Το σχέδιο διχοτόμησης του Κοσόβου.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Ανάλυση: O πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Boύτσιτς,
(1) Ανάλυση: O πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Boύτσιτς,
και ο γόρδιος δεσμός του Κοσσυφοπεδίου.
(2) Διχοτόμηση Κοσόβου: Το ντόμινο του Σερβικούκαι Αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού.
(3) Επικίνδυνο παιχνίδι η «διόρθωση των συνόρων»
Σερβίας - Κοσόβου.
(5) ΗΠΑ, Ρωσία και τα πιόνια.
(6) ΝΑΤΟϊκό Αεροδρόμιο Προς Μεγάλη Αλβανία;
Το σχέδιο διχοτόμησης του Κοσόβου.
Το τελευταίο διάστημα τα Βαλκάνια μυρίζουν πάλι μπαρούτι και το παιχνίδι με τη φωτιά στην περιοχή επαναφέρει φόβους και εφιαλτικές μνήμες. Στο επίκεντρο βρίσκεται το θέμα του Κοσόβου. Την περασμένη εβδομάδα πληροφορίες από ΜΜΕ του Κοσόβου ανέφεραν πως ΗΠΑ και Ρωσία, στη σύνοδο Κορυφής στο Ελσίνκι, συμφώνησαν στο ενδεχόμενο διχοτόμησης του ως επίλυση στη χρόνια διαμάχη με τη Σερβία. Πρόκειται για ένα σενάριο που στο παρελθόν οι ΗΠΑ το απέρριπταν κατηγορηματικά.
Η διαρροή της πληροφορίας προκάλεσε «συναγερμό» καθώς οι επίσημες δηλώσεις που ακολούθησαν επιβεβαίωσαν τους εν λόγω σχεδιασμούς. Πρώτα ήρθε η δήλωση του πρέσβη των ΗΠΑ στην Πρίστινα, Γκρεγκ Ντελαουί, ο οποίος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, στην διαδικασία οριστικής επίλυσης του ζητήματος. Λίγες ημέρες αργότερα ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως «δεν βλέπει καλύτερη λύση από την διαίρεση του Κοσόβου. Μια λύση που θα εξασφαλίζει την ένωση με τη Σερβία όχι μόνο του βορείου Κοσόβου αλλά, εάν καταστεί δυνατό, και άλλων περιοχών όπου ο σερβικός πληθυσμός αποτελεί πλειοψηφία». Μάλιστα εκτίμησε πως «η χρονική στιγμή για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου είναι κατάλληλη όσο ποτέ άλλοτε».
Στον αντίποδα ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Ράμους Χαραντινάι, σχολιάζοντας τη δήλωση του αμερικανού πρέσβη, διεμήνυσε πως «κάθε ιδέα για ανταλλαγή εδαφών με τη Σερβία, που θα οδηγούσε στην διαίρεση του Κοσόβου, θα σήμαινε πόλεμο». Ο Ράμους Χαραντινάι επισήμανε ότι είναι επικίνδυνο να γίνεται λόγος για μια τέτοια λύση. «Όποιος αναφέρεται στην διαίρεση, το μοίρασμα εδαφών, κάνει λάθος, και θα προκαλέσει τραγωδία στα Βαλκάνια» τόνισε
Διχοτομώντας το Κόσοβο
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα GPF, που εξειδικεύεται σε γεωστρατηγικά θέματα, η Gazeta Express του Κοσόβου ανέφερε πως ΗΠΑ και Ρωσία κατέληξαν σε μια συμφωνία που θα προβλέπει την παράδοση εδαφών στη Σερβία με αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της χώρας. Δηλαδή ανταλλαγή εδαφών με ειρήνη. Το σχέδιο αναφέρει ακόμη πως αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στο Κόσοβο, με τα εδάφη που θα διατηρήσει, να μετατραπεί σε de facto Αλβανική επαρχία, καθώς ο πληθυσμός που θα απομείνει θα είναι αποκλειστικά Αλβανοί. «Για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια οι ΗΠΑ καταθέτουν μια συμβιβαστική λύση. Αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την διπλωματική επαναπροσέγγιση των σχέσεων ΗΠΑ - Σερβίας», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας σε δημοσιογράφους μετά τη διήμερη συνάντηση με αμερικανούς αξιωματούχους στην Ουάσινγκτον.
Η διχοτόμηση ως ιδέα εμφανίστηκε αρκετά χρόνια πίσω, όμως μέχρι σήμερα δεν αποτελούσε «λύση». Η Γιουγκοσλαβία αποτελούνταν από έξι σοσιαλιστικές δημοκρατίες και το Κόσοβο ήταν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα «αυτόνομη» επαρχία της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Σερβίας. Η αναγνωρισμένη «αυτονομία» έδωσε τη δυνατότητα στο Κόσοβο, μετά την αιματηρή διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, να διεκδικήσει την ανεξαρτησία του, διατηρώντας τα γεωγραφικά σύνορα του, αλλά όχι να προωθήσει την προσάρτησή του στην Αλβανία, καθώς μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε αντιδράσεις σε όλη την Ευρώπη.
Η διχοτόμηση του Κοσόβου ενδεχομένως να ακούγεται ως μια «καλή ιδέα» καθώς, όπως υπογραμμίζουν οι υποστηρικτές της, θα επιτρέψει στις δύο πλευρές να διατηρήσουν υπό τον έλεγχό τους τις περιοχές που κυριαρχούν οι εθνοτικές τους ομάδες. Όμως, όπως υπογραμμίζει το GPF στην ανάλυσή του, υπάρχει και η αντίθετη άποψη που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας πως κάτι τέτοιο θα άνοιγε το «Κουτί της Πανδώρας»: Εάν Κόσοβο και Σερβία επαναπροσδιορίσουν τα σύνορά τους, ποιος θα εμποδίσει την Αλβανία να διεκδικήσει κάτι τέτοιο από την ΠΓΔΜ, στην οποία υπάρχει μεγάλη αλβανική μειονότητα, ή την Κροατία να προχωρήσει σε αντίστοιχες διεκδικήσεις από τη Βοσνία; Αν αλλάξουν τα σύνορα σε ένα σημείο γιατί να μη γίνει και αλλού; Αυτός ήταν και ο λόγος που μέχρι σήμερα οι χώρες των Βαλκανίων, η ΕΕ, οι ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Έθνη, που έχουν την εποπτεία στην περιοχή, απέρριπταν μια τέτοια συζήτηση. Εξάλλου η ΕΕ έχει και άλλες αντίστοιχες εστίες, όπως για παράδειγμα η Καταλονία. Για τον λόγο αυτό η Ευρώπη προτιμάει να διατηρηθεί το status quo στην περιοχή, ευελπιστώντας πως η λύση θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από την πίεση στη Σερβία στο πλαίσιο της ένταξής της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η Σερβία έχει ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις από το 2014, ωστόσο το μήνυμα που έχει σταλεί είναι πως δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί η διαδικασία όσο το ζήτημα του Κοσόβου παραμένει άλυτο.
Συγκλίνοντα Συμφέροντα
Τα τελευταία χρόνια αναλυτές εκτιμούσαν πως υπήρξε κάποια προσέγγιση μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, όμως στην τελευταία συνάντηση των προέδρων των δύο χωρών φάνηκε πως οι δύο πλευρές βρίσκονται ακόμη πολύ μακριά από μια λύση. Ο πρόεδρος του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι δήλωσε πως «οι πιθανότητες για συμφωνία είναι ελάχιστες». Ήταν τότε που για πρώτη φορά δημοσιοποιήθηκε το σενάριο της διχοτόμησης ως «σενάριο λύσης».
Όπως προκύπτει και από τις επίσημες δηλώσεις, η Σερβία είναι θετική σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το Κόσοβο. «Δεν πρόκειται να υπάρξει διχοτόμηση», ξεκαθάρισε ο Χασίμ Θάτσι, ωστόσο τα τοπικά ΜΜΕ αναφέρουν πως το σενάριο βρίσκεται ακόμη πάνω στο τραπέζι και ασκούνται σημαντικές για να γίνει να προχωρήσει. Από την άλλη ΗΠΑ και Ρωσία δεν έχουν λάβει επίσημα θέση για τις εξελίξεις, αν και αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο της διχοτόμησης. Μετά τον αμερικανό πρέσβη στην Πρίστινα και το Ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε πως αν αποφασισθεί μια τέτοια διευθέτηση από το Κόσοβο και τη Σερβία, τότε οι δύο πλευρές απλά θα πρέπει να εκπληρώσουν όσα προβλέπει η συμφωνία που θα έχει επιτευχθεί.
Ανεξάρτητα με τα όσα ειπώθηκαν, ή όχι, στη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο Ελσίνκι, είναι γεγονός πως τα Βαλκάνια αποτελούν ένα ακόμη σημείο σύγκρουσης Δύσης και Ρωσίας. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνει το GPF, αυτό που ενδιαφέρει τη Μόσχα, δεν είναι τα εδαφικά, αλλά να παραμείνει η Σερβία στη σφαίρα επιρροής της, διατηρώντας τις στενές σχέσεις που έχει αναπτύξει με το Βελιγράδι. Αν η Σερβία κρίνει πως η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, με ή χωρίς τη διχοτόμηση, είναι προς το συμφέρον της, τότε πιθανότατα η Ρωσία δεν θα έχει κανένα πρόβλημα. Το Κρεμλίνο φαίνεται πως δεν θα διακινδυνεύσει να χάσει την προνομιακή σχέση που έχει αναπτύξει με τη Σερβία, όπως συνέβη στο παρελθόν με τη Σοβιετική Ένωση που θέλησε να έχει ασφυκτική επιρροή στη Γιουγκοσλαβία. Η μόνη επιφύλαξη της Ρωσίας είναι πως η επίλυση του ζητήματος θα φέρει τη Σερβία πιο κοντά στη Δύση, όμως αυτό ίσως πλέον να είναι αναπόφευκτο και εξάλλου η Ρωσία διατηρεί την επιρροή της σε χώρες της ΕΕ, οι οποίες μάλιστα κατά καιρούς εξυπηρετούν τα συμφέροντά της στην καρδιά της Ευρώπης.
Ο δρόμος για μια ενδεχόμενη λύση είναι ακόμη μακρύς και τα Βαλκάνια «είναι πάντοτε μια περίπλοκη περιοχή», όπως σημείωσε και το Ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών. Ωστόσο πολλοί εκτιμούν πως υπάρχει περιθώριο συμφωνίας καθώς τα συμφέροντα των εμπλεκόμενων μερών φαίνονται σήμερα να συγκλίνουν. Η Σερβία βλέπει την ευκαιρία να αναλάβει σημαντικό ρόλο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, αλλά και να προχωρήσει την ένταξή της στην ΕΕ. Το Κόσοβο θα πετύχει την οριστική αναγνώριση της ανεξαρτησίας του. ΗΠΑ και ΕΕ αναγνωρίζουν την ευκαιρία να εντάξουν περισσότερες χώρες στους κόλπους τους. Η Ρωσία φαίνεται πως δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα, καθώς σε αντίθεση για παράδειγμα με τη ΠΓΔΜ, όπου η επιρροή της εξαρτάται άμεσα από την πολιτική δύναμη που βρίσκεται στην εξουσία, στη Σερβία έχει αναπτύξει παραδοσιακά ισχυρούς δεσμούς και θα μπορούσε να αξιοποιήσει αυτή την επιρροή της ακόμη και αν η χώρα ενταχθεί στην ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να προωθήσει τα συμφέροντά της αποσπώντας παραχωρήσεις της Δύσης σε διάφορα ζητήματα, όπως στο σε αυτό της Ουκρανίας και των κυρώσεων.
Όπως υπογραμμίζει το GPF, είναι γεγονός πως ο επαναπροσδιορισμός των συνόρων στην «καυτή» Βαλκανική περιοχή είναι ένα παιχνίδι με τη φωτιά, όμως το ενδεχόμενο της επίλυση μιας εκ των μεγαλύτερων διασυνοριακών διαμαχών στην ευρωπαϊκή ήπειρο ίσως να αξίζει τον κόπο. Οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει ωστόσο να είναι αρκετά προσεκτικοί καθώς αν κάτι πάει στραβά τότε το μόνο που θα μείνει θα είναι η φωτιά.
9/8/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Ανάλυση: O πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Boύτσιτς,
Ανάλυση: O πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Boύτσιτς,
και ο γόρδιος δεσμός του Κοσσυφοπεδίου.
«Εδώ και πολλά χρόνια δεν έχει υπάρξει καμία σημαντική εξέλιξη στο πεδίο της διένεξης Σέρβων και Αλβανών για το Κοσσυφοπέδιο. Τώρα, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς θέλει να αναλάβει δράση. Θα τα καταφέρει;
Σπάνια ο πρόεδρος της Σερβίας δέχεται τόση σκληρή κριτική στη χώρα του, όχι μόνο από την αντιπολίτευση, που είναι αυτονόητο, αλλά από την ισχυρή Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας, καθώς και από μια σιωπηρή πλειοψηφία εντός του κυβερνώντος κόμματος. Παρά τις πιέσεις, ο ίδιος θέλει να δώσει λύση στη μακροχρόνια διένεξη Σέρβων και Αλβανών για το Κοσσυφοπέδιο. Το έχει υποσχεθεί μάλιστα στο παρελθόν και στην καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ. Σε αντάλλαγμα, το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες έκαναν τα στραβά μάτια για την κατάσταση στη σερβική δικαιοσύνη και τα ΜΜΕ της χώρας. Ο Βούτσιτς πρέπει έτσι τώρα να επιτύχει έναν συμβιβασμό για το Κοσσυφοπέδιο.
