Τα αγκάθια στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Καταρρέει η τουρκική οικονομία
- «Ο θεός να βάλει το χέρι του...»
(2) «Τα νταηλίδικα όρια των οικονομικών του Ερντογάν
(Erdoganomics)»
Η Τουρκία έχει απωλέσει την ελκυστικότητα της ως χώρα ήπιας ισχύος (soft power) λόγω των απολυταρχικών πολιτικών της τουρκικής ηγεσίας ιδιαίτερα έπειτα από την επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης ως απόρροια του αποτυχημένου πραξικοπήματος το 2006 καθώς και των αμφιλεγόμενων προτεραιοτήτων στην εξωτερική της πολιτική. Το περίφημο δόγμα για μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες έχει de facto αντικατασταθεί από την πραγματικότητα που καταδεικνύει την ύπαρξη προβλημάτων με όλους τους γείτονες. Παράλληλα, οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία εκτιμάται ότι διανύουν μία δύσκολη περίοδο τη στιγμή που γεωστρατηγικοί σχεδιασμοί διαμορφώνουν νέα δεδομένα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Βασικά ζητήματα που προκαλούν τριβές στις σχέσεις των δύο χωρών αποτελεί η υπόθεση παραβίασης εκ μέρους της τουρκικής ηγεσίας των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, η δίκη αμερικανού προτεστάντη πάστορα στην Τουρκία, η μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, η τουρκική αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, και η τουρκική στρατιωτική εισβολή στην πόλη Αφρίν της βόρειας Συρίας.
Η παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν με πρωταγωνιστές τον τουρκο-ιρανό επιχειρηματία Ρεζέ Ζαράμπ και τον πρώην τραπεζίτη Χάκαν Αττίλα που διατηρούσε στενές σχέσεις με την τουρκική προεδρεία οδήγησε στη διεξαγωγή δίκης σε ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μανχάταν δημιουργώντας τριβή στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας. Και τούτο διότι οι ανωτέρω Τούρκοι πολίτες αποδείχθηκε ότι μετείχαν σε σχέδιο λαθραίας μεταφοράς τουρκικού χρυσού έναντι ιρανικού πετρελαίου που τελούσε υπό την υψηλή εποπτεία της τουρκικής ηγεσίας η οποία φαίνεται να επέβαλε σε δύο τουρκικές τράπεζες να συμμετάσχουν στην υλοποίηση αυτού. O Τούρκος μάλιστα τραπεζίτης καταδικάστηκε σε 32 μήνες φυλάκισης, ενώ ο έτερος επιχειρηματίας συνεργαζόμενος με τις αμερικανικές αρχές στην αποκάλυψη του σχεδίου παραβίασης των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν δήλωσε ένοχος για τις κατηγορίες της απάτης, της συνωμοσίας και του ξεπλύματος χρήματος. Η συγκεκριμένη υπόθεση έχει δημιουργήσει τριβή στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας καθώς έχει εκληφθεί από την τουρκική πλευρά ως επιχείρηση στοχοποίησης και πολιτικής υπονόμευσης του Προέδρου Ερντογάν.
Η ένταση στις διμερείς σχέσεις έχει ενισχυθεί έτι περαιτέρω από την απαγγελία κατηγοριών για συμμετοχή στην αποτυχημένη απόπειρα του τουρκικού πραξικοπήματος του αμερικανού προτεστάντη πάστορα Αντριου Μπράνσον ο οποίος διέμενε στη Σμύρνη για περισσότερο από δύο δεκαετίες και βρίσκεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο κάθειρξης 35 ετών. Εκτιμάται ότι η δίκη του Αμερικανού πάστορα αποτελεί μοχλό πίεσης για την ανταλλαγή και έκδοση του ιμάμη Φετχουλλάχ Γκιουλέν ο οποίος από το 1999 ζει στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ και ηγείται του κινήματος των Νουρτζού, τουτέστιν του κινήματος των Πεφωτισμένων, που διαθέτει εκτεταμένο δίκτυο υποστηρικτών τόσο εντός της Τουρκίας όσο και εκτός σε χώρες όπως το Πακιστάν, η Γερμανία κ.α.
