Ούτε μαζί τα φάγαμε, ούτε μαζί καήκαμε.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Γράφω πριν τα τηλεδικαστήρια, τον τηλεθρήνο,
τα… copy-paste δελτία, τον κανιβαλισμό.
τα… copy-paste δελτία, τον κανιβαλισμό.
(2) Πανεπιστήμιο Αθηνών για την πυρκαγιά στο Μάτι:
Δεκαπέντε συμπεράσματα.
(3) Η τέχνη του πολέμου στην υπηρεσία της δασοπυρόσβεσης.
(4) Μάτι: Το μοιραίο λάθος και η απόδοση ευθυνών.
(5) Πόσο ρόλο έπαιξε ο άνεμος στην τραγωδία της Αττικής;
Η επιστημονική άποψη.
Δεκαπέντε συμπεράσματα.
(3) Η τέχνη του πολέμου στην υπηρεσία της δασοπυρόσβεσης.
(4) Μάτι: Το μοιραίο λάθος και η απόδοση ευθυνών.
(5) Πόσο ρόλο έπαιξε ο άνεμος στην τραγωδία της Αττικής;
Η επιστημονική άποψη.
Ούτε μαζί τα φάγαμε, ούτε μαζί καήκαμε.
Παρότι η κοινωνία βρίσκεται ακόμα μεταξύ σοκ και πένθους, έχει ήδη αρχίσει η αναπόφευκτη ανταλλαγή πυρών μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, με τη συμμετοχή, όπως συμβαίνει πάντα, των Μίντια, αλλά και πολιτών (κατά κανόνα οπαδών) στα κοινωνικά δίκτυα. Το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο: οξύτατη πόλωση με βάση τη διαχωριστική γραμμή που υπήρχε πριν την καταστροφική πυρκαγιά. Η αντιπολίτευση φορτώνει όλες τις ευθύνες στην κυβέρνηση, η δε κυβέρνηση τις φορτώνει στα σημερινά αντιπολιτευόμενα κόμματα που κυβέρνησαν επί δεκαετίες.
Ας προσπαθήσουμε, όμως, να βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά:
Πρώτον: οι ανθρώπινες απώλειες και οι υλικές ζημιές από φυσικές καταστροφές, όπως σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες, δεν μπορούν να αποτραπούν ολοσχερώς. Μπορούν, όμως, με κατάλληλο σχεδιασμό και οργάνωση, με αξιοποίηση της επιστήμης και της τεχνολογίας και με επαρκή μέσα, τα καταστροφικά αποτελέσματα να συρρικνωθούν. Αυτός πρέπει να είναι ο μόνιμος στόχος της Πολιτείας.
Δεύτερον: παραδοσιακά στην Ελλάδα είχαν γίνει συγκριτικά λίγα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν ήταν μόνο η έλλειψη πόρων. Ήταν και το γεγονός ότι οι αρμόδιοι κρατικοί μηχανισμοί διακρίνονται από μία γραφειοκρατική νοοτροπία και ως εκ τούτου μία δυσκολία εκσυγχρονισμού, όπως, άλλωστε, συμβαίνει συνολικά στο ελληνικό κράτος. Είναι αληθές πως όταν προκύπτει το πρόβλημα, υπάρχουν πυροσβέστες, διασώστες, αστυνομικοί και άλλοι κρατικοί υπάλληλοι που επιδεικνύουν απαράμιλλο πνεύμα αυτοθυσίας για να σώσουν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες. Το γεγονός αυτό δεν ακυρώνει, ωστόσο, το συνολικό έλλειμμα αποτελεσματικότητας.
Τρίτον: οι λόγω Μνημονίων οριζόντιες δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση των αρμόδιων κρατικών μηχανισμών έχει οδηγήσει σε υποστελέχωση, σε ελλειπή συντήρηση και σε μη ανανέωση του αναγκαίου εξοπλισμού. Το αποτέλεσμα είναι να επιδεινωθεί ποιοτικά το χρόνιο έλλειμμα αποτελεσματικότητας.
Παλιά αμαρτία
Τέταρτον: η αυθαίρετη δόμηση σε μπαζωμένα ρέματα και σε δασικές εκτάσεις είναι παλιά αμαρτία. Το έργο το έχουμε δει να εκτυλίσσεται στο πέρασμα των μεταπολεμικών δεκαετιών με την ανοχή όλων των κυβερνήσεων. Η ανοχή της ανομίας και της αυθαιρεσίας εντάσσεται στο πλαίσιο των πελατειακών σχέσεων. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η με κάποια χρονική υστέρηση μαζική νομιμοποίηση της μίας γενιάς αυθαιρέτων μετά την άλλη. Νομιμοποίηση, η οποία με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί στη δημιουργία νέας γενιάς αυθαιρέτων.
Πέμπτον: θα ήταν παράλογο να φορτώσει κάποιος στην κυβέρνηση Τσίπρα το γεγονός π.χ. ότι η Μάνδρα είναι χτισμένη σε ρέματα, ή ότι το Μάτι ήταν έτσι δομημένο που στην πυρκαγιά μετατράπηκε σε παγίδα θανάτου. Η ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης είναι ότι στα τρία χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία δεν έκανε τίποτα για να αλλάξει, ή τουλάχιστον να δρομολογήσει την αλλαγή του αμαρτωλού και -όπως έχει επανειλημμένως αποδειχθεί- επικίνδυνου καθεστώτος που κληρονόμησε. Για την ακρίβεια βάδισε στα χνάρια των προηγούμενων κυβερνήσεων. Το Κόκκινο Λιμανάκι στη Ραφήνα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Έχει δίκιο ο Σταθάκης που λέει πως η πολεοδόμηση έγινε το 2012 κι ότι ο ίδιος υπέγραψε μόνο για δύο εναπομείναντα πολεοδομικά τετράγωνα. Με άλλα λόγια, βάδισε στα χνάρια των προκατόχων του, δεν επιχείρησε καν να αλλάξει τα πράγματα.
Έκτον: είναι ακριβές ότι η κυβέρνηση Τσίπρα εκλήθη το 2015 να διαχειρισθεί μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση σε αντίξοο πολιτικό περιβάλλον και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Αυτό είναι ένα ελαφρυντικό, αλλά δεν συνιστά συγχωροχάρτι για το μέρος της ευθύνης που αναλογεί στη σημερινή κυβέρνηση. Από το καλοκαίρι του 2015, άλλωστε, όταν η παρούσα κυβέρνηση εισήλθε στο μνημονιακό μονοπάτι έχουν περάσει τρία ολόκληρα χρόνια.
Ο αιφνιδιασμός του κράτους
Έβδομον: είναι προφανές πως κυβέρνηση και κρατικός μηχανισμός αιφνιδιάσθηκαν από την έκταση της πυρκαγιάς, παρότι οι μετεωρολόγοι είχαν χαρακτηρίσει εκείνη την ημέρα άκρως επικίνδυνη για την εκδήλωση πυρκαγιάς, η οποία, λόγω των συνθηκών, μπορούσε να προσλάβει μεγάλες διαστάσεις. Ειδικά στην Αττική, μία μεγάλη πυρκαγιά σημαίνει και πολλές ανθρώπινες απώλειες και μεγάλες υλικές ζημιές, λόγω του γεγονότος ότι πρόκειται για πυκνοκατοικημένη περιοχή και κατά κανόνα άναρχα δομημένη. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος αντιμετωπίσθηκε με επιφυλακή-ρουτίνα.
Όγδοον: κατόπιν όλων των παραπάνω και με δεδομένη την εκατόμβη των θυμάτων είναι πρόκληση το γεγονός ότι ο Τόσκας και ο Τζανακόπουλος αρχικά επέδειξαν μία τόσο αυτάρεσκη στάση. Είναι κραυγαλέα αλαζονικό και προσβολή στους νεκρούς να ισχυρίζονται οι αρμόδιοι υπουργοί πως από την πλευρά του κράτους όλα έγιναν όπως έπρεπε, πως δεν βρίσκουν κάποιο λάθος και πως δεν μπορούσε να γίνει τίποτα περισσότερο. Δεν πρόκειται απλώς για επικοινωνιακή γκάφα. Πρόκειται ουσιαστικά για προσπάθεια να μετατεθεί η ευθύνη της Πολιτείας στους πολίτες.
Ένατον: την ευθύνη για την έγκριση των νόμων και τη φροντίδα για την εφαρμογή τους, όμως, την έχει αποκλειστικά η συντεταγμένη Πολιτεία. Το γεγονός ότι υπάρχουν πολίτες που αυθαιρετούν, με περισσότερο ή λιγότερο οδυνηρές συνέπειες, είναι κι αυτό ευθύνη της Πολιτείας. Αυτή, δια των μηχανισμών της, οφείλει να τιμωρεί παραδειγματικά τους παραβάτες, ώστε να μην βρουν μιμητές και η αυθαιρεσία καταστεί από εξαίρεση κανόνας. Εάν η Πολιτεία ανέχεται ή αδυνατεί να ελέγξει την αυθαιρεσία των πολιτών είναι και πάλι δική της ευθύνη.
Θύμισαν Πάγκαλο
Δέκατον: Η σε πρώτη φάση προσπάθεια των κυβερνητικών στελεχών να μεταθέσουν την ευθύνη θυμίζει το «μαζί τα φάγαμε» του Πάγκαλου. Μόνο που τώρα -αν και δεν ειπώθηκε ρητά- έγινε «μαζί τα κάψαμε», ή ακριβέστερα «να μην είχατε κάνει αυθαιρεσίες για να μην καείτε»! Όπως προαναφέραμε, όσοι πολίτες αυθαιρετούν έχουν τις δικές τους ευθύνες και γι’ αυτό πρέπει να τιμωρούνται. Από τη στιγμή, όμως, που η Πολιτεία νομιμοποιεί αυθαιρεσίες, η ευθύνη της καθίσταται διπλή.
Ενδέκατον: Έναντι της κοινωνίας, την πολιτική ευθύνη για τις πράξεις και τις παραλείψεις της Πολιτείας, σημερινές και παρελθούσες, έχει η εκάστοτε κυβέρνηση. Επειδή το κράτος έχει συνέχεια, ακόμα και μία νεοσχηματισθείσα κυβέρνηση, ως εκπροσωπούσα την Πολιτεία, βαρύνεται με την πολιτική ευθύνη και για επιλογές του παρελθόντος.
