Πόσο ευάλωτη είναι η Τουρκία στις αμερικανικές κυρώσεις;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Η κρίση με τις ΗΠΑ από την σκοπιά της Τουρκίας:
Διδάγματα με ελληνικό ενδιαφέρον…
Πόσο ευάλωτη είναι η Τουρκία στις αμερικανικές κυρώσεις;
Η Ρωσία «ανάδοχος» της απεξάρτησης της Τουρκίας από τη Δύση. Οι αμερικανικές κυρώσεις εναντίον Ρωσίας, Ιράν, Τουρκίας σχηματίζουν μια νέα «de facto οικονομική ζώνη». Να μην ξαφνιαστούμε αν η Ρωσία καλύψει με τα πυραυλικά της συστήματα την προσεχή έξοδο του «Πορθητή» στα ανοιχτά του Καστελορίζου ή της Κύπρου.
Αναλύοντας την σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας, που έχει πλέον εισέλθει σε φάση μη αναστρέψιμης κρίσης, υποστηρίξαμε σε προηγούμενο άρθρο δύο κυρίως θέσεις: 1) Οσο η Ρωσία θα είναι στριμωγμένη στη γωνία λόγω της επιθετικής πολιτικής του αμερικανικού «βαθέος κράτους», τόσο θα έχει απόλυτη ανάγκη την συμμαχία της Τουρκίας και άλλο τόσο θα είναι αδύνατη η επάνοδος της Τουρκίας στο δυτικό μαντρί - επειδή η Ρωσία ελέγχει την Τουρκία ενεργειακά και με πολλούς άλλους τρόπους. 2) Οι απειλούμενες αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις θα επιφέρουν σίγουρα μεγάλους κλυδωνισμούς στην τουρκική οικονομία αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα έχουν το επιδιωκόμενο για τις ΗΠΑ αποτέλεσμα, δηλ. να πειθαναγκάσουν την Αγκυρα στην αλλαγή πορείας. Οι δύο αυτές θέσεις, που είναι ασφαλώς αλληλένδετες, έδειξαν να επιβεβαιώνονται από σειρά γεγονότων και αποκαλύψεων που είδαν το φως της δημοσιότητας τελευταία.
1) Ηταν αναμενόμενο οι επαφές της τουρκικής αντιπροσωπείας στην Ουάσιγκτον να αποτύχουν, αλλά δεν περιμέναμε η συνάντηση στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ να μην κρατήσει ούτε μία ώρα. Με το καλημέρα φαίνεται ότι έδειξαν στους Τούρκους την πόρτα και τους έστειλαν στο υπουργείο Οικονομικών για να λάβουν γνώση των επερχόμενων κυρώσεων. Η υπόθεση του πάστορα Μπράνσον είναι μόνο το επιφαινόμενο. Το γυαλί δεν έχει απλά ραγίσει, έχει σπάσει…
2) Η εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία δεν είναι μόνο ενεργειακή μέσω της προμήθειας φυσικού αερίου, ούτε μόνο αμυντική μέσω της απόκτησης του πυραυλικού συστήματος S-400. Η Ρωσία αποτελεί για την Τουρκία τον «ανάδοχο» της απεξάρτησης της από τη Δύση. Πώς; α) Με την σύνδεση της Τουρκίας με το κλαμπ των BRICS όπου σε πρόσφατη συνάντηση Ερντογάν και Πούτιν συναγωνίσθηκαν αλλήλους σε διαχυτικότητα. Συζητήθηκε και η εισδοχή της Τουρκίας στους BRICS αλλά δεν θεωρήθηκε δυνατή επειδή είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Τούτο όμως μπορεί να αλλάξει προσεχώς… β) Μέσω των BRICS, με την σταδιακή απεξάρτηση από το δολάριο και την πρόσβαση της τουρκικής οικονομίας σε μεγάλες αγορές. Η Τουρκία έχει ήδη κάνει αρκετά βήματα στον τομέα αυτό αυξάνοντας τα αποθέματά της σε χρυσό (10η στον κόσμο) και ενισχύοντας τις συναλλαγές σε εθνικά νομίσματα. Το ποσοστό συναλλαγών σε τουρκικές λίρες μπορεί να είναι μικρό (περίπου 3%) αλλά βαίνει αυξανόμενο. Πιο σημαντικό είναι ότι το εξωτερικό της εμπόριο σε ευρώ κυμαίνεται γύρω στο 40-50% και αν συνυπολογίσει κανείς την πολιτική στήριξη που παραδοσιακά παρέχει το Βερολίνο στην Αγκυρα, και την απειλή καταστροφής αρκετών ευρωπαϊκών τραπεζών από την εμπλοκή τους σε τουρκικά δάνεια τα δεδομένα μιας τυχόν «συναλλαγματικής κρίσης» στην Τουρκία αλλάζουν δραματικά. Η ειδοποιός διαφορά είναι ασφαλώς ότι η Τουρκία διαθέτει ηγεσία που, παρά την διαφθορά της οικογενειοκρατίας γύρω από Ερντογάν, σκέφτεται και δρά με πατριωτικούς όρους. Ετσι στην κρίσιμη στιγμή είναι πιθανόν να αποσπάσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πολύ επωφελείς όρους σε κάποια απαραίτητη χρηματοδότηση (που θα ενισχύει την χρηματοδότηση που ήδη έχουν εξασφαλίσει από Ρωσία και Κίνα).
3) Όλα τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαιτέρως ενοχλητικά για την Ουάσιγκτον, για την οποία «ο καυγάς γίνεται πάντοτε για το πάπλωμα», δηλαδή για την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος. Η Ρωσία με την Κίνα και το Ιράν έχουν κάνει σημαντικά βήματα στην απεξάρτησή τους από το δολάριο και υπάρχουν ενδείξεις ότι και οι τρείς αυτές χώρες θα χρησιμοποιήσουν την Τουρκία ως «έμβολο» για την διάρρηξη των δολαριακών δεσμών τους και την μάχη κατά του αμερικανικού εμπάργκο αλλά και ως «σύμβολο» για άλλες χώρες.