Στο πλαίσιο του επανασχεδιασμού των γεωπολιτικών συσχετισμών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, η Τουρκία εμφανίζεται να αναδιατάσσει τον προσανατολισμό της απομακρυνόμενη από τις ΗΠΑ και προσεγγίζοντας στρατιωτικά την Ρωσία όπως εμφαίνεται στη υπογραφείσα συμφωνία για αγορά του αντιπυραυλικού συστήματος S-400. Η απόκτηση του εν λόγω συστήματος από την Τουρκία το 2020 ή και νωρίτερα εγείρει ανησυχίες στα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ σχετικά με τις επιπτώσεις που δύναται να ανακύψουν στη διαλειτουργικότητα με την Συμμαχία δεδομένου ότι το σύστημα S-400 δεν είναι συμβατό με τις νατοϊκές και αμερικανικές υποδομές που βρίσκονται επί τουρκικού εδάφους και ως εκ τούτου θα πρέπει να λειτουργήσει σε αυτόνομη βάση.
Επίσης εξίσου ανησυχητική είναι η πιθανότητα ανταλλαγής διαβαθμισμένων πληροφοριών μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας όσον αφορά τον τρόπο που το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400 λειτουργεί έναντι των μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35. Η ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών εκ μέρους της Τουρκίας προς την Ρωσία είναι άκρως απαγορευτική για τις ΗΠΑ καθώς η Μόσχα αξιοποιώντας τις όποιες πληροφορίες είναι δυνατόν να αναπτύξει τεχνολογίες τόσο για την αντιμετώπιση μαχητικών αεροσκαφών 5ης γενιάς όσο και για την παραγωγή αντίστοιχων οπλικών συστημάτων.
Η αντίδραση των ΗΠΑ στην αγορά των S-400 υπήρξε πολυεπίπεδη αναδεικνύοντας τη διάρρηξη της εμπιστοσύνης με την Τουρκία. Υπό το συγκεκριμένο πρίσμα εξηγείται η εισαγωγή στις 26 Απριλίου 2018 στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της αμερικανικής γερουσίας (US Senate) νομοσχεδίου από τους γερουσιαστές Λάνκφορντ, Σαχίν και Τίλλις που εστιάζει στην αναστολή της μεταφοράς μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία. Ειδικότερα το νομοσχέδιο επιτάσσει την μη απόδοση χρηματικών ποσών και γενικότερων δαπανών για τη μεταφορά ή/και τη διευκόλυνση μεταφοράς αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, και απαγορεύει ρητά την μεταβίβαση τεχνικών δεδομένων που σχετίζονται με τη συντήρηση ή την τεχνική υποστήριξη του μαχητικού αεροσκάφους F-35.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ο αμερικανός πρόεδρος δύναται να παραιτηθεί από τους προβλεπόμενους περιορισμούς μόνο έπειτα από γραπτή πιστοποίηση προς το κογκρέσο που να αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας δεν έχει λάβει μέτρα που υποβαθμίζουν τη διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ, δεν εκθέτει τα αμυντικά μέσα του NATO σε εχθρικές χώρες, δεν υποβαθμίζει την γενικότερη ασφάλεια νατοϊκών χωρών, δεν επιδιώκει την εισαγωγή ή αγορά αμυντικού υλικού από ξένη χώρα στην οποία έχουν επιβληθεί αμερικανικές κυρώσεις, και δεν προβαίνει σε παράνομη κράτηση ενός ή περισσότερων αμερικανών πολιτών. Είναι πασιφανές ότι καμία εκ των προϋποθέσεων που θέτει το νομοσχέδιο για άρση των περιορισμών μεταφοράς των μαχητικών F-35 δεν απαντάται από την Τουρκία.