Δωδέκατον: Από αυτή την άποψη, είναι στοιχειώδες ότι στην ομιλία του στο Υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός ανέλαβε ακέραια την πολιτική ευθύνη και με νόημα κάλεσε και τους υπουργούς του να πράξουν το ίδιο. Για να είμαστε δίκαιοι, σ’ αυτή την ομιλία του, ο Τσίπρας κινήθηκε σε τελείως διαφορετικό μήκος κύματος από τα όσα είχαν πει μέχρι τότε οι υπουργοί του. Εμμέσως -αναρωτήθηκε δημοσίως- άσκησε κριτική στους υπουργούς του ότι υπέπεσαν στο ολίσθημα προηγουμένων να υπερβάλουν σε δικαιολογίες για να μειώσουν τις ευθύνες. Στην πραγματικότητα, εκείνη η ομιλία ήταν διορθωτική κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση.
Πολιτική ευθύνη και παραίτηση
Δέκατον τρίτον: Η αντιπολίτευση ζήτησε την παραίτηση του πρωθυπουργού (και της κυβέρνησης) ως συνέπεια της πολιτικής ευθύνης που ανέλαβε. Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης, ωστόσο, δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά και παραίτηση. Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγεί σε παραίτηση, αλλά όχι πάντα. Η αντιπολίτευση έχει δικαίωμα να ζητάει την παραίτηση, επειδή π.χ. θεωρεί την κυβέρνηση ανίκανη να διαχειρισθεί μία κρίση. Όχι, όμως, επειδή ο πρωθυπουργός ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για τις πράξεις και τις παραλείψεις της Πολιτείας που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συνέβαλαν στην καταστροφή.
Δέκατον τέταρτον: Τί θα πρόσφερε, άραγε, η παραίτηση της κυβέρνησης και η είσοδος σε προεκλογική περίοδο την ώρα της μάχης; Μόνο προβλήματα και παρενέργειες θα δημιουργούσε. Το ζήτημα της παραίτησης μπορεί να τεθεί εάν αποδειχθεί ότι η κυβέρνηση είχε πραγματικά ευθύνες. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι του παρόντος. Και σωστά έπραξε ο πρωθυπουργός που δεν κατέφυγε στη μέθοδο της αποπομπής κάποιων υπουργών και αρχηγών για να κατευνάσει τη λαϊκή οργή, μετατοπίζοντας την όποια ευθύνη στα κάτω από αυτόν κλιμάκια.
Δέκατον πέμπτον: Οι ευθύνες του κρατικού μηχανισμού και κατ’ επέκτασιν της κυβέρνησης στον χειρισμό αυτής της φονικής πυρκαγιάς πρέπει να διερευνηθούν επισταμένα και με αξιόπιστο τρόπο. Το σωστό είναι τη σχετική έρευνα να εποπτεύει με απόλυτη εξουσία μία επιτροπή εμπειρογνωμόνων κύρους. Αυτό αφενός θα κρατούσε μακριά την έρευνα από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, αφετέρου θα προσέδιδε αξιοπιστία στο σχετικό πόρισμα.
Δέκατον έκτον: Μπορεί η κυβέρνηση Τσίπρα να μην μπορεί να κατηγορηθεί για το καθεστώς αυθαιρεσίας που κληρονόμησε, αλλά θα έχει ακέραια την ευθύνη για το πως θα κινηθεί εφεξής. Η Μάνδρα και το Μάτι δεν είναι οι εξαιρέσεις. Αντίστοιχες καταστάσεις υπάρχουν πάρα πολλές σε όλη την επικράτεια. Με αυτή την έννοια, υπάρχουν πολλές ωρολογιακές βόμβες που εάν συντρέξουν οι συνθήκες μπορούν να προκαλέσουν ανθρώπινες απώλειες και υλικές ζημιές. Το ζητούμενο δεν είναι απλώς να πολεοδομηθεί σωστά το Μάτι. Το ζητούμενο είναι η τραγωδία στην Αττική να αποτελέσει το κίνητρο για να αρχίσει η Πολιτεία να βάζει τάξη αφενός με την κατάλληλη νομοθεσία, αφετέρου με την πραγματοποίηση εντατικών ελέγχων και την επιβολή κυρώσεων. Σ’ αυτό, λοιπόν, το επίπεδο θα κριθεί κυρίως η κυβέρνηση Τσίπρα.
Δέκατον έβδομον: Ενώ, λοιπόν, εκεί θα έπρεπε να εστιάζεται η πολιτική προσοχή, είναι ενδεικτικό της ποιότητας του πολιτικού συστήματος ότι ο καυγάς γίνεται για το εάν την πρώτη ημέρα η κυβέρνηση γνώριζε ότι υπήρχαν νεκροί και το απέκρυψε. Οι Κουρουμπλής και Σπίρτζης είπαν ευθέως ότι είχαν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για την ύπαρξη ενός ή δύο νεκρών. Θεμιτό ήταν να περιμένουν επιβεβαίωση πριν το δημοσιοποιήσουν.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, από όλα τα παραπάνω είναι ότι ναι μεν η κοινωνία δεν είναι αθώα, αλλά το ψάρι βρωμάει πάντα από το κεφάλι. Γι’ αυτό και είναι απαράδεκτη η μετάθεση ευθυνών της Πολιτείας στους πολίτες. Γι’ αυτό ήταν εξοργιστικό το «μαζί τα φάγαμε» του Πάγκαλου. Γι’ αυτό και είναι ακόμα πιο εξοργιστική ο υπαινιγμός «να μην είχατε κάνει αυθαιρεσίες για να μην καείτε»!
Ο Σταύρος Λυγερός έχει εργασθεί σε εφημερίδες (για 23 χρόνια στην Καθημερινή), ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Σήμερα αρθρογραφεί στο Πρώτο Θέμα. Συγγραφέας 13 βιβλίων. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.
31 Ιουλίου 2018
Γράφημα-Αττική: 30 χρόνια στο έλεος των πυρκαγιών
Με στοιχεία για τις πιο καταστροφικές φωτιές που άφησαν πίσω νεκρούς
και έκαναν στάχτη δεκάδες σπίτια και χιλιάδες στρέμματα δάσους.
ΑΠΕ–ΜΠΕ, δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημ. Φραγκουλιώτης.
Με στοιχεία για τις πιο καταστροφικές φωτιές που άφησαν πίσω νεκρούς
και έκαναν στάχτη δεκάδες σπίτια και χιλιάδες στρέμματα δάσους.
ΑΠΕ–ΜΠΕ, δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημ. Φραγκουλιώτης.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Γράφω πριν τα τηλεδικαστήρια, τον τηλεθρήνο,
τα… copy-paste δελτία, τον κανιβαλισμό.
Σήμερα είναι μια δραματική ημέρα. Ίσως χειρότερη από τη χθεσινή. Από τις χειρότερες της ζωής μου. Χθες, απλώς έβλεπα το έργο να συμβαίνει δεν το είχα συνειδητοποιήσει. Κατά τις 12 το μεσημέρι, άκουσα τον θυελλώδη άνεμο να σαρώνει την πόλη και λέω «όχι ρε γαμώτο. Ήρθε. Και είναι και χειρότερος από ό,τι περίμενα». Και όσοι ασχολούμαστε, ξέρουμε καλά τι σημαίνει αυτό: ΣΙΓΟΥΡΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ. Το φωνάζαμε μέρες τώρα. Σίγουρες πυρκαγιές, ακόμη κι αν δεν υπήρχε ούτε ένας άνθρωπος σε αυτήν την χώρα. Θα δείτε γιατί.
Πέρασα όλο μου το βράδυ, σκεπτόμενος πώς είναι εκεί που κυκλοφορείς αμέριμνος, ξαφνικά να γεμίζει ο τόπος καπνούς και φωτιές κι εσύ να εγκλωβίζεσαι λίγα μέτρα από τη θάλασσα, μέσα στο αυτοκίνητό σου, προσπαθώντας να ξεφύγεις, χωρίς να ξέρεις πώς στο διάολο προέκυψε όλο αυτό και προς τα πού πηγαίνει. Να έχεις δίπλα σου το νερό και να καίγεσαι.
Σκεφτόμουν το γεγονός ότι το ενδεχόμενο να πάω για μπάνιο στο Ζούμπερι, χθες που είχα μια πολύ δύσκολη εργασιακά ημέρα και η θάλασσα με χαλαρώνει, ήταν εξίσου πιθανό με το να πάω απλώς για έναν καφέ. Σκέφτηκα πως άλλοι σαν εμένα θα πήγαν τελικά και θα βρέθηκαν στο λάθος μέρος, την λάθος στιγμή. Θα έζησαν τον εφιάλτη και εν τέλει κατά τύχη θα επιβίωσαν, ή απλώς θα πέθαναν με φρικτό τρόπο. Όσοι είδαν τη φρίκη και έζησαν, θα κουβαλούν αυτές τις μνήμες μια ολόκληρη ζωή.
Η χθεσινή ημέρα ήταν τραγική και το μέγεθος της τραγωδίας, δεν το έχουμε ακόμη συνειδητοποιήσει. Παρόλο που δεν έχω συνέλθει από το σοκ, θέλω να προλάβω να τα γράψω αυτά, προτού αρχίσουν τα τηλεδικαστήρια, ο τηλεθρήνος, τα copy-paste δελτία ειδήσεων με τις φράσεις κλισέ και ο κανιβαλισμός των πτωμάτων από την κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, δημοσιογράφους και λοιπούς κόρακες.
Θέλω να τα γράψω προτού ξεκινήσει ο ίδιος φαύλος κύκλος “ειδησεογραφίας” και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, που σταδιακά θα μας απομακρύνει από την αναζήτηση της αλήθειας, το να γίνουμε σοφότεροι από κάποιο γεγονός, το να μην κάνουμε τα ίδια λάθη, ξανά και ξανά.
Αυτό είναι πιο τραγικό και από το ίδιο το γεγονός, διότι μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια, στο επόμενο τραγικό γεγονός, διότι στερεί την συλλογική μας ωρίμανση. Και τέλος, αυτό που θα προσπαθήσει η κυβέρνηση να πράξει, είναι να στρέψει τον θυμό και την αγανάκτηση του κόσμου προς την κατεύθυνση που τη συμφέρει.
Αυτή η πρόστυχη διαδικασία που ενίοτε μπορεί να λάβει μακιαβελικό χαρακτήρα, είναι το χειρότερο. Το έχουμε ξαναδεί. Δεν θα ήθελα να πεθαίνω εγκλωβισμένος στο Μάτι (του κυκλώνα), γνωρίζοντας ότι από το απανθρακωμένο μου πτώμα, θα τραφούν όλοι αυτοί οι κόρακες.
Γι αυτό, θέλω να την προλάβω αυτή τη διαδικασία, να την αποδομήσω και να την αντιστρέψω κι ας έχει ο λόγος μου μικρή δύναμη. Κάνει καλό στην ψυχική μου υγεία, κάνει καλό στην αντίληψή μου και εν τέλει θέλω να κάνει καλό και στη δική σας, ακόμη κι αν δεν συμφωνείτε με κάποιο συμπέρασμα.