4) Το κερασάκι στην τούρτα των ρωσοτουρκικών σχέσεων ήταν οι περσινές δημοσκοπήσεις που έδειξαν ότι το 70% των τούρκων πολιτών ευνοούν στενότερες πολιτικές, οικονομικές και αμυντικές σχέσεις με τη Ρωσία.
5) Βέβαια ο πρώην αρχηγός της KGB Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αρκείται μόνο σε διπλωματικές κινήσεις αλλά ούτε και περιορίζεται στην υπογραφή συμβολαίων. των οικονομικών σκανδάλων που τριγυρίζουν την κατασκευή (από ρωσικές εταιρίες) του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού φαίνεται ότι οι ρώσοι έχουν αποκτήσει μοχλούς επιρροής στο περιβάλλον του Ερντογάν, έτσι ώστε να μπορούν να εκβιάζουν αναλόγως. Αυτό σε συνδυασμό με την «ειλικρινή ευγνωμοσύνη» που οφείλει ο Ερντογάν στον Πούτιν για τις πληροφορίες των ρωσικών υπηρεσιών στη διάρκεια του πραξικοπήματος του 2015 που «του έσωσαν τη ζωή», καταδεικνύει το ρόλο του «νονού» που ευχαρίστως παίζει η Ρωσία… Να προσθέσουμε ότι το αξίας $20 δις πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακουγιού, που θα ανήκει κατά 51% στη ρωσική Rosatom, θα προμηθεύει το 10% των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας; Και θα μετατρέψει την ενεργειακή εξάρτηση της Αγκυρας από τη Μόσχα σε θανάσιμο εναγκαλισμό; Την εξίσωση συμπληρώνει το Ιράν που παρέχει το 50% των εισαγωγών πετρελαίου της Τουρκίας και έχει βρει στην Αγκυρα διαχρονικό συνεργάτη στο σπάσιμο των όποιων δυτικών κυρώσεων – και ασφαλώς με χαρά θα δίδασκε τους μαθητευόμενους Τούρκους πώς να αντιστέκονται σε οικονομικό εμπάργκο…
6) Ταυτόχρονα όλες οι παραπάνω χώρες θα αλληλοβοηθηθούν καθώς οι αμερικανικές κυρώσεις πλέον λαβαίνουν δραματική μορφή εναντίον του Ιράν και της Ρωσίας ενώ στο βάθος διακρίνεται η Κίνα… Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια de facto «νέα οικονομική ζώνη» τουλάχιστον από 3 ισχυρές συνορεύουσες χώρες (Ρωσία, Ιράν, Τουρκία) και πολλές μικρότερες – δορυφόρους των τριών. Οι γραμμές μιας παγκόσμιας αντιπαράθεσης έχουν ήδη χαραχτεί και η Τουρκία έχει διαλέξει πλευρά…
Θα κλείσουμε την παράθεση των παραπάνω δραματικών στοιχείων με την υπενθύμιση ότι οι τουρκικές ένοπλες Δυνάμεις και ειδικά η αεροπορία έχουν πλήρως εκκαθαριστεί όχι μόνο από τους στασιαστές εναντίον του Ερντογάν αλλά και από όλους – και εννοούμε ΟΛΟΥΣ – τους φιλοδυτικούς αξιωματικούς και στελέχη. Πάνω από 15,000 έχουν απολυθεί και οι μισοί σαπίζουν στις φυλακές… Με την αποκοπή του «στρατιωτικού συνδέσμου» οι πιθανότητες επανόδου της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο είναι μηδενικές. Αυξάνονται όμως οι πιθανότητες να δράσει αποσταθεροποιητικά, με την κάλυψη της Μόσχας, σε όλη την Αν.Μεσόγειο και Μ.Ανατολή. Ξαφνιάστηκαν κάποιοι δικοί μας με την αναφορά του κ.Μεντβέντεφ σε «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Ηταν μια προειδοποιητική βολή, ότι η Ρωσία κοιτάζει πρωτίστως τα συμφέροντά της. Οι Ρώσοι άλλωστε καθόλου δεν μασάνε τα λόγια τους και διεμήνυσαν με πολλούς τρόπους στο δίδυμο Τσίπρα – Κοτζιά ότι αναζητούν «έμπειρους και καλόπιστους συνομιλητές» και όχι αμφιταλαντευόμενους «εφήβους» της διεθνούς σκηνής.
Τι σημαίνουν αυτά; Σημαίνουν απλά ότι δεν θα πρέπει να ξαφνιαστούμε αν δούμε τη Ρωσία να σκεπάζει αμυντικά με τα πυραυλικά της συστήματα την Τουρκία σε μια προσεχή έξοδο του «Πορθητή» για θαλάσσιες γεωτρήσεις στα ανοιχτά του Καστελορίζου ή της Κύπρου. Γιατί να μην το κάνει; Δώσαμε μήπως κάποιο θαλάσσιο οικόπεδο ή έστω άλλα δικαιώματα (όπως έκανε το Ισραήλ) σε μια ρωσική εταιρία στα ανοιχτά της Κύπρου, της Κρήτης ή της Δυτικής Ελλάδας; Όχι μόνο δεν δώσαμε αλλά τους κλωτσήσαμε και από την Αλεξανδρούπολη και το Νεώριο Σύρου όπου παραδοσιακά μετά το 1974 είχαν «διευκολύνσεις».
