«Χαλύβδινες» σχέσεις στο τρίγωνο ΗΠΑ-ΕΕ-Κίνας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
(1) Που οδηγεί η επιβολή δασμών από τον Τραμπ.
(3) Οι ΗΠΑ κηρύττουν πόλεμο στους συμμάχους τους.
(4) Ο τυφώνας Τραμπ πλήττει την Ε.Ε.
(5) Η Ε.Ε. ενώπιον της ιστορίας της.
Παγκόσμια αναταραχή προκάλεσε για άλλη μία φορά ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με την επιβολή δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την ΕE, τον Καναδά και το Μεξικό, χώρες που είχαν εξαιρεθεί πριν από δύο μήνες. Παρά τις παγκόσμιες αντιδράσεις, μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν δείχνει να αλλάζει τίποτα στην απόφαση των ΗΠA, γεγονός που οδηγεί και την ΕE σε μία ανασύνταξη έναντι της νέας αμερικανικής πρόκλησης.
Ήδη έγινε γνωστό ότι η Κομισιόν προσφεύγει στον ΠΟΕ( Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου), αντιδρώντας στους δασμούς 25% για τον χάλυβα και 10% για το αλουμίνιο που επέβαλαν οι ΗΠΑ. Την προσφυγή στον ΠΟΕ ανακοίνωσε το μεσημέρι της Παρασκευής από τις Βρυξέλλες η Επίτροπος αρμόδια για θέματα εμπορίου, Σεσίλια Μάλμστρομ, χαρακτηρίζοντας «ατυχή» την απόφαση της Ουάσιγκτον. Η ίδια έκανε λόγο για «ξεκάθαρο προστατευτισμό» και σημείωσε ότι το επιχείρημα που επικαλούνται οι ΗΠΑ σχετικά με την ασφάλεια δεν ισχύει.
Ο εμπορικός πόλεμος λοιπόν είναι εδώ. Υπάρχουν όμως περιθώρια για τις όποιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ; Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι δήλωσε ότι η ΕΕ δεν είναι σε πόλεμο με κανέναν, αφήνοντας ανοιχτά παράθυρα για διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών.
Λίγες ώρες αργότερα, όμως, η επίτροπος Σεσίλια Μάλμστρομ ανέφερε ότι «η πόρτα για εμπορικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ είναι κλειστή προς το παρόν». «Δεν ήμασταν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Η προσφορά μας ήταν “πάρτε αυτό το όπλο μακριά από εμάς και θα καθίσουμε ως φίλοι και ίσοι και θα συζητήσουμε”, αλλά αυτό δεν έγινε» είπε η Μάλμστρομ, δείχνοντας ότι η διάθεση της άλλης πλευράς διακατέχεται από μία πολεμική.
Πέραν των ευρωπαϊκών θεσμών στην απόφαση των ΗΠΑ αντέδρασαν έντονα το Βερολίνο και το Παρίσι, όπως βέβαια και ο Καναδάς και το Μεξικό που επίσης θίγονται από την αμερικανική απόφαση. Η ένταση αυτή μεταφέρεται και στην σύνοδο των G7 στο Γουίσλερ του Καναδά, για την οποία ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Μπρουνό Λε Μερ, είπε ότι είναι «μάλλον μια σύνοδος “G6 συν ένας”, με τις ΗΠΑ απέναντι σε όλους».
Την ίδια ώρα στο Βερολίνο, σε συνέχεια των αντιδράσεων, ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφεν Ζάιμπερτ, έκανε λόγο για «λεπτομερή και καλά μελετημένα» αντίμετρα και για ενιαία στάση της ΕΕ και παρέπεμψε στις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Σόφιας, υπέρ μιας μόνιμης εξαίρεσης της ΕΕ από τους συγκεκριμένους δασμούς.
Και το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών προσβλέπει σε μία κοινή ευρωπαϊκή στάση, με τον εκπρόσωπό του να δηλώνει ότι τον πρώτο λόγο για το μίγμα των αντιδράσεων τον έχει η Κομισιόν. Στο Βερολίνο, τονίζουν επίσης ότι οι Βρυξέλλες θα πρέπει να διερευνήσουν και την δυνατότητα συμφωνίας με τον Καναδά και το Μεξικό, που επίσης θίγονται από την αμερικανική απόφαση.
Το τρίγωνο Βρυξελλών-Ουάσιγκτον-Πεκίνου
Ενώ όμως η Ευρώπη βρίσκεται εν αναμονή της διαμόρφωσης αυτής της κοινής απάντησης προς τις ΗΠΑ, ανοίγει παραλλήλως μέτωπο και με την Κίνα. Μάλιστα, όπως δήλωσε η Επίτροπος Σεσίλια Μάλμστρομ, η Κομισιόν καταγγέλλει στον ΠΟΕ και το Πεκίνο για την «άδικη μεταφορά τεχνολογίας» ευρωπαϊκών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ασιατική χώρα.
Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει τους υπουργούς Εξωτερικών της Κίνας και της Γερμανίας να συμφωνούν ότι πρέπει να προστατευθεί το ελεύθερο εμπόριο, όπως ανακοίνωσαν στις συνομιλίες που είχαν την Πέμπτη οι Γουάνγκ Γι και Χάικο Μάας. Ο Γουάνγκ είπε ότι Κίνα έχει δώσει προτεραιότητα στους σινογερμανικούς δεσμούς, όσον αφορά στις σχέσεις της με την Ευρώπη. Ο δε Μάας σημείωσε ότι η Γερμανία είναι έτοιμη να ενισχύσει τις υψηλού επιπέδου ανταλλαγές και τον στρατηγικό συντονισμό με την Κίνα.
Ο Γουάνγκ Γι ήταν παρών και στις δηλώσεις που έκανε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, όταν διαμήνυε ότι «η Κίνα θα εργασθεί προς αυτήν την κατεύθυνση ενεργητικά και αποφασιστικά, διότι συμφωνούμε ότι ο ΠΟΕ είναι και παραμένει η καρδιά των κανόνων του διεθνούς συστήματος εμπορίου».
Το Σάββατο πάντως στο Πεκίνο θα βρίσκεται ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Γουίλμπερ Ρος, αυτός που ανακοίνωσε τους δασμούς. Όταν ρωτήθηκε για τις αντιδράσεις είπε ότι δεν θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στις ΗΠΑ, αλλά και ότι αυτοί που αντιδρούν θα συνηθίσουν σιγά-σιγά τη νέα κατάσταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις πριν δύο εβδομάδες ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν είχε ανακοινώσει πρόοδο στις διαπραγματεύσεις Ουάσιγκτον-Πεκίνου, αφού η Κίνα αποφάσισε να συμβάλει στην μείωση του δυσθεώρητου εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, το οποίο ξεπερνά τα 300 δισ. δολάρια.
Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ είχε γράψει στο twitter ότι η «Κίνα θα αγοράσει τεράστιες επιπλέον ποσότητες αμερικανικών αγροτικών προϊόντων» και σημείωσε περιχαρής πως «είναι ό,τι καλύτερο έχει συμβεί ποτέ στους Αμερικανούς αγρότες». Ο Ντόναλντ Τραμπ θυμήθηκε και σήμερα τους Αμερικανούς αγρότες, όταν, σχολιάζοντας την αντίδραση του Καναδά για τους δασμούς, είπε ότι ο βόρειος γείτονάς του δεν τους συμπαθεί. Είπε με άλλα λόγια στον Καναδά, ότι οι διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι αυτές που καθορίζουν την ισχύ η όχι των παγκόσμιων κανόνων και αρχών του διεθνούς εμπορίου.
2 Ιουνίου 2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Που οδηγεί η επιβολή δασμών από τον Τραμπ.
Που οδηγεί η επιβολή δασμών από τον Τραμπ.
Αν ρίξουμε μια ματιά στα στοιχεία μπορούμε να αντιληφθούμε ίσως την κίνηση του Τραμπ για επιβολή δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο. Στην γραφική παράσταση 1 παρουσιάζονται οι παγκόσμιες ροές χάλυβα μεταξύ των κυριότερων χωρών που συμμετέχουν στις διασυνοριακές συναλλαγές αυτού του εμπορεύματος.