Σε ταυτόχρονη τροχιά, εισήχθη εκ νέου στις 16 Μαΐου 2018 στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της αμερικανικής βουλής (US House)παρόμοιο σχέδιο νόμου που απαγορεύει την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία με την αιτιολογία ότι η τελευταία υποβαθμίζει τη διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ και την γενικότερη ασφάλεια των νατοϊκών χωρών. Το σχέδιο νόμου εισήχθη από τον βουλευτή Ντέϊβιντ Σίσιλιν και υποστηρίχθηκε διακομματικά από τους Ρεπουμπλικάνους Τεντ Γιόχι, Γκας Μπιλιράκη και Ρόμπερτ Άντερολτ καθώς και από τους Δημοκρατικούς Τζων Σαρμπάνη, Φράνκ Παλόουν Τζούνιορ και Τζιμ Μακγκόβερν.
Την ίδια στιγμή, η τουρκική στρατιωτική εισβολή στην πόλη Αφρίν έχει φέρει τα τουρκικά στρατεύματα σε απόσταση αναπνοής από τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στα βόρεια και βορειοανατολικά της Συρίας. Παρότι η Τουρκία εμφανίσθηκε θορυβημένη από την αμερικανική στήριξη για τη δημιουργία σώματος συνοριοφυλακής 30 χιλιάδων ανδρών που θα περιλάμβανε μαχητές της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG κατά μήκος των κοινών συρο-τουρκικών συνόρων, η απόφαση για στρατιωτική εισβολή στην βόρεια Συρία επιβλήθηκε από την de facto κατάργηση των συνόρων Syckes Pickot η οποία ενισχύει το περίφημο σύνδρομο της Συνθήκης των Σεβρών που διακατέχει την Άγκυρα.
Ειδικότερα, η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι οι τρέχουσες γεωπολιτικές συνθήκες προσομοιάζουν με την περίοδο υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών που προέβλεπε τη δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους και ως εκ τούτου θεωρεί ότι οφείλει να κινηθεί προς την κατεύθυνση αποτροπής του εν λόγω ενδεχόμενου. Το δε τουρκικό σύνδρομο της Συνθήκης των Σεβρών επιβάλλεται από τον υφιστάμενο θαλάσσιο αποκλεισμό της Τουρκίας λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τρία κύρια λιμάνια της Κωνσταντινούπολης, της Μερσίνης και της Σμύρνης δεν εξασφαλίζουν τη ναυτική της διασύνδεση με την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και την Δύση μετατρέποντας την ουσιαστικά σε χώρα/κράτος που ασκεί κυριαρχία επί χερσαίου εδάφους.
Έχοντας λοιπόν ως εφαλτήριο τη Συρία που έχει χωριστεί σε τέσσερις σφαίρες επιρροής, η Τουρκία αντιστρατεύεται τις ΗΠΑ ως προς την πιθανότητα δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στην βόρεια Συρία, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει να αποτελέσει υπολογίσιμο παίκτη που στην επαύριο της συριακής κρίσης θα πάρει μερίδιο από τα «λάφυρα» του πολέμου.
Στο γαϊτανάκι των γεγονότων που οξύνουν την ένταση ΗΠΑ-Τουρκίας κορυφαία θέση κατέχει η πρόσφατη απόφαση για μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Η αμερικανική απόφαση έρχεται να αποτελέσει βούτυρο στο ψωμί του Τούρκου προέδρου ο οποίος παράλληλα με το νεοθωμανικό οικοδομεί εντέχνως το ισλαμικό προφίλ της Τουρκίας τόσο στο εξωτερικό επιδιώκοντας να αποτελέσει ηγέτιδα δύναμη στον μουσουλμανικό κόσμο όσο και στο εσωτερικό με τη δημιουργία στο υπουργείο Εξωτερικών της χώρας μίας νέας τάξης μη-κεμαλικών πρεσβευτών, οι οποίοι επελέγησαν στη βάση των ισλαμικών-οθωμανικών τους προσόντων, καθώς και μίας παράλληλης επετηρίδας ειδικών για προξενικά θέματα με επίκεντρο τα πολιτιστικά και θρησκευτικά ζητήματα, πάντοτε σε αγαστή συνεργασία με την εκάστοτε πρεσβεία.