Μακάρι να μην συμφωνείτε. Το ζητούμενο δεν είναι η συμφωνία, αλλά να αλλάξει ο τρόπος σκέψης και η διαδικασία. Τέλος, τα γράφω όλα αυτά, με το θάρρος του ανθρώπου που κάθε φορά που πηγαίνει μια εκδρομή, μαζεύει τα σκουπίδια του, έχει κάνει εθελοντική δασοφύλαξη και σέβεται τη φύση και τα πλάσματα όπως σέβεται τον ίδιο του τον εαυτό.
Το λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή;
Κάθε φορά που συμβαίνει μια τραγωδία, είναι η “κούφια η ώρα” που φταίει. Η “κακιά στιγμή”. Δηλαδή, ένα γεγονός το οποίο θα ερχόταν ούτως ή άλλως, νομοτελειακά. Η μοίρα μας η ίδια. “Όποιου του μέλλει να πνιγεί (ή μάλλον να καεί εν προκειμένω), ποτέ του δεν πεθαίνει”.
Τί θα σκεφτόσασταν και τί θα νιώθατε όμως, εάν σας έλεγα ότι λόγω ενασχόλησης, είμαι σε θέση να γνωρίζω πως το χθεσινό γεγονός (η λάθος στιγμή δηλαδή), ήταν απολύτως αναμενόμενο τη χθεσινή ημέρα; Ότι υπάρχουν μαθηματικά μοντέλα πρόβλεψης του κινδύνου πυρκαγιάς αλλά και εξάπλωσής της τα αποτελέσματα των οποίων είναι ελεύθερα διαθέσιμα;
Ότι όσοι ασχολούμαστε με την πρόγνωση του καιρού, κοιτούσαμε με τρόμο και δέος την χθεσινή ημέρα και παρακαλούσαμε να πέσουν έξω οι προβλέψεις φωνάζοντας στο χάος του διαδικτύου εδώ και μέρες, ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ;
(Κάθε φωτιά για να ξεκινήσει και κυρίως για να επεκταθεί χρειάζεται 3 πράγματα: Οξυγόνο, καύσιμη ύλη, θερμότητα. Η θερμότητα υπάρχει: 35-40 βαθμοί κελσίου και μάλιστα με χαμηλή σχετική υγρασία. Η καύσιμη ύλη, η καλύτερη: Δάση πεύκης, δείτε παρακάτω γιατί. Προσφορά οξυγόνου: Άνεμοι εντάσεως έως και 100km/h (πολύ παραπάνω από το αναμενόμενο των 60-70km/h).
Τί θα σκεφτόσασταν και τι θα νιώθατε, εάν σας έλεγα ότι τα Μεσογειακά οικοσυστήματα καίγονται από καιρού εις καιρόν; Ότι ακόμη κι αν ο άνθρωπος δεν παρέμβει είτε άμεσα (εμπρησμός εκ προθέσεως ή εξ αμελείας), είτε έμμεσα (λόγω της γενικότερης δραστηριότητάς του), το δάσος και ειδικότερα τα πευκοδάση είναι στην κυριολεξία καταδικασμένα στο να καούν, ως μέρος της φυσικής τους αναγέννησης;
Θα το πω με άλλα λόγια: Τα πευκοδάση, όταν βρίσκονται σε πλήρη ωριμότητα και στρεσαριστούν λόγω ιδιαίτερα θερμών συνθηκών, αυταναφλέγονται (διαβάστε σχετικά εδώ). Επιπλέον, ένα δάσος αποτελούμενο αποκλειστικά από πεύκα, είναι απλούστατα το τελευταίο στάδιο ανάπτυξής του, υποδηλώνοντας παρακμή.
Με βάση αυτή τη διαθέσιμη γνώση, πόσο έξυπνο είναι να χτίζει ο άνθρωπος μέσα σε πευκοδάση δημιουργώντας μόνος του το δεύτερο χαρακτηριστικό της τραγωδίας, το λάθος μέρος; Πόσο έξυπνο είναι επίσης το να έχει φυτέψει όλη την Αττική πεύκα (διότι δεν είναι αυτοφυής βλάστηση), ενώ η φυσική της βλάστηση ήταν, για χιλιάδες χρόνια, οι ελιές, τα αμπέλια, οι συκιές, τα φρύγανα και το μακκί;
Ας περάσουμε τώρα και στο τρίτο χαρακτηριστικό μιας τραγωδίας: Τον υπαίτιο. Πριν αρχίσουμε να κυνηγάμε τρελούς πυρομανείς με στουπιά που αλωνίζουν τα δάση, πράκτορες του Ερντογάν, πράκτορες κάθε είδους που επιδιώκουν την αποσταθεροποίηση της χώρας, μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, “οικοπεδοφάγους”, ιπτάμενα κουκουνάρια ή ακόμη και εξωγήινους, θα σας παραπέμψω στα στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Καθημερινά στη χώρα μας, σημειώνονται δεκάδες δασικές πυρκαγιές κατά τη θερινή περίοδο. Το μαθαίνουμε ποτέ; Όχι. Το μόνο που μαθαίνουμε είναι, εάν κάποια από αυτές λάβει μεγάλες διαστάσεις. Ενδεικτικά: 29 Δασικές πυρκαγιές στις 20 Ιουλίου, 30 Δασικές πυρκαγιές στις 21 Ιουλίου, 39 Δασικές Πυρκαγιές στις 22 Ιουλίου και 47 στις 23 Ιουλίου.
Εάν λοιπόν κάποιος γενικότερα κάνει μια στατιστική αριθμού πυρκαγιών και θερμοκρασίας, θα διαπιστώσει ότι τα μεγέθη αυτά, συσχετίζονται σ’ ένα μεγάλο βαθμό! Εκτός από την αυτανάφλεξη, που συμβαίνει κυρίως σε ακραίες συνθήκες, έχουμε κι άλλα αίτια:
1. Τα σκουπίδια που είναι πεταμένα παντού στα δάση και ιδίως πλαστικά και γυάλινα μπουκάλια: Όταν ο ήλιος βρεθεί σε συγκεκριμένη θέση, ακόμη κι αν δεν κάνει ιδιαίτερη ζέστη, το μπουκάλι μπορεί να λειτουργήσει ως μεγενθυντικός φακός και να βάλει φωτιά μέσα σε λίγα λεπτά στα ξερόχορτα. Οι καιρικές συνθήκες, αναλαμβάνουν τα υπόλοιπα μετά. Η φωτιά μπορεί να σβήσει επιτόπου σε λίγα λεπτά, ή να κάψει τη μισή Αττική σκοτώνοντας δεκάδες κόσμου.
2. Αναμμένα τσιγάρα.
3. Το κακοσυντηρημένο δίκτυο της ΔΕΗ (μεγάλες πυρκαγιές στη χώρα είχαν αυτό το αίτιο, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Πάρνηθας).
4. Ανθρώπινες δραστηριότητες: Μπάρμπεκιου στο αυθαίρετο, φωτιές μελισσουργών (περίπτωση Υμηττού), τα κόλλυβα που βράζει η γιαγιά έξω (περίπτωση Ηλείας), εργασίες ηλεκτροσυγκόλλησης (περίπτωση νότιας Εύβοιας). Πίσω από τις περισσότερες μεγάλες πυρκαγιές, θα βρείτε τέτοιες αιτίες. Λίγες είναι πραγματική δολιοφθορά.
5. Άλλες φωτιές μπαίνουν εσκεμμένα: Περιοχή ΗΔΗ χαρακτηρισμένη ως αιολικό πάρκο, καίγεται, ως η γρηγορότερη μέθοδος αποψίλωσης. Το ίδιο, για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών.
6. Ο κατάλογος αιτίων, είναι τεράστιος. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ή τη στιγμή που τις διαβάζετε, όλοι αυτοί οι επίδοξοι εμπρηστές εργάζονται για την καταστροφή της χώρας.
Κύριε πρωθυπουργέ
Δεδομένων όλων των παραπάνω, η δουλειά πρακτόρων και λοιπών ασύμμετρων απειλών είναι μάλλον περιττή σε μέρες όπως η χθεσινή. Ίσως η λεκτική ακροβασία του Βύρωνα Πολύδωρα περί “στρατηγού ανέμου”, να είναι μια περισσότερο εύστοχη και εξυπνότερη, λεκτική ακροβασία.
Ίσως επίσης, θα έπρεπε να μάθετε να ξεχωρίζετε την διαφορά μεταξύ διεύθυνσης και κατεύθυνσης του ανέμου προτού συντονίσετε οποιαδήποτε επιχείρηση, διότι αυτά τα δύο είναι εντελώς αντίθετα μεταξύ τους: Ο άνεμος χθες δεν είχε κατεύθυνση (όπως είπατε στις δηλώσεις σας), αλλά διεύθυνση Δυτική/Βορειοδυτική. Ερχόταν από τα Δυτικά/Βορειοδυτικά και κατευθυνόταν προς τα Ανατολικά/Νοτιοανατολικά.
Το γεγονός ότι για ακόμη μια φορά δεν σκέφτεστε προς τη σωστή… κατεύθυνση, φαίνεται ήδη από την πρώτη σας συνέντευξη. Ελπίζω να ήταν απλώς μια περίπτωση δυσλεξίας και από το να ψάχνετε ασύμμετρες απειλές, να στραφείτε προς τη… διεύθυνση του προβλήματος:
Ελπίζω να δω από εσάς, προσωπικά, αλλά και τους υπόλοιπους που αποκαλείτε κυβέρνηση και ασκείτε εξουσία, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες όπως:
1. Αυστηρές ποινές και κατεδάφιση ΟΛΩΝ των αυθαίρετων κτιρίων. ΟΛΩΝ. Δεν είναι δυνατόν να διασπώνται πυροσβεστικές δυνάμεις, για να σώσουν τέτοια κτίσματα.
2. Απαγόρευση οικοδόμησης εντός των πευκοδασών.
3. Κτηματολόγιο.
4. Αλλαγή νομικού πλαισίου για τους εμπρησμούς, με αυστηροποίηση των ποινών μέχρι και ισόβια κάθειρξη για απόπειρα ανθρωποκτονίας, ή ανθρωποκτονία εκ προθέσεως ή εξ αμελείας.
5. Στελέχωση της Πολιτικής Προστασίας με επιστημονικό προσωπικό, εκμεταλλευόμενοι όλες τις σύγχρονες τεχνολογίες, που είναι διαθέσιμες ακόμη και δωρεάν. Αναδιοργάνωση όλης της υπηρεσίας από την αρχή. Η χώρα μας έχει εξαιρετικούς επιστήμονες, που εν τέλει φεύγουν για να σώσουν τα δάση άλλων χωρών.