Εάν λοιπόν αυτό συμβεί τι έχει να μας πει ο λαλίστατος πρέσβης κ.Πάιατ; (Δεν ρωτάμε τους Τσίπρα-Κοτζιά επειδή για αυτούς ισχύει το «μωραίνει Κύριος ους βούλεται απωλέσαι»…) Θα προστατέψετε λοιπόν τότε αγαπητέ μας κ.Πάιατ τα ελληνικά συμφέροντα και τα ελληνικά πολεμικά πλοία; Μα πώς θα το κάνετε αφού τα δικά σας πλοία δεν έχουν άμυνα κατά των ρωσικών πυραύλων; Ηδη ο Πούτιν σας το ανακοίνωσε στις αρχές Μαρτίου (αλλά και πρόσφατα με την επίδειξη των εξοπλισμών του) με τον πιο επίσημο τρόπο και απάντηση δεν έλαβε… Η μήπως σκοπεύετε εσείς και οι συνεργάτες σας στο «βαθύ κράτος» να οδηγήσετε την ανθρωπότητα στον πυρηνικό όλεθρο για να λύσετε όλα τα προβλήματα μια και καλή;
Η ανατροπή αυτού του ολέθριου σεναρίου είναι η πιθανότερη εξέλιξη όπως διδάσκει η ιστορία. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο με συνολική συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας, κάτι που όλοι οι ειρηνόφιλοι άνθρωποι εύχονται. Μόνο που για να συμβεί αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί η σκυλίσια αντίσταση του αμερικανικού «βαθέος κράτους» που μάχεται για τα συμφέροντά του, αξίας $1 τρις ετησίως! Στο σενάριο αυτό θα επανέλθουμε προσεχώς.
Νίκος Σταματάκης,
διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών, διεθνολόγος και επιχειρηματίας
που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη.
(Nέα Υόρκη, 9 Αυγούστου 2018, n.stamatakis@aol.com)
https://infognomonpolitics.blogspot.com
/2018/08/blog-post_282.html#more
12/8/18
(1) Η κρίση με τις ΗΠΑ από την σκοπιά της Τουρκίας:
Διδάγματα με ελληνικό ενδιαφέρον…
(2) Τουρκία: Πολιτική και Οικονομία
- Η διαχρονική επιτηδειότητα της τουρκική πολιτικής.
Πόσο ευάλωτη είναι η Τουρκία στις αμερικανικές κυρώσεις;
Η Ρωσία «ανάδοχος» της απεξάρτησης της Τουρκίας από τη Δύση. Οι αμερικανικές κυρώσεις εναντίον Ρωσίας, Ιράν, Τουρκίας σχηματίζουν μια νέα «de facto οικονομική ζώνη». Να μην ξαφνιαστούμε αν η Ρωσία καλύψει με τα πυραυλικά της συστήματα την προσεχή έξοδο του «Πορθητή» στα ανοιχτά του Καστελορίζου ή της Κύπρου.
Αναλύοντας την σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας, που έχει πλέον εισέλθει σε φάση μη αναστρέψιμης κρίσης, υποστηρίξαμε σε προηγούμενο άρθρο δύο κυρίως θέσεις: 1) Οσο η Ρωσία θα είναι στριμωγμένη στη γωνία λόγω της επιθετικής πολιτικής του αμερικανικού «βαθέος κράτους», τόσο θα έχει απόλυτη ανάγκη την συμμαχία της Τουρκίας και άλλο τόσο θα είναι αδύνατη η επάνοδος της Τουρκίας στο δυτικό μαντρί - επειδή η Ρωσία ελέγχει την Τουρκία ενεργειακά και με πολλούς άλλους τρόπους. 2) Οι απειλούμενες αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις θα επιφέρουν σίγουρα μεγάλους κλυδωνισμούς στην τουρκική οικονομία αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα έχουν το επιδιωκόμενο για τις ΗΠΑ αποτέλεσμα, δηλ. να πειθαναγκάσουν την Αγκυρα στην αλλαγή πορείας. Οι δύο αυτές θέσεις, που είναι ασφαλώς αλληλένδετες, έδειξαν να επιβεβαιώνονται από σειρά γεγονότων και αποκαλύψεων που είδαν το φως της δημοσιότητας τελευταία.
1) Ηταν αναμενόμενο οι επαφές της τουρκικής αντιπροσωπείας στην Ουάσιγκτον να αποτύχουν, αλλά δεν περιμέναμε η συνάντηση στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ να μην κρατήσει ούτε μία ώρα. Με το καλημέρα φαίνεται ότι έδειξαν στους Τούρκους την πόρτα και τους έστειλαν στο υπουργείο Οικονομικών για να λάβουν γνώση των επερχόμενων κυρώσεων. Η υπόθεση του πάστορα Μπράνσον είναι μόνο το επιφαινόμενο. Το γυαλί δεν έχει απλά ραγίσει, έχει σπάσει…
2) Η εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία δεν είναι μόνο ενεργειακή μέσω της προμήθειας φυσικού αερίου, ούτε μόνο αμυντική μέσω της απόκτησης του πυραυλικού συστήματος S-400. Η Ρωσία αποτελεί για την Τουρκία τον «ανάδοχο» της απεξάρτησης της από τη Δύση. Πώς; α) Με την σύνδεση της Τουρκίας με το κλαμπ των BRICS όπου σε πρόσφατη συνάντηση Ερντογάν και Πούτιν συναγωνίσθηκαν αλλήλους σε διαχυτικότητα. Συζητήθηκε και η εισδοχή της Τουρκίας στους BRICS αλλά δεν θεωρήθηκε δυνατή επειδή είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Τούτο όμως μπορεί να αλλάξει προσεχώς… β) Μέσω των BRICS, με την σταδιακή απεξάρτηση από το δολάριο και την πρόσβαση της τουρκικής οικονομίας σε μεγάλες αγορές. Η Τουρκία έχει ήδη κάνει αρκετά βήματα στον τομέα αυτό αυξάνοντας τα αποθέματά της σε χρυσό (10η στον κόσμο) και ενισχύοντας τις συναλλαγές σε εθνικά νομίσματα. Το ποσοστό συναλλαγών σε τουρκικές λίρες μπορεί να είναι μικρό (περίπου 3%) αλλά βαίνει αυξανόμενο. Πιο σημαντικό είναι ότι το εξωτερικό της εμπόριο σε ευρώ κυμαίνεται γύρω στο 40-50% και αν συνυπολογίσει κανείς την πολιτική στήριξη που παραδοσιακά παρέχει το Βερολίνο στην Αγκυρα, και την απειλή καταστροφής αρκετών ευρωπαϊκών τραπεζών από την εμπλοκή τους σε τουρκικά δάνεια τα δεδομένα μιας τυχόν «συναλλαγματικής κρίσης» στην Τουρκία αλλάζουν δραματικά. Η ειδοποιός διαφορά είναι ασφαλώς ότι η Τουρκία διαθέτει ηγεσία που, παρά την διαφθορά της οικογενειοκρατίας γύρω από Ερντογάν, σκέφτεται και δρά με πατριωτικούς όρους. Ετσι στην κρίσιμη στιγμή είναι πιθανόν να αποσπάσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πολύ επωφελείς όρους σε κάποια απαραίτητη χρηματοδότηση (που θα ενισχύει την χρηματοδότηση που ήδη έχουν εξασφαλίσει από Ρωσία και Κίνα).