Οι χώρες καθαροί εξαγωγείς χάλυβα είναι (σε δισ. δολάρια): Κίνα +39,7, Ιαπωνία +24,1, Ν Κορέα +8,7, Ρωσία +7,4 , ΕΕ +6,0 και Ταϊβάν +3,7. Αντιθέτως οι χώρες καθαροί εισαγωγείς χάλυβα είναι οι ΗΠΑ – 12,3, Βιετνάμ -6,6, Μεξικό -5,7, Καναδάς -2,2, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – 2,4 και Τουρκία -1,0. Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ εξήγαγαν χάλυβα αξίας 11,2 δισ. δολάρια και εισήγαγαν αντίστοιχα 23,5 δισ. δολάρια το 2016.
Πίνακας 1.
Στην Γραφική παράσταση 2 παρουσιάζονται οι κύριες χώρες οι οποίες εξάγουν χάλυβα και αλουμίνιο στις ΗΠΑ (2017).
Πίνακας 2. Αμερικανικές εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου το 2017
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η συνολική αξία των εισαγωγών χάλυβα (29 δισ. δολάρια) και αλουμινίου (17 δισ. δολάρια) στις ΗΠΑ, για το 2017, ανήλθε σε 46,1 δισ. δολάρια. Μόνο το 6,0% προέρχονται από την Κίνα, και άλλο 6,2% από την Ρωσία, ενώ το υπόλοιπο από χώρες φίλα προσκείμενες στις ΗΠΑ. Με την εξαίρεση του μεγαλύτερου εισαγωγέα στις ΗΠΑ Καναδά, του Μεξικού και των χωρών της ΕΕ, η αξία των εισαγωγών περιορίζεται σε 24,0 δισ. δολάρια.
Πρόκειται για περίπου το 1,5% των συνολικών εισαγωγών των ΗΠΑ.Συγκεκριμένα από τους 3 παραπάνω εξαγωγείς, ο Καναδάς εξάγει 12 δισ. δολάρια, εκ των οποίων 5,1 δισ. δολάρια χάλυβα και 6,9 δις δολάρια αλουμίνιο. Το Μεξικό τροφοδοτεί τις ΗΠΑ με 2,5 δισ. δολάρια χάλυβα και 0,3 δις δολάρια αλουμίνιο, συνολικά 2,8 δισ. δολάρια. Οι δε χώρες της ΕΕ εξάγουν συνολικά στις ΗΠΑ 7,3 δισ. δολάρια, εκ των οποίων 6,2 δις δολάρια χάλυβα και 1,1 δισ. αλουμίνιο.
Μικρή μείωση ελλείμματος
Τώρα, με βάση το υπόδειγμα του Peterson Institute for International Economics, με τα μέτρα Τραμπ, αναμένεται μείωση των εισαγωγών χάλυβα και αλουμινίου κατά 14,1 δισ. δολάρια. Με την εξαίρεση του Καναδά, του Μεξικού και των χωρών της ΕΕ, το μέγεθος της μείωσης πέφτει περίπου στα 7,3 δις δολάρια.
Πως μπορεί να αξιολογηθούν άραγε όλες αυτές οι ενέργειες ως προς την αποτελεσματικότητα τους αναφορικά με τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ το οποίο το 2017, ανήλθε σε 461,986 δισ. δολάρια; Προφανώς δεν μπορεί να επέλθει βελτίωση με τα συγκεκριμένα μέτρα. Στο σημείο αυτό δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι και ο πρόεδρος Μπους το 2002 είχε προχωρήσει στην υιοθέτηση των ίδιων μέτρων, αλλά αναγκάσθηκε να τα ακυρώσει λόγο των αρνητικών αποτελεσμάτων στην αμερικανική οικονομία.
Συνεπώς, θα πρέπει να περιμένουμε σειρά νέων μέτρων. Σημειώνεται ότι ήδη έχουμε την επιβολή δασμών σε εισαγωγές από την Κίνα ύψους 60 δισ. δολαρίων που αφορούν κυρίως σε προϊόντα λιανικής πώλησης. Το γεγονός αυτό είτε θα οδηγήσει σε κλιμάκωση της πολιτικής επιβολής δασμών ή θα χρησιμοποιηθεί ως μέσο πίεσης για νέες ρυθμίσεις στο παγκόσμιο εμπόριο.
Διμερείς συνεννοήσεις
Αν λάβουμε υπόψη μας τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις μάλλον οδεύουμε προς νέες ρυθμίσεις στο διεθνές εμπόριο στις οποίες τον πρώτο λόγο θα έχουν οι διμερείς συνεννοήσεις. Συγκεκριμένα, η Νότια Κορέα θα εξαιρεθεί από τους δασμούς 25% στο χάλυβα εφόσον ήδη δέχτηκε να ανοίξει περαιτέρω τις αγορές της στην εισαγωγή αμερικανικών προϊόντων και ειδικά των αμερικανικών αυτοκινήτων.
Επίσης η Κίνα έχει δεχθεί να ανοίξει τις αγορές της στα αμερικανικά αυτοκίνητα, καθώς και στα αμερικανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ακόμη φαίνεται ότι έχει δεχθεί να αγοράζει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αμερικανικών microchip, από αυτές που αγοράζει μέχρι σήμερα. Οι πληροφορίες ομιλούν για αύξηση των εισαγωγών από τις ΗΠΑ περίπου κατά 100 δισ. δολάρια.
Επιπλέον και ο Γερμανός υπουργός των Οικονομικών Υποθέσεων Peter Altmaier, σχεδιάζει να κάνει μια νέα πρόταση αναφορικά με τους δασμούς που επιβάλλει η ΕΕ στην εισαγωγή αμερικανικών αυτοκινήτων. Όπως είναι γνωστό, η ΕΕ επιβάλλει δασμούς 10% στα αμερικανικά αυτοκίνητα, ενώ οι αντίστοιχοι δασμοί από τις ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα βρίσκονται στο 2,5%.
Ο Κώστας Μελάς διδάσκει oικονομικά στο Πάντειο πανεπιστήμιο. Είναι συγγραφέας των κάτωθι βιβλίων: Το Ανυπόφορο Βουητό του Κενού (με Γιάννη Παπαμιχαήλ, 2017), Αργεντινή- Ελλάδα (2015), 5 Οικουμενικοί Έλληνες Στοχαστές (συλλογικό 2014), Η Ατελέσφορη Επιστήμη (2013), Μικρά Μαθήματα για την Ελληνική Οικονομία (2013), Μετά τον Ερντογάν τι; (με Σταύρος Λυγερό, 2013), Οι Σύγχρονες Κρίσεις του Παγκόσμιου Χρηματοπιστωτικού Συστήματος (2011), Η Σαστισμένη Ευρώπη (2009), Πλανόγραμμα (2009), Νεοσυντηρητικοί (2007), Παγκοσμιοποίηση και Πολυεθνικές Επιχειρήσεις (με Γιάννη Πολλάλη 2005), Ζητήματα Θεωριών Παραγωγής (2005), Περιδιαβαίνοντας σε ζητήματα της Μακροοικονομικής Θεωρίας, Αγορά Συναλλάγματος και Ιδιωτικοποίηση του Κινδύνου (2003), Εισαγωγή στην Τραπεζική Χρηματοοικονομική Διοικητική (2002 και 2009), Αρχές Νομισματικής Θεωρίας και Πολιτικής (με Κώστα Καρφάκη και Θεοφάνη Μπένο 2000), Διεθνής Τραπεζική στην Αλλαγή του Αιώνα (με Φιλομήλα Χρηστίδου, 1999), Παγκοσμιοποίηση (1999).
2 Ιουνίου 2018
2.
Που οδηγεί ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος που κήρυξε ο Τραμπ.
