Η Ρώμη επέλεξε τη σύγκρουση με Βρυξέλλες και αγορές.
Την 11η ώρα, κυριολεκτικά, της τελευταίας διαθέσιμης ημέρας για την κατάρτιση του σχεδίου προϋπολογισμού της Ιταλίας, ο κύβος ερρίφθη.
Στην συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου τα συγκυβερνώντα κόμματα των Πέντε Αστέρων και της Λέγκας επέβαλαν την απόφαση που είχαν λάβει αμέσως πρωτύτερα για διατήρηση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 2,4% του ΑΕΠ κατά την επόμενη τριετία.
Οπαδοί των Πέντε Αστέρων βρίσκονταν ήδη έξω από το Παλάτσο Κίτζι, την έδρα του Πρωθυπουργού Κόντε, απαιτώντας την υλοποίηση εμβληματικών προεκλογικών δεσμεύσεων, όπως η θέσπιση του "επιδόματος του πολίτη", δηλαδή του κατώτατου εγγυημένου εισοδήματος για απόρους και ανέργους.
Εισακούστηκαν και σε αυτό και σε ό,τι αφορά την μερική αναστολή των προβλέψεων της εργασιακής μεταρρύθμισης που είχε εκπονήσει η άλλοτε υπουργός Εργασίας της κεντροαριστεράς, Έλσα Φορνέρο.
Αυτός που δεν εισακούστηκε ήταν ο τεχνοκράτης Υπουργός Οικονομικών Τζοβάνι Τρία, ο οποίος, ως κατεξοχήν συνομιλητής των Βρυξελλών, εισηγούνταν τον περιορισμό του ελλείμματος στο 1,6% ή έστω στο 2% του ΑΕΠ.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπουργός Εσωτερικών και ηγέτης της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι θριαμβολογεί: "Μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 15% για τουλάχιστον ένα εκατομμύριο Ιταλούς εργαζόμενους, θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για τουλάχιστον 400.000 άτομα και δημιουργία άλλων τόσων θέσεων εργασίας για τους νέους μας με το ξεπέρασμα του νόμου Φορνέρο. Επενδύσεις για τα σχολεία, τους αυτοκινητόδρομους και τους δήμους. Καμία αύξηση του ΦΠΑ".
Ο έτερος αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, υπουργός Εργασίας και ηγέτης των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι Ντι Μάιο δεν έμεινε πιο πίσω. "Φέραμε" δήλωσε πανηγυρικά "τον προϋπολογισμό του λαού, που πρώτη φορά στην ιστορία αυτής της χώρας καταργεί την φτώχεια, χάρη στο επίδομα του πολίτη, για το οποίο θα διατεθούν 10 δις., ενώ επανεκκινουμε την αγορά εργασίας και με την μεταρρύθμιση των κέντρων εύρεσης εργασίας. Δίνουμε μέλλον σε 6,5 εκατ. ανθρώπους. Ανοίγουμε το δρόμο και για την σύνταξη του πολίτη ενώ με το ξεπέρασμα του νόμου Φορνέρο όποιος έχει εργαστεί για μία ζωή θα μπορεί επιτέλους να συνταξιοδοτείται, απελευθερώνοντας θέσεις εργασίας για τους νέους μας, που δεν θα ναι πια υποχρεωμένοι να αφήνουν τη χώρα μας για να βρουν ευκαιρίες".
Επιφορτισμένος να ενημερώσει τηλεφωνικά τον πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζο Ματταρέλλα για την έκβαση της συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου, ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε έκανε λόγο για προϋπολογισμό "επεξεργασμένο, λογικό και θαρραλέο", ο οποίος δρομολογεί "το πιο συνεκτικό σχέδιο δημοσίων επενδύσεων που θα έχει υλοποιηθεί ποτέ στην Ιταλία".
Άπαντες οι εμπλεκόμενοι διαβεβαιώνουν ότι στις μαραθώνιες διαβουλεύσεις της Πέμπτης επικράτησε φιλικό κλίμα και πνεύμα συνεργασίας - σαν να μην είχαν προηγηθεί ανταλλαγές πυρών διά των μέσων ενημέρωσης και σαν να μην είχε δηλώσει απειλητικά ο επικεφαλής της Λέγκας στην Βουλή, Ρικάρντο Μολινάρι ότι "αν ο Τρία δεν συμφωνεί, μπορεί να βρεθεί ένας άλλος υπουργός Οικονομικών".
