Τα "σφηνάκια" Πούτιν-Σι και η "σφήνα" στη διεθνή αρχιτεκτονική.



 Ακόμη και η υψηλή διπλωματία περνά, φαίνεται, από... το στομάχι. Όπως όταν στο πρόσφατο παρελθόν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν εόρτασε τα γενέθλιά του, τα οποία είχαν συμπέσει με επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, κερνώντας τον φιλοξενούμενό του ρώσικα λουκάνικα και ένα σφηνάκι βότκα.

Ο Σι Τζινπινγκ είναι ο μόνος ξένος ηγέτης με του οποίου τη συντροφιά να έχει ποτέ περάσει τα γενέθλιά του, τόνισε ο Πούτιν σε συνέντευξή του που μεταδόθηκε την Τετάρτη από το κινεζικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο CCTV ενόψει της επίσημης επίσκεψης που πραγματοποιεί στο τέλος της εβδομάδας ο ένοικος του Κρεμλίνου στην Κίνα.

Αλλά οι αναμνήσεις είναι εύπλαστο πράγμα. Διότι ο Ρώσος ηγέτης ξεχνά (ή αποκρύπτει) το γεγονός ότι τα γενέθλια στα οποία αναφέρεται είχαν συμπέσει με Σύνοδο Κορυφής Ασίας-Ειρηνικού, στο Μπαλί τον Οκτώβριο του 2013, οπότε όλοι οι συμμετέχοντες του είχαν τραγουδήσει του "Happy Birthday”. Όμως ο ίδιος απομονώνει μόνο τις ιδιαίτερες στιγμές με τον Σι, θέλοντας να τονίσει προς το κινεζικό ακροατήριο ότι η διαρκώς διευρυνόμενη συνεργασία Μόσχας-Πεκίνου πατά σε μία θερμή προσωπική σχέση των δύο ηγετών.

Πράγματι, από την ανάδειξή του στην κορυφή στα τέλη του 2012 μέχρι σήμερα ο Σι Τζινπίνγκ έχει επισκεφθεί τη Μόσχα περισσότερες φορές από οποιαδήποτε άλλη πρωτεύουσα και έχει συναντηθεί με τον Πούτιν τουλάχιστον 20 φορές.

Την ίδια στιγμή, οι ρωσοκινεζικές οικονομικές σχέσεις απογειώνονται. Το 2017 ο όγκος διμερούς εμπορίου έφθασε τα 84 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση κατά 20% σε ετήσια βάση, ενώ 73 κοινά πρότζεκτς που έχουν αναληφθεί ξεπερνούν τα 100 δισ. δολάρια. Μόλις προ ολίγων ημερών ο Κινέζος αντιπρόεδρος Ουάνγκ Τσισάν παρέστη στο Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης (το λεγόμενο "ρωσικό Νταβός”), υπογραμμίζοντας και μόνο με την παρουσία του το βάρος της ρωσοκινεζικής συμπόρευσης και απευθύνοντας επ' ευκαιρία αυστηρές προειδοποιήσεις για την διαφαινόμενη στροφή τωνν ΗΠΑ στον προστατευτισμό.

Από πλευράς του Ρώσου ηγέτη, η επίσκεψη στο Πεκίνο συνιστά την κορύφωση μιας εβδομάδας η οποία σημαδεύτηκε από το ταξίδι του στην Αυστρία και ενδιαμέσως την καθιερωμένη μαραθώνια τηλεοπτική εμφάνιση με τηλεφωνήματα πολιτών που είναι προγραμματισμένη για σήμερα Πέμπτη. Η δυναμική αυτή έναρξη της νέας προεδρικής εξαετίας Πούτιν επιδιώκεται να αποτυπώσει το γεγονός ότι, όσο ιδιόμορφη και αν είναι η θέση της Ρωσίας στον κόσμο, σίγουρα πάντως δεν μπορεί να περιγραφεί, όπως το θέλει ο κυρίαρχος λόγος στη Δύση, με τη λέξη "απομόνωση".