Σε κάθε περίπτωση, ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας είναι προ των πυλών με τον εκτεταμένο αντιαμερικανισμό εντός της τουρκικής επικράτειας να καθιστά όλο και πιο δυσχερή την αποκατάσταση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Ο ασκός του Αιόλου φαίνεται να έχει ανοίξει με πρωτοβουλία της Τουρκίας σηματοδοτώντας μία νέα εποχή με απρόβλεπτες συνέπειες για την ίδια και την θέση της στο περιφερειακό και διεθνές στερέωμα.
Αντωνία Δήμου,
επικεφαλής του Τομέα Μέσης Ανατολής και Περσικού Κόλπου στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Άμυνας και Ασφάλειας (ΙΑΑΑ), Εταίρος στο Κέντρο για την Ανάπτυξη της Μέσης Ανατολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Λος Άντζελες, και στο Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Ιορδανίας.
22 Μαΐου 2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Καταρρέει η τουρκική οικονομία
Καταρρέει η τουρκική οικονομία
- «Ο θεός να βάλει το χέρι του...»
Σε μια... ανώτερη δύναμη εναποθέτουν πλέον τις ελπίδες τους οι Τούρκοι επιχειρηματίες και επενδυτές καθώς η οικονομία της χώρας καταρρέει μέρα με τη μέρα και η κεντρική τράπεζα βρίσκεται σε κατάσταση βέρτιγκο, χωρίς να παρεμβαίνει.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, Τούρκος χρηματιστής σε πρωινό σημείωμα προς τους πελάτες του έγραψε «Ο Θεός να βοηθήσει την Τουρκία», προσθέτοντας ότι «έχουμε να κάνουμε με μία κεντρική τράπεζα που παρακολουθεί την αγορά, όταν θα πρέπει να την καθοδηγεί και να την κατευθύνει», πρόσθεσε.
Το σχόλιο του χρηματιστή έγινε την ώρα που η Τουρκία ανταγωνίζεται με την Αργεντινή, την Αγκόλα και τη Βενεζουέλα για το νόμισμα της χώρας με τη χειρότερη επίδοση φέτος. Η τουρκική λίρα υποχώρησε πάνω από 17% έναντι του δολαρίου το 2018, το υψηλότερο ποσοστό μετά από αυτό των άλλων τριών χωρών. Οι απώλειες αυτές θα συνεχισθούν, αν δεν υπάρξουν παρεμβάσεις, δήλωσε ο Γιατιρίμ.
Το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε σήμερα έως 2,3% για να φθάσει στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 4,5946 λιρών ανά δολάριο. Η αγορά τεστάρει αν η οι προφορικές παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας είναι μπλόφα ή όχι, δήλωσε ο χρηματιστής. Χωρίς ανάληψη δράσης, η ζημιά είναι πιθανόν να διογκωθεί, είπε, αναφέροντας το καθαρό χρέος των 222 δισ. δολαρίων που έχουν τουρκικές επιχειρήσεις σε ξένα νομίσματα.
21.5.2018
2.