3) Όλα τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαιτέρως ενοχλητικά για την Ουάσιγκτον, για την οποία «ο καυγάς γίνεται πάντοτε για το πάπλωμα», δηλαδή για την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος. Η Ρωσία με την Κίνα και το Ιράν έχουν κάνει σημαντικά βήματα στην απεξάρτησή τους από το δολάριο και υπάρχουν ενδείξεις ότι και οι τρείς αυτές χώρες θα χρησιμοποιήσουν την Τουρκία ως «έμβολο» για την διάρρηξη των δολαριακών δεσμών τους και την μάχη κατά του αμερικανικού εμπάργκο αλλά και ως «σύμβολο» για άλλες χώρες.
4) Το κερασάκι στην τούρτα των ρωσοτουρκικών σχέσεων ήταν οι περσινές δημοσκοπήσεις που έδειξαν ότι το 70% των τούρκων πολιτών ευνοούν στενότερες πολιτικές, οικονομικές και αμυντικές σχέσεις με τη Ρωσία.
5) Βέβαια ο πρώην αρχηγός της KGB Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αρκείται μόνο σε διπλωματικές κινήσεις αλλά ούτε και περιορίζεται στην υπογραφή συμβολαίων. των οικονομικών σκανδάλων που τριγυρίζουν την κατασκευή (από ρωσικές εταιρίες) του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού φαίνεται ότι οι ρώσοι έχουν αποκτήσει μοχλούς επιρροής στο περιβάλλον του Ερντογάν, έτσι ώστε να μπορούν να εκβιάζουν αναλόγως. Αυτό σε συνδυασμό με την «ειλικρινή ευγνωμοσύνη» που οφείλει ο Ερντογάν στον Πούτιν για τις πληροφορίες των ρωσικών υπηρεσιών στη διάρκεια του πραξικοπήματος του 2015 που «του έσωσαν τη ζωή», καταδεικνύει το ρόλο του «νονού» που ευχαρίστως παίζει η Ρωσία… Να προσθέσουμε ότι το αξίας $20 δις πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακουγιού, που θα ανήκει κατά 51% στη ρωσική Rosatom, θα προμηθεύει το 10% των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας; Και θα μετατρέψει την ενεργειακή εξάρτηση της Αγκυρας από τη Μόσχα σε θανάσιμο εναγκαλισμό; Την εξίσωση συμπληρώνει το Ιράν που παρέχει το 50% των εισαγωγών πετρελαίου της Τουρκίας και έχει βρει στην Αγκυρα διαχρονικό συνεργάτη στο σπάσιμο των όποιων δυτικών κυρώσεων – και ασφαλώς με χαρά θα δίδασκε τους μαθητευόμενους Τούρκους πώς να αντιστέκονται σε οικονομικό εμπάργκο…
6) Ταυτόχρονα όλες οι παραπάνω χώρες θα αλληλοβοηθηθούν καθώς οι αμερικανικές κυρώσεις πλέον λαβαίνουν δραματική μορφή εναντίον του Ιράν και της Ρωσίας ενώ στο βάθος διακρίνεται η Κίνα… Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια de facto «νέα οικονομική ζώνη» τουλάχιστον από 3 ισχυρές συνορεύουσες χώρες (Ρωσία, Ιράν, Τουρκία) και πολλές μικρότερες – δορυφόρους των τριών. Οι γραμμές μιας παγκόσμιας αντιπαράθεσης έχουν ήδη χαραχτεί και η Τουρκία έχει διαλέξει πλευρά…
Θα κλείσουμε την παράθεση των παραπάνω δραματικών στοιχείων με την υπενθύμιση ότι οι τουρκικές ένοπλες Δυνάμεις και ειδικά η αεροπορία έχουν πλήρως εκκαθαριστεί όχι μόνο από τους στασιαστές εναντίον του Ερντογάν αλλά και από όλους – και εννοούμε ΟΛΟΥΣ – τους φιλοδυτικούς αξιωματικούς και στελέχη. Πάνω από 15,000 έχουν απολυθεί και οι μισοί σαπίζουν στις φυλακές… Με την αποκοπή του «στρατιωτικού συνδέσμου» οι πιθανότητες επανόδου της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο είναι μηδενικές. Αυξάνονται όμως οι πιθανότητες να δράσει αποσταθεροποιητικά, με την κάλυψη της Μόσχας, σε όλη την Αν.Μεσόγειο και Μ.Ανατολή. Ξαφνιάστηκαν κάποιοι δικοί μας με την αναφορά του κ.Μεντβέντεφ σε «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου». Ηταν μια προειδοποιητική βολή, ότι η Ρωσία κοιτάζει πρωτίστως τα συμφέροντά της. Οι Ρώσοι άλλωστε καθόλου δεν μασάνε τα λόγια τους και διεμήνυσαν με πολλούς τρόπους στο δίδυμο Τσίπρα – Κοτζιά ότι αναζητούν «έμπειρους και καλόπιστους συνομιλητές» και όχι αμφιταλαντευόμενους «εφήβους» της διεθνούς σκηνής.