Η τελευταία φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες ρίσκαραν την κήρυξη ενός παγκόσμιου, ολοκληρωτικού εμπορικού πολέμου ήταν τη δεκαετία του ’30 με τον περίφημο νόμο Smooth-Hawley. ‘Ηταν ο νόμος με τον οποίο επιβάλλονταν προστατευτικοί δασμοί σε περισσότερα από 20.000 εισαγώμενα προϊόντα – ένας νόμος, που πυροδότησε καταιγιστικά αντίμετρα από την Ευρώπη και τον Καναδά, που η ψήφισή του στην αμερικανική Γερουσία συνέπεσε με το κραχ της Wall Street, και που επί δεκαετίες δίχασε και προβλημάτισε τους οικονομολόγους για τον βαθμό στον οποίο συνέβαλε στη Μεγάλη Υφεση.
Από χθες το ερώτημα που πλανάται από το Τορόντο και τις Βρυξέλλες έως το Πεκίνο είναι εάν η ιστορία επαναλαμβάνεται – είτε ως φάρσα του «οικονομικού τραμπισμού», είτε ως σύγχρονη οικονομική τραγωδία. ‘Ητοι, το ερώτημα είναι εάν, η απόφαση Τραμπ να ενεργοποιήσει την απόφαση για επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου θα πυροδοτήσει τον νέο παγκόσμιο, εμπορικό πόλεμο.
Η άμεση – και εδώ και μήνες προαναγγελθείσα – αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την προαναγγελία επιβολής ισοβαρών αντίμετρων δείχνει, αν μη τι άλλο, σκηνικό κλιμάκωσης. Και παρ΄ότι η βασική εκτίμηση των περισσότερων αναλυτών είναι πως η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποιεί το όπλο του προστατευτισμού και των δασμών για να αποσπάσει καλύτερους όρους στις εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα και την ΕΕ και για να εξωθήσει το Μεξικό και τον Καναδά σε επαναδιαπραγμάτευση της Nafta (Βορειοαμερικανική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου), ουδείς εγγυάται ότι η κλιμάκωση αυτή δεν θα οδηγήσει σε εκτροχιασμό. Η δε κυρίαρχη ανησυχία είναι πως το νέο δόγμα – τακτικού ή στρατηγικού – προστατευτισμού της κυβέρνησης Τραμπ μπορεί να πλήξει καίρια την επιχειρηματική και επενδυτική εμπιστοσύνη σε μια κρίσιμη περίοδο επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας.
Στην πραγματικότητα, η ανησυχία αυτή δεν εκπορεύεται από τις άμεσες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι δασμοί στα προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Oxford Economics το οικονομικό πλήγμα για την Ευρώπη από τους συγκεκριμένους δασμούς μετά βίας μπορεί να αγγίξει το 0,1% του ΑΕΠ της, καθώς ο χάλυβας και το αλουμίνιο έχουν ελάχιστο μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Όπως προκύπτει από αντίστοιχη έρευνα της ολλανδικής τράπεζας ING το μερίδιο αυτό αντιστοιχεί μόλις στο 0,3% του παγκόσμιου όγκου των ευρωπαϊκών εξαγωγών και η αξία του δεν ξεπερνά το 0,05% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Ο μεγάλος φόβος όμως είναι πως ο χάλυβας και το αλουμίνιο μπορεί απλώς να αποτελούν την αρχή. Και πως μέσα από την κλιμάκωση και την εκατέρωθεν επιβολή αντίμετρων μπορεί εν τέλει οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να βρεθούν σε μια νέα εκδοχή της περιόδου Smooth – Hawley, με επιβολή πλέον εισαγωγικών δασμών στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Εδώ, οι αναλυτές σημειώνουν με ιδιαίτερη έμφαση το γεγονός ότι μόλις την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε έρευνα με την επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας – όπως ακριβώς είχε γίνει και με το αλουμίνιο και τον χάλυβα – ακριβώς για τον κλάδο των εισαγωγών αυτοκινήτων. Πρόκειται για μια έρευνα που δεν αποκλείεται να καταλήξει στην επιβολή δασμών στα αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ από την Ευρώπη, την Ιαπωνία και την Νότια Κορέα, και σ’ αυτήν την περίπτωση θεωρείται δεδομένο ότι η εμπορική σύγκρουση θα βρεθεί πλέον εκτός ελέγχου. Η ING και πάλι υπολογίζει ότι εάν η μάχη του προστατευτισμού επεκταθεί και στην αυτοκινητοβιομηχανία, τότε το ΑΕΠ των ΗΠΑ μπορεί να πληγεί πλέον σε ποσοστό 0,4% και εκείνο της ΕΕ κατά 0,3%. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ επίσης εάν οι εισαγωγικοί δασμοί σε κρίσιμα και στρατηγικά προϊόντα αυξηθούν κατά 10% σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα, τότε το παγκόσμιο εμπόριο κινδυνεύει να συρρικνωθεί άμεσα σε ποσοστό 6%.
Δεν πρόκειται για αμελητέα απειλή σε μια εποχή παγκόσμιας οικονομικής και γεωπολιτικής ρευστότητας και με μια αμερικανική κυβέρνηση που, μέχρι στιγμής, δείχνει να τιμά στο ακέραιο την προεκλογική δέσμευση του «America first» («Πρώτα η Αμερική»)…
https://tvxs.gr/news/kosmos/poy-odigei
-o-pagkosmios-emporikos-polemos-poy-kirykse-o-tramp
1/6/2018
3.
Οι ΗΠΑ κηρύττουν πόλεμο στους συμμάχους τους.
Η κυβέρνηση Τραμπ λέει ότι είναι αναγκασμένη να πλήξει την Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό με δασμούς στον χάλυβα και στο αλουμίνιο, προκειμένου να εμποδίσει τα κινεζικά εργοστάσια να πλημμυρίσουν τις αγορές με αυτά τα μέταλλα και να προστατεύσει τους Αμερικανούς εργάτες. Πρόκειται για φαντασιοπληξία. Τα κινεζικά χαλυβουργεία και εργοστάσια παραγωγής αλουμινίου θα εξακολουθήσουν να παράγουν τα προϊόντα τους και το πιθανότερο είναι ότι το κόστος των δασμών θα πληρώσουν οι Αμερικανοί αγρότες και προϊόντα όπως το μπέρμπον του Κεντάκι και οι μοτοσικλέτες Harley-Davidson, καθώς η επιβολή δασμών οδηγεί σε εμπορικό πόλεμο.
Αρχικά, ο πρόεδρος Τραμπ είχε εξαιρέσει αυτούς τους συμμάχους από τους δασμούς 25% σε προϊόντα χάλυβα και 10% σε προϊόντα αλουμινίου που είχε ανακοινώσει τον περασμένο Μάρτιο. Την Πέμπτη, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον αποφάσισε να προχωρήσει στην επιβολή δασμών, που ισχύουν από χθες, διότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, δύσκολα μπορεί να δεχθεί κανείς πως αιτία ήταν η ανυπομονησία. Πιθανότερο είναι ότι η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να καλλιεργήσει την εικόνα σκληρού διαπραγματευτή σε θέματα εμπορίου, διότι το προηγούμενο διάστημα έχει κατηγορηθεί πως προέβη σε πολλές παραχωρήσεις απέναντι στην Κίνα. Οι νέοι δασμοί δεν έχουν άμεσο στόχο το Πεκίνο, αλλά υποτίθεται πως θα περιορίσουν τον ανταγωνισμό. Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει πως οι νέοι δασμοί θα εμποδίσουν την Κίνα να παρακάμπτει τους υπάρχοντες δασμούς, μέσω της εξαγωγής προϊόντων από άλλες χώρες. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν έχει παρουσιάσει πολλά στοιχεία που να δείχνουν ότι η Κίνα κάνει κάτι τέτοιο.