Αυτή τη στιγμή, σε άλλες χώρες, είναι δυνατόν να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή τον κίνδυνο εμφάνισης πυρκαγιάς και τις προοπτικές εξάπλωσής της. Δεν είναι δυνατόν να κάνετε σύσκεψη και να βλέπετε με περισπούδαστο ύφος, ΑΥΤΟΥΣ τους χάρτες στην οθόνη, που είναι γενικοί μετεωρολογικοί χάρτες που τους έχουν οι άνθρωποι από το 1950 και χρησιμοποιούνται για άλλο σκοπό χωρίς να προσφέρουν καμία ουσιαστική βοήθεια.
6. Κατάρτιση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για κάθε περιοχή. Δεν είναι δυνατόν να πεθαίνουν εγκλωβισμένοι άνθρωποι στα οχήματά τους, επειδή προκλήθηκε… μποτιλιάρισμα. Όχι, δεν το δέχομαι. Μελετήστε το πρόβλημα. Ασχοληθείτε και, γιατί όχι, εξαναγκάστε μερικούς σε παραίτηση. Εγώ, σας δίνω μερικές ιδέες μόνο. Και να σας πω και κάτι άλλο: Κάποια από αυτά, έχουν πολιτικό κόστος. Το κόστος που θα πληρώσετε όμως τώρα, είναι πολλαπλά μεγαλύτερο.
Αγαπητοί συγκάτοικοι αυτής της χώρας
Κατανοώ τον πόνο σας. Ο άνθρωπος όταν πονάει, θα πει πράγματα παράλογα, θα βρίσει Θεούς και δαίμονες και όλα συγχωρεμένα είναι. Αν και αμφιβάλλω να διαβάσατε αυτό το κείμενο, ή να φτάσατε ως εδώ, εύχομαι τουλάχιστον την επόμενη ή μεθεπόμενη ημέρα, να σας βρει λίγο σοφότερους.
Τα δεδομένα τα γνωρίζετε, κι αν δεν τα γνωρίζετε, δεν χρειάζεται να βγάλετε το πανεπιστήμιο για να τα μάθετε. Το διαδίκτυο, δεν είναι μόνο το facebook. Υπάρχει μια μαγική μπάρα, επάνω στον φυλλομετρητή σας (chrome, firefox, edge κτλ), που εάν ρωτήσεις οτιδήποτε, θα σου βγάλει αποτέλεσμα. Μαγικό ε;
Είναι η σύγχρονη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Επιβεβαιώστε τα παραπάνω που λέω. Διαψεύστε τα. Ασχοληθείτε και μην μηρυκάζετε την πολιτική προπαγάνδα, της αρλούμπες κακοπληρωμένων και αμόρφωτων δημοσιογράφων, μη γίνεστε κομμάτι αυτού του συστήματος. Είναι πραγματικά θλιβερό να βλέπω τέτοια γραπτά στο facebook. Και πιστέψτε με, είδα πολλά:
Εφόσον στην Ελλάδα, όλοι ξέρουμε και μπορούμε να κάνουμε τα πάντα ας τα κάνουμε τουλάχιστον σωστά: Όταν στήνουμε αυτοσχέδιες δίκες, ανακρίσεις και αποδίδουμε ευθύνες, ας έχουμε υπόψιν μας ένα πράγμα: Κάθε φόνος έχει κι ένα κίνητρο.
Σκεφτείτε να ήσασταν ένας εργολάβος οικοδομών, ή μεσίτης: Θα είχατε ποτέ καμία ελπίδα να μοσχοπουλήσετε ένα οικόπεδο ή μια μεζονέτα, σε μια κατάμαυρη από τη φωτιά περιοχή; Σκεφτείτε να ψάχνετε να αγοράσετε ένα εξοχικό. Η να ψάχνετε ένα οικόπεδο να χτίσετε. Θα χτίζατε ποτέ σε ένα καμένο μέρος; Εγώ πάντως όχι. Δεν θα μου άρεσε.
Γνωρίζετε το γεγονός ότι από το 2010 και μετά, κάθε περιοχή που καίγεται κηρύσσεται αναδασωτέα και είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταπατηθεί; Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, είναι δυνατόν να υπάρχει κίνητρο για οποιονδήποτε επιχειρηματία που θέλει να εξορύξει βωξίτη στα Γεράνεια, να βάλει φωτιές, δυσκολεύοντας έτσι περισσότερο τη ζωή του, έχοντας, εκτός της νομοθεσίας σύσσωμη και την κοινή γνώμη απέναντί του;
Μέχρι λοιπόν να βρεθεί το κίνητρο του δολοφόνου, στο κείμενο σας έχω δώσει μερικές ιδέες και με απολύτως λογικά επιχειρήματος καταλήγω στο συμπέρασμα ότι ο παράγοντας “καιρός” είναι ο νούμερο 1 υπαίτιος, με την υποβοήθηση πάντα της ανθρώπινης βλακείας, την οποία θα πρέπει να θεωρήσουμε ως μέρος του…οικοσυστήματος.
Αν νιώθετε, ως μέρος του οικοσυστήματος ότι κάνετε τέτοιες βλακείες, μάθετε πως, η μοναδική ελπίδα που έχετε να μην ξαναθρηνήσετε θύματα και περιουσίες, είναι να γίνετε αληθινοί πολίτες, συμμέτοχοι στην κοινωνική διαδικασία. Η ιδιωτεία, σημαίνει ηλιθιότητα.
Εκτός από το να πετάς σκουπίδια στο δάσος, να κάνεις μπάρμπεκιου με 8 Μποφώρ, να πετάς το αναμμένο σου τσιγάρο, να κάνεις εργασίες με σπινθήρα (και ένα σωρό ηλιθιότητες), είναι υποκριτικό να κλαις την ίδια στιγμή που ιδιωτεύεις χτίζοντας αυθαίρετα στην Πεντέλη και εν συνεχεία “τακτοποιώντας” τα.
Δεν είναι ούτε έξυπνο. Στο τέλος, χάνονται άνθρωποι που μπορεί να μην φταίνε, απλώς γιατί βρέθηκαν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Δεν είναι αστείο. Σκέψου τι κάνεις, και απαίτησε την αλλαγή και κάντε την πράξη.
Η αλλαγή δεν είναι να ψηφίζεις κάθε 4 χρόνια αυτόν που την επικαλείται. Αλλαγή δεν είναι το κανάλι που επιλέγεις ανεβοκατεβάζοντας τη θεαματικότητα δημοσιογράφων που προσποιούνται πως “ελέγχουν” την εξουσία. Αλλαγή είναι να απαιτήσεις όχι μόνο τιμωρίες για να ικανοποιηθεί το θυμικό σου, αλλά και πρωτοβουλίες. Να τις κάνεις πράξη.
Ξεκίνα προφύλαξη στο εξοχικό σου. Έλεγξε εσύ ο ίδιος την εξουσία. Κι αν ο πρωθυπουργός είναι απρόσιτος, να πάς μέχρι τον Βλαχοδήμαρχο της περιοχή σου και να πεις στην τελική ότι, την ώρα που καίγονται άνθρωποι είναι πρόστυχο να βγαίνει στα κανάλια, κάνοντας τον σπουδαίο, αντί να κλείσει όλα τα τηλέφωνα και να βρίσκεται εκεί, στο πεδίο της δράσης, κάνοντας ό,τι είναι δυνατόν για την βοήθεια και ανακούφιση των ανθρώπων και των ζώων. Υπάρχουν άλλοι άνθρωποι γι αυτή τη δουλειά.
Κάποτε πίστευαν κάποιοι και πίστευα κι εγώ, ότι όλα είναι θέμα γνώσης. Ότι δηλαδή, η γνώση, θα λύσει τα προβλήματα, μ’ ένα μαγικό τρόπο, αρκεί να υπάρχει διαθέσιμη. Κι όμως, δεν αρκεί αυτό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών και ειδικότερα της ελληνικής είναι να ενσωματώσει τη διαθέσιμη γνώση στις δομές της και να γίνει χρήσιμη.
Προς το παρόν, κυνηγώντας “ουτσεκάδες” στα βουνά, ασύμμετρες απειλές, πράκτορες, και τρελούς με στουπιά, κλαίγοντας και αποδίδοντας εκεί τις ευθύνες για τα καμένα αυθαίρετά μας, μάλλον προς την αντίθετη κατεύθυνση οδεύουμε… Ελπίζω τραγωδία σαν την χθεσινή, να είναι και η τελευταία…
Νίκος Γκίκας
Γεωγράφος, Προγνώστης καιρού
ΙΔΡΥΤΗΣ http://umeteo.com/
https://www.defence-point.gr/news/grafo-prin-ta-tiledikastiria-ton-tilethrino-ta-copy-paste-deltia-ton-kanivalismo
24/07/2018
2.
Πανεπιστήμιο Αθηνών για την πυρκαγιά στο Μάτι:
Δεκαπέντε συμπεράσματα.
Τα στοιχεία παρουσιάζονται συγκεντρωτικά σε ειδικό δίγλωσσο τεύχος
Μια σειρά από επιστημονικά δεδομένα και προκαταρκτικά συμπεράσματα σχετικά με τις πυρκαγιές που έπληξαν την Αττική στις 23 Ιουλίου έδωσαν στη δημοσιότητα το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων» του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τα στοιχεία παρουσιάζονται συγκεντρωτικά σε ειδικό δίγλωσσο τεύχος, που έχει συνταχθεί σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με σκοπό την άμεση ενημέρωση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και του ευρύτερου κοινού.
Καθώς η έρευνα και συλλογή δεδομένων βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, υπάρχει πιθανότητα κάποια από τα συμπεράσματα αυτά να μεταβληθούν. Ωστόσο, σε πρώτη φάση από την εν λόγω επιστημονική έρευνα προκύπτει ότι:
1. Το φαινόμενο είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών οικισμών (wildland urban interface), η οποία έδρασε ως ενεργή πυρκαγιά κόμης. Οι ζώνες αυτές είναι από τις περιοχές με την υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών παγκοσμίως, καθώς και στον ελληνικό χώρο. Υπάρχουν δε πολυάριθμες περιπτώσεις τέτοιων ζωνών στην Ελλάδα.
2. Κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς οι ισχυροί δυτικοί άνεμοι, ταχύτητας κατά θέσεις και κατά διαστήματα ακόμα και άνω των 90 χιλιομέτρων την ώρα (μεταξύ 17.00-21.00 στις 23/7/18), καθώς και η αλληλεπίδρασή τους με την τοπογραφία της περιοχής διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη γρήγορη μετάδοση της πυρκαγιάς και την εξάπλωσή της προς τα χαμηλότερα υψόμετρα (downslope spread).