Τι σημαίνουν αυτά; Σημαίνουν απλά ότι δεν θα πρέπει να ξαφνιαστούμε αν δούμε τη Ρωσία να σκεπάζει αμυντικά με τα πυραυλικά της συστήματα την Τουρκία σε μια προσεχή έξοδο του «Πορθητή» για θαλάσσιες γεωτρήσεις στα ανοιχτά του Καστελορίζου ή της Κύπρου. Γιατί να μην το κάνει; Δώσαμε μήπως κάποιο θαλάσσιο οικόπεδο ή έστω άλλα δικαιώματα (όπως έκανε το Ισραήλ) σε μια ρωσική εταιρία στα ανοιχτά της Κύπρου, της Κρήτης ή της Δυτικής Ελλάδας; Όχι μόνο δεν δώσαμε αλλά τους κλωτσήσαμε και από την Αλεξανδρούπολη και το Νεώριο Σύρου όπου παραδοσιακά μετά το 1974 είχαν «διευκολύνσεις».
Εάν λοιπόν αυτό συμβεί τι έχει να μας πει ο λαλίστατος πρέσβης κ.Πάιατ; (Δεν ρωτάμε τους Τσίπρα-Κοτζιά επειδή για αυτούς ισχύει το «μωραίνει Κύριος ους βούλεται απωλέσαι»…) Θα προστατέψετε λοιπόν τότε αγαπητέ μας κ.Πάιατ τα ελληνικά συμφέροντα και τα ελληνικά πολεμικά πλοία; Μα πώς θα το κάνετε αφού τα δικά σας πλοία δεν έχουν άμυνα κατά των ρωσικών πυραύλων; Ηδη ο Πούτιν σας το ανακοίνωσε στις αρχές Μαρτίου (αλλά και πρόσφατα με την επίδειξη των εξοπλισμών του) με τον πιο επίσημο τρόπο και απάντηση δεν έλαβε… Η μήπως σκοπεύετε εσείς και οι συνεργάτες σας στο «βαθύ κράτος» να οδηγήσετε την ανθρωπότητα στον πυρηνικό όλεθρο για να λύσετε όλα τα προβλήματα μια και καλή;
Η ανατροπή αυτού του ολέθριου σεναρίου είναι η πιθανότερη εξέλιξη όπως διδάσκει η ιστορία. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο με συνολική συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας, κάτι που όλοι οι ειρηνόφιλοι άνθρωποι εύχονται. Μόνο που για να συμβεί αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί η σκυλίσια αντίσταση του αμερικανικού «βαθέος κράτους» που μάχεται για τα συμφέροντά του, αξίας $1 τρις ετησίως! Στο σενάριο αυτό θα επανέλθουμε προσεχώς.
Νίκος Σταματάκης,
διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών, διεθνολόγος και επιχειρηματίας
που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη.
(Nέα Υόρκη, 9 Αυγούστου 2018, n.stamatakis@aol.com)
https://infognomonpolitics.blogspot.com
/2018/08/blog-post_282.html#more
12/8/18
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Η κρίση με τις ΗΠΑ από την σκοπιά της Τουρκίας:
Διδάγματα με ελληνικό ενδιαφέρον…
Στην αγγλόφωνη ηλεκτρονική έκδοση της τουρκικής εφημερίδας Sabah Daily, δημοσιεύθηκε την περασμένη Δευτέρα (6 Αυγούστου) ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που υπογράφεται από τον Yahya Bostan με τίτλο σε ελεύθερη μετάφραση «Ένας οδηγός αποκλιμάκωσης της Τουρκο-Αμερικανικής κρίσης».
Το άρθρο αυτό είναι σημαντικό από πολλές πλευρές.
Είναι σημαντικό διότι αποτυπώνει το σύγχρονο τρόπο σκέψης της τουρκικής ελίτ, που έχει δεθεί στο μαξιμαλιστικό-ηγεμονικό σχέδιο του προέδρου Ερντογάν σε ότι αφορά τις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Είναι όμως ακόμη πιο σημαντικό για εμάς εδώ στην Ελλάδα, που φοβάμαι ότι σχεδιάζουμε ακόμη την στρατηγική μας απέναντι στην Τουρκία, βάσει της εμπειρίας παλαιών ετών…
Πως βλέπει η Τουρκία τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ
Το άρθρο κάνει μια αποτίμηση της κατάστασης της Τουρκίας πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και το πώς αναπτύχθηκαν οι συμμαχικές της σχέσεις με τις ΗΠΑ, και πως είναι σήμερα η Τουρκία στη δεύτερη φάση της Μετα-Ψυχροπολεμικής Εποχής.
Αναφέρει ότι η Τουρκία ήταν μία φτωχή και αδύναμη χώρα τα προπολεμικά χρόνια, που υπέφερε οικονομικά από τους ανταγωνισμούς μεταξύ των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων, που κατέληξαν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου σύμφωνα με τον αρθρογράφο κατέστρεψε οικονομικά τη χώρα. Μετά τον πόλεμο, η τότε Σοβιετική Ένωση ζήτησε εδάφη από την Τουρκία, με την οποία είχε κοινά σύνορα και ανήμπορη όπως ήταν η Τουρκία, στράφηκε προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για βοήθεια και ασφάλεια.
Πάντα σύμφωνα με τον αρθογράφο, καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η Τουρκία υπόμεινε και ζημιώθηκε από τις θυσίες που έπρεπε να κάνει λόγω των συμμαχικών της δεσμεύσεων.