Την περασμένη εβδομάδα λοιπόν ο πρόεδρος της Σερβίας μίλησε για πρώτη φορά ξεκάθαρα. Έκανε λόγο για ανάγκη «διαχωρισμού» των δύο λαών. Σε διαφορετική περίπτωση οι Αλβανοί, λόγω των αυξημένων ποσοστών γεννήσεων, θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη θέση τους στη σερβική ενδοχώρα, όπως είπε. Εάν δεν δοθεί άμεσα λύση ενδέχεται επίσης, σύμφωνα με τον Σέρβο πρόεδρο, να αυξηθεί η μαζική μετανάστευση Σέρβων που ζουν στην ύπαιθρο. Κάτι τέτοιο όμως ενδέχεται να έχει αρνητικές δημογραφικές συνέπειες. Ο πληθυσμός της Σερβίας θα μπορούσε να μειωθεί από επτά σε τέσσερα εκατομμύρια. Επίσης και η μικρή σερβική μειονότητα του Κοσσυφοπεδίου θα μπορούσε να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο.
Τι σημαίνει o «διαχωρισμός» Σέρβων και Αλβανών;
Ως «διαχωρισμό» πάντως τα σερβικά ΜΜΕ αντιλαμβάνονται την προσάρτηση του βόρειου Κοσσυφοπεδίου, όπου ζουν κατά πλειοψηφία Σέρβοι, στη Σερβία. Ως αντάλλαγμα η περιοχή της Κοιλάδας του Πρέσεβο στη νότια Σερβία, όπου ζουν κυρίως Αλβανοί, θα μπορούσε να ενωθεί με το Κοσσυφοπέδιο. «Μια διάσπαση θα σήμαινε για μένα πόλεμο» δήλωσε ωστόσο από την πλευρά του ο εκπρόσωπος τύπος της κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου Ραμούς Χαραντινάι. Ο πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι είναι πάντως υπέρ της ενίσχυσης της αλβανικής μειονότητας στο Πρέσεβο και προειδοποιεί όμως συγχρόνως τους συμπατριώτες του για «επώδυνους συμβιβασμούς».
Η Γερμανία από την άλλη τάσσεται σαφώς κατά μιας νέας οριοθέτησης των συνόρων. Το Βερολίνο φοβάται ότι το παράδειγμα αυτό θα μπορούσαν στη συνέχεια να ακολουθήσουν η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο ή η πΓΔΜ. Ολόκληρη η περιοχή των Βαλκανίων θα μπορούσε και πάλι να βυθιστεί στο χάος όπως τη δεκαετία του ´90 κατά τον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Το δύσκολο έργο του Βούτσιτς
Σε κάθε περίπτωση για την αναζήτηση λύσης στο καυτό θέμα του Κοσσυφοπεδίου, ο Βούτσιτς θα πρέπει πρώτα να έχει τη στήριξη των πολιτών, κάτι που απαιτεί σκληρή δουλειά. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση το 71% των ερωτηθέντων είναι υπέρ της παραίτησης από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την είσοδο της Σερβίας στην ΕΕ, εάν ορίζεται ως προϋπόθεση ότι το Κοσσυφοπέδιο θα πρέπει να αναγνωριστεί στη βάση του διεθνούς δικαίου. Το 43% των ερωτηθέντων τάσσεται επίσης υπέρ του «παγώματος» προς το παρόν της διένεξης Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου μέχρις ότου έρθει μια καλύτερη χρονική συγκυρία για να ανοίξει το θέμα. Σε κάθε περίπτωση ο Βούτσις θα πρέπει να συνδέσει το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου με το πολιτικό του μέλλον όσο ακόμη έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας και πλέον των ψηφοφόρων, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι εδώ και πάνω από 150 χρόνια το Κοσσυφοπέδιο λόγω της μεγάλης θρησκευτικής του παράδοσης και των μεσαιωνικών του μοναστηριών θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της σερβικής εθνικής ταυτότητας. Πολλοί το αποκαλούν «καρδιά της Σερβίας» ή «σερβική Ιερουσαλήμ». To Koσσυφοπέδιο αποσχίστηκε από τη Σερβία πριν από δέκα χρόνια, έπειτα από μια μεγάλη εξέγερση των Αλβανών, που αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού του, κατά της σερβικής καταπίεσης. Η ταραγμένη εκείνη περίοδος έληξε με την παρέμβαση του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας τον Μάρτιο του 1999. Η Σερβία έχασε έτσι τον έλεγχο του Κοσόβου, το οποίο αυτοανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος. Ωστόσο, η Σερβία μέχρι σήμερα συνεχίζει να έχει κυριαρχικές αξιώσεις έναντι του και δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του. Εντούτοις 110 εκ των 193 χωρών του ΟΗΕ έχουν στο μεταξύ αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο κράτος».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, DW / dpa
31/7/2018
2.
Διχοτόμηση Κοσόβου:
Το ντόμινο του Σερβικού και Αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού.
Η συζήτηση για το ενδεχόμενο διχοτόμησης του Κοσόβου έχει προκαλέσει ανησυχία, πυροδοτώντας έναν νέο γύρο εθνικιστικών αντιπαραθέσεων στη μπαρουταποθήκη των Βαλκανίων.
Σχεδόν το 90% του πληθυσμού του Κοσόβου είναι Αλβανοί και από τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του το 2008 αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εστίες έντασης στα Βαλκάνια. Η Σερβία, όπως και η σύμμαχός της Ρωσία, δεν αναγνώρισαν ποτέ την ανεξαρτησία του Κοσόβου, που αποτελεί και μια, υψηλής ιστορικής και συμβολικής σημασίας, περιοχή για τους Σέρβους. Αντίθετα οι ΗΠΑ έσπευσαν από την αρχή να υποστηρίξουν την ανεξαρτησία, ενώ οι Αλβανοί Κοσοβάροι, πάντα έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς την «μαμά» Αλβανία, επιδιώκοντας την τελική ένωση.
Σήμερα, ως «λύση» που βρίσκεται στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων παρουσιάζεται το σενάριο της διχοτόμησης του Κοσόβου, ώστε να αναγνωρίσει η Σερβία την ανεξαρτησία του. Η Σερβία δηλώνει πως υποστηρίζει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, Ρωσία και ΗΠΑ φαίνεται επίσης πως τα έχουν βρει. Από την άλλη η ηγεσία του Κοσόβου εμφανίζεται αρχικά αντίθετη. Όμως, όπως ήταν αναμενόμενο, οι πιέσεις εντείνονται και ήδη υπήρξε αναφορά από τον πρόεδρο του Κοσόβου, Χασίμ Θάτσι για ενδεχόμενη συζήτηση σχετικά με μια «διόρθωση των συνόρων».
Η διχοτόμηση του Κοσόβου, όπως υπογραμμίζουν οι υποστηρικτές της ιδέας, θα επιτρέψει στις δύο πλευρές να διατηρήσουν υπό τον έλεγχό τους τις περιοχές που κυριαρχούν οι εθνοτικές τους ομάδες. Όμως πολλοί προειδοποιούν πως η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου θα ανοίξει το «Κουτί της Πανδώρας», καθώς διεκδικήσεις για επαναπροσδιορισμό συνόρων, βάσει εθνοτικών μειονοτήτων, υπάρχουν και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων, όπως στη Βοσνία, το Μαυροβούνιο και την ΠΓΔΜ.
Βοσνία και «Μεγάλη Σερβία»
Βάσει της ειρηνευτικής συμφωνίας που υπογράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1995, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η Βοσνία χωρίστηκε σε δύο οντότητες, την «Ομοσπονδία» για τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και τους Βόσνιους Κροάτες, και τη «Δημοκρατία της Srpska» (RS) για τους Σερβοβόσνιους. Σύμφωνα με το Al Jazeera, o Μίρλοραντ Ντόντικ, πρόεδρος της RS και επικεφαλής του αυτονομιστικού κόμματος «Συμμαχία των Ανεξάρτητων Σοσιαλδημοκρατών» (SNSD) ισχυρίζεται πως «η Βοσνία δεν είναι πραγματικό κράτος» και διαμηνύει πως η RS θα ακολουθήσει το παράδειγμα του Κοσόβου, δηλαδή της ανεξαρτησίας.
Πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές υπογραμμίζουν πως μια κρίση στη Βοσνία θα πυροδοτούσε γενικευμένη ένταση και συγκρούσεις στα Βαλκάνια, καθώς όλες οι γειτονικές χώρες θα εμπλακούν στην υπόθεση. Είναι γεγονός πως αποσχιστικές φωνές υπήρχαν εδώ και χρόνια, όμως αναλυτές επισημαίνουν πως αυτή τη φορά υπάρχει και το κατάλληλο εθνικιστικό ακροατήριο και οι ενορχηστρωτές μπορούν να επωφεληθούν από την ευκαιρία για να αναβιώσουν την ιδέα της «Μεγάλης Σερβίας».
Οι ανησυχίες για τις εξελίξεις εντείνονται, καθώς όπως φαίνεται από το παράδειγμα του Κοσόβου, οι μεγάλες δυνάμεις, και συγκεκριμένα οι ΗΠΑ, έχουν αλλάξει πολιτική κατεύθυνση και δεν αντιτίθενται πλέον στο ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων, ενώ παράλληλα η ρητορική του Τραμπ λειτουργεί ενισχυτικά για τις ακροδεξιές φωνές.
Η «Μεγάλη Αλβανία»…
Την ίδια στιγμή αντίστοιχοι μεγαλοϊδεατισμοί υπάρχουν και στην πλευρά των Αλβανών, που στο ζήτημα του Κοσόβου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Οι προτάσεις για έναν κοινό Πρόεδρο Αλβανίας – Κοσόβου, έχουν μπει βέβαια στο συρτάρι εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής, ωστόσο, όπως σημειώνει η Deutsche Welle, η δημιουργία κοινής τελωνειακής αρχής βρίσκεται ήδη στα σκαριά. Επίσης η εξάλειψη των συνόρων μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τον ερχόμενο Ιανουάριο.
Η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας», που θα εκτείνεται εκτός των αλβανικών συνόρων, σε περιοχές με έντονο το Αλβανικό στοιχείο, όπως στο Κόσοβο, την ΠΓΔΜ και το Μαυροβούνιο, πήρε εκ νέου ώθηση τις τελευταίες εβδομάδες χάρη στον πρόεδρο του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι, οποίος τάχθηκε υπέρ «συνοριακών διορθώσεων», στο πλαίσιο της συζήτησης για διχοτόμηση του Κοσόβου. Σημειώνεται πως τα δύο βασικά «συστατικά» της «Μεγάλης Αλβανίας» είναι η σημερινή Αλβανία και το Κόσοβο, όπου το 90% είναι Αλβανοί.
Ειδικότερα, ο Θάτσι αναφέρθηκε στην ένωση της Κοιλάδας του Πρεσέβου με το Κοσσυφοπέδιο. Όπως αναφέρει η Deutsche Welle, στην περιοχή αυτή γύρω από τις πόλεις Πρέσεβο, Μπουγιάνοβατς και Μεντβέτζα στη νότια Σερβία ζουν περίπου 100.000 Αλβανοί, οι οποίοι εδώ και καιρό δεν ταυτίζονται με το Βελιγράδι. Σύμφωνα με τον Θάτσι αυτές οι «συνοριακές διορθώσεις» είναι δυνατές και αναγκαίες «επειδή η Σερβία δεν έχει καταφέρει να διασφαλίσει τα μειονοτικά τους δικαιώματα».
«Εδώ είναι Βαλκάνια…»
Ο επαναπροσδιορισμός των συνόρων στην «καυτή» Βαλκανική περιοχή είναι ένα παιχνίδι με τη φωτιά, ακόμη και αν αποτελεί ενδεχόμενο επίλυσης μιας εκ των μεγαλύτερων διασυνοριακών διαμαχών στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι μεγαλοϊδεατισμοί ξυπνούν εφιαλτικές μνήμες και οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν πως αν γίνει λάθος στην αναζήτηση λύσης τότε το μόνο που θα μείνει θα είναι η φωτιά. Ο παροιμιώδης στίχος του Δ. Σαββόπουλου από τον «Μπάλλο» είναι πλέον γνωστός σε όλους: «Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε».
https://tvxs.gr/news/eyropi-eop/
dixotomisi-kosoboy-ntomino-toy-serbikoy-kai-albanikoy-megaloideatismoy
12/8/2018
Σέρβοι κληρικοί και πολίτες μετέχουν σε εκδήλωση για τα 629 χρόνια από τη μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389. Η ένταση μεταξύ της σερβικής μειονότητας και της αλβανικής πλειοψηφίας στο Κόσοβο δεν έχει μειωθεί παρά τα χρόνια.