3. Η ταχύτατη εξάπλωση της φωτιάς, συντέλεσε σημαντικά στην ελαχιστοποίηση του διαθέσιμου χρόνου αντίδρασης, γεγονός που συντέλεσε στον μεγάλο αριθμό των θυμάτων.
4. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται συστηματικά, προκύπτει ότι ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία, τουλάχιστον σε ορισμένες θέσεις, έλαβε πληροφόρηση για το γεγονός ότι η πυρκαγιά προσεγγίζει την ακτή, όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα, αλλά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο κομμάτι του οικισμού Μάτι. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι ο πληθυσμός είχε στη διάθεσή του σχεδόν μηδενικό χρόνο μεταξύ συνειδητοποίησης του κινδύνου και απόφασης αντίδρασης.
5. Σημαντική εκτιμάται ότι είναι η ιδιαίτερη πολεοδομική διάταξη του οικισμού, η οποία ενήργησε ως «παγίδα» για τον πληθυσμό που προσπάθησε να διαφύγει. Κάποια από τα σημαντικά χαρακτηριστικά του ήσαν: οδοί μικρού πλάτους, πολυάριθμα αδιέξοδα, ιδιαίτερα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, χωρίς δυνατότητα πλευρικής διαφυγής, απουσία χώρων συγκέντρωσης (π.χ. πλατεία, γήπεδο). Το ρόλο οδού διαφυγής θα μπορούσε να παίξει μια οδός παράλληλη προς την ακτογραμμή αλλά μεγάλου πλάτους, που να μεταβαίνει σε διπλανούς οικισμούς.
6. Από την έρευνα πεδίου διαπιστώθηκαν ορισμένες αδυναμίες στις κατασκευές με ευαίσθητα σημεία στη στέγη, τα κουφώματα, τους περιβάλλοντες χώρους και άλλα μέρη. Παράλληλα, καταγράφηκε ένας μεγάλος αριθμός κτηρίων που καταστράφηκαν ολοσχερώς.
7. Ως πρώτη εκτίμηση, παρατηρήθηκε ότι επηρεάστηκαν κυρίως κατοικίες και κτήρια που ήταν υπερυψωμένα ή με ορόφους, με μικρότερες ζημιές στα ισόγεια και στα υπόγεια, δείγμα τυπικό μιας πυρκαγιάς κόμης. Παράλληλα, παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κτιρίων σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις, που πιθανότητα σχετίζονται με τα υλικά κατασκευής και την παρακείμενη βλάστηση.
8. Τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν με βάση μαρτυρίες που αναλύονται ακόμα συστηματικά, δείχνουν ότι η προσπάθεια διαφυγής από τον οικισμό ήταν άτακτη, δεν συνιστούσε οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών, προκάλεσε κυκλοφοριακή συμφόρηση, λόγω και της μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού και του πανικού που επικράτησε. Εκτός από τους κατοίκους υπήρχαν και επισκέπτες/τουρίστες, σημαντικό ποσοστό των οποίων δε γνώριζαν καλά την γεωγραφία της περιοχής.
9. Η μορφολογία της ακτογραμμής έκανε δυσχερή την πρόσβαση στην παραλία στα περισσότερα σημεία (κρημνώδεις ακτές), ενώ οι προσβάσιμες παραλίες ήσαν περιορισμένες, γεγονός που, σε συνδυασμό με την ελάχιστη ορατότητα και αποπνιχτική ατμόσφαιρα, συντέλεσε σε σημαντικό βαθμό στον εγκλωβισμό μεγάλου αριθμού πολιτών.
10. Θεωρείται πιθανή η αλλαγή στη συμπεριφορά της πυρκαγιάς λόγω αλλαγής στον τύπο της βλάστησης. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από περιοχές που είχαν καεί στο παρελθόν με χαμηλή βλάστηση και μεγάλη ταχύτητα και μετέβη σε ένα χώρο που δεν είχε καεί σε πρόσφατη πυρκαγιά με ιδιαίτερα μεγάλη συγκέντρωση καύσιμης ύλης. Αυτό οδήγησε στην τροφοδότηση της πυρκαγιάς και στην έκλυση υψηλότερης ενέργειας από το Νέο Βουτζά και μέχρι την ακτή. Η πυρκαγιά ανατολικά της Λεωφ. Μαραθώνος μετατράπηκε σε πυρκαγιά που σάρωνε το σύνολο της επιφανειακής βλάστησης και των υψηλών δέντρων (ενεργή πυρκαγιά κόμης), ως ένας «τοίχος φωτιάς», ο οποίος καθοδηγούνταν από τον άνεμο (wind-driven) και επιπλέον μετέδιδε αρκετές δεκάδες καύτρες προς την ακτή.
11. Σε κτίρια με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και τοιχοποιίες πλήρωσης που είχαν κλειστά παράθυρα, η φωτιά δεν πέρασε στο εσωτερικό των κτιρίων, με μοναδικό αποτέλεσμα μια εξωτερική επιδερμική παραμόρφωση των επιχρισμάτων, χωρίς να επηρεάσει τη στατικότητα των κτιρίων λόγω της μικρής διάρκειας επίδρασης της φωτιάς.
12. Αντιθέτως, σε όμοια κτίρια που διέθεταν ξύλινα ή πλαστικά και ανοιχτά παράθυρα, η φωτιά πέρασε στο εσωτερικό τους και η επίδρασή της ήταν μεγαλύτερη, αναπτύχθηκαν υψηλές θερμοκρασίες ιδιαίτερα από την καύση του εξοπλισμού στο εσωτερικό των κτιρίων και δημιουργήθηκαν ρωγμές που μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο τα μη δομικά στοιχεία των κατασκευών αλλά και τον φέροντα οργανισμό τους.
13. Οι ρωγμές αυτές επιδεινώνονται δυστυχώς κατά τη διάρκεια κατάσβεσης της πυρκαγιάς που έχει εκδηλωθεί σε μια κατασκευή ως εξής: το τσιμέντο λόγω της πυρκαγιάς έχει αναπτύξει θερμότητα. Κατά την ρίψη νερού, πραγματοποιείται ταχεία ψύξη και η θερμοκρασία του φέροντος οργανισμού πέφτει απότομα κατά περίπου 50-55 βαθμούς. Η θερμοκρασιακή πτώση δημιουργεί νέες ρωγμές ή διευρύνει τις ήδη υπάρχουσες.
14. Τα καλά δομημένα κτίρια οπλισμένου σκυροδέματος που ήρθαν σε επαφή με τη φωτιά είτε με καύτρες είτε με έκθεση μέσω θερμικής ακτινοβολίας είτε με απευθείας επαφή με τις φλόγες, αλλά αυτή δεν εισήλθε στα κτίρια, συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά με μικροβλάβες στα εξωτερικά μη δομικά στοιχεία τους, κυρίως μικρορωγμές στις τοιχοποιίες πλήρωσης και αποκόλληση των επιχρισμάτων λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν εξωτερικά του κτιρίου.
15. Η στατικότητα των κτιρίων που επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά εξαρτάται από τη διάρκεια καύσης στο εξωτερικό του κτιρίου, από το αν το σκυρόδεμα έχει ασβεστοποιηθεί και σε ποιο βάθος ή αν ο χάλυβας βρίσκεται σε καλή κατάσταση λόγω της μεγάλης διάρκειας καύσης εντός του σπιτιού.
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=1010375
31/7/2018
3.
Η τέχνη του πολέμου στην υπηρεσία της δασοπυρόσβεσης.
Η τέχνη του πολέμου στην υπηρεσία της δασοπυρόσβεσης.
Η τραγωδία περνάει στην Ιστορία ως η πιο φονική πυρκαγιά στην ευρωπαϊκή ιστορία μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πιο φονική μοναδική πυρκαγιά στον πλανήτη τον 21ο αιώνα και μια από τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές της σύγχρονης Ελλάδας. Πέραν, λοιπόν, όλων των άλλων ευθυνών (διαχρονικών και τωρινών) και παθογενειών της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, που πρέπει να αναζητηθούν, να αποδoθούν και να θεραπευτούν, προκύπτει και η άμεση ανάγκη αλλαγής του μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενου μοντέλου δασοπυρόσβεσης-αεροπυρόσβεσης στην Ελλάδα.
Επιδεικνύοντας μια μάλλον υπερβάλλουσα επιμονή σε μια φιλοσοφία «κάνουμε ό,τι κάναμε πάντα αφού αυτό λειτουργεί«, οι αρμόδιες υπηρεσίες εφάρμοζαν εδώ και περίπου 40 χρόνια το ίδιο μοντέλο δασοπυρόσβεσης στις βασικές του αρχές. Την σημερινή εικόνα συνθέτουν αεροπυροσβεστικά μέσα, τα οποία είναι συμπληρωματικά των χερσαίων. Η ανάπτυξη «στρατηγικών» αεροπυροσβεστικών ικανοτήτων θεωρείται από αδύνατη έως ανεπιθύμητη, ενώ περιορισμένη εφαρμογή είχαν βρει νέες τεχνολογίες στους αισθητήρες, τις επικοινωνίες και τη διαχείριση πληροφοριών. Όμως, αυτή δεν ήταν η μόνη επιλογή που υπήρχε.
Στο μακρινό 1996 είχα ξεκινήσει να μελετώ τις αντιλήψεις του πληροφοριοκεντρικού (infocentric) και δικτυοκεντρικού (network centric) πολέμου, που τότε είχαν εμφανιστεί στο πλαίσιο της περιβόητης «Επανάστασης στις Στρατιωτικές Υποθέσεις» (RMA). Τότε, είχα έλθει σε επαφή με αρκετά άρθρα και μελέτες που υποστήριζαν ότι οι σχετικές μεθοδολογίες θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογές και σε θέματα ασφάλειας. Τονιζόταν μάλιστα ότι ο πατέρας της αντίληψης του Δικτυοκεντρικού Πολέμου (NCW), ναύαρχος Arthur Cebrowski, είχε εμπνευστεί από τον τρόπο λειτουργίας της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης.
Με πολύ απλοϊκό τρόπο, οι πληροφοριοκεντρικές επιχειρήσεις μπορούν να οριστούν ως ταχεία απόκτηση της πληροφορίας για το που βρίσκεται ο εχθρός-απειλή, ταχεία μετάδοση αυτής της πληροφορίας και ταχεία αξιοποίηση αυτής της πληροφορίας με την προσβολή του εχθρού-απειλής με σαρωτικά πλήγματα ακριβείας. Οι λέξεις κλειδιά είναι «ταχύτητα» έτσι ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν πιο μικρό χρονικό χάσμα από τη στιγμή που εντοπίζεται η απειλή μέχρι τη στιγμή που προσβάλλεται (sensor–to–shooter loop) και «σαρωτικό πλήγμα». Δηλαδή, η τελική εκμετάλλευση της πληροφορίας πρέπει να γίνεται με μέσα που να επιφέρουν αποφασιστικό πλήγμα στον εχθρό-απειλή. Για τον σκοπό αυτό αναπτύχθηκε μια ευρεία οικογένεια πυρομαχικών προσβολής ακριβείας (PGM).