Η επιβολή των δασμών όχι μόνο δεν θα περιορίσει την παραγωγή χάλυβα και αλουμινίου στην Κίνα, αλλά το πιθανότερο είναι πως θα αναγκάσει την Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό να επιβάλουν νέους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα ως αντίποινα, πλήττοντας αμερικανικές επιχειρήσεις και εργαζομένους. Επίσης, ο πρόεδρος ουσιαστικά απομονώνει τις ΗΠΑ από τους κοντινότερους συμμάχους τους, ακριβώς αυτές τις χώρες τις οποίες είναι αναγκασμένος να συνεργαστεί για να πιέσει την Κίνα να αλλάξει την οικονομική της πολιτική. Ακόμη και η Συνομοσπονδία Αλουμινίου των ΗΠΑ ανακοίνωσε πως είναι «απογοητευμένη» από την απόφαση Τραμπ. Πράγματι, τι κίνητρο έχουν Ευρώπη, Καναδάς και Μεξικό, χώρες που και οι ίδιες πλήττονται από την πλεονάζουσα κινεζική παραγωγή χάλυβα και αλουμινίου, να συνεργαστούν με μια κυβέρνηση που ενδιαφέρεται ελάχιστα για τις συνέπειες που έχουν οι ενέργειές της στην οικονομία και στους εργαζομένους τους; Οι δασμοί ενδέχεται να είναι ο τρόπος που έχει επιλέξει ο Τραμπ ώστε να δείξει πώς θα τιμωρήσει τις χώρες που εξαπατούν τις ΗΠΑ.
Οι νέοι δασμοί επιβάλλονται λίγες ημέρες αφότου Αμερικανοί βουλευτές είχαν επικρίνει τον πρόεδρο ότι τήρησε ήπια στάση απέναντι στην κινεζική εταιρεία τηλεπικοινωνιών ZTE. Παρόλο που η εταιρεία παραβίασε απροκάλυπτα τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της εξαγωγής προηγμένης τεχνολογίας στο Ιράν και στη Βόρεια Κορέα και παρόλο που οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες θεωρούν ότι αποτελεί απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ, την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να επιτρέψει στη ZTE να συνεχίσει να αγοράζει αμερικανικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Η συμφωνία αυτή, στόχος της οποίας είναι, κατά τον πρόεδρο, η προστασία κινεζικών θέσεων εργασίας, φαντάζει ακόμα πιο ύποπτη, δεδομένου πως ολοκληρώθηκε λίγες ημέρες αφότου η Κίνα είχε παραχωρήσει εμπορικά σήματα στην Ιβάνκα, κόρη του Τραμπ. Αν είναι πρόθεση του προέδρου των ΗΠΑ να αποκτήσει τη φήμη προστάτη της βιομηχανίας και των εργατών, τότε το κάνει με πολύ κακό τρόπο. Η απόφαση να επιβάλει δασμούς στους συμμάχους θα αποδυναμώσει τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ και δεν θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που υπάρχουν στις βιομηχανίες χάλυβα και αλουμινίου.
THE NEW YORK TIMES
http://www.kathimerini.gr/967314/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/oi-hpa-khryttoyn-polemo-stoys-symmaxoys-toys
2/6/2018
Tελεσίγραφο, που εκπνέει την 1η Ιουνίου, έχει δώσει η Ουάσιγκτον στους Ευρωπαίους
για το άνοιγμα των αγορών τους στα αμερικανικά προϊόντα.
4.
Ο τυφώνας Τραμπ πλήττει την Ε.Ε.
Το «τέλος της Δύσης» μέσα από ένα ιστορικό διαζύγιο Αμερικής - ηπειρωτικής Ευρώπης αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς προφητείες των διεθνολόγων. Παρότι τα γεγονότα δεν έχουν δικαιώσει, μέχρι σήμερα, τις Κασσάνδρες, αυτό δεν τις εμποδίζει να επανέρχονται στο αγαπημένο τους μοτίβο – άλλωστε, η Κασσάνδρα αποδείχθηκε τελικά ότι είχε δίκιο και όσοι δεν την άκουσαν, κακό του κεφαλιού τους.
Τούτο το καλοκαίρι προσφέρεται για καταστροφολογικές προβλέψεις. Η τορπίλη Τραμπ στη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έφερε τις ΗΠΑ σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με την Ευρώπη. Παράλληλα, την 1η Ιουνίου εκπνέει το τελεσίγραφο της Ουάσιγκτον στους Ευρωπαίους για το άνοιγμα των αγορών τους στα αμερικανικά προϊόντα, υπό την απειλή εμπορικών πολέμων, οι οποίοι, σύμφωνα με τον Τραμπ, «είναι καλό πράγμα και εύκολα κερδίζονται».
Τότε και τώρα
Δεν είναι η πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που η διατλαντική σχέση δοκιμάζεται από επικίνδυνους τρανταγμούς. Στην κρίση του Σουέζ, το 1956, η Αμερική του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ δεν δίστασε να έρθει σε σύγκρουση με Βρετανία, Γαλλία και Ισραήλ, σε μια τακτική σύγκλιση με την ΕΣΣΔ, που έκανε σαφές σε όλο τον κόσμο ποιοι ήταν οι καινούργιοι άρχοντες του κόσμου. Στον πόλεμο του Βιετνάμ, ήρθε η σειρά της Αμερικής να απομονωθεί από όλους τους συμμάχους της, ακόμη και από τη Βρετανία του Χάρολντ Ουίλσον. Κάτι ανάλογο συνέβη το 2003 με τον πόλεμο του υιού Μπους εναντίον του Ιράκ, όταν το περιστασιακό μπλοκ Γαλλίας, Γερμανίας και Ρωσίας έβαλε φρένο στα σχέδια των νεοσυντηρητικών για έναν «Νέο Αμερικανικό Αιώνα». Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, το «Ρήγμα του Ατλαντικού» έκλεισε γρήγορα και το «Τέλος της Δύσης» εξοστρακίστηκε πέρα από τη γραμμή του ορίζοντα.
Τούτη τη φορά, όμως, τα πράγματα δεν αποκλείεται να εξελιχθούν διαφορετικά. «Στις προηγούμενες ρήξεις, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη διαφωνούσαν για τα μέσα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η διαμάχη αφορά τους ίδιους τους σκοπούς», εκτιμά ο Τσαρλς Κάπτσαν, υπεύθυνος για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών υποθέσεων στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ επί προεδρίας Ομπάμα. Οι ασυνήθιστα υψηλοί τόνοι των Ευρωπαίων ηγετών έναντι της κυβέρνησης Τραμπ ενισχύουν την άποψή του. «Με τέτοιους φίλους, τι ανάγκη έχουμε από εχθρούς», διερωτήθηκε τις προάλλες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συμπεριφέρονται σαν οικονομική αστυνομία του πλανήτη», εξερράγη ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ. «Αν αποδεχθούμε ότι άλλες μεγάλες δυνάμεις, ακόμη κι αν είναι σύμμαχοί μας, μπορούν να αποφασίζουν για λογαριασμό μας, τότε δεν είμαστε πλέον κυρίαρχοι», προειδοποίησε ο Εμανουέλ Μακρόν στη πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., στη Σόφια.
Αυτό καθαυτό το Ιρανικό έχει μεγάλη σημασία για τους Ευρωπαίους. Δεν είναι μόνο τα διαφυγόντα κέρδη από τις προγραμματισμένες συμφωνίες μεγάλης κλίμακας με τους Ιρανούς στην ενέργεια, την αγορά Airbus, την αυτοκινητοβιομηχανία και άλλους τομείς – συμφωνίες που κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα υπό τη δαμόκλειο σπάθη των αμερικανικών κυρώσεων. Το χειρότερο είναι ότι η απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και η λίστα - τελεσίγραφο των 12 αξιώσεων που διατύπωσε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην Τεχεράνη σηματοδοτούν μια υπερ-επιθετική πολιτική για την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος, ακόμη και με πόλεμο. Εναν πόλεμο, τις άμεσες συνέπειες του οποίου θα μοιραστούν οι Ευρωπαίοι με τους λαούς της περιοχής και όχι βέβαια η μακρινή Αμερική, που απολαμβάνει την ασφάλεια των δύο ωκεανών της και έχει εξασφαλίσει εσχάτως ενεργειακή αυτάρκεια.