Αντίβαρο στην G7

Η αυστριακή εξόρμηση του Πούτιν εικονογράφησε την προσπάθεια του Ρώσου ηγέτη να αξιοποιήσει οποιοδήποτε δίαυλο επικοινωνίας του προσφέρεται στην Ευρώπη. Όμως ολοένα και περισσότερο η δυναμική των πραγμάτων στρέφει το βλέμμα και τα βήματά του προς Ανατολάς. Η επιθυμία της Ρωσίας να λογίζεται ευρωπαϊκή δύναμη προσκρούει στο νέο τοπίο των τελετουργικά ανανεούμενων κάθε εξάμηνο κυρώσεων των "28” εναντίον της. Η δε παραδοσιακή καχυποψία της Μόσχας απέναντι στο Πεκίνο (οφειλόμενη κυρίως στον φόβο μιας κινεζικής πληθυσμιακής πλημμυρίδας προς την Σιβηρία) υποχωρεί διαρκώς – είτε λόγω των δελεαστικών ευκαιριών που προσφέρει η διμερής συνεργασία είτε εξ ανάγκης, λόγω του νεοψυχροπολεμικού κλίματος που δημιουργούν οι ΗΠΑ τόσο στην Ανατολική Ευρώπη όσο και στην Άπω Ανατολή.

Άλλωστε, η επίσκεψη Πούτιν δεν αποτελεί παρά το προανάκρουσμα μιας σημαντικής πολυμερούς διοργάνωσης: της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, που θα φιλοξενηθεί στο Τσίνγκνταο της Κίνας στις 9 και 10 Ιουνίου, με την συμμετοχή πλέον και της Ινδίας και του Πακιστάν – και με το Ιράν ως παρατηρητή.

Ο Οργανισμός ο οποίος ιδρύθηκε το 2001 με μέλη την Ρωσία, την Κίνα, το Καζαχστάν, το Ουζμπεκιστάν, την Κιργιζία και το Τατζικιστάν περιλαμβάνει, όπως τόνισε ο Πούτιν στο CCTV, χώρες που αντιστοιχούν στο 43% του πληθυσμού της υφηλίου, το 23% της επιφάνειας της Γης και το και το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Η σύνοδος του Τσίνγκνταο αποτελεί την αντίστιξη της συνόδου της G7 στον Καναδά, η οποία θα σημαδευτεί, κατά την πρόβλεψη, της Άγκελα Μέρκελ από εντάσεις, στο φόντο του εμπορικού πολέμου που δρομολόγησε ο Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και της εξόδου των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Είναι ενδιαφέρον να αντιπαραβάλει κανείς την εικόνα της μίας συλλογικότητας, η οποία διευρύνεται και εμπνέεται από την προοπτική αμοιβαία επωφελών συμπράξεων, με την εικόνα της άλλης, στην οποία κυριαρχούν οι αλληλοκατηγορίες και η άσκηση πιέσεων.

Το ίδιο το σχήμα της Ομάδας των Επτά είναι κάπως ρετρό, αν αναλογιστεί κανείς ότι προέκυψε, μετά την αποβολή της Ρωσίας, λόγω ουκρανικής κρίσης από την G8. Αλλά και η προηγούμενη σύνθεση δεν μπορεί κανείς να πει ότι αποτύπωνε την πορεία προς το μέλλον, στον βαθμό που δεν περιλάμβανε τον αναδυόμενο ασιατικό κολοσσό.

Σε κάθε περίπτωση, οι ευρασιατικές δυνάμεις συσπειρώνονται (και στο επίπεδο της ασφάλειας, που αποτελεί το κύριο αντικείμενο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης), καθώς η υπεράσπιση της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας περνά σε μία φάση επιθετική, με την κινητοποίηση κυρώσεων και δασμών και την επίκληση αμερικανικής δικαιοδοσίας επί οποιουδήποτε στον κόσμο συναλλάσσεται σε δολάρια.
  
Του Κώστα Ράπτη


7/6/2018