3.
Επικίνδυνο παιχνίδι η «διόρθωση των συνόρων» Σερβίας - Κοσόβου.
Ανησυχία εντός και εκτός Βαλκανίων προκαλεί το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών που προωθείται με στόχο την ομαλοποίηση των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας
Φωτιές έχουν ανάψει στα Βαλκάνια δηλώσεις των προέδρων της Σερβίας και του Κοσόβου περί «ανταλλαγής εδαφών» και «διόρθωσης των συνόρων», την ώρα που έχουν μπει στο τελικό στάδιο οι συνομιλίες ανάμεσα στο Βελιγράδι και στην Πρίστινα για την ομαλοποίηση των σχέσεων. Κρίσιμος μήνας θεωρείται ο Σεπτέμβριος και οι δηλώσεις του σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του κοσοβάρου ομολόγου του Χασίμ Θάτσι «τεστάρουν» τα νερά για το ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων, που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε κόκκινη γραμμή για την Ουάσιγκτον η οποία, όπως φαίνεται, αλλάζει στάση στο θέμα αυτό.
Ο Σεπτέμβριος μήνας-«κλειδί»
Η ανταλλαγή των εδαφών στα οποία πλειοψηφούν οι Σέρβοι στο Βόρειο Κόσοβο (βόρεια του ποταμού Ιμπάρ και της πόλης Μιτρόβιτσα, περιοχή που εφάπτεται της Σερβίας) με εδάφη στα οποία πλειοψηφούν οι Αλβανοί στη Νότια Σερβία (Κοιλάδα του Πρέσεβο - «στριμωγμένη» ανάμεσα στο Κόσοβο και στην πΓΔΜ -, Μπουγιάνοβατς - βόρεια του Πρέσεβο, περιοχή εφαπτόμενη στο Κόσοβο - και Μεντβέντα - λίγο βορειότερα, επίσης εφαπτόμενη στο Κόσοβο) αποτελούσε μέχρι πρότινος ταμπού και για πολλούς, όπως η Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας και η κοσοβάρικη αντιπολίτευση, παραμένει ανάθεμα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η ανταλλαγή εδαφών δεν υπήρξε ποτέ ένα από τα θέματα της επίσημης ατζέντας των συνομιλιών ανάμεσα στο Βελιγράδι και στην Πρίστινα που διεξάγονται από το 2013 στις Βρυξέλλες, υπό την αιγίδα της ΕΕ. Ο Θάτσι ζητεί να συμπεριληφθεί η «διόρθωση των συνόρων» στον επόμενο γύρο συνομιλιών τον Σεπτέμβριο.
Ο Σεπτέμβριος θεωρείται μήνας-«κλειδί» από τα σερβικά μέσα ενημέρωσης, που ερμηνεύουν την κινητικότητα του προέδρου Βούτσιτς (επίσκεψη στους Σέρβους του Κοσόβου στις αρχές του μήνα, στη συνέχεια επίσκεψη στην Κίνα και στις 24-28 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ) ως προετοιμασία του εδάφους για τη λύση.
Ανησυχίες για αποσταθεροποίηση
Οι αλλαγές συνόρων είναι ευαίσθητη διαδικασία, ειδικά σε αυτή την περιοχή του κόσμου, και πολλοί εκφράζουν την ανησυχία ότι ενδέχεται να αποσταθεροποιήσουν γειτονικές χώρες, όπως την πΓΔΜ - στην περίπτωση που δεν περάσει η συμφωνία για την ονομασία της με την Ελλάδα - και τη Βοσνία. Εκφράζεται επίσης η ανησυχία ότι με τυχόν ανταλλαγή εδαφών - προς την οποία λέγεται ότι είναι δεκτικός ο αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα - τίθενται τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας «Μεγάλης Αλβανίας» στην περιοχή.
Η κατάσταση στο Κόσοβο είναι τεταμένη επειδή το περασμένο Σάββατο (4/8) εξέπνευσε η προθεσμία για να παρουσιάσει η Πρίστινα το σχέδιο για την Κοινότητα Σερβικών Δήμων του Κοσόβου, το οποίο θα έδινε διευρυμένη αυτονομία στους Σέρβους του κρατιδίου. Το σχέδιο - που περιλαμβάνεται στη Συμφωνία των Βρυξελλών (2013) για την εξομάλυνση των σχέσεων Σερβίας και Κοσόβου - δεν παρουσιάστηκε και την περασμένη εβδομάδα κυκλοφορούσαν φήμες για μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας των Σέρβων που ζουν στο Βόρειο Κόσοβο.
Οι φήμες δεν επιβεβαιώθηκαν. Ο σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς έκανε το παν για να κατευνάσει τα πνεύματα, καλώντας του Σέρβους του Κοσόβου να μην παρασυρθούν από προβοκάτσιες. Πιστεύεται ότι τόσο ο Βούτσιτς (που ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα από την Ακροδεξιά και διετέλεσε υπουργός Τύπου, δηλαδή προπαγάνδας, του Μιλόσεβιτς την εποχή του πολέμου στο Κόσοβο και της νατοϊκής επιχείρησης κατά της Σερβίας στα τέλη της δεκαετίας του '90, αλλά σήμερα έχει αποκηρύξει τα λάθη του παρελθόντος) όσο και ο κοσοβάρος πρόεδρος Θάτσι (που καθιερώθηκε πολιτικά ως ηγέτης της παραστρατιωτικής οργάνωσης Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου ή UCK στη δεκαετία του '90 και κατηγορείται από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως αρχηγός μαφιόζικης οργάνωσης λαθρεμπορίου όπλων, ναρκωτικών και ανθρώπινων οργάνων) είναι πιο «ώριμοι» κατ' ιδίαν ως προς το να κάνουν συμβιβασμούς για να λυθεί το ζήτημα του Κοσόβου απ' όσο φαίνεται από τις δημόσιες δηλώσεις τους.
Τα επιχειρήματα υπέρ και κατά
Στις δηλώσεις του ο Θάτσι αναφέρεται μόνο στην προσάρτηση του Πρέσεβο, του Μπουγιάνοβατς και της Μεντβέντα από το Κόσοβο, αποκλείοντας τόσο τη διάσπαση του Κοσόβου όσο και την αυτονομία των Σέρβων εντός του. Το κυριότερο επιχείρημά του είναι οι απαιτήσεις των αλβανόφωνων που ζουν εκεί.
Τα επιχειρήματα του σέρβου προέδρου Βούτσιτς υπέρ της εξεύρεσης, σύντομα, λύσης που θα περιλαμβάνει την ανταλλαγή εδαφών και την αναγνώριση του Κοσόβου είναι αφενός η ασφάλεια για τους Σέρβους του Κοσόβου και αφετέρου η οικονομική πρόοδος, οι ξένες επενδύσεις και το πράσινο φως για να ξεμπλοκαριστεί η πορεία της Σερβίας προς την ΕΕ που θα επιφέρει η λύση. Ο Βούτσιτς τονίζει την ανάγκη για έναν δύσκολο συμβιβασμό και ότι ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στα ορθόδοξα σερβικά μνημεία του Κοσόβου και στις περιουσίες των Σέρβων εντός και εκτός Κοσόβου. Υπόσχεται να θέσει τη λύση σε δημοψήφισμα στη Σερβία.
Στήριξη στη γραμμή του Βούτσιτς προσφέρει ο σέρβος υπουργός Εξωτερικών Ιβιτσα Ντάτσιτς, ο οποίος τοποθετήθηκε υπέρ της ανταλλαγής εδαφών και της διαίρεσης του Κοσόβου. Αναφέρθηκε και στη στάση των ΗΠΑ, η οποία έγινε ευνοϊκότερη προς το Βελιγράδι αφότου ανέλαβε υφυπουργός Εξωτερικών ο Γουές Μίτσελ. Αλλά και ο αμερικανός πρεσβευτής στην Πρίστινα Γκρεγκ Ντελαουί δεν απέκλεισε την ανταλλαγή εδαφών, ενώ μέχρι πριν από λίγους μήνες την απέρριπτε ως «επικίνδυνη», δείχνοντας ότι η αμερικανική στάση περί της διατήρησης της ακεραιότητας του Κοσόβου έχει αλλάξει.
«Συνταγή για μακροχρόνια καταστροφή» λένε οι πολέμιοι
Τόσο στη Σερβία όσο και στο Κόσοβο υπάρχουν εσωτερικές αντιστάσεις, που χαρακτηρίζουν κάθε συμβιβασμό εθνική μειοδοσία. Κατά τοποθετούνται ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Ραμούς Χαραντινάι, ο οποίος προειδοποιεί ότι τυχόν διαίρεση του Κοσόβου «θα προκαλέσει τραγωδία στα Βαλκάνια», και στελέχη της αντιπολίτευσης. Ο Χαραντινάι δηλώνει ότι την αλλαγή συνόρων την καλλιεργεί ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν με στόχο να βάλει μεγαλύτερο πόδι στα Βαλκάνια.
«Η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας (που σήμερα αποκαλείται “διόρθωση συνόρων”) δεν αποτελεί λύση. Είναι συνταγή για μακροχρόνια καταστροφή. Αν αφήσουμε τους Βούτσιτς - Θάτσι να επανασχεδιάσουν τον χάρτη, θα καταδικάσουμε ολόκληρα τα Βαλκάνια να ζήσουν τις επόμενες δεκαετίες με συγκρούσεις» τουίταρε ο Αγκρόν Μπαϊράμι, διευθυντής της εφημερίδας «Koha Ditore» του Κοσόβου.
Περισσότερες από 35 σερβικές και κοσοβαρικές ΜΚΟ έστειλαν επιστολή αυτή την εβδομάδα στην επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι, στην οποία προειδοποιούν ότι η ιδέα της ανταλλαγής εδαφών όπου πλειοψηφούν οι Σέρβοι με εδάφη όπου πλειοψηφούν οι Αλβανοί θα αποσταθεροποιήσει τα Βαλκάνια. Αλλά σε πρωτεύουσες των «28» κερδίζει έδαφος αυτή η ιδέα.
Οι ΜΚΟ υποστηρίζουν πως τέτοιες ιδέες «νομιμοποιούν την επικίνδυνη προπαγάνδα για εθνοτική ιδιοκτησία των εδαφών – αρχή που έχει φέρει αρκετές φορές αιματηρές συγκρούσεις στην περιοχή». Προειδοποιούν ότι μια τέτοια εξέλιξη «θα οδηγήσει σε πολλά αιτήματα για αλλαγές συνόρων στα Βαλκάνια, ανοίγοντας την πόρτα σε νέες συγκρούσεις» και καλούν τη διεθνή κοινότητα να μην υποστηρίξει το «παρωχημένο μοντέλο του 19ου αιώνα για εθνοτικά καθαρές χώρες».
Η Εκκλησία της Σερβίας είναι κατά οποιασδήποτε λύσης, διότι θεωρεί αδιανόητη την εγκατάλειψη του Νότιου Κοσόβου όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα μνημεία της σερβικής Ορθοδοξίας.
«Τη διάσπαση του Κοσόβου επιθυμεί μεγάλο μέρος της σερβικής κοινής γνώμης, εκτός από τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία. Το πρόβλημα είναι ότι αποτελεί ταμπού στο Κόσοβο και η κοινή γνώμη δεν έχει προετοιμαστεί» είπε στο BIRN (Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας) ο κοσοβάρος πολιτικός αναλυτής Αγκόν Μαλίκι. «Περάσαμε 10 χρόνια οικοδομώντας εμπιστοσύνη στο τωρινό μοντέλο κράτους. Μόλις τώρα άρχισε ο κόσμος να αγκαλιάζει την κοσοβάρικη σημαία, αν και σχεδόν πάντα σε συνδυασμό με την αλβανική… Θα υπάρξει βαθιά πόλωση διότι η διάσπαση θα μετακινήσει αυτομάτως τη δημόσια συζήτηση στο πότε και πώς θα ενωθούμε με την Αλβανία».
Σύμφωνα με τον Εντουαρντ Τζόζεφ, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, που επίσης μίλησε στο BIRN, «αν η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Μακεδονίας για την ονομασία τεθεί σε εφαρμογή, η διάσπαση της Μακεδονίας βγαίνει από το τραπέζι και η χώρα οδεύει προς είσοδο στο ΝΑΤΟ, το οποίο ουσιαστικά εγγυάται ότι η χώρα δεν θα διασπαστεί, ασχέτως του πόσο ανήσυχοι θα γίνουν οι Αλβανοί. Βεβαίως ισχύει και το αντίθετο: αν ναυαγήσει η συμφωνία για την ονομασία και κερδίσει έδαφος το κίνημα για τη διάσπαση του Κοσόβου, θα υπάρξουν φωνές για την απόσχιση περιοχών της Μακεδονίας όπου πλειοψηφούν οι Αλβανοί».
