Γιατί συγκαλύπτεται το ισραηλινό πυρηνικό πρόγραμμα;
Είναι κοινό μυστικό ότι το Ισραήλ συγκαταλέγεται στις πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη. Γιατί όμως επιτρέπεται να διαθέτουν τέτοια όπλα οι Ισραηλινοί και όχι οι Ιρανοί;
Israel Atomanlage in Dimona (AP)
Εδώ και χρόνια ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου προειδοποιεί για τους κινδύνους που εγκυμονεί ενδεχόμενος πυρηνικός εξοπλισμός του Ιράν. Και αυτό μολονότι το ίδιο το Ισραήλ θεωρείται προ πολλού περιφερειακή πυρηνική δύναμη. Το ίδιο βέβαια δεν έχει παραδεχτεί ποτέ επισήμως ότι διαθέτει πυρηνικά όπλα. Γιατί όμως επιτρέπεται να διαθέτει το Ισραήλ πυρηνικά και το Ιράν όχι;
«Έχει το Ισραήλ πυρηνικές δυνατότητες και πυρηνικά όπλα;», ρώτησε πρόσφατα με επιθετικό ύφος δημοσιογράφος του CNN τον Νετανιάχου. «Πάντα λέγαμε ότι δεν θα είμαστε οι πρώτοι που θα τα εισαγάγουν στη Μέση Ανατολή και γι΄ αυτό δεν το κάναμε», είπε ο ισραηλινός πρωθυπουργός, αποφεύγοντας ωστόσο να απαντήσει ευθέως. Για να προσθέσει αναφερόμενος εμμέσως πλην σαφώς στην Τεχεράνη: «Εμείς δεν καλέσαμε στον αφανισμό οποιασδήποτε χώρας».
O Σιμόν Πέρες
80 πυρηνικές κεφαλές;
Το Ισραήλ ακολουθεί συνειδητά εδώ και χρόνια μια διφορούμενη πολιτική στο ζήτημα προκειμένου να αποφύγει τις συζητήσεις και κυρίως πιθανές συγκρούσεις αναφορικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη Sipri το Ισραήλ διαθέτει σήμερα περί τις 80 πυρηνικές κεφαλές. Γι΄ αυτό το λόγο προκαλεί τόσο μεγάλες αντιδράσεις η παράδοση γερμανικών υποβρυχίων στο Ισραήλ. Διότι θα μπορούσαν να εξοπλιστούν με πυρηνικά όπλα.
«Πατέρας» του πυρηνικού προγράμματος του Ισραήλ θεωρείται ο βραβευμένος με Νομπέλ Ειρήνης Σιμόν Πέρες. Ο πρώην πρόεδρος που απεβίωσε το 2016 είχε δρομολογήσει με γαλλική βοήθεια το πρόγραμμα πριν από 60 περίπου χρόνια. Το σκεπτικό ήταν ότι σε ένα εχθρικό περιβάλλον και όσο αισθάνεται ότι απειλείται η ύπαρξη του, το Ισραήλ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα όπλα μαζικής καταστροφής ως ultima ratio για την προστασία του και για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει ένα δεύτερο Ολοκαύτωμα.
Με μόλις εννέα εκατομμύρια κατοίκους το Ισραήλ είναι μια μικρή χώρα. Από την ίδρυσή του το 1948 μέχρι σήμερα η ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής έζησε έξι πολέμους. Με δυο γείτονές του, τη Συρία και τον Λίβανο, το Ισραήλ έχει μια εχθρική σχέση ενώ από το Ιράν απειλείται κάθε τόσο με εξόντωση.
Το μυστήριο της Ντιμόνα
Ανέκαθεν η Ντιμόνα, ο πυρηνικός αντιδραστήρας στην έρημο Νεγκέβ, καλύπτονταν από ένα μεγάλο πέπλο μυστηρίου. Η κωδική του ονομασία ήταν «το εργοστάσιο της Ντιμόνα». Σύμφωνα με τη διαδικτυακή πύλη GlobalSecurity.org οι 2.700 περίπου εργαζόμενοι του αντιδραστήρα παρασκευάζουν το πλουτώνιο για τα πυρηνικά όπλα της χώρας. Πιθανότατα αρκετό για την κατασκευή πέντε έως δέκα πυρηνικών κεφαλών το χρόνο.
Το 1986 ο Μορντεχάι Βανουνού, επί χρόνια τεχνικός στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών της Ντιμόνα, αποκάλυψε τα πυρηνικά μυστικά του Ισραήλ στους βρετανικούς ''Sunday Times''. Την ίδια χρονιά απήχθη από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες στη Ρώμη και μεταφέρθηκε στο Ισραήλ όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 ετών.
Ηχηρές αντιδράσεις είχε προκαλέσει το 2006 συνέντευξη του τότε ισραηλινού πρωθυπουργού Όλμερτ, ο οποίος είχε πει: «Το Ιράν απειλεί ανοιχτά και ξεκάθαρα να σβήσει το Ισραήλ από το χάρτη. Θα λέγατε ότι είναι το ίδιο να επιδιώκει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα όπως η Αμερική, η Γαλλία, το Ισραήλ και η Ρωσία;». Ειδικοί εκτίμησαν τότε ότι επρόκειτο περισσότερο για ένα εκ παραδρομής λάθος του πολιτικού και όχι για στροφή στην πολιτική του Ισραήλ.
Εξάλλου η ακολουθούμενη επαμφοτερίζουσα πολιτική στο πυρηνικό ζήτημα έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για το Ισραήλ, συμπεραίνει ο ισραηλινός ειδικός Εφραίμ Ασκουλάι. Αφενός αποτρέπει το να ασκούνται ισχυρές στο Ισραήλ αλλά και το να ξεκινήσει μια μάχη εξοπλισμών με όμορες αραβικές χώρες. «Εάν το Ισραήλ έλεγε ότι διαθέτει πυρηνικά, θα προκαλούσε πανικό», εκτιμά ο ειδικός. Αυτό θα οδηγούσε στην αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής, σύμφωνα με τον ίδιο. «Εάν, αφετέρου, έλεγε ότι δεν διαθέτει, τότε αυτό θα ζημίωνε την πολιτική του εκφοβισμού».
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι σε αντίθεση με το Ιράν το Ισραήλ δεν έχει υπογράψει τη συμφωνία μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων και ως εκ τούτου δεν δεσμεύεται για τη μη κατασκευή τους.
Ζάρα Λέμελ / Κώστας Συμεωνίδης
10/5/2018