«Τα νταηλίδικα όρια των οικονομικών του Ερντογάν
(Erdoganomics)»
Η αλαζονεία του Ερντογάν είναι πια γνωστή παγκοσμίως από αυτά που έχει κατά καιρούς πει, από τον τρόπο που τα εκφράζει και τη φίμωση του αντιλόγου προς αυτόν που επιβάλει με πολυετείς φυλακίσεις. Ίσως όλα να τα προσεγγίζει με γνώμονα την υποτιθεμένη ή πραγματική στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας. Όμως το πώς λειτουργεί η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν έχει σχέση με τα «οικονομικά του Ερντογάν», δηλαδή τα Erdoganomics. Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με τον τρόπο λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στην οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα και η τουρκική, αυτό είναι μια σκληρή πραγματικότητα για τον Ερντογάν, εξ ου και οι τελευταίες υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας από τους γνωστούς Οίκους αξιολόγησης. Θεωρείται δε πια έκδηλη η αφέλειά του ότι αυτός θα εφαρμόσει νταηλίδικα στη χώρα του τα δικά του οικονομικά, δηλαδή αυτά που επιδοκιμάζει το Κοράνι, το οποίο δεν αποδέχεται τα επιτόκια και τους τόκους των παγκόσμιων αγορών Κεφαλαίου. Ενώ δηλαδή ο κεντρικός Τραπεζίτης της Τουρκίας οφείλει σήμερα να αυξήσει εκθετικά τα επιτόκια χορηγήσεων (όπως έκανε πρόσφατα η Αργεντινή που αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα) για να συγκρατήσει την κατρακύλα της μαλακής τουρκικής λίρας (1 ευρώ=5,18 λίρες τον Μάιο του 2018, όταν το 2011 το 1 ευρώ ανταλλάσσονταν με 2,25 λίρες), να συγκρατήσει τον εισαγόμενο διψήφιο πληθωρισμό 12% (από 5% που είναι ο φετινός στόχος) και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 47,1 δις δολάρια το 2017 από 32,6 το 2016, ο Ερντογάν τον προεκλογικό χαβά του. Όχι μόνο δεν επιτρέπει στον διοικητή μέχρι τις επικείμενες τουρκικές εκλογές να ασκήσει την δέουσα επιτοκιακή πολιτική του, αλλά υπόσχεται ότι μετά από την επανεκλογή του στην προεδρία θα αναλάβει και την ευθύνη λειτουργίας της Τράπεζας της Τουρκίας για να ελέγχει ο ίδιος το ύψος των τουρκικών επιτοκίων. Τα θέλει πολύ χαμηλά για να θερμανθεί ακόμα περισσότερο η τουρκική οικονομία η οποία έτρεξε με 7,4% οικονομική μεγέθυνση το 2017, βασισμένη στην εσωτερική κατανάλωση ιδιωτική και δημόσια.
Μου θυμίζει τους Έλληνες φωστήρες που ενώ το κράτος δεν είχε πόρους να πληρώσει τα λήγοντα γραμμάτιά του, τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, τις συντάξεις, τα νοσοκομεία, και, και, και, αυτοί πρέσβευαν στα τηλε-παράθυρα «ρίξτε λεφτά στην αγορά» από αυτά που δεν είχε ! Μα θα μου πείτε ότι ο Ερντογάν κόβει «ελεύθερα» δικό του χρήμα, τη λίρα Τουρκίας, κι έτσι το ρίχνει στην αγορά, π.χ. υποσχέθηκε να δώσει 1.000 λίρες (λιγότερα από 200 ευρώ) ανά συνταξιούχο, και την κρατάει έτσι θερμή. Εμείς δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό «διότι είμαστε εγκλωβισμένοι στο κοινό νόμισμα το ευρώ και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». Δηλαδή «είμαστε αιχμάλωτοι» θα μας έλεγαν οι Δραχμιστές.
Εμείς όμως δεν έχουμε πρόβλημα συναλλαγματικών αποθεμάτων που έχει σήμερα η Τουρκία αλλά και όλες οι αποκαλούμενες αναδυόμενες αγορές, μετά την τελευταία άνοδο του δολαρίου και των αμερικανικών επιτοκίων και τη φυγή των κεφαλαίων από αυτές. Εμείς διαθέτουμε το ισχυρότερο όπλο έναντι της Τουρκίας. Το ευρώ κι όχι την καταρρέουσα τουρκική λίρα, ευτυχώς. Για αυτό και σφαδάζει ο Ερντογάν, όταν οι Οίκοι αξιολόγησης κατατάσσουν τα τουρκικά ομόλογα στα «σκουπίδια» (με αποδόσεις πάνω από το 13,60% για τα δεκαετή), ενώ υποτίθεται ότι η τουρκική οικονομία είναι υγιέστερη της ελληνικής.