«Κίνηση υψηλού ρίσκου που μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα»
Η επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου μέσω της διάσπασής του είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου, ιδίως αν η πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την ΕΕ χάσει τη δυναμική της, λέει στο «Βήμα» ο Ιωάννης Αρμακόλας, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Πόσο πιθανή είναι μια λύση στο Κόσοβο που θα περιλαμβάνει ανταλλαγή εδαφών με τη Σερβία και τι προβλήματα και αντιδράσεις θα προκαλούσε;
«Για χρόνια η δυτική διπλωματία αντιδρούσε σφόδρα σε λύσεις εθνοτικής διαίρεσης γιατί ήταν σε αντίθεση με τις πάγιες αρχές της περί πολυεθνικότητας και λόγω των φόβων για ενδεχόμενη διάχυση της κρίσης στην ευρύτερη περιοχή. Φαίνεται όμως ότι, τελευταία, παράγοντες στην Ουάσιγκτον – και δευτερευόντως στις Βρυξέλλες – εξετάζουν σοβαρά μια συνολική λύση του Κοσοβαρικού που θα περιλαμβάνει συνοριακές διευθετήσεις, με πιθανότερη τη μερική ανταλλαγή εδαφών: μέρος του Βόρειου Κοσόβου να περάσει σε σερβική κυριαρχία με αντάλλαγμα για την Πρίστινα δύο αλβανικής πλειονότητας δήμους της Κοιλάδας του Πρέσεβο της Νότιας Σερβίας και κάποια ευνοϊκή για την ανεξαρτησία του Κοσόβου λύση στο θέμα του καθεστώτος.
Οι λόγοι για τη διαφαινόμενη αλλαγή στάσης συνδέονται με τα αδιέξοδα στα πολιτικά ζητήματα της περιοχής, την αποτυχία του Κοσόβου να αποκτήσει πλήρη εξωτερική και εσωτερική κυριαρχία και την ανησυχία ότι η παρατεταμένη αβεβαιότητα επιτρέπει στη Ρωσία να επανακτήσει επιρροή στην περιοχή και να δημιουργήσει ισχυρά προγεφυρώματα στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, στο Βόρειο Κόσοβο, στην πΓΔΜ και αλλού.
Υπάρχουν άλλωστε σαφείς ενδείξεις ότι ίσως μια τέτοια λύση προετοιμάζεται από τους κορυφαίους πολιτικούς των δύο χωρών, τους προέδρους Βούτσιτς της Σερβίας και Θάτσι του Κοσόβου. Η σερβική πλευρά έχει εδώ και χρόνια προτείνει τη διάσπαση και διαμοιρασμό της πρώην αυτόνομης επαρχίας της μεταξύ Σερβίας και ανεξάρτητου Κοσόβου. Και οι δύο πλευρές θα συναντήσουν την αντίδραση σύσσωμης της αντιπολίτευσης της κάθε χώρας και άλλων ισχυρών παραγόντων, όπως της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ιδιαίτερα της Επισκοπικής Επαρχίας Ράσκας και Κοσόβου - Μετοχίων.
Πάντως, με δεδομένη την απόλυτη κυριαρχία του Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο πολιτικό σκηνικό της Σερβίας, είναι πιθανό μια σχετική συμφωνία να συναντήσει μεγαλύτερη αντίσταση στο Κόσοβο, όπου ο Χασίμ Θάτσι είναι πλήρως αποδυναμωμένος και η εθνικιστική αντιπολίτευση ιδιαίτερα δημοφιλής. Και οι δύο πλευρές πάντως έχουν προχωρήσει σε πολλές κινήσεις προετοιμασίας της κοινής γνώμης για πιθανό συμβιβασμό (εθνικός διάλογος για το Κόσοβο στη Σερβία, επανειλημμένες σχετικές δηλώσεις ηγετών των δύο χωρών, στοίχιση των φιλικών μίντια στη Σερβία, φήμες για επεισόδια και πογκρόμ εναντίον των Σέρβων του Κοσόβου κ.ά.)».
Τυχόν ανταλλαγή εδαφών, σε συνδυασμό με το ότι η Αλβανία θα καταργήσει τα σύνορα με το Κόσοβο από 1η Ιανουαρίου 2019, θα αποσταθεροποιήσει την περιοχή, κυρίως την πΓΔΜ αλλά και τη Βοσνία;
«Νομίζω ότι η λεγόμενη κατάργηση των συνόρων Αλβανίας - Κοσόβου είναι μέρος της καμπάνιας προετοιμασίας της κοινής γνώμης του Κοσόβου για τη δύσκολη συμφωνία με τη Σερβία και δεν πιστεύω ότι άμεσα θα δημιουργήσει προβλήματα για την ευρύτερη περιοχή. Αλλωστε μια συμφωνία επίλυσης του Κοσοβαρικού θα πρέπει να γίνει αντιληπτή στο πλαίσιο της συνολικής διευθέτησης των ζητημάτων της περιοχής ώστε τα Δυτικά Βαλκάνια να μπουν στο μονοπάτι ένταξης στην Ευρωπαική Ενωση – μέρος αυτής της διευθέτησης είναι και η συμφωνία των Πρεσπών. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο, και γνωρίζοντας την ισχυρή βούληση της Σερβίας να εκμεταλλευθεί το παράθυρο ευκαιρίας για ένταξη στην Ενωση μέχρι το 2025, μπορεί να γίνει αντιληπτή και η ετοιμότητα της σερβικής κυβέρνησης να κάνει “το μεγάλο βήμα”.
Πάντως, είναι δεδομένο ότι θα προκληθούν εθνοτικές και πολιτικές πιέσεις στα πιο αδύναμα από τα κράτη της περιοχής, με προεξάρχουσα περίπτωση εδώ τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στην πΓΔΜ, στην περίπτωση που η συμφωνία με την Ελλάδα προχωρήσει ομαλά και η χώρα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, οι εθνοτικές εντάσεις για κάποιο διάστημα θα αποκλιμακωθούν.
Συνολικά, η επίλυση του Κοσοβαρικού μέσω εθνοτικής διαίρεσης είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου που μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και να οδηγήσει σε εκ νέου κλιμάκωση των εντάσεων αν γίνει κακή διαχείριση των πολλών και δύσκολων παραμέτρων. Αν δε η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ απολέσει τη δυναμική της, θεωρώ δεδομένο ότι τα πολιτικο-εθνοτικά ζητήματα θα τεθούν εκ νέου και με ένταση.
Ενα άλλο ζήτημα που πρέπει να προβληματίσει, ιδιαίτερα την Ελλάδα, θα είναι το μέλλον του Κοσόβου ως ενός διασπασμένου, αποκλειστικά αλβανικού πλέον, αδύναμου ανεξάρτητου κράτους. Δεν νομίζω ότι έχει γίνει πλήρως αντιληπτό ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας το Κόσοβο, το οποίο έχει πλέον χαθεί για τη Σερβία, να παραμείνει σταθερό, πολυεθνικό και αρκετά υγιές ως κράτος ώστε να αποτελέσει αυτόνομο πολιτικό παράγοντα στη διεθνή σκηνή και να μη γίνει υποχείριο τρίτων χωρών».
Μποζανίνου Τάνια
http://www.tovima.gr/world/article/?aid=1013917
12/08/2018
\
2.
Διχοτόμηση Κοσόβου:
Το ντόμινο του Σερβικού και Αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού.
Η συζήτηση για το ενδεχόμενο διχοτόμησης του Κοσόβου έχει προκαλέσει ανησυχία, πυροδοτώντας έναν νέο γύρο εθνικιστικών αντιπαραθέσεων στη μπαρουταποθήκη των Βαλκανίων.
Σχεδόν το 90% του πληθυσμού του Κοσόβου είναι Αλβανοί και από τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του το 2008 αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εστίες έντασης στα Βαλκάνια. Η Σερβία, όπως και η σύμμαχός της Ρωσία, δεν αναγνώρισαν ποτέ την ανεξαρτησία του Κοσόβου, που αποτελεί και μια, υψηλής ιστορικής και συμβολικής σημασίας, περιοχή για τους Σέρβους. Αντίθετα οι ΗΠΑ έσπευσαν από την αρχή να υποστηρίξουν την ανεξαρτησία, ενώ οι Αλβανοί Κοσοβάροι, πάντα έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς την «μαμά» Αλβανία, επιδιώκοντας την τελική ένωση.
Σήμερα, ως «λύση» που βρίσκεται στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων παρουσιάζεται το σενάριο της διχοτόμησης του Κοσόβου, ώστε να αναγνωρίσει η Σερβία την ανεξαρτησία του. Η Σερβία δηλώνει πως υποστηρίζει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, Ρωσία και ΗΠΑ φαίνεται επίσης πως τα έχουν βρει. Από την άλλη η ηγεσία του Κοσόβου εμφανίζεται αρχικά αντίθετη. Όμως, όπως ήταν αναμενόμενο, οι πιέσεις εντείνονται και ήδη υπήρξε αναφορά από τον πρόεδρο του Κοσόβου, Χασίμ Θάτσι για ενδεχόμενη συζήτηση σχετικά με μια «διόρθωση των συνόρων».
Η διχοτόμηση του Κοσόβου, όπως υπογραμμίζουν οι υποστηρικτές της ιδέας, θα επιτρέψει στις δύο πλευρές να διατηρήσουν υπό τον έλεγχό τους τις περιοχές που κυριαρχούν οι εθνοτικές τους ομάδες. Όμως πολλοί προειδοποιούν πως η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου θα ανοίξει το «Κουτί της Πανδώρας», καθώς διεκδικήσεις για επαναπροσδιορισμό συνόρων, βάσει εθνοτικών μειονοτήτων, υπάρχουν και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων, όπως στη Βοσνία, το Μαυροβούνιο και την ΠΓΔΜ.
Βοσνία και «Μεγάλη Σερβία»
Βάσει της ειρηνευτικής συμφωνίας που υπογράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1995, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η Βοσνία χωρίστηκε σε δύο οντότητες, την «Ομοσπονδία» για τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και τους Βόσνιους Κροάτες, και τη «Δημοκρατία της Srpska» (RS) για τους Σερβοβόσνιους. Σύμφωνα με το Al Jazeera, o Μίρλοραντ Ντόντικ, πρόεδρος της RS και επικεφαλής του αυτονομιστικού κόμματος «Συμμαχία των Ανεξάρτητων Σοσιαλδημοκρατών» (SNSD) ισχυρίζεται πως «η Βοσνία δεν είναι πραγματικό κράτος» και διαμηνύει πως η RS θα ακολουθήσει το παράδειγμα του Κοσόβου, δηλαδή της ανεξαρτησίας.
Πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές υπογραμμίζουν πως μια κρίση στη Βοσνία θα πυροδοτούσε γενικευμένη ένταση και συγκρούσεις στα Βαλκάνια, καθώς όλες οι γειτονικές χώρες θα εμπλακούν στην υπόθεση. Είναι γεγονός πως αποσχιστικές φωνές υπήρχαν εδώ και χρόνια, όμως αναλυτές επισημαίνουν πως αυτή τη φορά υπάρχει και το κατάλληλο εθνικιστικό ακροατήριο και οι ενορχηστρωτές μπορούν να επωφεληθούν από την ευκαιρία για να αναβιώσουν την ιδέα της «Μεγάλης Σερβίας».
Οι ανησυχίες για τις εξελίξεις εντείνονται, καθώς όπως φαίνεται από το παράδειγμα του Κοσόβου, οι μεγάλες δυνάμεις, και συγκεκριμένα οι ΗΠΑ, έχουν αλλάξει πολιτική κατεύθυνση και δεν αντιτίθενται πλέον στο ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων, ενώ παράλληλα η ρητορική του Τραμπ λειτουργεί ενισχυτικά για τις ακροδεξιές φωνές.
Η «Μεγάλη Αλβανία»…
Την ίδια στιγμή αντίστοιχοι μεγαλοϊδεατισμοί υπάρχουν και στην πλευρά των Αλβανών, που στο ζήτημα του Κοσόβου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Οι προτάσεις για έναν κοινό Πρόεδρο Αλβανίας – Κοσόβου, έχουν μπει βέβαια στο συρτάρι εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής, ωστόσο, όπως σημειώνει η Deutsche Welle, η δημιουργία κοινής τελωνειακής αρχής βρίσκεται ήδη στα σκαριά. Επίσης η εξάλειψη των συνόρων μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τον ερχόμενο Ιανουάριο.
Η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας», που θα εκτείνεται εκτός των αλβανικών συνόρων, σε περιοχές με έντονο το Αλβανικό στοιχείο, όπως στο Κόσοβο, την ΠΓΔΜ και το Μαυροβούνιο, πήρε εκ νέου ώθηση τις τελευταίες εβδομάδες χάρη στον πρόεδρο του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι, οποίος τάχθηκε υπέρ «συνοριακών διορθώσεων», στο πλαίσιο της συζήτησης για διχοτόμηση του Κοσόβου. Σημειώνεται πως τα δύο βασικά «συστατικά» της «Μεγάλης Αλβανίας» είναι η σημερινή Αλβανία και το Κόσοβο, όπου το 90% είναι Αλβανοί.