Σαν νέο 1914
Παρ’ όλη την αυτοτελή σημασία του, το Ιρανικό φαίνεται ότι έδρασε κυρίως ως «η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι», όπως εκτιμούσε ο Κάπτσαν στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy. Το θεμελιωδώς καινούργιο στοιχείο με την κυβέρνηση Τραμπ είναι ότι βλέπει τον κόσμο ωσάν να βρίσκεται στα πρόθυρα ενός νέου 1914, με κύριο χαρακτηριστικό τη σύγκρουση –οικονομική και γεωπολιτική– μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Υπό αυτή την οπτική, οι κύριες απειλές για τις ΗΠΑ δεν είναι κράτη σαν το Ιράν ή τη Βόρεια Κορέα, ούτε ασύμμετρες απειλές όπως η διεθνής τρομοκρατία, αλλά η Κίνα, η Ρωσία και –στο οικονομικό πεδίο– η Γερμανία. Το ΝΑΤΟ είναι ένα παρωχημένο εργαλείο περιορισμένης αξίας χρήσης, ενώ η Ε.Ε. αποτελεί δυνητική απειλή και καλύτερα θα ήταν να εκλείψει ή να συρρικνωθεί. Από εδώ η ανοιχτή υποστήριξη Τραμπ στο Brexit και η συστηματική προσπάθεια διάσπασης της Ενωσης. Το είδαμε αυτό με αφορμή τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, στην οποία επιδιώκει να παρασύρει τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Το ίδιο σενάριο εκτυλίσσεται μέσω της απειλής εμπορικού πολέμου, που θίγει άμεσα τα θηριώδη πλεονάσματα της Γερμανίας, εκβιάζοντάς τη να υποταχθεί πολιτικά ή να αντιμετωπίσει επώδυνες οικονομικές συνέπειες.
Παρίσι, Βερολίνο και Μόσχα
Απέναντι στην πρόκληση Τραμπ, η Ε.Ε. δυσκολεύεται να βρει κοινό βάδισμα. Προβλέψιμα, η Γαλλία πρωτοστατεί στις προσπάθειες συγκρότησης ενιαίου ευρωπαϊκού μετώπου. Ο Εμανουέλ Μακρόν πιέζει για σθεναρή αντίσταση, ακόμη και αντίμετρα στην Αμερική προκειμένου να διασωθεί η συμφωνία με το Ιράν, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός Ζαν-Πιερ Ραφαρέν δεν διστάζει να προτείνει τη συγκρότηση μιας ομάδας G4 από τη χώρα του, τη Γερμανία, τη Ρωσία και την Κίνα. Ωστόσο η Γερμανία, πάντα επιφυλακτική στις γκωλικού τύπου χειρονομίες και η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα θιγεί από ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ, επιμένει στις πιο συντηρητικές παραδόσεις της Realpolitik. Ο υπουργός Οικονομικών Πέτερ Αλτμάιερ αναγνώρισε ότι η Ε.Ε. μπορεί μεν να καλύψει τις ευρωπαϊκές εταιρείες έναντι ενδεχόμενων προστίμων από τις ΗΠΑ για παραβίαση των κυρώσεων κατά του Ιράν, αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αποτρέψει τον αποκλεισμό τους από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Γεγονός είναι ότι η πρόκληση Τραμπ τείνει να φέρει πιο κοντά το γαλλογερμανικό ζεύγος με τη Ρωσία του Πούτιν, επαναφέροντας ένα σκηνικό τύπου 2003. Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας η Αγκελα Μέρκελ φιλοξενήθηκε από τον Ρώσο ηγέτη στο Σότσι, ενώ στο τέλος αυτής της βδομάδας ήρθε η σειρά του Εμανουέλ Μακρόν να επισκεφθεί την Αγία Πετρούπολη. Η σύμπτωση στο Ιρανικό, αλλά και η στενή ενεργειακή σχέση Γερμανίας - Ρωσίας ευνοούν την ευρωρωσική προσέγγιση, αν και η ανοιχτή πληγή του Ουκρανικού στέκεται εμπόδιο στη διαμόρφωση μιας οικονομικής και πολιτικής συνεννόησης, που θα μπορούσε να αλλάξει τους συσχετισμούς στην Ευρασία.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
http://www.kathimerini.gr/966276/article/epikairothta/kosmos/
o-tyfwnas-tramp-plhttei-thn-ee
28/5/2018
5.
Η Ε.Ε. ενώπιον της ιστορίας της.
Πριν από λίγες ημέρες, ο πρώην πρόεδρος των Γερμανών Σοσιαλιστών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, μιλώντας στην ετήσια γενική συνέλευση του ΣΕΒ, περιέγραψε την Ε.Ε. ως έναν «χορτοφάγο» ο οποίος προσπαθεί να επιβιώσει σε έναν κόσμο «σαρκοφάγων». Ο Γκάμπριελ αναφερόταν στην εγγενή γεωπολιτική αδυναμία της ενιαίας Ευρώπης και όχι των κρατών που τη συναπαρτίζουν. Λίγα 24ωρα μετά, οι ΗΠΑ προχωρούσαν στην υλοποίηση της απόφασης να επιβάλουν δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό. Η Ε.Ε. απειλεί ήδη με αντίποινα και, ξαφνικά, μια κρίση η οποία έδειχνε ότι μπορεί να υπερκερασθεί, επιβαρύνει περαιτέρω τις ήδη τραυματισμένες διατλαντικές σχέσεις.
Από τη δική του πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ, με την αμφιλεγόμενη αντίληψη της πραγματικότητας την οποία διαθέτει, θα μπορέσει να ισχυριστεί ότι προστατεύει την παλιά βιομηχανική βάση των ΗΠΑ, άσχετα από το αν αυτή υπάρχει πια ή αν μπορεί να αναστηλωθεί με όρους 21ου αιώνα. Αρα να «πουλήσει» τη «σκληρή» στάση του ως φιλική προς τους ψηφοφόρους που τάχθηκαν υπέρ του στις τελευταίες εκλογές. Αυτά όμως επιπλέουν στο πεδίο της μικροπολιτικής. Το βασικό ζήτημα είναι ότι ο Τραμπ και η διοίκησή του εκφράζουν ένα κράτος, μια πολιτική βούληση. Οπως και το Μεξικό και ο Καναδάς, οι άλλες δύο χώρες κατά των οποίων ο Τραμπ κήρυξε εμπορικό πόλεμο.
Στην Ευρώπη, οι πρώτες αντιδράσεις φάνηκαν σχετικά ενιαίες. Από την Αγκελα Μέρκελ και την Τερέζα Μέι έως τους θεσμικούς εκπροσώπους της Ε.Ε. (Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ), υπήρξε μια συντονισμένη καταδίκη της απόφασης Τραμπ και μια γενική υπόσχεση για αντίποινα σε προϊόντα όπως παντελόνια τζιν, μπέρμπον και μηχανές Χάρλεϊ Ντέιβιντσον. Ωστόσο από την επόμενη, κιόλας, ημέρα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα αρχίσει η διαπραγμάτευση των κατά τόπους εθνικών συμφερόντων με την Ουάσιγκτον. Παρά την πρόοδο των υπερεθνικών θεσμών, το κράτος παραμένει ο πλέον αποτελεσματικός θεσμός επιβολής πολιτικής βούλησης και έκφρασης συμφερόντων.
Η Ε.Ε. ειδικά, με την ατελή μορφή που διαθέτει τώρα, δεν μπορεί να απαντήσει αποτελεσματικά σε πολύ πιο απλές προκλήσεις. Ως εκ τούτου, για ακόμη μία φορά το ερώτημα που επανέρχεται και τίθεται εμφατικά είναι: Πώς μπορεί η Ευρώπη να γίνει λειτουργική και αποτελεσματική σε ένα διεθνές περιβάλλον, το οποίο μεταβάλλεται προς το χειρότερο;
Βασίλης Νέδος
http://www.kathimerini.gr/967346/opinion/epikairothta/politikh/
h-ee-enwpion-ths-istorias-ths
2/6/2018
Που οδηγεί ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος που κήρυξε ο Τραμπ.