Αυτό που ο αρθογράφος τονίζει επανειλημμένα στο κείμενό του, είναι ότι παρότι η Τουρκία ήταν αδύναμη, ποτέ δεν έκανε εκπτώσεις στα ζητήματα της εθνικής της ασφάλειας και στα κυριαρχικά της συμφέροντα, με όποιο κόστος. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι δεν σκέφτηκε η χώρα του τις επιπτώσεις από την επέμβαση στην Κύπρο το ’74 και ότι οι ΗΠΑ επέβαλαν στην Τουρκία εμπάργκο όπλων.
Έ, και… προεκτείνω εγώ τη σκέψη του τούρκου δημοσιογράφου. Λίγα χρόνια αργότερα το πήραν πίσω και μια ολόκληρη γραμμή συναρμολόγησης αεροσκαφών F-16 στήθηκε στη Τουρκία από την οποία βγήκαν πάνω από 200 μαχητικά που εξόπλισαν την τουρκική αεροπορία και μετέφεραν πολύτιμη γνώση σε χιλιάδες τεχνικούς και επιστήμονες της χώρας.
Όταν ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε, συνεχίζει ο αρθρογράφος, ένα νέο κεφάλαιο άνοιξε για την Τουρκία. Απελευθερωμένη από τα δεσμά των προηγούμενων ετών, εκμεταλλεύτηκε τις δυνατότητές της, καθώς την γεωγραφική και πολιτισμική της θέση, και αναπτύχθηκε πέρα από κάθε προσδοκία.
Υπό τον Ερντογάν, η χώρα έγινε οικονομικά, παραγωγικά, τεχνολογικά και στρατιωτικά πολύ ισχυρή και πλέον διεκδικεί ανάλογη θέση και σεβασμό στις διεθνείς υποθέσεις.
Το πρόβλημα κατά τον αρθρογράφο είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν μείνει στα δεδομένα και στις συμπεριφορές της δεκαετίας του 1960. Για τον αρθρογράφο, η Τουρκία είναι το θύμα, ενώ η Αμερική είναι το κακό αφεντικό που δεν έχει καταλάβει ότι δεδομένα και εποχές άλλαξαν…
Το μήνυμα που εκπέμπει η Τουρκία είναι ότι δεν φοβηθήκαμε όταν ήμασταν αδύναμοι, θα φοβηθούμε τώρα; Μπροστά στα θέματα που άπτονται των κυριαρχικών μας συμφερόντων δεν κάνουμε πίσω.
Και φαίνεται πως η Τουρκία είναι πλέον αρκετά πειστική στην δική της αποτροπή, ακόμη και έναντι των ΗΠΑ. Και φαίνεται επίσης πως το μήνυμα «όχι εντολές, αλλά παζάρι συμφερόντων… και κάπου στη μέση να συμφωνήσουμε» να βρίσκει ευήκοα ώτα στην Ουάσιγκτον…
Το ελληνικό ενδιαφέρον…
Το άρθρο του Yahya Bostan στη Sabah έχει ιδιαίτερο Ελληνικό ενδιαφέρον. Στη χώρα μας, σε πολύ γενικές γραμμές, έχουμε στηρίξει ολόκληρη την στρατιωτική μας στρατηγική πάνω στην παραδοχή ότι αν είναι να υπάρξει κάποια στιγμή μία θερμή κρίση με την Τουρκία, τότε αυτή θα διαρκέσει μερικές ώρες μέχρι να παρέμβει καταλυτικά ο Αμερικανικός παράγοντας, να απαιτήσει επιστροφή στο status quo ante και να τηρηθούν ίσες αποστάσεις…
Το ζήτημα πλέον βρίσκεται στο ερώτημα, αν η Τουρκία θα ακούσει τις ΗΠΑ ή θα επιδιώξει μια διαπραγμάτευση υπό τις νέες συνθήκες που θα έχουν δημιουργηθεί, αν φυσικά αυτές οι συνθήκες την ευνοούν…;
Και από την άλλη, οι ΗΠΑ θα επέμβουν με αποφασιστικό τρόπο, απαιτώντας σταθερότητα και επιστροφή στο status quo ante; Ή ποια η παρεμβατική αξία των υπολοίπων Νατοϊκών εταίρων όταν βρίσκονται στα μαχαίρια με τον ισχυρό Ατλαντικό σύμμαχο και μπερδεμένοι μεταξύ Αρχών και Συμφερόντων σε ότι αφορά την Τουρκία; Για να μην αναφερθώ στην παρεμβατική αξία των Ευρωπαίων εταίρων μας στην Ε.Ε… Τέλος, ποιος θα είναι ο ρόλος του Κρεμλίνου σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο που περιμένει ακριβώς μια τέτοια ευκαιρία για να διαλύσει την όποια πολιτική συνοχή έχουμε ακόμη στην Ελλάδα… και ας μην αναφερθώ στις γεωπολιτικές τους επιδιώξεις…
Θέλω να καταλήξω στο ότι υπάρχει άμεση ανάγκη να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την στρατηγική μας γενικά και την στρατιωτική στρατηγική μας ειδικά, έξω από τα συμβατικά κουτάκια και τις βεβαιότητες του παρελθόντος…
Δεν σας κρύβω ωστόσο, ότι η εφαρμοσμένη «επιχειρησιακή μας αποτελεσματικότητα» στην τραγωδία στο Μάτι, θα στοιχειώνει για πολλά χρόνια τις όποιες αισιόδοξες σκέψεις μου, ότι κάτι προς το καλύτερο μπορεί να αλλάξει στη χώρα μας…
Βασίλης Κοψαχείλης,
Διεθνολόγος.
https://www.liberal.gr/arthro/215617/amyna--diplomatia/2018/i-krisi-me-tis-ipa-apo-tin-skopia-tis-tourkias-didagmata-me-elliniko-endiaferoni.html
8 Αυγούστου 2018
NURPHOTO VIA GETTY IMAGES
2.