Ειδικότερα, ο Θάτσι αναφέρθηκε στην ένωση της Κοιλάδας του Πρεσέβου με το Κοσσυφοπέδιο. Όπως αναφέρει η Deutsche Welle, στην περιοχή αυτή γύρω από τις πόλεις Πρέσεβο, Μπουγιάνοβατς και Μεντβέτζα στη νότια Σερβία ζουν περίπου 100.000 Αλβανοί, οι οποίοι εδώ και καιρό δεν ταυτίζονται με το Βελιγράδι. Σύμφωνα με τον Θάτσι αυτές οι «συνοριακές διορθώσεις» είναι δυνατές και αναγκαίες «επειδή η Σερβία δεν έχει καταφέρει να διασφαλίσει τα μειονοτικά τους δικαιώματα».
«Εδώ είναι Βαλκάνια…»
Ο επαναπροσδιορισμός των συνόρων στην «καυτή» Βαλκανική περιοχή είναι ένα παιχνίδι με τη φωτιά, ακόμη και αν αποτελεί ενδεχόμενο επίλυσης μιας εκ των μεγαλύτερων διασυνοριακών διαμαχών στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι μεγαλοϊδεατισμοί ξυπνούν εφιαλτικές μνήμες και οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν πως αν γίνει λάθος στην αναζήτηση λύσης τότε το μόνο που θα μείνει θα είναι η φωτιά. Ο παροιμιώδης στίχος του Δ. Σαββόπουλου από τον «Μπάλλο» είναι πλέον γνωστός σε όλους: «Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε».
https://tvxs.gr/news/eyropi-eop/
dixotomisi-kosoboy-ntomino-toy-serbikoy-kai-albanikoy-megaloideatismoy
12/8/2018
3.
Επικίνδυνο παιχνίδι η «διόρθωση των συνόρων» Σερβίας - Κοσόβου.
Ανησυχία εντός και εκτός Βαλκανίων προκαλεί το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών που προωθείται με στόχο την ομαλοποίηση των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας
Φωτιές έχουν ανάψει στα Βαλκάνια δηλώσεις των προέδρων της Σερβίας και του Κοσόβου περί «ανταλλαγής εδαφών» και «διόρθωσης των συνόρων», την ώρα που έχουν μπει στο τελικό στάδιο οι συνομιλίες ανάμεσα στο Βελιγράδι και στην Πρίστινα για την ομαλοποίηση των σχέσεων. Κρίσιμος μήνας θεωρείται ο Σεπτέμβριος και οι δηλώσεις του σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του κοσοβάρου ομολόγου του Χασίμ Θάτσι «τεστάρουν» τα νερά για το ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων, που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε κόκκινη γραμμή για την Ουάσιγκτον η οποία, όπως φαίνεται, αλλάζει στάση στο θέμα αυτό.
Ο Σεπτέμβριος μήνας-«κλειδί»
Η ανταλλαγή των εδαφών στα οποία πλειοψηφούν οι Σέρβοι στο Βόρειο Κόσοβο (βόρεια του ποταμού Ιμπάρ και της πόλης Μιτρόβιτσα, περιοχή που εφάπτεται της Σερβίας) με εδάφη στα οποία πλειοψηφούν οι Αλβανοί στη Νότια Σερβία (Κοιλάδα του Πρέσεβο - «στριμωγμένη» ανάμεσα στο Κόσοβο και στην πΓΔΜ -, Μπουγιάνοβατς - βόρεια του Πρέσεβο, περιοχή εφαπτόμενη στο Κόσοβο - και Μεντβέντα - λίγο βορειότερα, επίσης εφαπτόμενη στο Κόσοβο) αποτελούσε μέχρι πρότινος ταμπού και για πολλούς, όπως η Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας και η κοσοβάρικη αντιπολίτευση, παραμένει ανάθεμα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η ανταλλαγή εδαφών δεν υπήρξε ποτέ ένα από τα θέματα της επίσημης ατζέντας των συνομιλιών ανάμεσα στο Βελιγράδι και στην Πρίστινα που διεξάγονται από το 2013 στις Βρυξέλλες, υπό την αιγίδα της ΕΕ. Ο Θάτσι ζητεί να συμπεριληφθεί η «διόρθωση των συνόρων» στον επόμενο γύρο συνομιλιών τον Σεπτέμβριο.
Ο Σεπτέμβριος θεωρείται μήνας-«κλειδί» από τα σερβικά μέσα ενημέρωσης, που ερμηνεύουν την κινητικότητα του προέδρου Βούτσιτς (επίσκεψη στους Σέρβους του Κοσόβου στις αρχές του μήνα, στη συνέχεια επίσκεψη στην Κίνα και στις 24-28 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ) ως προετοιμασία του εδάφους για τη λύση.
Ανησυχίες για αποσταθεροποίηση
Οι αλλαγές συνόρων είναι ευαίσθητη διαδικασία, ειδικά σε αυτή την περιοχή του κόσμου, και πολλοί εκφράζουν την ανησυχία ότι ενδέχεται να αποσταθεροποιήσουν γειτονικές χώρες, όπως την πΓΔΜ - στην περίπτωση που δεν περάσει η συμφωνία για την ονομασία της με την Ελλάδα - και τη Βοσνία. Εκφράζεται επίσης η ανησυχία ότι με τυχόν ανταλλαγή εδαφών - προς την οποία λέγεται ότι είναι δεκτικός ο αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα - τίθενται τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας «Μεγάλης Αλβανίας» στην περιοχή.
Η κατάσταση στο Κόσοβο είναι τεταμένη επειδή το περασμένο Σάββατο (4/8) εξέπνευσε η προθεσμία για να παρουσιάσει η Πρίστινα το σχέδιο για την Κοινότητα Σερβικών Δήμων του Κοσόβου, το οποίο θα έδινε διευρυμένη αυτονομία στους Σέρβους του κρατιδίου. Το σχέδιο - που περιλαμβάνεται στη Συμφωνία των Βρυξελλών (2013) για την εξομάλυνση των σχέσεων Σερβίας και Κοσόβου - δεν παρουσιάστηκε και την περασμένη εβδομάδα κυκλοφορούσαν φήμες για μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας των Σέρβων που ζουν στο Βόρειο Κόσοβο.
Οι φήμες δεν επιβεβαιώθηκαν. Ο σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς έκανε το παν για να κατευνάσει τα πνεύματα, καλώντας του Σέρβους του Κοσόβου να μην παρασυρθούν από προβοκάτσιες. Πιστεύεται ότι τόσο ο Βούτσιτς (που ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα από την Ακροδεξιά και διετέλεσε υπουργός Τύπου, δηλαδή προπαγάνδας, του Μιλόσεβιτς την εποχή του πολέμου στο Κόσοβο και της νατοϊκής επιχείρησης κατά της Σερβίας στα τέλη της δεκαετίας του '90, αλλά σήμερα έχει αποκηρύξει τα λάθη του παρελθόντος) όσο και ο κοσοβάρος πρόεδρος Θάτσι (που καθιερώθηκε πολιτικά ως ηγέτης της παραστρατιωτικής οργάνωσης Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου ή UCK στη δεκαετία του '90 και κατηγορείται από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως αρχηγός μαφιόζικης οργάνωσης λαθρεμπορίου όπλων, ναρκωτικών και ανθρώπινων οργάνων) είναι πιο «ώριμοι» κατ' ιδίαν ως προς το να κάνουν συμβιβασμούς για να λυθεί το ζήτημα του Κοσόβου απ' όσο φαίνεται από τις δημόσιες δηλώσεις τους.
Τα επιχειρήματα υπέρ και κατά
Στις δηλώσεις του ο Θάτσι αναφέρεται μόνο στην προσάρτηση του Πρέσεβο, του Μπουγιάνοβατς και της Μεντβέντα από το Κόσοβο, αποκλείοντας τόσο τη διάσπαση του Κοσόβου όσο και την αυτονομία των Σέρβων εντός του. Το κυριότερο επιχείρημά του είναι οι απαιτήσεις των αλβανόφωνων που ζουν εκεί.
Τα επιχειρήματα του σέρβου προέδρου Βούτσιτς υπέρ της εξεύρεσης, σύντομα, λύσης που θα περιλαμβάνει την ανταλλαγή εδαφών και την αναγνώριση του Κοσόβου είναι αφενός η ασφάλεια για τους Σέρβους του Κοσόβου και αφετέρου η οικονομική πρόοδος, οι ξένες επενδύσεις και το πράσινο φως για να ξεμπλοκαριστεί η πορεία της Σερβίας προς την ΕΕ που θα επιφέρει η λύση. Ο Βούτσιτς τονίζει την ανάγκη για έναν δύσκολο συμβιβασμό και ότι ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στα ορθόδοξα σερβικά μνημεία του Κοσόβου και στις περιουσίες των Σέρβων εντός και εκτός Κοσόβου. Υπόσχεται να θέσει τη λύση σε δημοψήφισμα στη Σερβία.
Στήριξη στη γραμμή του Βούτσιτς προσφέρει ο σέρβος υπουργός Εξωτερικών Ιβιτσα Ντάτσιτς, ο οποίος τοποθετήθηκε υπέρ της ανταλλαγής εδαφών και της διαίρεσης του Κοσόβου. Αναφέρθηκε και στη στάση των ΗΠΑ, η οποία έγινε ευνοϊκότερη προς το Βελιγράδι αφότου ανέλαβε υφυπουργός Εξωτερικών ο Γουές Μίτσελ. Αλλά και ο αμερικανός πρεσβευτής στην Πρίστινα Γκρεγκ Ντελαουί δεν απέκλεισε την ανταλλαγή εδαφών, ενώ μέχρι πριν από λίγους μήνες την απέρριπτε ως «επικίνδυνη», δείχνοντας ότι η αμερικανική στάση περί της διατήρησης της ακεραιότητας του Κοσόβου έχει αλλάξει.
«Συνταγή για μακροχρόνια καταστροφή» λένε οι πολέμιοι
Τόσο στη Σερβία όσο και στο Κόσοβο υπάρχουν εσωτερικές αντιστάσεις, που χαρακτηρίζουν κάθε συμβιβασμό εθνική μειοδοσία. Κατά τοποθετούνται ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Ραμούς Χαραντινάι, ο οποίος προειδοποιεί ότι τυχόν διαίρεση του Κοσόβου «θα προκαλέσει τραγωδία στα Βαλκάνια», και στελέχη της αντιπολίτευσης. Ο Χαραντινάι δηλώνει ότι την αλλαγή συνόρων την καλλιεργεί ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν με στόχο να βάλει μεγαλύτερο πόδι στα Βαλκάνια.
«Η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας (που σήμερα αποκαλείται “διόρθωση συνόρων”) δεν αποτελεί λύση. Είναι συνταγή για μακροχρόνια καταστροφή. Αν αφήσουμε τους Βούτσιτς - Θάτσι να επανασχεδιάσουν τον χάρτη, θα καταδικάσουμε ολόκληρα τα Βαλκάνια να ζήσουν τις επόμενες δεκαετίες με συγκρούσεις» τουίταρε ο Αγκρόν Μπαϊράμι, διευθυντής της εφημερίδας «Koha Ditore» του Κοσόβου.
Περισσότερες από 35 σερβικές και κοσοβαρικές ΜΚΟ έστειλαν επιστολή αυτή την εβδομάδα στην επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι, στην οποία προειδοποιούν ότι η ιδέα της ανταλλαγής εδαφών όπου πλειοψηφούν οι Σέρβοι με εδάφη όπου πλειοψηφούν οι Αλβανοί θα αποσταθεροποιήσει τα Βαλκάνια. Αλλά σε πρωτεύουσες των «28» κερδίζει έδαφος αυτή η ιδέα.
Οι ΜΚΟ υποστηρίζουν πως τέτοιες ιδέες «νομιμοποιούν την επικίνδυνη προπαγάνδα για εθνοτική ιδιοκτησία των εδαφών – αρχή που έχει φέρει αρκετές φορές αιματηρές συγκρούσεις στην περιοχή». Προειδοποιούν ότι μια τέτοια εξέλιξη «θα οδηγήσει σε πολλά αιτήματα για αλλαγές συνόρων στα Βαλκάνια, ανοίγοντας την πόρτα σε νέες συγκρούσεις» και καλούν τη διεθνή κοινότητα να μην υποστηρίξει το «παρωχημένο μοντέλο του 19ου αιώνα για εθνοτικά καθαρές χώρες».
Η Εκκλησία της Σερβίας είναι κατά οποιασδήποτε λύσης, διότι θεωρεί αδιανόητη την εγκατάλειψη του Νότιου Κοσόβου όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα μνημεία της σερβικής Ορθοδοξίας.
«Τη διάσπαση του Κοσόβου επιθυμεί μεγάλο μέρος της σερβικής κοινής γνώμης, εκτός από τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία. Το πρόβλημα είναι ότι αποτελεί ταμπού στο Κόσοβο και η κοινή γνώμη δεν έχει προετοιμαστεί» είπε στο BIRN (Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας) ο κοσοβάρος πολιτικός αναλυτής Αγκόν Μαλίκι. «Περάσαμε 10 χρόνια οικοδομώντας εμπιστοσύνη στο τωρινό μοντέλο κράτους. Μόλις τώρα άρχισε ο κόσμος να αγκαλιάζει την κοσοβάρικη σημαία, αν και σχεδόν πάντα σε συνδυασμό με την αλβανική… Θα υπάρξει βαθιά πόλωση διότι η διάσπαση θα μετακινήσει αυτομάτως τη δημόσια συζήτηση στο πότε και πώς θα ενωθούμε με την Αλβανία».