Η τελευταία φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες ρίσκαραν την κήρυξη ενός παγκόσμιου, ολοκληρωτικού εμπορικού πολέμου ήταν τη δεκαετία του ’30 με τον περίφημο νόμο Smooth-Hawley. ‘Ηταν ο νόμος με τον οποίο επιβάλλονταν προστατευτικοί δασμοί σε περισσότερα από 20.000 εισαγώμενα προϊόντα – ένας νόμος, που πυροδότησε καταιγιστικά αντίμετρα από την Ευρώπη και τον Καναδά, που η ψήφισή του στην αμερικανική Γερουσία συνέπεσε με το κραχ της Wall Street, και που επί δεκαετίες δίχασε και προβλημάτισε τους οικονομολόγους για τον βαθμό στον οποίο συνέβαλε στη Μεγάλη Υφεση.
Από χθες το ερώτημα που πλανάται από το Τορόντο και τις Βρυξέλλες έως το Πεκίνο είναι εάν η ιστορία επαναλαμβάνεται – είτε ως φάρσα του «οικονομικού τραμπισμού», είτε ως σύγχρονη οικονομική τραγωδία. ‘Ητοι, το ερώτημα είναι εάν, η απόφαση Τραμπ να ενεργοποιήσει την απόφαση για επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου θα πυροδοτήσει τον νέο παγκόσμιο, εμπορικό πόλεμο.
Η άμεση – και εδώ και μήνες προαναγγελθείσα – αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την προαναγγελία επιβολής ισοβαρών αντίμετρων δείχνει, αν μη τι άλλο, σκηνικό κλιμάκωσης. Και παρ΄ότι η βασική εκτίμηση των περισσότερων αναλυτών είναι πως η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποιεί το όπλο του προστατευτισμού και των δασμών για να αποσπάσει καλύτερους όρους στις εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα και την ΕΕ και για να εξωθήσει το Μεξικό και τον Καναδά σε επαναδιαπραγμάτευση της Nafta (Βορειοαμερικανική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου), ουδείς εγγυάται ότι η κλιμάκωση αυτή δεν θα οδηγήσει σε εκτροχιασμό. Η δε κυρίαρχη ανησυχία είναι πως το νέο δόγμα – τακτικού ή στρατηγικού – προστατευτισμού της κυβέρνησης Τραμπ μπορεί να πλήξει καίρια την επιχειρηματική και επενδυτική εμπιστοσύνη σε μια κρίσιμη περίοδο επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας.
Στην πραγματικότητα, η ανησυχία αυτή δεν εκπορεύεται από τις άμεσες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι δασμοί στα προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Oxford Economics το οικονομικό πλήγμα για την Ευρώπη από τους συγκεκριμένους δασμούς μετά βίας μπορεί να αγγίξει το 0,1% του ΑΕΠ της, καθώς ο χάλυβας και το αλουμίνιο έχουν ελάχιστο μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Όπως προκύπτει από αντίστοιχη έρευνα της ολλανδικής τράπεζας ING το μερίδιο αυτό αντιστοιχεί μόλις στο 0,3% του παγκόσμιου όγκου των ευρωπαϊκών εξαγωγών και η αξία του δεν ξεπερνά το 0,05% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Ο μεγάλος φόβος όμως είναι πως ο χάλυβας και το αλουμίνιο μπορεί απλώς να αποτελούν την αρχή. Και πως μέσα από την κλιμάκωση και την εκατέρωθεν επιβολή αντίμετρων μπορεί εν τέλει οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να βρεθούν σε μια νέα εκδοχή της περιόδου Smooth – Hawley, με επιβολή πλέον εισαγωγικών δασμών στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Εδώ, οι αναλυτές σημειώνουν με ιδιαίτερη έμφαση το γεγονός ότι μόλις την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε έρευνα με την επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας – όπως ακριβώς είχε γίνει και με το αλουμίνιο και τον χάλυβα – ακριβώς για τον κλάδο των εισαγωγών αυτοκινήτων. Πρόκειται για μια έρευνα που δεν αποκλείεται να καταλήξει στην επιβολή δασμών στα αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ από την Ευρώπη, την Ιαπωνία και την Νότια Κορέα, και σ’ αυτήν την περίπτωση θεωρείται δεδομένο ότι η εμπορική σύγκρουση θα βρεθεί πλέον εκτός ελέγχου. Η ING και πάλι υπολογίζει ότι εάν η μάχη του προστατευτισμού επεκταθεί και στην αυτοκινητοβιομηχανία, τότε το ΑΕΠ των ΗΠΑ μπορεί να πληγεί πλέον σε ποσοστό 0,4% και εκείνο της ΕΕ κατά 0,3%. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ επίσης εάν οι εισαγωγικοί δασμοί σε κρίσιμα και στρατηγικά προϊόντα αυξηθούν κατά 10% σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα, τότε το παγκόσμιο εμπόριο κινδυνεύει να συρρικνωθεί άμεσα σε ποσοστό 6%.
Δεν πρόκειται για αμελητέα απειλή σε μια εποχή παγκόσμιας οικονομικής και γεωπολιτικής ρευστότητας και με μια αμερικανική κυβέρνηση που, μέχρι στιγμής, δείχνει να τιμά στο ακέραιο την προεκλογική δέσμευση του «America first» («Πρώτα η Αμερική»)…
https://tvxs.gr/news/kosmos/poy-odigei
-o-pagkosmios-emporikos-polemos-poy-kirykse-o-tramp
1/6/2018
3.
Οι ΗΠΑ κηρύττουν πόλεμο στους συμμάχους τους.
Η κυβέρνηση Τραμπ λέει ότι είναι αναγκασμένη να πλήξει την Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό με δασμούς στον χάλυβα και στο αλουμίνιο, προκειμένου να εμποδίσει τα κινεζικά εργοστάσια να πλημμυρίσουν τις αγορές με αυτά τα μέταλλα και να προστατεύσει τους Αμερικανούς εργάτες. Πρόκειται για φαντασιοπληξία. Τα κινεζικά χαλυβουργεία και εργοστάσια παραγωγής αλουμινίου θα εξακολουθήσουν να παράγουν τα προϊόντα τους και το πιθανότερο είναι ότι το κόστος των δασμών θα πληρώσουν οι Αμερικανοί αγρότες και προϊόντα όπως το μπέρμπον του Κεντάκι και οι μοτοσικλέτες Harley-Davidson, καθώς η επιβολή δασμών οδηγεί σε εμπορικό πόλεμο.
Αρχικά, ο πρόεδρος Τραμπ είχε εξαιρέσει αυτούς τους συμμάχους από τους δασμούς 25% σε προϊόντα χάλυβα και 10% σε προϊόντα αλουμινίου που είχε ανακοινώσει τον περασμένο Μάρτιο. Την Πέμπτη, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον αποφάσισε να προχωρήσει στην επιβολή δασμών, που ισχύουν από χθες, διότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, δύσκολα μπορεί να δεχθεί κανείς πως αιτία ήταν η ανυπομονησία. Πιθανότερο είναι ότι η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να καλλιεργήσει την εικόνα σκληρού διαπραγματευτή σε θέματα εμπορίου, διότι το προηγούμενο διάστημα έχει κατηγορηθεί πως προέβη σε πολλές παραχωρήσεις απέναντι στην Κίνα. Οι νέοι δασμοί δεν έχουν άμεσο στόχο το Πεκίνο, αλλά υποτίθεται πως θα περιορίσουν τον ανταγωνισμό. Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει πως οι νέοι δασμοί θα εμποδίσουν την Κίνα να παρακάμπτει τους υπάρχοντες δασμούς, μέσω της εξαγωγής προϊόντων από άλλες χώρες. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν έχει παρουσιάσει πολλά στοιχεία που να δείχνουν ότι η Κίνα κάνει κάτι τέτοιο.