Ομίχλη της μάχης
Επίσης, μεγάλη έμφαση δινόταν στην καταπολέμηση της «ομίχλης της μάχης» κατά Κλαούζεβιτς, δηλαδή στη δημιουργία μιας κοινής και ενιαίας (single and integrated) εικόνας, διαθέσιμης σε όλους τους εμπλεκομένους, όπου θα απεικονιζόταν η εξέλιξη των επιχειρήσεων. Κατά τους πρακτικούς Αμερικανούς, η εικόνα αυτή έπρεπε να ενημερώνει διαρκώς τους πάντες για τρία απλά πράγματα: «που είμαι εγώ, που είναι ο εχθρός, που είναι οι φίλοι μου» (‘where am I, where is the enemy, where are my buddies’), έτσι ώστε να χτυπιέται με ακρίβεια ο εχθρός και να προστατεύονται οι φίλοι.
Για την υλοποίηση αυτής της φιλοσοφίας απαιτούνταν ένα πλέγμα αισθητήρων, μέσων συλλογής πληροφοριών, μετάδοσης πληροφοριών, μετατροπής των ακατέργαστων πληροφοριών σε κατανοητά «πακέτα» γνώσης και μέσων αξιοποίησης των πληροφοριών, το οποίο θα λειτουργούσε ως μια ενιαία και αδιαίρετη ενότητα. Το ακρωνύμιο C4ISR (Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance & Reconnaissance) εξέφρασε αυτή τη νέα φιλοσοφία και η χρήση του έγινε της μόδας μια εποχή και εν Ελλάδι, χωρίς ωστόσο να κατανοηθεί πλήρως η φιλοσοφία των πληροφοριοκεντρικών-δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων που τα δίκτυα C4ISR υπηρετούν.
Σε κάθε περίπτωση, ήδη από τότε, είχαν εμφανιστεί απόψεις ότι παρόμοια πληροφοριοκεντρικά μοντέλα μπορούσαν να επιφέρουν επαναστατικές αλλαγές και σε αποστολές δασοπυρόσβεσης δεδομένου ότι ο γρήγορος εντοπισμός μιας εστίας φωτιάς και η γρήγορη προσβολή της είναι κρίσιμης σημασίας για τον έλεγχό της. Ακόμη και σε μια «ώριμη» πυρκαγιά, παρόμοιες μεθοδολογίες μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά, τόσο στην κατάσβεση όσο, κυρίως, στη διαχείριση της, έτσι ώστε να αποφευγχθούν ανθρώπινες απώλειες.
Η πυρκαγιά δεν είναι νοήμων αντίπαλος
Μάλιστα, πολλοί αναλυτές υποστήριζαν ότι η πληροφοριοκεντρική-δικτυοκεντρική φιλοσοφία επιχειρήσεων ενδείκνυται περισσότερο για την αντιμετώπιση απειλών όπως είναι οι δασικές πυρκαγιές από ότι σε έναν πόλεμο. Μια πυρκαγιά μπορεί να είναι εξαιρετικά απρόβλεπτη, αλλά δεν είναι ένας νοήμων αντίπαλος, ενάντια στη ζωντανή βούληση του οποίου πρέπει να μάχεσαι, όπως λέει ο Κλαούζεβιτς, με αποτέλεσμα η «ομίχλη του πολέμου» και η «τριβή» (friction). Δηλαδή, η ασάφεια στα τεκταινόμενα είναι πολύ δύσκολο να καταπολεμηθεί από τα μέσα συλλογής και διαχείρισης πληροφοριών.
Ούτε η πυρκαγιά έχει ικανότητες κυβερνοπολέμου ή ηλεκτρονικού πολέμου, ώστε να προσβάλει το δίκτυο C4ISR που διαθέτεις. Άρα, μπορείς να χρησιμοποιήσεις σχετικά απλές, φθηνές και εμπορικά διαθέσιμες (COTS) τεχνολογίες για να το δημιουργήσεις. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια η δημιουργία παρόμοιων δικτύων διευκολύνεται σημαντικά. Το κόστος αισθητήρων, ρομποτικών συστημάτων, προγραμμάτων πληροφορικής (που θα διαχειρίζονται τις πληροφορίες και θα βγάζουν αλγορίθμους) και όλων των συναφών τεχνολογιών, έχει μειωθεί δραστικά, ενώ η τεχνολογία τους έχει βελτιωθεί.
Επιπροσθέτως, οι δομές αυτές θα προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες και σε άλλους τομείς, όπως περιβαλλοντολογικό έλεγχο, έλεγχο θαλασσίων συνόρων, αποστολές έρευνας και διάσωσης, ακόμη και υποστήριξης των Ενόπλων Δυνάμεων σε καιρό πολέμου.
Στρατηγικά δασοπυροσβεστικά αεροσκάφη
Ωστόσο, όσον αφορά το θέμα της δασοπυρόσβεσης, τα πληροφοριακά αυτά πλέγματα δεν θα μπορούν να προσφέρουν το πλήρες φάσμα των δυνατοτήτων τους, αν δεν υποστηρίζουν μια κατηγορία μέσων, τα οποία θα αξιοποιούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν ώστε να προσβάλουν την πυρκαγιά με συντριπτικά πλήγματα. Τα μέσα αυτά θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε ως «στρατηγικά δασοπυροσβεστικά αεροσκάφη». Αυτά έχουν τη δυνατότητα να προσβάλουν την πυρκαγιά με πολύ μεγαλύτερο όγκο νερού από ότι μπορούν τα αεροσκάφη Canadair C-215 και CL-415 που διαθέτει σήμερα η Πολεμική Αεροπορία.
Η Ελλάδα στο παρελθόν είχε νοικιάσει ρωσικά μεταγωγικά Iliushin Il-76 (κωδική ονομασία ΝΑΤΟ ‘Candid’), τα οποία μπορούν να εξαπολύσουν στη φωτιά 44 τόνους νερού, ενώ τα CL-215 και CL-415 μεταφέρουν πέντε τόνους νερού. Κάθε ένα Il-76 μπορεί να σβήσει ένα μέτωπο πυρκαγιάς μήκους περίπου 500 μέτρων και πλάτους 100. Άρα, τέσσερα τέτοια αεροσκάφη θα μπορούσαν να καλύψουν, με μια και μόνη ρίψη, το μήκους περίπου δύο χλμ πύρινο μέτωπο που εισέβαλε στο Μάτι.
Στην περίπτωση που δεν θα μπορούσαν να το καταστείλουν πλήρως, θα έδιναν την ευκαιρία στις επίγειες δυνάμεις να προσβάλουν τα υπολείμματά του. Ή στη χειρότερη των περιπτώσεων θα το περιόριζαν και θα το επιβράδυναν, έτσι ώστε να μπορέσουν να διαφύγουν οι άνθρωποι που κινδύνευαν. Βέβαια, τα αεροσκάφη, δεν έτυχαν ενθουσιώδους υποδοχής στην Ελλάδα και παρόλα τα θετικά αποτελέσματα που επέτυχαν σε διάφορες πυρκαγιές, δεν παραγγέλθηκαν ξανά.
Μια προβαλλόμενη αιτία για την απόρριψή τους ήταν η μονότονα επαναλαμβόμενη (και παντελώς ακατανόητη στον γράφοντα) επωδός, ότι «δεν κάνουν για το ελληνικό ανάγλυφο». Το ίδιο «επιχείρημα» προβάλλεται και ενάντια στο ρωσικό αμφίβιο πυροσβεστικό Beriev Be-200 που κουβαλάει 12 τόνους νερού. Προφανώς, λοιπόν, με βάση αυτήν την αντίληψη, το «ελληνικό ανάγλυφο» είναι ένα ατελείωτο φαράγγι της Σαμαριάς μέσα στο οποίο «μικρά και ευέλικτα» αεροπλάνα θα ρίχνουν μερικούς κουβάδες νερό.
Γιατί όχι ρωσικά;
Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι ότι ακριβώς επειδή το ελληνικό ανάγλυφο είναι τόσο πλούσιο και διαφορετικό απαιτεί διάφορα είδη εναέριων μέσων και παρόμοια «στρατηγικά δασοπυροσβεστικά» μπορούν όντως να προσφέρουν τεράστιες υπηρεσίες σε πολλές περιπτώσεις. Γενικότερα, το ελληνικό σύστημα δασοπυρόσβεσης επιδεικνύει τα τελευταία χρόνια μια απαξίωση στα μέσα αεροπυρόσβεσης που μπορούν να εξαπολύσουν μεγάλο όγκο νερού ενάντια στη φωτιά.
Τέτοιο είναι το θηριώδες ρωσικό ελικόπτερο (κωδική ονομασία ΝΑΤΟ ‘Halo’), το οποίο κουβαλούσε 15 τόνους νερό (δηλαδή όσο τρία Canadair). Κατά περίεργο τρόπο όλα αυτά τα συστήματα είναι ρώσικης προέλευσης και ίσως δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και μερικά χρόνια το ελληνικό κράτος αποφάσισε να παραδώσει τις διαδικασίες επιλογής ενοικιαζόμενων αεροπυροσβεστικών μέσων σε μια ΝΑΤΟϊκή υπηρεσία, τη NAMSA.
Επιπροσθέτως, η τρέχουσα αντίληψη περί δασοπυρόσβεσης εν Ελλάδι αντιμετωπίζει τα αεροπορικά μέσα ως προέκταση των χερσαίων και συνακόλουθα δεν βλέπει με ιδιαίτερα καλό μάτι τη λειτουργία ενός δασοπυροσβεστικού μοντέλου, όπου τον πρώτο λόγο θα τον έχουν «στρατηγικά» αεροπορικά μέσα, με τα χερσαία συστήματα να αποτελούν τα συμπληρώματά τους και όχι το αντίθετο. Όμως, η ασύλληπτη καταστροφή στο Μάτι έδειξε ότι αυτό το μοντέλο τίθεται εν αμφιβόλω.
Εδώ, βέβαια, μπορεί να εκφραστεί η άποψη ότι για τη συμφορά στο Μάτι έφταιγαν πρωτίστως η επικίνδυνη συνύπαρξη πεύκων και ανθρώπων, οι αυθαιρεσίες στη δόμηση, το κλείσιμο των ακτών κλπ. Αυτή, όμως, θα ήταν μια παραπλανητική μισή αλήθεια. Οι μηχανισμοί πυρόσβεσης πρέπει να προσαρμόζονται σε αυτό που υπάρχει και όχι σε αυτό που θα έπρεπε, ή θα μπορούσε να υπάρχει.