Σύμφωνα με τον Εντουαρντ Τζόζεφ, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, που επίσης μίλησε στο BIRN, «αν η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Μακεδονίας για την ονομασία τεθεί σε εφαρμογή, η διάσπαση της Μακεδονίας βγαίνει από το τραπέζι και η χώρα οδεύει προς είσοδο στο ΝΑΤΟ, το οποίο ουσιαστικά εγγυάται ότι η χώρα δεν θα διασπαστεί, ασχέτως του πόσο ανήσυχοι θα γίνουν οι Αλβανοί. Βεβαίως ισχύει και το αντίθετο: αν ναυαγήσει η συμφωνία για την ονομασία και κερδίσει έδαφος το κίνημα για τη διάσπαση του Κοσόβου, θα υπάρξουν φωνές για την απόσχιση περιοχών της Μακεδονίας όπου πλειοψηφούν οι Αλβανοί».
«Κίνηση υψηλού ρίσκου που μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα»
Η επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου μέσω της διάσπασής του είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου, ιδίως αν η πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την ΕΕ χάσει τη δυναμική της, λέει στο «Βήμα» ο Ιωάννης Αρμακόλας, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Πόσο πιθανή είναι μια λύση στο Κόσοβο που θα περιλαμβάνει ανταλλαγή εδαφών με τη Σερβία και τι προβλήματα και αντιδράσεις θα προκαλούσε;
«Για χρόνια η δυτική διπλωματία αντιδρούσε σφόδρα σε λύσεις εθνοτικής διαίρεσης γιατί ήταν σε αντίθεση με τις πάγιες αρχές της περί πολυεθνικότητας και λόγω των φόβων για ενδεχόμενη διάχυση της κρίσης στην ευρύτερη περιοχή. Φαίνεται όμως ότι, τελευταία, παράγοντες στην Ουάσιγκτον – και δευτερευόντως στις Βρυξέλλες – εξετάζουν σοβαρά μια συνολική λύση του Κοσοβαρικού που θα περιλαμβάνει συνοριακές διευθετήσεις, με πιθανότερη τη μερική ανταλλαγή εδαφών: μέρος του Βόρειου Κοσόβου να περάσει σε σερβική κυριαρχία με αντάλλαγμα για την Πρίστινα δύο αλβανικής πλειονότητας δήμους της Κοιλάδας του Πρέσεβο της Νότιας Σερβίας και κάποια ευνοϊκή για την ανεξαρτησία του Κοσόβου λύση στο θέμα του καθεστώτος.
Οι λόγοι για τη διαφαινόμενη αλλαγή στάσης συνδέονται με τα αδιέξοδα στα πολιτικά ζητήματα της περιοχής, την αποτυχία του Κοσόβου να αποκτήσει πλήρη εξωτερική και εσωτερική κυριαρχία και την ανησυχία ότι η παρατεταμένη αβεβαιότητα επιτρέπει στη Ρωσία να επανακτήσει επιρροή στην περιοχή και να δημιουργήσει ισχυρά προγεφυρώματα στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, στο Βόρειο Κόσοβο, στην πΓΔΜ και αλλού.
Υπάρχουν άλλωστε σαφείς ενδείξεις ότι ίσως μια τέτοια λύση προετοιμάζεται από τους κορυφαίους πολιτικούς των δύο χωρών, τους προέδρους Βούτσιτς της Σερβίας και Θάτσι του Κοσόβου. Η σερβική πλευρά έχει εδώ και χρόνια προτείνει τη διάσπαση και διαμοιρασμό της πρώην αυτόνομης επαρχίας της μεταξύ Σερβίας και ανεξάρτητου Κοσόβου. Και οι δύο πλευρές θα συναντήσουν την αντίδραση σύσσωμης της αντιπολίτευσης της κάθε χώρας και άλλων ισχυρών παραγόντων, όπως της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ιδιαίτερα της Επισκοπικής Επαρχίας Ράσκας και Κοσόβου - Μετοχίων.
Πάντως, με δεδομένη την απόλυτη κυριαρχία του Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο πολιτικό σκηνικό της Σερβίας, είναι πιθανό μια σχετική συμφωνία να συναντήσει μεγαλύτερη αντίσταση στο Κόσοβο, όπου ο Χασίμ Θάτσι είναι πλήρως αποδυναμωμένος και η εθνικιστική αντιπολίτευση ιδιαίτερα δημοφιλής. Και οι δύο πλευρές πάντως έχουν προχωρήσει σε πολλές κινήσεις προετοιμασίας της κοινής γνώμης για πιθανό συμβιβασμό (εθνικός διάλογος για το Κόσοβο στη Σερβία, επανειλημμένες σχετικές δηλώσεις ηγετών των δύο χωρών, στοίχιση των φιλικών μίντια στη Σερβία, φήμες για επεισόδια και πογκρόμ εναντίον των Σέρβων του Κοσόβου κ.ά.)».
Τυχόν ανταλλαγή εδαφών, σε συνδυασμό με το ότι η Αλβανία θα καταργήσει τα σύνορα με το Κόσοβο από 1η Ιανουαρίου 2019, θα αποσταθεροποιήσει την περιοχή, κυρίως την πΓΔΜ αλλά και τη Βοσνία;
«Νομίζω ότι η λεγόμενη κατάργηση των συνόρων Αλβανίας - Κοσόβου είναι μέρος της καμπάνιας προετοιμασίας της κοινής γνώμης του Κοσόβου για τη δύσκολη συμφωνία με τη Σερβία και δεν πιστεύω ότι άμεσα θα δημιουργήσει προβλήματα για την ευρύτερη περιοχή. Αλλωστε μια συμφωνία επίλυσης του Κοσοβαρικού θα πρέπει να γίνει αντιληπτή στο πλαίσιο της συνολικής διευθέτησης των ζητημάτων της περιοχής ώστε τα Δυτικά Βαλκάνια να μπουν στο μονοπάτι ένταξης στην Ευρωπαική Ενωση – μέρος αυτής της διευθέτησης είναι και η συμφωνία των Πρεσπών. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο, και γνωρίζοντας την ισχυρή βούληση της Σερβίας να εκμεταλλευθεί το παράθυρο ευκαιρίας για ένταξη στην Ενωση μέχρι το 2025, μπορεί να γίνει αντιληπτή και η ετοιμότητα της σερβικής κυβέρνησης να κάνει “το μεγάλο βήμα”.
Πάντως, είναι δεδομένο ότι θα προκληθούν εθνοτικές και πολιτικές πιέσεις στα πιο αδύναμα από τα κράτη της περιοχής, με προεξάρχουσα περίπτωση εδώ τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στην πΓΔΜ, στην περίπτωση που η συμφωνία με την Ελλάδα προχωρήσει ομαλά και η χώρα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, οι εθνοτικές εντάσεις για κάποιο διάστημα θα αποκλιμακωθούν.
Συνολικά, η επίλυση του Κοσοβαρικού μέσω εθνοτικής διαίρεσης είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου που μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και να οδηγήσει σε εκ νέου κλιμάκωση των εντάσεων αν γίνει κακή διαχείριση των πολλών και δύσκολων παραμέτρων. Αν δε η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ απολέσει τη δυναμική της, θεωρώ δεδομένο ότι τα πολιτικο-εθνοτικά ζητήματα θα τεθούν εκ νέου και με ένταση.
Ενα άλλο ζήτημα που πρέπει να προβληματίσει, ιδιαίτερα την Ελλάδα, θα είναι το μέλλον του Κοσόβου ως ενός διασπασμένου, αποκλειστικά αλβανικού πλέον, αδύναμου ανεξάρτητου κράτους. Δεν νομίζω ότι έχει γίνει πλήρως αντιληπτό ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας το Κόσοβο, το οποίο έχει πλέον χαθεί για τη Σερβία, να παραμείνει σταθερό, πολυεθνικό και αρκετά υγιές ως κράτος ώστε να αποτελέσει αυτόνομο πολιτικό παράγοντα στη διεθνή σκηνή και να μη γίνει υποχείριο τρίτων χωρών».
Μποζανίνου Τάνια
http://www.tovima.gr/world/article/?aid=1013917
12/08/2018
4.
DW: To "φάντασμα" της Μεγάλης Αλβανίας επιστρέφει;
Η ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας ακούγεται ολοένα περισσότερο στα Βαλκάνια. Πολλοί φοβούνται την αυξανόμενη προσέγγιση της Αλβανίας με το Κοσσυφοπέδιο. Ιδίως οι Σέρβοι. Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα;
Τελευταία παρατηρείται μια ολοένα μεγαλύτερη προσέγγιση μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου. Οι προτάσεις για έναν κοινό Πρόεδρο έχουν μπει βέβαια στο συρτάρι εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής. Εντούτοις η δημιουργία κοινής τελωνειακής αρχής βρίσκεται ήδη στα σκαριά. Επίσης η εξάλειψη των συνόρων μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τον ερχόμενο Ιανουάριο. Έτσι το όνειρο μιας Μεγάλης Αλβανίας – ή "Φυσικής Αλβανίας" όπως επίσης λέγεται - που θα απλώνεται στα "φυσικά" της σύνορα, δηλαδή σε περιοχές εκτός των αλβανικών συνόρων στις οποίες ζουν Αλβανοί, μοιάζει να έρχεται ξανά στην επιφάνεια μετά από δεκαετίες.
Το σχέδιο αυτό πήρε εκ νέου ώθηση τις τελευταίες εβδομάδες χάρη στον πρόεδρο του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι, οποίος ζητά "συνοριακές διορθώσεις" και ειδικότερα την ένωση της Κοιλάδας του Πρεσέβου με το Κοσσυφοπέδιο. Στην περιοχή αυτή γύρω από τις πόλεις Πρέσεβο, Μπουγιάνοβατς και Μεντβέτζα στη νότια Σερβία ζουν περίπου 100.000 Αλβανοί, οι οποίοι εδώ και καιρό δεν ταυτίζονται με το Βελιγράδι. Σύμφωνα με τον Θάτσι αυτές οι "συνοριακές διορθώσεις" είναι δυνατές και αναγκαίες "επειδή η Σερβία δεν έχει καταφέρει να διασφαλίσει τα μειονοτικά τους δικαιώματα".
Ποια εδάφη θα συμπεριελάμβανε μια Μεγάλη Αλβανία;
Όμως σε ποιες περιοχές θα εκτεινόταν θεωρητικά μια Μεγάλη Αλβανία, ένα σενάριο βέβαια που απορρίπτουν και μάλιστα σε αυστηρούς τόνους τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ; Τα δύο βασικά "συστατικά" της θα ήταν η σημερινή Δημοκρατία της Αλβανίας και το Κοσσυφοπέδιο. Επίσης στη γειτονική ΠΓΔΜ ζουν σήμερα μισό εκατομμύριο Αλβανοί. Σε αυτούς προστίθενται επίσης οι Αλβανοί της νότιας Σερβίας καθώς και μερικές δεκάδες χιλιάδες συμπατριώτες τους που ζουν στο Μαυροβούνιο. Επίσης σε αυτούς θα μπορούσαν να προστεθούν και περιοχές της Ελλάδας σύμφωνα με τον θεωρητικό της Μεγάλης Αλβανίας Κότσο Ντανάι, μολονότι η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει καν την ύπαρξη αλβανικής μειονότητας στην χώρα. Συνολικά οι Αλβανοί που ζουν στην περιοχή των Βαλκανίων εκτός Αλβανίας υπολογίζονται στα έξι εκατομμύρια.
Ο Γερμανός ειδικός σε θέματα Αλβανίας Αντρέας Βίλντερμουτ βλέπει το όλο θέμα με ψυχραιμία. Σύμφωνα με τον ειδικό η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο επιδιώκουν "κάτω από μια επίσημη ένωση να καταφέρουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ενότητα". Αυτό είναι για τον ίδιο ένας "θεμιτός σκοπός, δεδομένου ότι δεν μπορεί κανείς να τους επιβάλει κανόνες που ισχύουν στην ΕΕ". Η Σερβία βέβαια αντιμετωπίζει το θέμα διαφορετικά. Δέκα χρόνια μετά την απόσχιση της επαρχίας του Κοσσυφοπεδίου θέλει να επανακτήσει τον έλεγχο στην περιοχή αυτή. Μάλιστα πριν από λίγες μέρες η φιλοκυβερνητική σερβική εφημερίδα Politika έγραφε στο πρωτοσέλιδό της: "Τα Τίρανα και η Πρίστινα δημιουργούν τη Μεγάλη Αλβανία". Όπως δήλωσε ο Σέρβος υπ. Άμυνας Αλεξάνταρ Βούλιν: "Όλα τα βαλκανικά κράτη έχουν λόγους να φοβούνται". Αυτή η ιδέα θα ήταν μια "ατυχία", η οποία θα πρέπει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο, είπε ακόμη ο ίδιος.