Η επιβολή των δασμών όχι μόνο δεν θα περιορίσει την παραγωγή χάλυβα και αλουμινίου στην Κίνα, αλλά το πιθανότερο είναι πως θα αναγκάσει την Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό να επιβάλουν νέους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα ως αντίποινα, πλήττοντας αμερικανικές επιχειρήσεις και εργαζομένους. Επίσης, ο πρόεδρος ουσιαστικά απομονώνει τις ΗΠΑ από τους κοντινότερους συμμάχους τους, ακριβώς αυτές τις χώρες τις οποίες είναι αναγκασμένος να συνεργαστεί για να πιέσει την Κίνα να αλλάξει την οικονομική της πολιτική. Ακόμη και η Συνομοσπονδία Αλουμινίου των ΗΠΑ ανακοίνωσε πως είναι «απογοητευμένη» από την απόφαση Τραμπ. Πράγματι, τι κίνητρο έχουν Ευρώπη, Καναδάς και Μεξικό, χώρες που και οι ίδιες πλήττονται από την πλεονάζουσα κινεζική παραγωγή χάλυβα και αλουμινίου, να συνεργαστούν με μια κυβέρνηση που ενδιαφέρεται ελάχιστα για τις συνέπειες που έχουν οι ενέργειές της στην οικονομία και στους εργαζομένους τους; Οι δασμοί ενδέχεται να είναι ο τρόπος που έχει επιλέξει ο Τραμπ ώστε να δείξει πώς θα τιμωρήσει τις χώρες που εξαπατούν τις ΗΠΑ.
Οι νέοι δασμοί επιβάλλονται λίγες ημέρες αφότου Αμερικανοί βουλευτές είχαν επικρίνει τον πρόεδρο ότι τήρησε ήπια στάση απέναντι στην κινεζική εταιρεία τηλεπικοινωνιών ZTE. Παρόλο που η εταιρεία παραβίασε απροκάλυπτα τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της εξαγωγής προηγμένης τεχνολογίας στο Ιράν και στη Βόρεια Κορέα και παρόλο που οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες θεωρούν ότι αποτελεί απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ, την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να επιτρέψει στη ZTE να συνεχίσει να αγοράζει αμερικανικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Η συμφωνία αυτή, στόχος της οποίας είναι, κατά τον πρόεδρο, η προστασία κινεζικών θέσεων εργασίας, φαντάζει ακόμα πιο ύποπτη, δεδομένου πως ολοκληρώθηκε λίγες ημέρες αφότου η Κίνα είχε παραχωρήσει εμπορικά σήματα στην Ιβάνκα, κόρη του Τραμπ. Αν είναι πρόθεση του προέδρου των ΗΠΑ να αποκτήσει τη φήμη προστάτη της βιομηχανίας και των εργατών, τότε το κάνει με πολύ κακό τρόπο. Η απόφαση να επιβάλει δασμούς στους συμμάχους θα αποδυναμώσει τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ και δεν θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που υπάρχουν στις βιομηχανίες χάλυβα και αλουμινίου.
THE NEW YORK TIMES
http://www.kathimerini.gr/967314/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/oi-hpa-khryttoyn-polemo-stoys-symmaxoys-toys
2/6/2018
για το άνοιγμα των αγορών τους στα αμερικανικά προϊόντα.
4.
Ο τυφώνας Τραμπ πλήττει την Ε.Ε.
Το «τέλος της Δύσης» μέσα από ένα ιστορικό διαζύγιο Αμερικής - ηπειρωτικής Ευρώπης αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς προφητείες των διεθνολόγων. Παρότι τα γεγονότα δεν έχουν δικαιώσει, μέχρι σήμερα, τις Κασσάνδρες, αυτό δεν τις εμποδίζει να επανέρχονται στο αγαπημένο τους μοτίβο – άλλωστε, η Κασσάνδρα αποδείχθηκε τελικά ότι είχε δίκιο και όσοι δεν την άκουσαν, κακό του κεφαλιού τους.
Τούτο το καλοκαίρι προσφέρεται για καταστροφολογικές προβλέψεις. Η τορπίλη Τραμπ στη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έφερε τις ΗΠΑ σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με την Ευρώπη. Παράλληλα, την 1η Ιουνίου εκπνέει το τελεσίγραφο της Ουάσιγκτον στους Ευρωπαίους για το άνοιγμα των αγορών τους στα αμερικανικά προϊόντα, υπό την απειλή εμπορικών πολέμων, οι οποίοι, σύμφωνα με τον Τραμπ, «είναι καλό πράγμα και εύκολα κερδίζονται».
Τότε και τώρα
Δεν είναι η πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που η διατλαντική σχέση δοκιμάζεται από επικίνδυνους τρανταγμούς. Στην κρίση του Σουέζ, το 1956, η Αμερική του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ δεν δίστασε να έρθει σε σύγκρουση με Βρετανία, Γαλλία και Ισραήλ, σε μια τακτική σύγκλιση με την ΕΣΣΔ, που έκανε σαφές σε όλο τον κόσμο ποιοι ήταν οι καινούργιοι άρχοντες του κόσμου. Στον πόλεμο του Βιετνάμ, ήρθε η σειρά της Αμερικής να απομονωθεί από όλους τους συμμάχους της, ακόμη και από τη Βρετανία του Χάρολντ Ουίλσον. Κάτι ανάλογο συνέβη το 2003 με τον πόλεμο του υιού Μπους εναντίον του Ιράκ, όταν το περιστασιακό μπλοκ Γαλλίας, Γερμανίας και Ρωσίας έβαλε φρένο στα σχέδια των νεοσυντηρητικών για έναν «Νέο Αμερικανικό Αιώνα». Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, το «Ρήγμα του Ατλαντικού» έκλεισε γρήγορα και το «Τέλος της Δύσης» εξοστρακίστηκε πέρα από τη γραμμή του ορίζοντα.
Τούτη τη φορά, όμως, τα πράγματα δεν αποκλείεται να εξελιχθούν διαφορετικά. «Στις προηγούμενες ρήξεις, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη διαφωνούσαν για τα μέσα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η διαμάχη αφορά τους ίδιους τους σκοπούς», εκτιμά ο Τσαρλς Κάπτσαν, υπεύθυνος για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών υποθέσεων στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ επί προεδρίας Ομπάμα. Οι ασυνήθιστα υψηλοί τόνοι των Ευρωπαίων ηγετών έναντι της κυβέρνησης Τραμπ ενισχύουν την άποψή του. «Με τέτοιους φίλους, τι ανάγκη έχουμε από εχθρούς», διερωτήθηκε τις προάλλες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. «Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συμπεριφέρονται σαν οικονομική αστυνομία του πλανήτη», εξερράγη ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ. «Αν αποδεχθούμε ότι άλλες μεγάλες δυνάμεις, ακόμη κι αν είναι σύμμαχοί μας, μπορούν να αποφασίζουν για λογαριασμό μας, τότε δεν είμαστε πλέον κυρίαρχοι», προειδοποίησε ο Εμανουέλ Μακρόν στη πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., στη Σόφια.
Αυτό καθαυτό το Ιρανικό έχει μεγάλη σημασία για τους Ευρωπαίους. Δεν είναι μόνο τα διαφυγόντα κέρδη από τις προγραμματισμένες συμφωνίες μεγάλης κλίμακας με τους Ιρανούς στην ενέργεια, την αγορά Airbus, την αυτοκινητοβιομηχανία και άλλους τομείς – συμφωνίες που κινδυνεύουν να τιναχτούν στον αέρα υπό τη δαμόκλειο σπάθη των αμερικανικών κυρώσεων. Το χειρότερο είναι ότι η απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και η λίστα - τελεσίγραφο των 12 αξιώσεων που διατύπωσε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην Τεχεράνη σηματοδοτούν μια υπερ-επιθετική πολιτική για την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος, ακόμη και με πόλεμο. Εναν πόλεμο, τις άμεσες συνέπειες του οποίου θα μοιραστούν οι Ευρωπαίοι με τους λαούς της περιοχής και όχι βέβαια η μακρινή Αμερική, που απολαμβάνει την ασφάλεια των δύο ωκεανών της και έχει εξασφαλίσει εσχάτως ενεργειακή αυτάρκεια.