Και ας μην ξεχνάμε ότι δεν είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια μεγαπυρκαγιά, σαν αυτές που κατέκαψαν την Πελοπόνησσο το 2007, αλλά μια μικρή σχετικά πυρκαγιά. Ένα παρόμοιο πληροφοριοκεντρικό σύστημα δίνει έμφαση στην ταχεία αντίδραση και τον αποφασιστικό «βομβαρδισμό» της πυρκαγιάς από αέρος. Επειδή παραλλήλως δημιουργεί μια ενιαία και καθαρή εικόνα των τεκταινομένων, διαθέσιμη σε όλες τις εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες, θα μπορούσε να μειώσει αποφασιστικά τις απώλειες και τις καταστροφές.
Ο Κωνσταντίνος Γρίβας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Διδάσκει επίσης Γεωγραφία της Ασφάλειας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
28 Ιουλίου 2018
Τα σημεία εκτροπής της κυκλοφορίας (μπλε τρίγωνα) και οι κατευθύνσεις (κίτρινα βέλη), τις οποίες ακολούθησαν οι οδηγοί που κινούνταν επί της λεωφόρου Μαραθώνος. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στους στενούς δρόμους της περιοχής.
4.
Μάτι: Το μοιραίο λάθος και η απόδοση ευθυνών.
Είναι δύσκολο κανείς να αναφερθεί με νηφαλιότητα και με «καθαρή ματιά» στη βιβλική καταστροφή στο Μάτι της Αττικής, όταν οι έντονες μνήμες ενός ανείπωτου ολέθρου είναι τόσο νωπές. Και, την ίδια ώρα, είναι απαράδεκτη η οποιαδήποτε προσπάθεια πολιτικής εκμετάλλευσης μιας εθνικής τραγωδίας. Αποτελεί, όμως, ευθύνη της κοινωνίας μας, όχι μόνο απέναντι στους δεκάδες νεκρούς και στους συγγενείς τους, αλλά στο σύνολο των Ελλήνων πολιτών, να αναζητήσει τα αίτια και τις ευθύνες της τραγωδίας. Και να φροντίσει να μην έχουμε στο μέλλον ανάλογες καταστροφές και απώλειες ζωών.
Είναι προφανές ότι στην πληγείσα περιοχή υπάρχουν σοβαρά θέματα – προβλήματα άναρχης δόμησης, αλλά και, όπως αποδείχθηκε, έλλειμμα σχεδίου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Ομως, ακόμα και με την υπάρχουσα προβληματική κατάσταση, είναι μείζον να διευκρινιστεί ο ρόλος της Πολιτικής Προστασίας και να διερευνηθεί κατά πόσον η έλλειψη συντονισμού οδήγησε στην απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Οταν η πυρκαγιά «κατέβηκε» από τον Νέο Βουτζά και πέρασε τη λεωφόρο Μαραθώνος, η Ελληνική Αστυνομία προέβη σε εκτροπή της κυκλοφορίας των οχημάτων που κινούνταν επί της συγκεκριμένης λεωφόρου. Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τις μαρτυρίες αλλά και με βάση την ανάρτηση της Ελληνικής Αστυνομίας σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης (και την αναδημοσίευσή της από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας) κάποια στιγμή μετά τις 18.20 και πριν από τις 19.54.
Η εκτροπή αυτή φαίνεται ότι είναι το μεγαλύτερο –από τα πολλά– επιχειρησιακά λάθη που συνέβησαν το μοιραίο απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018. Οχι γιατί δεν έπρεπε να διακοπεί η κυκλοφορία των οχημάτων επί της λεωφόρου Μαραθώνος, από τη στιγμή που αυτή είχε παραδοθεί στις φλόγες. Αλλά γιατί, αντί να δοθεί εντολή στους οδηγούς να κάνουν αναστροφή και να απομακρυνθούν από την περιοχή, η οποία καιγόταν, κατηύθυναν τους διερχόμενους οδηγούς στο «μάτι του κυκλώνα».
Σύμφωνα με μαρτυρίες πολιτών, μεταξύ των οποίων και «επωνύμων», όπως αυτή της πρώην γενικής γραμματέως του ΚΚΕ κ. Αλέκας Παπαρήγα, αλλά όπως προκύπτει και από την ανάρτηση της Ελληνικής Αστυνομίας, η εκτροπή των αυτοκινήτων γινόταν: από δύο σημεία της λεωφόρου Μαραθώνος (σημεία 1 και 2 στο ανακοινωθέν της Ελληνικής Αστυνομίας, από το πρώτο και πλησιέστερο προς Αθήνα η εκτροπή γινόταν μέσω της οδού Φλέμιγκ) για όσους κινούνταν με κατεύθυνση προς τη Νέα Μάκρη και τον Μαραθώνα και μέσω της οδού Αγίας Μαρίνας (σημείο 3 στο ανακοινωθέν) για όσους κινούνταν με κατεύθυνση προς την Αθήνα. Καθώς οι οδηγοί απληροφόρητοι προσπαθούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους, οδηγήθηκαν και από τις δύο αντίθετες κατευθύνσεις προς το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι!
Για να αποκτήσει κανείς καλύτερη εικόνα αναφορικά με το τι συνέβη, στον χάρτη απεικονίζονται η αρχική εστία και η κατεύθυνση της πυρκαγιάς, τα σημεία εκτροπής της κυκλοφορίας (με μπλε τρίγωνα) και οι κατευθύνσεις, τις οποίες, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ακολούθησαν οι οδηγοί που κινούνταν επί της λεωφόρου Μαραθώνος. Αποτέλεσμα αυτής της κίνησης των οχημάτων ήταν να δημιουργηθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στους στενούς δρόμους της περιοχής και να ακινητοποιηθούν τα οχήματα, τη στιγμή που η πυρκαγιά μαινόταν. Μία ακόμα εκτροπή της κυκλοφορίας (4ο σημείο στο ανακοινωθέν) έγινε επί της οδού Ποσειδώνος, στην κατεύθυνση προς Μαραθώνα, στο Κόκκινο Λιμανάκι. Λίγο πριν από αυτό το σημείο, βρίσκεται η οδός Ειρήνης, όπου βρήκαν τον θάνατο 26 άτομα, προσπαθώντας να βρουν διέξοδο προς τη θάλασσα αφού εγκατέλειψαν τα αυτοκίνητά τους.
Το χάος που επικράτησε εκείνη τη στιγμή αποτυπώνεται και επιβεβαιώνεται και στις συγκλονιστικές φωτογραφίες με τα καμένα αυτοκίνητα: είχαν ακινητοποιηθεί κινούμενα και προς τις δύο κατευθύνσεις, κίνηση που εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να γίνει στους στενούς δρόμους της περιοχής.
Εμπλεκόμενοι
Οι αστυνομικοί, οι οποίοι βρίσκονταν στη λεωφόρο Μαραθώνος, εκτελούσαν εντολές. Αν τους είχε δοθεί η εντολή να διακόψουν την κυκλοφορία και να στείλουν τα αυτοκίνητα πίσω, και όχι στο σημείο της καταστροφής, θα το έκαναν. Το μοιραίο λάθος οφείλεται καθαρά σε παντελή έλλειψη συντονισμού. Στην αντιμετώπιση αυτής της καταστροφής εμπλέκονται η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η Ελληνική Αστυνομία, οι δήμοι και η Περιφέρεια Αττικής. Η ευθύνη του συντονισμού όλων αυτών κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του φυσικού φαινομένου ανήκει στην Πολιτική Προστασία, η οποία απέτυχε παταγωδώς να επιτελέσει το έργο της.
Η Δικαιοσύνη έχει ήδη επιληφθεί και θα πρέπει απερίσπαστη να ολοκληρώσει το δύσκολο έργο της. Ομως, η πολιτική ευθύνη για το ποιος επελέγη στη θέση του επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και το πώς λειτούργησε ο κρατικός μηχανισμός ανήκει, ακέραια, στους αρμόδιους υπουργούς: τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών, με αρμοδιότητα σε θέματα Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα, τον υπουργό Εσωτερικών Πάνο Σκουρλέτη, στο υπουργείο του οποίου υπάγονται οι παραπάνω κρατικοί φορείς και στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Βασίλης Διγαλάκης,
καθηγητής και πρώην πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης.
http://www.kathimerini.gr/977783/gallery/epikairothta/ellada/mati-to-moiraio-la8os-kai-h-apodosh-ey8ynwn?platform=hootsuite
1/8/2018
5.
Πόσο ρόλο έπαιξε ο άνεμος στην τραγωδία της Αττικής;
Η επιστημονική άποψη.
Με ένα βίντεο αποτυπώνει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το meteo.gr, τη μετεωρολογική κατάσταση που επικρατούσε την 23η Ιουλίου, την ημέρα που ξέσπασε η φονική πυρκαγιά και σάρωσε τις περιοχές στην Ανατολική Αττική (Νέος Βουτζάς- Μάτι).
Δίνονται στοιχεία για το ανεμολογικό πεδίο της ημέρας, καθώς και πιλοτική εφαρμογή του μοντέλου διάδοσης του μετώπου πυρκαγιάς από την Πεντέλη προς τις ακτές της ανατολικής Αττικής (σημειώνεται ότι η διάδοση του μετώπου, σύμφωνα με το μοντέλο, γίνεται πιο αργά απ’ ό,τι στην πραγματικότητα).
Όπως σημειώνεται, οι μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούσαν τη Δευτέρα 23/7 στην Αττική ήταν ακραίες. Από τον Κορινθιακό κόλπο μέχρι το Νότιο Ευβοϊκό έπνεαν θυελλώδεις δυτικοί άνεμοι, με μέση ταχύτητα 50-55 χιλιόμετρα την ώρα (7 Μποφώρ) και ριπές οι οποίες τοπικά ξεπερνούσαν τα 100-120 χιλιόμετρα την ώρα.
Επιπλέον όπως εξηγείται, στην Αν. Αττική οι θυελλώδεις άνεμοι έδρασαν ως καταβάτες από τις ορεινές εξάρσεις της περιοχής προς τη θάλασσα. Οι καταβάτες άνεμοι θεωρούνται παγκοσμίως ως ο πιο επικίνδυνος παράγοντας για την εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς. Χαρακτηρίζονται από μεγάλη ταχύτητα κοντά στην επιφάνεια, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας και ξήρανση της ατμόσφαιρας. Οι συνθήκες αυτές αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα καιρού που ευνοεί την εκδήλωση πυρκαγιών με ακραία συμπεριφορά
Ακόμη επισημαίνεται ότι οι ριπές ανέμου που καταγράφηκαν στις 23/7 ήταν οι μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί καλοκαιρινούς μήνες κατά την τελευταία οκταετία.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι παρουσιάζεται μέσω του προγνωστικού συστήματος WRF-SFIRE του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η εξέλιξη της πύρινης λαίλαπας.
https://www.militaire.gr/poso-rolo-epaixe-o-anemos
-stin-tragodia-tis-attikis-i-epistimoniki-apopsi/
Από Π. Καρβουνόπουλος - 01/08/2018
4.