Τουρκία: Πολιτική και Οικονομία
Τουρκία: Πολιτική και Οικονομία
- Η διαχρονική επιτηδειότητα της τουρκική πολιτικής.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ερντογάν, που αμφισβητούν τη Συνθήκη της Λωζάννης και άρα βάζουν θέμα αλλαγής συνόρων της Τουρκίας με τους γείτονές της, δεν αντικατοπτρίζουν τόσο μια στροφή στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, όσο μια θέση που, συχνά πυκνά, αναλόγως της δυναμικής της Τουρκίας και σε συσχετισμό με τη δυναμική των γειτόνων της, επαναλαμβάνεται. Για να επικυρώσει τη Συνθήκη της Λωζάννης η τουρκική εθνοσυνέλευση, το 1923, ο Κεμάλ αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει εκλογές για να απομακρύνει όσους αμφισβητούσαν τη συμφωνία που διαπραγματεύτηκε ο Ινονού[1]. Η κριτική τους επικεντρωνόταν στο ότι τα Στενά δεν έπρεπε να βρίσκονται υπό διεθνή έλεγχο και ζητούσαν περισσότερα εδάφη εις βάρος της Συρίας και του Ιράκ. Πραγματιστής ο Κεμάλ, πήρε το καλύτερο που μπορούσε και άφησε το θέμα αναθεώρησης της Λωζάννης για το μέλλον.
Μόλις το 1936 ο ΥΠΕΞ Τεφίκ Αράς, με κεντρικό ρόλο στην αρμενική Γενοκτονία[2], εκμεταλλευόμενος επιδέξια την κατευναστική πολιτική της Βρετανίας απέναντι στη Γερμανία και τα ανοίγματα της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και της Ιταλίας, προς την Τουρκία, έθεσε τα Στενά υπό τον έλεγχο της Τουρκίας[3]. Επόμενος στόχος της αναθεωρητικής Τουρκίας ήταν τα πετρέλαια της Μοσούλης και η περιοχή της Αλεξανδρέττας, με το σημαντικό λιμάνι, με τη σημαντική πλειοψηφία του αραβικού πληθυσμού, ήταν σχεδόν τα 2/3. Η Τουρκία χρησιμοποιούσε το επιχείρημα ότι αν δεν έπαιρνε την Αλεξανδρέττα θα αποχωρούσε από την ΚτΕ και θα συμμαχούσε με Γερμανία και Ιταλία, οπότε το 1938, οι Γάλλοι που κατείχαν την Συρία επέτρεψαν στον τουρκικό στρατό να εισβάλει στην Αλεξανδρέττα και, ένα χρόνο μετά, προσαρτήσει την περιοχή[4].
Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Τουρκία, κρατώντας στάση επιτήδειας ουδετερότητας μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων, κατόρθωνε να λαμβάνει ενισχύσεις και από τους δύο. Στα τέσσερα χρόνια του πολέμου διεξήγε ένα ατελείωτο παζάρι με αμφότερες τις πλευρές όπου διεκδικούσε ως αμοιβή για να βγει στον πόλεμο με το μέρος της μιας ή της άλλης, τα εξής: τα Δωδεκάνησα, την Κύπρο, εντολή στην Αλβανία, μέρος της Βουλγαρίας, τον έλεγχο του λιμανιού της Θεσσαλονίκης[5] (και άρα τον έλεγχο όλου του Αιγαίου), εδάφη της Συρίας, του Ιράκ, της Αιγύπτου, αλλά και της Σοβιετικής Ένωσης. Βλέπουμε ότι, εβδομήντα χρόνια μετά, μέσω του νεοθωμανισμού των Ερντογάν-Νταβούτογλου, οι διεκδικήσεις της Τουρκίας απλώνονται στον ίδιο χώρο.
Το μεγαλύτερο κέρδος της Τουρκίας από τον Β΄ ΠΠ ήταν ότι κατόρθωσε να μην εμπλακεί κερδίζοντας και από τις δύο πλευρές, ενώ μετά τη νίκη των Συμμάχων ποτέ δεν τιμωρήθηκε για την επί της ουσίας φιλοαξονική στάση της. (Η Τουρκία, μέχρι και τους τελευταίους μήνες του πολέμου, τροφοδοτούσε με δεκάδες χιλιάδες τόνους χρωμίτη τη Γερμανία, που ήταν απαραίτητος στη στρατιωτική βιομηχανία της, με αντάλλαγμα οπλισμό και χρυσό[6]). Ίσα ίσα, η Τουρκία, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσκολλήθηκε στην πλευρά των νικητών και από την δεκαετία του ’50, με το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ αναβαθμίστηκε γεωπολιτικά από τις ΗΠΑ.
Με την παρότρυνση των Βρετανών κατά τη δεκαετία του ’50, η Τουρκία παρουσίασε τις γνωστές βλέψεις για την Κύπρο που κατέληξαν με την έγκριση των ΗΠΑ και την ανοχή των Σοβιετικών, στην εισβολή στο νησί. Εισβολή που πραγματοποιήθηκε από κυβέρνηση συνεργασίας του κεμαλιστή Ετσεβίτ με τον ισλαμιστή Ερμπακάν. Και πιο πρόσφατα έχουμε την εισβολή και κατοχή τμήματος της Β. Συρίας, στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Β. Ιράκ, για να μην αναφερθούμε στην τουρκική επεκτατικότητα στο Αιγαίο και την Κύπρο, που είναι καθημερινά φαινόμενα.
Τα παραπάνω τα αναφέραμε για να δείξουμε ότι η σύγχρονη Τουρκία, από τη γέννησή της, εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, άσχετα με το εάν στην εξουσία βρίσκονται κεμαλιστές ή ισλαμιστές, επιδιώκει και κατορθώνει λίγο λίγο να αναθεωρεί προς όφελός της Συνθήκης της Λωζάννης. Την τελευταία δεκαπενταετία, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, λόγω της ενίσχυσής της σε οικονομικό, στρατιωτικό, δημογραφικό, διπλωματικό επίπεδο, αυτή η στρατηγική φαίνεται να επιταχύνεται. Ο Ερντογάν, που τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα αποκαλείται από τους οπαδούς του Ράις (Reis)[7], δηλαδή αρχηγός/ηγέτης παραπέμποντας σε φασίστες ηγέτες του Μεσοπολέμου, θέτει ως όραμα το 2023, χρονιά που συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκίας, η δική του Τουρκία να είναι κατιτίς (και γεωγραφικά) μεγαλύτερη από τη χώρα που ίδρυσε ο Κεμάλ.