Οθωμανικά κατάλοιπα, παλιοί και νέοι ήρωες
Από την άλλη πλευρά ο Κότσο Ντανάι περιοδεύει ανά τα Βαλκάνια με το σλόγκαν "Το αλβανικό ζήτημα δεν έχει λυθεί". Το αλβανικό έθνος εμφανίζεται διαχρονικά διασπαρμένο σε περισσότερα κράτη. Συχνά οι Αλβανοί παρομοιάζονται με τους Κούρδους. Για πολλούς αιώνες ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και πριν από εκατό χρόνια απέκτησαν το δικό τους κράτος. Αυτό που τους ενώνει μέχρι σήμερα είναι η αλβανική γλώσσα αλλά και η λατρεία στον μεσαιωνικό ήρωα Σκεντέρμπεη ή Γκιέργκι Καστριότι ή ελληνιστί Γεώργιο Καστριώτη, ο οποίος τον 15ο αιώνα οργάνωσε επαναστατικό κίνημα κατά του οθωμανικού ζυγού. Μέχρι σήμερα σε πολλές αλβανικές και αλβανόφωνες περιοχές υπάρχουν αγάλματά του, ενώ υπό κατασκευή βρίσκεται αυτή την περίοδο ένα ακόμη αντίστοιχο μνημείο στην πόλη Ούλκιν του Μαυροβουνίου, στην οποία κατοικούν ως επί το πλείστον Αλβανοί.
Στο Κοσσυφοπέδιο πάντως το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα, το Vetevendosje (που σημαίνει "Αυτοδιάθεση") τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της ένωσης με την Αλβανία. Επίσης τον Ιούλιο πέθανε σε ηλικία 82 ετών ο Αντέμ Ντεμάτσι, πολιτικός, συγγραφέας και σύμβολο του αγώνα για την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και τα δικαιώματα των Αλβανών, ο οποίος είχε μάλιστα τιμηθεί με το βραβείο Ζαχάρωφ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην κηδεία του κορυφαίοι πολιτικοί του Κοσσυφοπεδίου τον αποκάλεσαν "Πατέρα του Έθνους".
Τόμας Μπρέι, dpa / Δήμητρα Κυρανούδη
Πηγή: Deutsche Welle
http://www.capital.gr/diethni/3310137/
dw-to-fantasma-tis-megalis-albanias-epistrefei
13/8/2018
5.
ΗΠΑ, Ρωσία και τα πιόνια.
Στην Αθήνα η κυβέρνηση «υμνεί» τον υπουργό εξωτερικών Νίκο Κοτζιά ο οποίος με τη σειρά υμνεί τον εαυτό του για τη Συμφωνία των Πρεσπών την οποία χαρακτηρίζει διπλωματικό (του) αριστούργημα και απόδειξη της πολυδιάστατης και ανεξάρτητης εξωτερικής (του) πολιτικής. Την ίδια στιγμή ωστόσο μια ματιά στις σφοδρές τριβές που εκδηλώνονται στις αμερικανορωσικές σχέσεις στην γειτονιά μας (Κόσσοβο) και την ευρύτερη περιοχή (Γεωργία) είναι αρκετή για να κατανοήσει κανείς ότι η Ελλάδα χρησιμοποιείται σαν αμερικανικό πιόνι για τα σχέδια της Ουάσιγκτον…
Τις τελευταίες ημέρες οι αμερικανονατοικές δυνάμεις οι οποίες επί της ουσίας αποτελούν στρατό (κατοχής) για την εδραίωση του προτεκτοράτου του Κοσσόβου προχώρησαν σε άμεση εμπλοκή υπέρ των Αλβανών και εναντίον των Σέρβων καταλαμβάνοντας θέσεις στο σερβικό θύλακα της Μιτροβίτσα. Οι εν λόγω δυνάμεις κατέλαβαν τον υδροηλεκτρικό σταθμό απειλώντας τον σερβικό πληθυσμό με διακοπή της ηλεκτροδότησης στην περίπτωση που επιμείνουν στην διακηρυγμένη τους πρόθεση να ανακηρύξουν την αυτονομία τους.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς σε ανοικτή επιστολή του, ζήτησε από τους συμπατριώτες του στο σερβικό θύλακα της Μιτροβίτσα αυτοσυγκράτηση καθώς το Βελιγράδι όπως και η Μόσχα εκτιμούν πως οι Αμερικανοί ζητούν αφορμή για μια ακόμη επίδειξη της ισχύος τους στην περιοχή η οποία υπογραμμίστηκε από την έναρξη της διαδικασίας ένταξης στη συμμαχία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας μετά από τη Συμφωνία Τσίπρα- Ζάεφ στις Πρέσπες.
Με τον τρόπο αυτό οι Αμερικανοί ολοκληρώνουν τον σχεδιασμό ολοκληρωτικής εκδίωξης της Ρωσίας από τα Βαλκάνια, καθώς το μόνο πλέον «μαύρο» για τους Αμερικανούς σημείο είναι η Σερβία και οι Σερβικοί πληθυσμοί στο Κόσσοβο και τη Βοσνία .
Μετά και από την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ οι Αμερικανοί απλώς περιμένουν το χρόνο πιέζοντας και τη Σερβία (με εκβιασμούς προβοκάτσιες και απειλές κυρίως μέσω του αλβανικού μεγαλοιδεατισμού) να σπεύσει στη συμμαχία που μόλις πριν 20 χρόνια τη διέλυσε!
Το μέτωπο στον Καύκασο
Κοιτώντας τον χάρτη της αμερικανορωσικής αντιπαράθεσης μπορεί κάποιος να διακρίνει ένα τρίγωνο με κορυφές τη Σερβία (βαλκάνια) την Ουκρανία (Ευρώπη) και Γεωργία (Ασία). Πρόκειται για σημεία τριβής και πιθανών αναφλέξεων καθώς ΗΠΑ και Ρωσία δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε μεταξύ τους συμβιβασμούς και διευθετήσεις.
Και οι δύο μεγάλες δυνάμεις προκειμένου να διασφαλίσουν και να προωθήσουν αυτό που εννοούν ως ζωτικό τους συμφέρον αξιοποιούν και κρατούν εν ζωή προαιώνιες διαμάχες αναζητώντας προσβάσεις στις περιοχές. Η ιστορία της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας και ότι αυτήν ακολούθησε προς όφελος των αμερικανικών σχεδιασμών είναι γνωστή.
Γνωστή επίσης είναι και η απάντηση της Ρωσίας του Πούτιν στις αμερικανικές προθέσεις να σφίξει τον αμερικανικό κλοιό γύρω από τη Ρωσία με τη ρυμούλκιση της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Η κατάληψη και ενσωμάτωση της Κριμαίας στην Ρωσία καθώς και η επέμβαση του Ρωσικού στρατού στην (υπό αμερικανική καθοδήγηση) Γεωργία το 2008 απέδειξαν ότι η Μόσχα αναδιοργανώθηκε και διαθέτει τη δύναμη και το σθένος να αντιμετωπίσει τις αμερικανικές κινήσεις σε περιοχές που υπήρξαν για δεκαετίες ρωσικές σφαίρες επιρροής.
Αυτό, λοιπόν, το παιχνίδι στη μεγάλη σκακιέρα φαίνεται να συνεχίζεται με επικίνδυνη ένταση παρά τις αμφιταλαντεύσεις του αμερικανικού βαθέως κράτους όπως αυτές εμφανίζονται με τις βολές κατά του «ρωσόφιλου» Τράμπ.
Το νέο επικίνδυνο μέτωπο που αναζωπυρώνεται παρά (ίσως και εξ αιτίας) της πρόσφατης συνάντησης Τραμπ- Πούτιν είναι αυτό στον Καύκασο στη Γεωργία.
Το αμερικανικό ΥΠΕΞ προέτρεψε τη Μόσχα να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία, δύο περιοχές της Γεωργίας που ελέγχουν φιλορώσοι αυτονομιστές, με τη Ρωσία να έχει αναγνωρίσει την ανεξαρτησία τους εδώ και δέκα χρόνια- από το 2008 με την επέμβαση του ρωσικού στρατού-- και να διατηρεί εκεί ισχυρές δυνάμεις.
«Αυτές οι περιοχές αποτελούν τμήμα της Γεωργίας. Δεν αποτελούν τμήμα της Ρωσίας», τόνισε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η Χέδερ Νάουερτ. «Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Γεωργίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων», συνέχισε.«Οι ΗΠΑ καλούν τη Ρωσία να αποσύρει τις δυνάμεις της ως τις θέσεις τους που είχαν καθοριστεί με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 2008», πρόσθεσε η Νάουερτ.
Η αμερικανορωσική διαμάχη στην περιοχή εκδηλώνεται με την χειραγώγηση της πολιτικής ελίτ της Γεωργίας από τους Αμερικανούς με στόχο τη ρυμούλκηση της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, γεγονός που για τη Ρωσία αποτελεί ευθεία στρατιωτική απειλή.
Το καλοκαίρι του 2008 οι εντάσεις μεταμορφώθηκαν σε ανοιχτή ένοπλη σύρραξη, με τον ρωσικό στρατό να επεμβαίνει στο γεωργιανό έδαφος για να διασώσει τη μικροσκοπική Νότια Οσετία, μια περιοχή υπό τον έλεγχο φιλορώσων αυτονομιστών όπου το Τμπιλίσι είχε εξαπολύσει μια φονική στρατιωτική επιχείρηση. Μέσα σε πέντε ημέρες οι δυνάμεις της Μόσχας έτρεψαν τον γεωργιανό στρατό σε άτακτη υποχώρηση και απείλησαν να καταλάβουν ακόμη και τη γεωργιανή πρωτεύουσα.
Μια συμφωνία ειρήνης την οποία είχε διαπραγματευθεί ο τότε γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί οδήγησε τελικά στην υποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων. Όμως η Μόσχα αναγνώρισε την ανεξαρτησία των επαρχιών της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας. Η απόφαση αυτή είχε χαρακτηριστεί ορόσημο στην πορεία επιδείνωσης των σχέσεων Ρωσίας - Δύσης.
Κάπως έτσι, ως παράπλευρη συνέπειας της άγριας σύγκρουσης των ισχυρών μπορεί να ει κάποιος την «επιλογή» της αθήνας (και του ανεξάρτητου και αδέσμευτου Νίκου Κοτζιά να επιλύσει το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ προκειμένου αυτή η περιοχή να ενταχτεί στο ΝΑΤΟ. Κάπως έτσι εξηγούνται και οι ελληνορωσικές κόντρες που οδήγησαν στις εκατέρωθεν απελάσεις διπλωματών.
Κάπως έτσι διατυπώνεται και το κόστος των επιλογών της Αθήνας: Ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντ. Μετβέντεφ, μίλησε πρώτη φορά για “Βόρεια Κύπρο” εγκαταλείποντας την μακροχρόνια στήριξη που παρείχε η Μόσχα στο Κυπριακό, θέλοντας να δείξει στους νατοϊκούς ότι η εμμονή τους να καλέσουν τη Γεωργία να γίνει μέλος της Συμμαχίας είναι λάθος».
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2033 στις 9-8-2018
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΛAΚΑΣ
http://www.topontiki.gr/article/285330/ipa-rosia-kai-ta-pionia
13/8/2018
6.
ΝΑΤΟϊκό Αεροδρόμιο Προς Μεγάλη Αλβανία;
[Προϊόν επίπονης και σχολαστικής μελέτης, το πιο κάτω άρθρο σοβαρού στρατηγικού αναλυτή είναι κυριολεκτικά αποκαλυπτικό των όσων αινιγματικών συντελούνται στον άμεσο γειτονικό μας περίγυρο και όσων πυρετωδώς ετοιμάζονται (ή και βυσσοδομούνται) -όλων καθόλου χαρμόσυνων για την χώρα μας. Ο αρθρογράφος παραπέμπει σε εκθέσεις, ανακοινώσεις και εισηγήσεις κρατικών και Ατλαντικών συμμαχικών φορέων και συμβουλευτικών οργανισμών που προανήγγειλαν την σημερινή επιχείρηση συμμόρφωσης της περιοχής σε μιαν αρχιτεκτονική συμπαγούς στρατοπέδου. Τα στοιχεία που επικαλείται ήσαν βέβαια προσιτά και διαθέσιμα στις υπηρεσίες υπουργείων των Εξωτερικών, προς μελέτην και χάραξιν γραμμής πορείας. Αυτά ασφαλώς ισχύουν για χώρες σοβαρές, με κυβερνήσεις, υπουργούς και υπηρεσίες υπό κυρίαρχη την φροντίδα προστασίας της χώρας, των συμφερόντων της και του λαού που υπηρετούν.]
Ανάδειξη: Μιχαήλ Στυλιανού
Το ΝΑΤΟ πιστεύει ότι τα Δυτικά Βαλκάνια είναι μια περιοχή στρατηγικής σπουδαιότητας. Η Διάσκεψη Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 11 και 12 Ιουλίου εξέφρασε ειδική υποστήριξη για τις ατλαντικές φιλοδοξίες των βαλκανικών χωρών. Η Μακεδονία προσκλήθηκε επίσημα να ενταχτεί στην συμμαχία.