Ο μόνος ωφελημένος από την υποτίμηση της λίρας Τουρκίας είναι κυρίως η τουριστική της βιομηχανία. Έχει γίνει πιο ελκυστική σήμερα. Όμως και αυτή χρησιμοποιεί σειρά εισαγόμενων πρώτων και βοηθητικών υλών που ακρίβυναν (το πετρέλαιο π.χ.), όπως και των λοιπών εξαγωγικών της επιχειρήσεων, γιατί κανείς δεν είναι αυτάρκης. Πολλές εκ των επιχειρήσεων αυτών έχουν δάνεια σε σκληρό νόμισμα (δολάριο, ευρώ, φράγκο, κλπ) και κινδυνεύουν να καταστραφούν μόνο από την διόγκωσή τους λόγω της υποτίμησης.
Ο διψήφιος πληθωρισμός, η ευθραυστότητα του τουρκικού νομίσματος, το χρέος των ιδιωτικών εταιρειών (65% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος), το εξωτερικό τουρκικό χρέος στο 53,3% του ΑΕΠ, το αυξημένο έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών 5,6% του ΑΕΠ αποτελούν τους λόγους εκτροπής της τουρκικής οικονομίας η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτοί οι λόγοι τον έσυραν στις πρόωρες εκλογές. Άσχετα, αν επιχειρεί να κοροϊδέψει τους Τούρκους ψηφοφόρους, με πολεμικές κατακτήσεις και φαραωνικά έργα, για να υφαρπάξει την ψήφο τους.
Αν κερδίσει τις εκλογές ο Ερντογάν, ή όποιος τις κερδίσει τέλος πάντων, τολμώ να προβλέψω ότι θα παρατήσει πάραυτα τα νταηλίκια του (χαμηλά επιτόκια) και θα σπεύσει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκλιπαρώντας συμφωνία στήριξης της τουρκικής οικονομίας στις αγορές. Διαφορετικά θα συναγελάζεται με τους ιρανούς Μουλάδες που έχουν χειρότερα οικονομικά προβλήματα, έχουν τις απειλές του Τραμπ για οικονομικό αποκλεισμό και το μαλακό τους νόμισμα ριάλ με το οποίο θα πληρώνουν τις όποιες τουρκικές εξαγωγές.
Ενθυμούμαι τα εν Ελλάδι Baroufanomics του 1ου εξαμήνου του 2015. Τα γνωρίσαμε, θα τα πληρώνουμε για χρόνια και απερρίφθησαν με σπαρταριστά γέλια από αυτούς που ρυθμίζουν την παγκόσμια λειτουργία των Αγορών. Όπως και στην περίπτωσή μας υπήρχε τότε σφοδρή πιθανότητα οι κουζουλοί του «ενός νόμου με ένα άρθρο» να μας ρίξουν στα βράχια, έτσι και στην περίπτωση της Τουρκίας υπάρχει παρά ταύτα η αμυδρή πιθανότητα ο Ερντογάν να κάνει την αποκοτιά του. Να επιχειρήσει δηλαδή να εφαρμόσει τα ανεφάρμοστα Erdoganomics του και να οδηγήσει έτσι την Τουρκία στη χρεοκοπία της.
