Ο Πάπας δεν "ευλογεί" την κυβέρνηση Κόντε.


Θα περίμενε κανείς ότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία της Ιταλίας νιώθει μεγάλη ικανοποίηση, αν όχι περηφάνια, που τα ηνία της χώρας ανέλαβε ο Τζουζέπε Κόντε, απόφοιτος της Villa Nazareth, ονομαστού εκκλησιαστικού κολεγίου για άπορους φοιτητές στη Ρώμη. Ή που ο νέος υπουργός Εργασίας Λουίτζι ντι Μάιο εγκαινίασε την προεκλογική του εκστρατεία προσκυνώντας τη φιάλη αίματος του Αγίου Τζενάρο στη Νάπολη.

Στην πραγματικότητα, η συγκυβέρνηση του Κινήματος Πέντε Αστέρων με την Λέγκα προκαλεί στην εκκλησιαστική ιεραρχία αμηχανία και ανησυχία, υποχρεώνοντάς την να εγκαταλείψει τη στάση χαμηλού πολιτικού προφίλ που γενικά τηρεί επί των ημερών του Πάπα Φραγκίσκου και μεταφράστηκε σε επιδεικτική σιωπή κατά το τρίμηνο των μετεκλογικών διαβουλεύσεων σε αναζήτηση κυβερνητικής λύσης.

Μάλιστα, κατά την ολιγοήμερη πολιτική και συνταγματική κρίση η οποία προκλήθηκε από το βέτο του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα στον διορισμό του ευρωσκεπτικιστή καθηγητή Σαβόνα στο υπουργείο Οικονομικών, η Εκκλησία πήρε ανοιχτά το μέρος του αρχηγού του κράτους.

Στις Αρχιεπισκοπές της Μπολόνια και του Τορίνο πραγματοποιήθηκαν παρακλήσεις "για το καλό της πατρίδας” και οι ποιμενάρχες τους τόνισαν τη σημασία της "εθνικής ενότητας”, του "κοινού καλού”, του "σεβασμού του Συντάγματος” κ.ο.κ.., ενώ σε ανοιχτή επιστολή τους οι επίσκοποι της περιφέρειας του Τριβένετο υπογράμμισαν ότι "οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, αλλά οι θεσμοί μένουν”. Πρόσθεσαν δε ότι η εγκατάλειψη των αξιών που διέπουν τη δημόσια ζωή στο όνομα της θέλησης της λαϊκής πλειοψηφίας "κινδυνεύει να μας φέρει, βήμα το βήμα, στο χείλος του γκρεμού”.

Οι πολιτικές εξελίξεις συνέπεσαν σε ένα βαθμό με την τετραήμερη σύνοδο της Ιταλικής Επισκοπικής Συνέλευσης (CEI), ο πρόεδρος της οποίας, αρχιεπίσκοπος της Περούτζια καρδινάλιος Γκουαλτιέρο Μπασέτι υπογράμμισε ότι η ιεραρχία θα "επαγρυπνεί”, επιδιώκοντας να αποτελέσει την "κριτική συνείδηση” της νέας κυβέρνησης. Ο Μπασέτι είναι προσωπικός φίλος του Πάπα Φραγκίσκου από τον οποίο και διορίστηκε στην ηγεσία της CEI. 

Αλλά και ο προκάτοχος του Μπασέτι, καρδινάλιος Άντζελο Μπανιάσκο της Γένοβας, η εφημερίδα Avvenire (όργανο της CEI), το περιοδικό Civilta Cattolica των Ιησουιτών (η ύλη του οποίου εγκρίνεται από την Κρατική Γραμματεία της Αγίας Έδρας), η διεθνώς γνωστή αδελφότητα του Sant' Egidio (ο ιδρυτής της οποίας διετέλεσε υπουργός της κυβέρνησης του Μάριο Μόντι) και κάθε άλλη φωνή με κύρος στον εκκλησιαστικό χώρο εξέφρασαν επιφυλάξεις για τη νέα κυβέρνηση.