Την παραμονή της διάσκεψης, ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ RoseGottemoeller εξέφρασε την υποστήριξή του στην διαδικασία μεταρρύθμισης του Κοσσόβου, περιλαμβανόμενης της συγκρότησης των δικών του τακτικών ενόπλων δυνάμεων. Αυτή η ιδέα απολαμβάνει ισχυρής υποστήριξης στην Ουάσιγκτον, μολονότι με τη δημιουργία δικού του στρατού το Κόσσοβο θα διέπραττε βαριά παραβίαση των ισχυουσών διεθνών συμφωνιών. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με την απόφαση 1244 δηλώνει απερίφραστα ότι εκτός της KFOR (Δύναμης για το Κόσσοβο, εντολοδόχου του ΟΗΕ) και του Σερβικού Στρατού, δεν επιτρέπεται η παρουσία καμιάς άλλης στρατιωτικής δύναμης χωρίς την εντολή του ΟΗΕ.
Και η Συμφωνία της Φλωρεντίας (άρθρο 4 των Συμφωνιών ειρήνης του 1996 στο Νταίητον) τονίζει ότι η σταθερότητα στην περιοχή θα πρέπει να διατηρείται με την βοήθεια της Οργάνωσης Ασφαλείας και Συνεργασίας στην Ευρώπη –Όχι του ΝΑΤΟ. Η συγκρότηση στρατού του Κοσσόβου θα σήμαινε πως μια στρατιωτική δύναμη εγκαθίσταται στην επικράτεια της Σερβίας, που είναι μια από τις συμβαλλόμενες χώρες στην Συμφωνία της Φλωρεντίας.
Το ΝΑΤΟ επέτρεψε ήδη στο Κόσσοβο να έχει την δική του επαγγελματική Δύναμη Ασφάλειας, η οποία πρόκειται να ενταχτεί στο πρόγραμμα Συνεταιρισμός για την Ειρήνη και στην συνέχεια να εξελιχτεί σε κανονικές ένοπλες δυνάμεις στα μέτρα του ΝΑΤΟ.
Αυτή η ιδέα προτείνεται σε μια περίοδο όπου βαθμιαία διαμορφώνεται ένα σχέδιο Μεγάλης Αλβανίας, η οποία θα περιλαμβάνει το Κόσσοβο, τμήματα της Μακεδονίας, όπως το Τέτοβο, η Κοιλάδα Πρέσεβο της Σερβίας και τμήματα του Μαυροβουνίου, όπως η Μαλεσίγια.
Στην επίθεση έχει επίσης περάσει και η Ε. Ε. Η Κροατία εντάχτηκε το 2013. Η Αλβανία, η Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, και η Σερβία είναι υποψήφια κράτη. Η Βοσνία και Ερζεγοβίνη και το Κόσσοβο έχουν υπογράψει συμφωνίες Σταθεροποίησης και Συνεργασίας με την Ε.Ε. Η Βοσνία- Ερζεγοβίνη υπέβαλε επίσημα αίτηση ένταξής το 2916.
Αναπτύσσονται επίσης προσπάθειες μείωσης της ενεργειακής «εξάρτησης» των Βαλκανίων από την Ρωσία, ως στοιχείο της πολιτικής έξωσης της Μόσχας από την περιοχή. Το πρόγραμμα του Δια-Αδριατικού Αγωγού (ΤΑΡ) είναι στο στάδιο της κατασκευής και μελλοντικά θα εκτείνεται από την Κασπία Θάλασσα στην Αλβανία και βορειότερα σε άλλες Δυτικό-Βαλκανικές χώρες -όπως και στην Ιταλία. Το επόμενο βήμα είναι η εγκατάσταση ενός πλωτού τερματικού σταθμού μεταφοράς αμερικανικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου σε νήσο της Κροατίας, που θα καταστήσει τις χώρες της περιοχής πελάτες αμερικανικής ενέργειας, μεταφερόμενης διά θαλάσσης, πολύ ακριβότερης από το ρωσικό αέριο πού φέρνει ο αγωγός. Το πρόγραμμα του πλωτού σταθμού μεταφοράς αμερικανικού υγραερίου στην κροατική νήσο Κρκ προβλέπει τον εφοδιασμό της Σλοβενίας, Ουγγαρίας, Βοσνίας και Σερβίας.
Η Ανακοίνωση ΝΑΤΟ-Ε.Ε. για την εφαρμογή της Κοινής Διακήρυξης (Statement on theImplementation of the Joint Declaration) προβλέπει την στενή συνεργασία μεταξύ των δύο συγκροτημάτων, η οποία θα ενισχύσει την Δυτική επιρροή στην περιοχή. Σε αυτό η Ρωσία αντιτίθεται. Απορρίπτει την λογική (rejects the wisdom )* μιας προσέγγισης που βλέπει την περιοχή ως πεδίο μάχης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας (η οποία υποτίθεται πως συναγωνίζεται για επιρροή), αναγκάζοντας τα έθνη της περιοχής να διαλέξουν με ποιον θα πάνε .Η αλήθεια είναι πως δεν είναι υποχρεωμένα να διαλέξουν. Για παράδειγμα, η Σερβία μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικά οφέλη, αναπτύσσοντας συμπληρωματικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και με την υπό ρωσική ηγεσία Ευρασιατική ΄Ενωση (EAEU.)
Η έκθεση του Ατλαντικού Συμβουλίου ( report ) , με τίτλο «Βαλκάνια Εμπρός: Μια Νέα Αμερικανική Στρατηγική για την Περιοχή», που εκδόθηκε στα τέλη του 2017, προκάλεσε μεγάλη προσοχή. Καλεί την Δύση να διπλασιάσει τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή, με μέσα που περιλαμβάνουν την μόνιμη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στα Βαλκάνια, η οποία «θα προσδέσει σταθερά την αμερικανική ικανότητα ελέγχου των εξελίξεων». Το «Στρατόπεδο Χαλύβδινος Δεσμός» (.” Camp Bondsteel») , το οποίο συγκροτήθηκε σε σερβικό έδαφος, χωρίς να ερωτηθεί η κυβέρνηση της χώρας, δεν είναι αρκετό. Αυτή την άποψη διατυπώνει η αμερικανική συμβουλευτική Οργάνωση ΄Ιδρυμα της Κληρονομιάς (Heritage Foundation) και προσφέρει συμβουλευτικές οδηγίες για την εντατικοποίηση των αμερικανικών διπλωματικών, οικονομικών και στρατιωτικών προσπαθειών για να θέσουν την Ρωσία εκτός (Βαλκανίων) και να φέρουν τις ΗΠΑ Εντός. Οι «δεξαμενές σκέψης», από την Εθνική Πολιτική Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής και το Ινστιτούτο Ανατολής-Δύσης συντονίστηκαν στην ίδια γραμμή με την κοινή έκθεσή τους «Καιρός για Δράση στα Δυτικά Βαλκάνια» (“Time for Action in the Western Balkans,”)που δημοσιεύτηκε τον Μάιο.
Οι συστάσεις των «δεξαμενών σκέψεις» ακολουθούνται από προτάσεις κυβερνήσεων. Να και το τελευταίο παράδειγμα: Στις 4 Αυγούστου, ο Αλβανός πρωθυπουργός ΄Εντι Ράμα ανακοίνωσε ότι το ΝΑΤΟ αποφάσισε να εγκαταστήσει την πρώτη αεροπορική βάση του στα Δυτικά Βαλκάνια ( first air base) πλησίον του Δήμου Κούτσοβε, στην νότιο-κεντρική Αλβανία. Τα έργα κατασκευής θα αρχίσουν εντός του χρόνου. Η νέα βάση θα χρησιμεύσει για αεροπορικό εφοδιασμό, οργανωτική υποστήριξη, αεροπορικές περιπολίες και εκπαίδευση. Η βάση θα χρησιμοποιείται επίσης από τις αλβανικές αεροπορικές δυνάμεις. Η αμερικανική βάση «Χαλύβδινος Δεσμός» στο Κόσσοβο χρησιμοποιείται από την Νατοϊκή Δύναμη για το Κόσσοβο αλλά στερείται διαδρόμου προσγείωσης αεροπλάνων.
Στις 2 Αυγούστου ο Πρόεδρος του Κοσσόβου Χασίμ Θάτσι δήλωσε σε συνέντευξη στη αλβανική εκπομπή της Φωνής της Αμερικής: « Τα σύνορα του Κοσσόβου με την Σερβία πρέπει να επανακαθοριστούν, ή να διορθωθούν.» Ότι και να εννοούσε, καμιά αναφορά δεν έγινε σε συγκατάθεση της Σερβίας η σε διαδικασίες έγκρισης των Ηνωμένων Εθνών. Ο κ Θάτσι αισθάνεται άνετος να κάνει τέτοιες δηλώσεις επειδή νοιώθει πίσω του την αμέριστη υποστήριξη της Δύσης.
Στο μεταξύ αυξάνονται οι εντάσεις στο Βόρειο Κόσσοβο, μετά την εκπνοή στις 4 Αυγούστου της προθεσμίας για την καθιέρωση Δημαρχιών Σερβικής Πλειοψηφίας στο Κόσσοβο, με εξουσίες περιορισμένης αυτονομίας. Η επαρχιακή διοίκηση του Κοσσόβου δεν τήρησε τις υποσχέσεις της. Αυτό το μέτρο ήταν αναγκαίο για την τήρηση της Συμφωνίας των Βρυξελών του 2013, που επιτεύχθηκε υπό την διαιτησία της Ε.Ε. για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου.
Οι Σέρβοι του Κοσσόβου δηλώνουν πως θα κηρύξουν αυτονομία, εάν οι κυβερνώντες το Κόσσοβο δεν παρουσιάσουν ένα σχέδιο καθεστώτος για την κοινότητα των Σερβικών δήμων. Αυτή η συμφωνία ( agreement) προβλέπει την συγχώνευση των τεσσάρων σερβικών δήμων του βορρά ( Βόρεια Μιτρόβιτσα, Ζβέκαν, Ζούμπιν Πότοκ και Λεπόσαβιτς), που υπόκεινται στους νόμους του Κοσσόβου. Αυτός ο αστικός τομέας θα είχε εξουσίες στην οικονομική ανάπτυξη, την εκπαίδευση, την ιατρική περίθαλψη και τον αστικό σχεδιασμό.
Στις 4 Αυγούστου, ο Κοσσοβάρος πρωθυπουργός Ραμούς Χαραντινάϊ προειδοποίησε τους Σέρβους του βόρειου τμήματος της επαρχίας ότι η ενδεχόμενη «απόπειρα να κηρύξουν αυτονομία» θα αντιμετωπιστεί, προφανώς εννοώντας την χρήση βίας. Ο Σέρβος Πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς υποσχέθηκε δράση (vowed action) για την προστασία των συμπατριωτών του που ζουν στο Κόσσοβο. Η Στρατιωτική Δύναμη για το Κόσσοβο KFOR βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας, επειδή το ΝΑΤΟ αμέλησε να εμποδίσει μια σύγκρουση Κοσσόβου-Σερβίας.
Η KFOR μπήκε στο Κόσσοβο το 1999. Η αλβανική κυβέρνηση της σερβικής επαρχίας εξαρτάται πλήρως από την Δύση. Όπως πειστικά αποδεικνύουν τα πρόσφατα γεγονότα, όλα αυτά τα χρόνια δεν έγινε τίποτα για την λύση των προβλημάτων της Σερβικής μειονότητας, ή έστω για την προσέγγιση λύσης τους. Οι εθνικές διαιρέσεις στην Μακεδονία και στο Μαυροβούνιο μένουν ανεπίλυτες. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη παραμένει μια χώρα διαιρεμένη, στο χείλος μιας ένοπλης σύρραξης. Τα Δυτικά Βαλκάνια δεν έγιναν ένα δεύτερο ΧογκΚόγκ ή Σιγκαπούρη, ακόμη και όταν ορισμένες από τις χώρες αυτές εντάχτηκαν στην Ε.Ε. Ούτε οι εθνικές, ούτε οι θρησκευτικές διαιρέσεις αντιμετωπίστηκαν με επιτυχία, μετά την ένταξη αρκετών βαλκανικών χωρών στο ΝΑΤΟ. Εάν υπάρχει κάποια εξωτερική απειλή για την ασφάλεια αυτών των χωρών, αυτή προέρχεται από την Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία, η οποία απέδειξε πως είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει την βία για να επιτύχει τους σκοπούς της στην περιοχή.
Μια αεροπορική βάση του ΝΑΤΟ στην Αλβανία ασφαλώς δεν πρόκειται να κάνει καλύτερη ή ασφαλέστερη τη ζωή των απλών ανθρώπων που ζουν στα Δυτικά Βαλκάνια. Αλλά ασφαλώς θα φέρει πιο κοντά στην πραγματοποίηση το σχέδιο μιας Μεγαλύτερης Αλβανίας.
Σημειώσεις:
1.-Φράσεις με κόκκινα στοιχεία, εντός παρενθέσεων υποδεικνύουν δυνατότητα πρόσβασης στο σχετικό επίσημο κείμενο ή πηγή. 2.-Η επισήμανση με αστερίσκο* οδηγεί σε σχετική ομιλία του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου.
PETER KORZUN | STRATEGIC CULTURE, 06.08.2018 |
http://www.anixneuseis.gr/?p=194061
12/8/18