Μακάρι να το κάνει. Είναι ίσως ο μόνος δρόμος να σταματήσει η ξέφρενη τουρκική επιθετικότητα, όπως έγραφα με ερωτηματικό στις Ανιχνεύσεις στις 3-4-2018 : http://www.anixneuseis.gr/?p=187563
Αλκης Καλλιαντζίδης
Οικονομολόγος
alkis@kalkis.eu www.kalkis.eu
http://www.anixneuseis.gr/?p=190073
21/5/18
«Τα νταηλίδικα όρια των οικονομικών του Ερντογάν
(Erdoganomics)»
Η αλαζονεία του Ερντογάν είναι πια γνωστή παγκοσμίως από αυτά που έχει κατά καιρούς πει, από τον τρόπο που τα εκφράζει και τη φίμωση του αντιλόγου προς αυτόν που επιβάλει με πολυετείς φυλακίσεις. Ίσως όλα να τα προσεγγίζει με γνώμονα την υποτιθεμένη ή πραγματική στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας. Όμως το πώς λειτουργεί η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν έχει σχέση με τα «οικονομικά του Ερντογάν», δηλαδή τα Erdoganomics. Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με τον τρόπο λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στην οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα και η τουρκική, αυτό είναι μια σκληρή πραγματικότητα για τον Ερντογάν, εξ ου και οι τελευταίες υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας από τους γνωστούς Οίκους αξιολόγησης. Θεωρείται δε πια έκδηλη η αφέλειά του ότι αυτός θα εφαρμόσει νταηλίδικα στη χώρα του τα δικά του οικονομικά, δηλαδή αυτά που επιδοκιμάζει το Κοράνι, το οποίο δεν αποδέχεται τα επιτόκια και τους τόκους των παγκόσμιων αγορών Κεφαλαίου. Ενώ δηλαδή ο κεντρικός Τραπεζίτης της Τουρκίας οφείλει σήμερα να αυξήσει εκθετικά τα επιτόκια χορηγήσεων (όπως έκανε πρόσφατα η Αργεντινή που αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα) για να συγκρατήσει την κατρακύλα της μαλακής τουρκικής λίρας (1 ευρώ=5,18 λίρες τον Μάιο του 2018, όταν το 2011 το 1 ευρώ ανταλλάσσονταν με 2,25 λίρες), να συγκρατήσει τον εισαγόμενο διψήφιο πληθωρισμό 12% (από 5% που είναι ο φετινός στόχος) και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 47,1 δις δολάρια το 2017 από 32,6 το 2016, ο Ερντογάν τον προεκλογικό χαβά του. Όχι μόνο δεν επιτρέπει στον διοικητή μέχρι τις επικείμενες τουρκικές εκλογές να ασκήσει την δέουσα επιτοκιακή πολιτική του, αλλά υπόσχεται ότι μετά από την επανεκλογή του στην προεδρία θα αναλάβει και την ευθύνη λειτουργίας της Τράπεζας της Τουρκίας για να ελέγχει ο ίδιος το ύψος των τουρκικών επιτοκίων. Τα θέλει πολύ χαμηλά για να θερμανθεί ακόμα περισσότερο η τουρκική οικονομία η οποία έτρεξε με 7,4% οικονομική μεγέθυνση το 2017, βασισμένη στην εσωτερική κατανάλωση ιδιωτική και δημόσια.
Μου θυμίζει τους Έλληνες φωστήρες που ενώ το κράτος δεν είχε πόρους να πληρώσει τα λήγοντα γραμμάτιά του, τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, τις συντάξεις, τα νοσοκομεία, και, και, και, αυτοί πρέσβευαν στα τηλε-παράθυρα «ρίξτε λεφτά στην αγορά» από αυτά που δεν είχε ! Μα θα μου πείτε ότι ο Ερντογάν κόβει «ελεύθερα» δικό του χρήμα, τη λίρα Τουρκίας, κι έτσι το ρίχνει στην αγορά, π.χ. υποσχέθηκε να δώσει 1.000 λίρες (λιγότερα από 200 ευρώ) ανά συνταξιούχο, και την κρατάει έτσι θερμή. Εμείς δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό «διότι είμαστε εγκλωβισμένοι στο κοινό νόμισμα το ευρώ και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». Δηλαδή «είμαστε αιχμάλωτοι» θα μας έλεγαν οι Δραχμιστές.
Εμείς όμως δεν έχουμε πρόβλημα συναλλαγματικών αποθεμάτων που έχει σήμερα η Τουρκία αλλά και όλες οι αποκαλούμενες αναδυόμενες αγορές, μετά την τελευταία άνοδο του δολαρίου και των αμερικανικών επιτοκίων και τη φυγή των κεφαλαίων από αυτές. Εμείς διαθέτουμε το ισχυρότερο όπλο έναντι της Τουρκίας. Το ευρώ κι όχι την καταρρέουσα τουρκική λίρα, ευτυχώς. Για αυτό και σφαδάζει ο Ερντογάν, όταν οι Οίκοι αξιολόγησης κατατάσσουν τα τουρκικά ομόλογα στα «σκουπίδια» (με αποδόσεις πάνω από το 13,60% για τα δεκαετή), ενώ υποτίθεται ότι η τουρκική οικονομία είναι υγιέστερη της ελληνικής.