Μάτι: Το μοιραίο λάθος και η απόδοση ευθυνών.
Είναι δύσκολο κανείς να αναφερθεί με νηφαλιότητα και με «καθαρή ματιά» στη βιβλική καταστροφή στο Μάτι της Αττικής, όταν οι έντονες μνήμες ενός ανείπωτου ολέθρου είναι τόσο νωπές. Και, την ίδια ώρα, είναι απαράδεκτη η οποιαδήποτε προσπάθεια πολιτικής εκμετάλλευσης μιας εθνικής τραγωδίας. Αποτελεί, όμως, ευθύνη της κοινωνίας μας, όχι μόνο απέναντι στους δεκάδες νεκρούς και στους συγγενείς τους, αλλά στο σύνολο των Ελλήνων πολιτών, να αναζητήσει τα αίτια και τις ευθύνες της τραγωδίας. Και να φροντίσει να μην έχουμε στο μέλλον ανάλογες καταστροφές και απώλειες ζωών.
Είναι προφανές ότι στην πληγείσα περιοχή υπάρχουν σοβαρά θέματα – προβλήματα άναρχης δόμησης, αλλά και, όπως αποδείχθηκε, έλλειμμα σχεδίου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Ομως, ακόμα και με την υπάρχουσα προβληματική κατάσταση, είναι μείζον να διευκρινιστεί ο ρόλος της Πολιτικής Προστασίας και να διερευνηθεί κατά πόσον η έλλειψη συντονισμού οδήγησε στην απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Οταν η πυρκαγιά «κατέβηκε» από τον Νέο Βουτζά και πέρασε τη λεωφόρο Μαραθώνος, η Ελληνική Αστυνομία προέβη σε εκτροπή της κυκλοφορίας των οχημάτων που κινούνταν επί της συγκεκριμένης λεωφόρου. Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τις μαρτυρίες αλλά και με βάση την ανάρτηση της Ελληνικής Αστυνομίας σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης (και την αναδημοσίευσή της από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας) κάποια στιγμή μετά τις 18.20 και πριν από τις 19.54.
Η εκτροπή αυτή φαίνεται ότι είναι το μεγαλύτερο –από τα πολλά– επιχειρησιακά λάθη που συνέβησαν το μοιραίο απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018. Οχι γιατί δεν έπρεπε να διακοπεί η κυκλοφορία των οχημάτων επί της λεωφόρου Μαραθώνος, από τη στιγμή που αυτή είχε παραδοθεί στις φλόγες. Αλλά γιατί, αντί να δοθεί εντολή στους οδηγούς να κάνουν αναστροφή και να απομακρυνθούν από την περιοχή, η οποία καιγόταν, κατηύθυναν τους διερχόμενους οδηγούς στο «μάτι του κυκλώνα».
Σύμφωνα με μαρτυρίες πολιτών, μεταξύ των οποίων και «επωνύμων», όπως αυτή της πρώην γενικής γραμματέως του ΚΚΕ κ. Αλέκας Παπαρήγα, αλλά όπως προκύπτει και από την ανάρτηση της Ελληνικής Αστυνομίας, η εκτροπή των αυτοκινήτων γινόταν: από δύο σημεία της λεωφόρου Μαραθώνος (σημεία 1 και 2 στο ανακοινωθέν της Ελληνικής Αστυνομίας, από το πρώτο και πλησιέστερο προς Αθήνα η εκτροπή γινόταν μέσω της οδού Φλέμιγκ) για όσους κινούνταν με κατεύθυνση προς τη Νέα Μάκρη και τον Μαραθώνα και μέσω της οδού Αγίας Μαρίνας (σημείο 3 στο ανακοινωθέν) για όσους κινούνταν με κατεύθυνση προς την Αθήνα. Καθώς οι οδηγοί απληροφόρητοι προσπαθούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους, οδηγήθηκαν και από τις δύο αντίθετες κατευθύνσεις προς το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι!
Για να αποκτήσει κανείς καλύτερη εικόνα αναφορικά με το τι συνέβη, στον χάρτη απεικονίζονται η αρχική εστία και η κατεύθυνση της πυρκαγιάς, τα σημεία εκτροπής της κυκλοφορίας (με μπλε τρίγωνα) και οι κατευθύνσεις, τις οποίες, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ακολούθησαν οι οδηγοί που κινούνταν επί της λεωφόρου Μαραθώνος. Αποτέλεσμα αυτής της κίνησης των οχημάτων ήταν να δημιουργηθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση στους στενούς δρόμους της περιοχής και να ακινητοποιηθούν τα οχήματα, τη στιγμή που η πυρκαγιά μαινόταν. Μία ακόμα εκτροπή της κυκλοφορίας (4ο σημείο στο ανακοινωθέν) έγινε επί της οδού Ποσειδώνος, στην κατεύθυνση προς Μαραθώνα, στο Κόκκινο Λιμανάκι. Λίγο πριν από αυτό το σημείο, βρίσκεται η οδός Ειρήνης, όπου βρήκαν τον θάνατο 26 άτομα, προσπαθώντας να βρουν διέξοδο προς τη θάλασσα αφού εγκατέλειψαν τα αυτοκίνητά τους.
Το χάος που επικράτησε εκείνη τη στιγμή αποτυπώνεται και επιβεβαιώνεται και στις συγκλονιστικές φωτογραφίες με τα καμένα αυτοκίνητα: είχαν ακινητοποιηθεί κινούμενα και προς τις δύο κατευθύνσεις, κίνηση που εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να γίνει στους στενούς δρόμους της περιοχής.
Εμπλεκόμενοι
Οι αστυνομικοί, οι οποίοι βρίσκονταν στη λεωφόρο Μαραθώνος, εκτελούσαν εντολές. Αν τους είχε δοθεί η εντολή να διακόψουν την κυκλοφορία και να στείλουν τα αυτοκίνητα πίσω, και όχι στο σημείο της καταστροφής, θα το έκαναν. Το μοιραίο λάθος οφείλεται καθαρά σε παντελή έλλειψη συντονισμού. Στην αντιμετώπιση αυτής της καταστροφής εμπλέκονται η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η Ελληνική Αστυνομία, οι δήμοι και η Περιφέρεια Αττικής. Η ευθύνη του συντονισμού όλων αυτών κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του φυσικού φαινομένου ανήκει στην Πολιτική Προστασία, η οποία απέτυχε παταγωδώς να επιτελέσει το έργο της.
Η Δικαιοσύνη έχει ήδη επιληφθεί και θα πρέπει απερίσπαστη να ολοκληρώσει το δύσκολο έργο της. Ομως, η πολιτική ευθύνη για το ποιος επελέγη στη θέση του επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και το πώς λειτούργησε ο κρατικός μηχανισμός ανήκει, ακέραια, στους αρμόδιους υπουργούς: τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών, με αρμοδιότητα σε θέματα Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα, τον υπουργό Εσωτερικών Πάνο Σκουρλέτη, στο υπουργείο του οποίου υπάγονται οι παραπάνω κρατικοί φορείς και στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Βασίλης Διγαλάκης,
καθηγητής και πρώην πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης.
http://www.kathimerini.gr/977783/gallery/epikairothta/ellada/mati-to-moiraio-la8os-kai-h-apodosh-ey8ynwn?platform=hootsuite
1/8/2018
5.
Πόσο ρόλο έπαιξε ο άνεμος στην τραγωδία της Αττικής;
Η επιστημονική άποψη.
Με ένα βίντεο αποτυπώνει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το meteo.gr, τη μετεωρολογική κατάσταση που επικρατούσε την 23η Ιουλίου, την ημέρα που ξέσπασε η φονική πυρκαγιά και σάρωσε τις περιοχές στην Ανατολική Αττική (Νέος Βουτζάς- Μάτι).
Δίνονται στοιχεία για το ανεμολογικό πεδίο της ημέρας, καθώς και πιλοτική εφαρμογή του μοντέλου διάδοσης του μετώπου πυρκαγιάς από την Πεντέλη προς τις ακτές της ανατολικής Αττικής (σημειώνεται ότι η διάδοση του μετώπου, σύμφωνα με το μοντέλο, γίνεται πιο αργά απ’ ό,τι στην πραγματικότητα).
Όπως σημειώνεται, οι μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούσαν τη Δευτέρα 23/7 στην Αττική ήταν ακραίες. Από τον Κορινθιακό κόλπο μέχρι το Νότιο Ευβοϊκό έπνεαν θυελλώδεις δυτικοί άνεμοι, με μέση ταχύτητα 50-55 χιλιόμετρα την ώρα (7 Μποφώρ) και ριπές οι οποίες τοπικά ξεπερνούσαν τα 100-120 χιλιόμετρα την ώρα.
Επιπλέον όπως εξηγείται, στην Αν. Αττική οι θυελλώδεις άνεμοι έδρασαν ως καταβάτες από τις ορεινές εξάρσεις της περιοχής προς τη θάλασσα. Οι καταβάτες άνεμοι θεωρούνται παγκοσμίως ως ο πιο επικίνδυνος παράγοντας για την εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς. Χαρακτηρίζονται από μεγάλη ταχύτητα κοντά στην επιφάνεια, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας και ξήρανση της ατμόσφαιρας. Οι συνθήκες αυτές αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα καιρού που ευνοεί την εκδήλωση πυρκαγιών με ακραία συμπεριφορά
Ακόμη επισημαίνεται ότι οι ριπές ανέμου που καταγράφηκαν στις 23/7 ήταν οι μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί καλοκαιρινούς μήνες κατά την τελευταία οκταετία.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι παρουσιάζεται μέσω του προγνωστικού συστήματος WRF-SFIRE του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η εξέλιξη της πύρινης λαίλαπας.
https://www.militaire.gr/poso-rolo-epaixe-o-anemos
-stin-tragodia-tis-attikis-i-epistimoniki-apopsi/
Από Π. Καρβουνόπουλος - 01/08/2018
Διαβάστε ακόμη:
“Μαμά γιατί έπεσε το αεροπλάνο του μπαμπά;
Λόγω της βαρύτητας… καλό μου παιδί”.
https://www.defence-point.gr/news/grafo-prin-ta-tiledikastiria-ton-tilethrino-ta-copy-paste-deltia-ton-kanivalismo