Ο Ερντογάν τα χρόνια της εξουσίας του ακολουθεί απαρέγκλιτα την ίδια αρχή: επικεντρώνει την προσοχή κάθε φορά στον πιο επικίνδυνο εχθρό και, με τις ευρύτερες δυνατές συμμαχίες, τον χτυπά μέχρι να τον εξουθενώσει. Διδασκόμενος από το πάθημα του «ιδεολογικού του πατέρα», του Ερμπακάν, που, όταν πήρε την εξουσία προέβη σε μετωπική επίθεση κατά των αντιπάλων του, με αποτέλεσμα να εξαναγκαστεί σε παραίτηση από τον στρατό, δεν επανέλαβε το ίδιο λάθος. Έτσι πολλές φορές αναγκάστηκε να καμουφλάρει τις θέσεις του, αλλά κατά βάθος ποτέ δεν τις άλλαξε, όσο μάλιστα περνούν τα χρόνια αποκαλύπτεται ως ο πιο πιστός εκφραστής του πολιτικού Ισλάμ του Ερμπακάν.
Το διάστημα μέχρι το 2009-10, όταν ταπείνωσε στρατό και δικαιοσύνη, τους καθαρότερους εκφραστές του κεμαλισμού, συμμάχησε με κομμάτια της μεγαλοαστικής κοσμικής τάξης, που ήταν ικανοποιημένα με την οικονομική ομαλότητα που είχε φέρει, της φιλελεύθερης διανόησης που είχαν κουραστεί από τη συνεχή ανάμειξη του στρατού στην πολιτική ζωή και πίστευαν στα ανοίγματα του προς την Δύση και, φυσικά, την ΕΕ, αλλά και τις ΗΠΑ. Στην ύστατη απόπειρα του κεμαλικού κατεστημένου να τον εμποδίσει, με την προσπάθεια του Συνταγματικού Δικαστηρίου να απαγορεύσει το AKP το 2008, δεν προέκυψε η απαιτούμενη ενισχυμένη πλειοψηφία, επειδή ένας στρατηγός δεν ψήφισε υπέρ. Τότε καίρια υπήρξε η παρέμβαση των ΗΠΑ προκειμένου να μην προκύψει μια απόφαση που θα διέλυε το AKP[8]. Τα επόμενα δύο χρόνια, με τις αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα «Εργκένεκον» και «Βαριοπούλα», χρησιμοποιώντας σε μεγάλο βαθμό τη διείσδυση του κινήματος Γκιουλέν σε δικαιοσύνη και αστυνομία, ο Ερντογάν ξεδόντιασε τους στρατηγούς και τους εισαγγελείς.
Σταδιακά ο Ερντογάν συγκρούεται και υπερισχύει έναντι των πρώην συμμάχων του. Αρχικά ήλεγξε την κοσμική μεγαλοαστική τάξη – παράδειγμα ο πόλεμος που εξαπέλυσε στον όμιλο Ντογάν[9], όπου μετά από επιβολή προστίμου άνω των 4 δισ. δολαρίων τον εξανάγκασε να πουλήσει δύο από τις εφημερίδες του σε κατασκευαστικό όμιλο που συνδέεται άμεσα με το περιβάλλον Ερντογάν. Ίδια ήταν η κατάληξη της σχέσης και με τον όμιλο Κοτς. Στη συνέχεια σειρά πήρε η φιλελεύθερη διανόηση, η οποία, μετά τη βίαιη καταστολή των διαμαρτυριών στο πάρκο Γκεζί, αντιλήφθηκε το λάθος της να τον στηρίξει. Όταν στα τέλη του 2013 το κίνημα Γκιουλέν (αλλά και οι ατλαντικοί σύμμαχοι), μέσω της αστυνομίας, επιχείρησε να βάλει γκέμια στον Ερντογάν και στην διεφθαρμένη αυλή του, ξεκίνησε ο αμείλικτος πόλεμος ενάντια του Γκιουλέν που κρατά μέχρι σήμερα. Μετά το πραξικόπημα του 2016, αλλά και τον πρόσφατο πόλεμο στο Αφρίν, ο Ερντογάν έχει βάλει την Τουρκία στον «γύψο», σε σημείο που Τούρκοι αναλυτές θεωρούν ότι το κλίμα καταστολής και αυταρχισμού συγκρίνεται με αυτό των στρατιωτικών δικτατοριών του 1960 και του 1980. Υπολογίζεται ότι μετά το πραξικόπημα έχουν διωχθεί παντοιοτρόπως (φυλακίσεις, απολύσεις κ.ά.) 115.000 άτομα[10] και ψιθυρίζεται για το «αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» που οικοδομεί το καθεστώς Ερντογάν.
Ο Ερντογάν, στις εκλογές του 2011, ανέφερε σε μια προεκλογική ομιλία του: «Με τη βοήθεια του Θεού, θα επανιδρύσουμε την Τουρκία το 2023. Η περίοδος μαθητείας ξεκίνησε το 2002. Το 2007 ήταν η αρχή της εξάσκησης. Στις 12 Ιουνίου 2011 θα ξεκινήσει η περίοδος της κυριαρχίας»[11]. Πολύ φοβόμαστε ότι τώρα έπειτα και από τις εκλογές του Ιουνίου του 2018, ο Ερντογάν θα βάλει μπροστά την περίοδο της επέκτασης.
Στο δεύτερο μέρος:
Η τουρκική οικονομική πολιτική από τον Ατατούρκ στο σήμερα
Γιάννης Ξένος, Ψυχολόγος
12/8/2018