Σαν νέο 1914
Παρ’ όλη την αυτοτελή σημασία του, το Ιρανικό φαίνεται ότι έδρασε κυρίως ως «η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι», όπως εκτιμούσε ο Κάπτσαν στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy. Το θεμελιωδώς καινούργιο στοιχείο με την κυβέρνηση Τραμπ είναι ότι βλέπει τον κόσμο ωσάν να βρίσκεται στα πρόθυρα ενός νέου 1914, με κύριο χαρακτηριστικό τη σύγκρουση –οικονομική και γεωπολιτική– μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Υπό αυτή την οπτική, οι κύριες απειλές για τις ΗΠΑ δεν είναι κράτη σαν το Ιράν ή τη Βόρεια Κορέα, ούτε ασύμμετρες απειλές όπως η διεθνής τρομοκρατία, αλλά η Κίνα, η Ρωσία και –στο οικονομικό πεδίο– η Γερμανία. Το ΝΑΤΟ είναι ένα παρωχημένο εργαλείο περιορισμένης αξίας χρήσης, ενώ η Ε.Ε. αποτελεί δυνητική απειλή και καλύτερα θα ήταν να εκλείψει ή να συρρικνωθεί. Από εδώ η ανοιχτή υποστήριξη Τραμπ στο Brexit και η συστηματική προσπάθεια διάσπασης της Ενωσης. Το είδαμε αυτό με αφορμή τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, στην οποία επιδιώκει να παρασύρει τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Το ίδιο σενάριο εκτυλίσσεται μέσω της απειλής εμπορικού πολέμου, που θίγει άμεσα τα θηριώδη πλεονάσματα της Γερμανίας, εκβιάζοντάς τη να υποταχθεί πολιτικά ή να αντιμετωπίσει επώδυνες οικονομικές συνέπειες.
Παρίσι, Βερολίνο και Μόσχα
Απέναντι στην πρόκληση Τραμπ, η Ε.Ε. δυσκολεύεται να βρει κοινό βάδισμα. Προβλέψιμα, η Γαλλία πρωτοστατεί στις προσπάθειες συγκρότησης ενιαίου ευρωπαϊκού μετώπου. Ο Εμανουέλ Μακρόν πιέζει για σθεναρή αντίσταση, ακόμη και αντίμετρα στην Αμερική προκειμένου να διασωθεί η συμφωνία με το Ιράν, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός Ζαν-Πιερ Ραφαρέν δεν διστάζει να προτείνει τη συγκρότηση μιας ομάδας G4 από τη χώρα του, τη Γερμανία, τη Ρωσία και την Κίνα. Ωστόσο η Γερμανία, πάντα επιφυλακτική στις γκωλικού τύπου χειρονομίες και η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα θιγεί από ενδεχόμενο εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ, επιμένει στις πιο συντηρητικές παραδόσεις της Realpolitik. Ο υπουργός Οικονομικών Πέτερ Αλτμάιερ αναγνώρισε ότι η Ε.Ε. μπορεί μεν να καλύψει τις ευρωπαϊκές εταιρείες έναντι ενδεχόμενων προστίμων από τις ΗΠΑ για παραβίαση των κυρώσεων κατά του Ιράν, αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αποτρέψει τον αποκλεισμό τους από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Γεγονός είναι ότι η πρόκληση Τραμπ τείνει να φέρει πιο κοντά το γαλλογερμανικό ζεύγος με τη Ρωσία του Πούτιν, επαναφέροντας ένα σκηνικό τύπου 2003. Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας η Αγκελα Μέρκελ φιλοξενήθηκε από τον Ρώσο ηγέτη στο Σότσι, ενώ στο τέλος αυτής της βδομάδας ήρθε η σειρά του Εμανουέλ Μακρόν να επισκεφθεί την Αγία Πετρούπολη. Η σύμπτωση στο Ιρανικό, αλλά και η στενή ενεργειακή σχέση Γερμανίας - Ρωσίας ευνοούν την ευρωρωσική προσέγγιση, αν και η ανοιχτή πληγή του Ουκρανικού στέκεται εμπόδιο στη διαμόρφωση μιας οικονομικής και πολιτικής συνεννόησης, που θα μπορούσε να αλλάξει τους συσχετισμούς στην Ευρασία.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
http://www.kathimerini.gr/966276/article/epikairothta/kosmos/
o-tyfwnas-tramp-plhttei-thn-ee
28/5/2018
5.
Η Ε.Ε. ενώπιον της ιστορίας της.
Πριν από λίγες ημέρες, ο πρώην πρόεδρος των Γερμανών Σοσιαλιστών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, μιλώντας στην ετήσια γενική συνέλευση του ΣΕΒ, περιέγραψε την Ε.Ε. ως έναν «χορτοφάγο» ο οποίος προσπαθεί να επιβιώσει σε έναν κόσμο «σαρκοφάγων». Ο Γκάμπριελ αναφερόταν στην εγγενή γεωπολιτική αδυναμία της ενιαίας Ευρώπης και όχι των κρατών που τη συναπαρτίζουν. Λίγα 24ωρα μετά, οι ΗΠΑ προχωρούσαν στην υλοποίηση της απόφασης να επιβάλουν δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Ε.Ε., τον Καναδά και το Μεξικό. Η Ε.Ε. απειλεί ήδη με αντίποινα και, ξαφνικά, μια κρίση η οποία έδειχνε ότι μπορεί να υπερκερασθεί, επιβαρύνει περαιτέρω τις ήδη τραυματισμένες διατλαντικές σχέσεις.
Από τη δική του πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ, με την αμφιλεγόμενη αντίληψη της πραγματικότητας την οποία διαθέτει, θα μπορέσει να ισχυριστεί ότι προστατεύει την παλιά βιομηχανική βάση των ΗΠΑ, άσχετα από το αν αυτή υπάρχει πια ή αν μπορεί να αναστηλωθεί με όρους 21ου αιώνα. Αρα να «πουλήσει» τη «σκληρή» στάση του ως φιλική προς τους ψηφοφόρους που τάχθηκαν υπέρ του στις τελευταίες εκλογές. Αυτά όμως επιπλέουν στο πεδίο της μικροπολιτικής. Το βασικό ζήτημα είναι ότι ο Τραμπ και η διοίκησή του εκφράζουν ένα κράτος, μια πολιτική βούληση. Οπως και το Μεξικό και ο Καναδάς, οι άλλες δύο χώρες κατά των οποίων ο Τραμπ κήρυξε εμπορικό πόλεμο.
Στην Ευρώπη, οι πρώτες αντιδράσεις φάνηκαν σχετικά ενιαίες. Από την Αγκελα Μέρκελ και την Τερέζα Μέι έως τους θεσμικούς εκπροσώπους της Ε.Ε. (Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ), υπήρξε μια συντονισμένη καταδίκη της απόφασης Τραμπ και μια γενική υπόσχεση για αντίποινα σε προϊόντα όπως παντελόνια τζιν, μπέρμπον και μηχανές Χάρλεϊ Ντέιβιντσον. Ωστόσο από την επόμενη, κιόλας, ημέρα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα αρχίσει η διαπραγμάτευση των κατά τόπους εθνικών συμφερόντων με την Ουάσιγκτον. Παρά την πρόοδο των υπερεθνικών θεσμών, το κράτος παραμένει ο πλέον αποτελεσματικός θεσμός επιβολής πολιτικής βούλησης και έκφρασης συμφερόντων.
Η Ε.Ε. ειδικά, με την ατελή μορφή που διαθέτει τώρα, δεν μπορεί να απαντήσει αποτελεσματικά σε πολύ πιο απλές προκλήσεις. Ως εκ τούτου, για ακόμη μία φορά το ερώτημα που επανέρχεται και τίθεται εμφατικά είναι: Πώς μπορεί η Ευρώπη να γίνει λειτουργική και αποτελεσματική σε ένα διεθνές περιβάλλον, το οποίο μεταβάλλεται προς το χειρότερο;
Βασίλης Νέδος
http://www.kathimerini.gr/967346/opinion/epikairothta/politikh/
h-ee-enwpion-ths-istorias-ths
2/6/2018