ και παρά το καταστροφικό της χτύπημα εναντίον ιρανικών εγκαταστάσεων επί Συρίας, η παρουσία των Ιρανών και της Χεζμπολάχ παραμένει ισχυρή. Η κλιμάκωση σε μια σύγκρουση τύπου 2006 δεν θα αφορούσε την Συρία αλλά σίγουρα θα έρχονταν με αφορμή είτε την έναρξη του φετινού Ραμαζανιού (15.05, συμπίπτει με τον εορτασμό των Παλαιστινίων της «Ημέρας της Καταστροφής» -Nakba Day-) είτε την συνέχιση της βίας στη Γάζα. Σε κάθε περίπτωση τόσο το Ισραήλ όσο και το Ιράν διατηρούν, σε αυτή την ιδιότυπη σύγκρουση, «κόκκινες γραμμές» με τις πολιτικές και στρατιωτικές ελίτ τόσο στο Τελ Αβίβ όσο και στους κόλπους των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης και της Τεχεράνης να γνωρίζουν που ακριβώς βρίσκονται τα όριά τους.
Και μια μικρή πρόβλεψη
Η ρωσική αεράμυνα, πανίσχυρη πλέον στη Συρία, δεν μπήκε καν στο κόπο να προστατεύσει τις συριακές αντιαεροπορικές συστοιχίες που έπληξαν την Πέμπτη τα μαχητικά της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας. Πόσο μάλλον μια ημέρα μετά από την κοινή εμφάνιση Νετανιάχου-Πούτιν στην μεγάλη παρέλαση στη Μόσχα για την επέτειο της 9ης Μαΐου («Ημέρα Αντιφασιστικής Νίκης»).
Ωστόσο το πραγματικό διπλωματικό και γεωπολιτικό παίγνιο θα παιχτεί αν αναλογιστεί κανείς τον αντικειμενικό στόχο του Ισραήλ στα Γκολάν. Να διώξει την Χεζμπολάχ πέραν των επαρχιών της Κουνέιτρα και της Νταρά. Στα όρια της Χάμα. Κοιτώντας το χάρτη αυτό πρακτικά σημαίνει την δημιουργία μιας ζώνης ασφάλειας (buffer zone) 40 και πλέον χιλιομέτρων. Επί τούτου η Μόσχα θα είχε μια εντελώς διαφορετική γνώμη. Κι επιπλέον δεδομένης της επιχειρησιακής ιστορίας της Χεζμπολάχ ένα σενάριο αντιποίνων θα μπορούσε κάλλιστα να επισυμβεί σε μια ισραηλινή πρεσβεία σε χώρα της Λατινικής Αμερικής (σ.σ. κάτι που θα έπρεπε να απασχολήσει σε επίπεδο ασφάλειας Λευκωσία και Αθήνα λόγω και των σχημάτων της τριμερούς διπλωματίας). Το μόνο σίγουρο συμπέρασμα πάντως είναι το γεγονός πως τα Υψίπεδα του Γκολάν αποτελούν ένα κομμάτι συνόρων που αν και παρέμειναν για δεκαετίες «ήσυχα» επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο ως εστία εντάσεων.
Κι επιπλέον, μιας κι αποτελούν το μοναδικό έδαφος που το Ισραήλ κατέχει παράνομα και έχει αποσχίσει, επενδύοντας στην τοπική οικονομία, στους ντόπιους πληθυσμούς (Δρούζους, Σύρους σουνίτες κοκ) προκειμένου να αποκτήσουν ισραηλινή υπηκοότητα ακόμη και, όπως η Τουρκία στο Αφρίν, σε τοπικά proxies, η τύχη του ίσως αποτελέσει και την πρώτη, ουσιαστική, ανακατάταξη της συριακής εδαφικής επικράτειας μετά το πέρας του πολέμου.
Ιωάννης-Σωτήριος Ιωάννου,
δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
και αναλυτής στη Διπλωματική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
https://www.liberal.gr/arthro/203651/apopsi/arthra/anazitontas-ena-buffer-zone-sta-ypsipeda-tou-gkolan.html
11/5/2018