Το ενδιαφέρον αυτό φαινόμενο μπορεί να αποδοθεί στην αφοσίωση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (που βεβαίως αποτελεί υπερεθνικό οργανισμό) προς την ευρωπαϊκή ιδέα και στην απαρέσκειά της προς ό,τι θα μπορούσε να διαταράξει την κατεστημένη τάξη της Β' Ιταλικής Δημοκρατίας. Άλλωστε, αυτές τις ημέρες ο δεύτερος μετά τον Πάπα στην εκκλησιαστική ιεραρχία, δηλ. ο Κρατικός Γραμματέας καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν με την μακρά προϋπηρεσία στο διπλωματικό σώμα, συμμετέχει στη συνάντηση της Λέσχης Bildeberg στο Τορίνο.

Οφείλεται, όμως, η αντίδραση της εκκλησιαστικής ηγεσίας προς την κυβέρνηση Κόντε σε δύο ειδικότερους λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός ότι το μεν Κίνημα Πέντε Αστέρων εκφράζει ένα περισσότερο εκκοσμικευμένο τμήμα της ιταλικής κοινωνίας (με τον ιδρυτή του Μπέπε Γκρίλο να έχει επανειλημμένα κατηγορήσει την Εκκλησία ότι δεν πληρώνει φόρους), η δε Λέγκα συνδέεται (παρά το παλαιότερο φλερτ στελεχών της με τον νεοπαγανισμό) προς το παραδοσιοκρατικό τμήμα των καθολικών που κρίνει αυστηρά τα ανοίγματα του Πάπα Φραγκίσκου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το μέλος της νέας κυβέρνησης με την ισχυρότερη καθολική ταυτότητα, ο υπουργός θεμάτων Οικογενείας Λορέντσο Φοντάνα σε συνέντευξή του το 2016 δήλωσε οπαδός του Αμερικανού καρδιναλίου Ρέιμοντ Μπερκ, αποφεύγοντας έτσι να απαντήσει σε ερώτημα αν συμπαθεί τον Πάπα Φραγκίσκο. Ο υπερσυντηρητικός Μπερκ έχει παραγκωνιστεί από τον ποντίφηκα και ηγήθηκε της αντίδρασης στην παπική εγκύκλιο Amoris Laetitia για θέματα οικογενείας.

Ο δεύτερος λόγος για την ψυχρότητα της ρωμαιοκαθολικής ιεραρχίας απέναντι στην κυβέρνηση Κόντε είναι η υπαγορευμένη από τη Λέγκα στροφή σε μιαν αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική, την ώρα που η εκκλησιαστική διδασκαλία δίνει βαρύτητα στην υποδοχή και ενσωμάτωση όσων σε κατάσταση ανάγκης χτυπούν την πόρτα των ευρωπαϊκών κοινωνιών (πρβ. και την παλαιότερη συμβολική επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στη Λέσβο).

Ήδη η αναφορά του Κόντε, κατά τις προγραμματικές του δηλώσεις ενώπιον της Γερουσίας, σε "fake αλληλεγγύη” η οποία καλύπτει τις "μπίζνες της μετανάστευσης” προκάλεσε την αντίδραση της Caritas (διεθνούς ανθρωπιστικής οργάνωσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας), της Sant' Egidio, της Ομοσπονδίας Ευαγγελικών Εκκλησιών Ιταλίας, του ιταλικού τμήματος της UNICEF κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση, όπως κατέστησε σαφές ο καρδινάλιος Μπασέτι, οι ημέρες του χαμηλού πολιτικού προφίλ αποτελούν παρελθόν. Η CEI φιλοδοξεί να προβάλλει ενεργά στην ιταλική κοινωνία μία ατζέντα η οποία, αντί της στενής προσκόλλησης σε θέματα βιοηθικής και σεξουαλικότητας, θα δίνει έμφαση στην ολοκληρωμένη ανθρώπινη ανάπτυξη και στην δημιουργία μιας γενιάς πολιτικών οι οποίοι θα είναι καταρτισμένοι στην κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας,

Του Κώστα Ράπτη


8/6/2018