Ο μόνος ωφελημένος από την υποτίμηση της λίρας Τουρκίας είναι κυρίως η τουριστική της βιομηχανία. Έχει γίνει πιο ελκυστική σήμερα. Όμως και αυτή χρησιμοποιεί σειρά εισαγόμενων πρώτων και βοηθητικών υλών που ακρίβυναν (το πετρέλαιο π.χ.), όπως και των λοιπών εξαγωγικών της επιχειρήσεων, γιατί κανείς δεν είναι αυτάρκης. Πολλές εκ των επιχειρήσεων αυτών έχουν δάνεια σε σκληρό νόμισμα (δολάριο, ευρώ, φράγκο, κλπ) και κινδυνεύουν να καταστραφούν μόνο από την διόγκωσή τους λόγω της υποτίμησης.
Ο διψήφιος πληθωρισμός, η ευθραυστότητα του τουρκικού νομίσματος, το χρέος των ιδιωτικών εταιρειών (65% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος), το εξωτερικό τουρκικό χρέος στο 53,3% του ΑΕΠ, το αυξημένο έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών 5,6% του ΑΕΠ αποτελούν τους λόγους εκτροπής της τουρκικής οικονομίας η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτοί οι λόγοι τον έσυραν στις πρόωρες εκλογές. Άσχετα, αν επιχειρεί να κοροϊδέψει τους Τούρκους ψηφοφόρους, με πολεμικές κατακτήσεις και φαραωνικά έργα, για να υφαρπάξει την ψήφο τους.
Αν κερδίσει τις εκλογές ο Ερντογάν, ή όποιος τις κερδίσει τέλος πάντων, τολμώ να προβλέψω ότι θα παρατήσει πάραυτα τα νταηλίκια του (χαμηλά επιτόκια) και θα σπεύσει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκλιπαρώντας συμφωνία στήριξης της τουρκικής οικονομίας στις αγορές. Διαφορετικά θα συναγελάζεται με τους ιρανούς Μουλάδες που έχουν χειρότερα οικονομικά προβλήματα, έχουν τις απειλές του Τραμπ για οικονομικό αποκλεισμό και το μαλακό τους νόμισμα ριάλ με το οποίο θα πληρώνουν τις όποιες τουρκικές εξαγωγές.
Ενθυμούμαι τα εν Ελλάδι Baroufanomics του 1ου εξαμήνου του 2015. Τα γνωρίσαμε, θα τα πληρώνουμε για χρόνια και απερρίφθησαν με σπαρταριστά γέλια από αυτούς που ρυθμίζουν την παγκόσμια λειτουργία των Αγορών. Όπως και στην περίπτωσή μας υπήρχε τότε σφοδρή πιθανότητα οι κουζουλοί του «ενός νόμου με ένα άρθρο» να μας ρίξουν στα βράχια, έτσι και στην περίπτωση της Τουρκίας υπάρχει παρά ταύτα η αμυδρή πιθανότητα ο Ερντογάν να κάνει την αποκοτιά του. Να επιχειρήσει δηλαδή να εφαρμόσει τα ανεφάρμοστα Erdoganomics του και να οδηγήσει έτσι την Τουρκία στη χρεοκοπία της.
Μακάρι να το κάνει. Είναι ίσως ο μόνος δρόμος να σταματήσει η ξέφρενη τουρκική επιθετικότητα, όπως έγραφα με ερωτηματικό στις Ανιχνεύσεις στις 3-4-2018 : http://www.anixneuseis.gr/?p=187563
Αλκης Καλλιαντζίδης
Οικονομολόγος
alkis@kalkis.eu www.kalkis.eu
http://www.anixneuseis.gr/?p=190073
21/5/18