Παρά το συνεχές μετεκλογικό "στρογγύλεμα" των θέσεων των συγκυβερνώντων κομμάτων και την εμφανή διαχειριστική αδυναμία τους να προωθήσουν ακόμα και στοιχεία του προγράμματός τους χωρίς δημοσιονομικό αντίκτυπο, η στιγμή της αλήθειας ήρθε.
Με πρωτεργάτη το Κίνημα Πέντε Αστέρων, που έβλεπε όλο το προηγούμενο διάστημα να υποσκελίζεται (μέχρι του σημείου της δημοσκοπικής ισοδυναμίας) από τη Λέγκα του Σαλβίνι, εφόσον η δική της θορυβώδης αντιμεταναστευτική ατζέντα δεν προσέκρουε στις αντιρρήσεις Ε.Ε. και αγορών, η καταγγελία της λιτότητας ήρθε και πάλι στο προσκήνιο - και οι ακροδεξιοί έσπευσαν να συνταχθούν.
Ντι Μάιο και Σαλβίνι δείχνουν να κωφεύουν στις προειδοποιήσεις που τους απηύθυνε το προηγούμενο διάστημα η Ιταλική Ένωση Βιομηχανιών, οι οίκοι αξιολόγησης. το ΔΝΤ και η ΕΚΤ. Ακόμη και η Ιταλική Συνέλευση Επισκόπων αισθάνθηκε την ανάγκη να προειδοποιήσει δια του Προέδρου της, καρδιναλίου Γκουαλτιέρο Μπασσεέτι ότι δεν μπορούν να επιβαρυνθούν οι μελλοντικές γενεές με μεγαλύτερο δημόσιο χρέος.
Η αντιπολίτευση μαίνεται. Για "προϋπολογισμό της ανευθυνότητας" και για "ελληνικό σενάριο" έκαναν λόγο στελέχη της Φόρτσα Ιτάλια. "Απορροφημένοι απ τα δικά τους παιχνίδια εξουσίας Πέντε Αστέρες και Λέγκα μας πήγαν χρόνια πίσω” ακούγεται από την πλευρά της κεντροαριστεράς.
Είναι σε θέση οι κυβερνητικοί εταίροι της Ιταλίας να υπερασπιστούν τις επιλογές τους ενώπιον των κοινοτικών οργάνων ή απλώς παίζουν ένα τυπικό ιταλικό θέατρο; Έχουν υπόψη τους κάποιο σχέδιο με αναπτυξιακό αντίκρισμα, πέρα από τις παροχές στο εκλογικό τους κοινό; Πώς θα πορευτούν από το νέο έτος, οπότε λήγει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ; Και πώς θα καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες του δημοσίου, όταν, σε μία διεθνή συγκυρία ούτως ή άλλως δύσκολη, η νευρικότητα περισσεύει στις αγορές σε σχέση με οποιαδήποτε πιθανή ιταλική δημοσιονομική παρεκτροπή;
Στο τελευταίο αυτό ερώτημα οι απαντήσεις αναμένεται να προκύψουν πολύ σύντομα, καθώς οι χθεσινοβραδινές αποφάσεις προεξοφλείται ότι θα εκτινάξουν το spread, που ήδη είχε αυξηθεί κατά 175 μονάδες βάσης από τον Απρίλιο μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, ενώ στο άκουσμα των τελευταίων νέων και το ευρώ υποχωρεί.
Από το προηγούμενο του 2011 γνωρίζουμε ότι μετά την περιοχή των 300 μ.β. η κατάσταση κινδυνεύει να καταστεί ανεξέλεγκτη – και πανευρωπαϊκά αισθητή.
Όμως η αντίφαση είναι βαθύτερη, αφού από το τέλος του καλοκαιριού η Ιταλία φλερτάρει και πάλι με μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η βιωσιμότητα του χρέους (132% του ΑΕΠ) της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης απειλείται τόσο από την συρρίκνωση του "παρονομαστή”, όσο και από τους κλυδωνισμούς που θα επιφέρει οποιαδήποτε πείραμα πολιτικών τόνωσης της ζήτησης. Είναι δύο δρόμοι διαφορετικοί, που όμως αμφότεροι μοιάζει να οδηγούν στο "ατύχημα”.
Του Κώστα Ράπτη
28/9/2018
Governo della Repubblica Italiana
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Σε αχαρτογράφητα νερά και στο έλεος των αγορών η Ιταλία – "Επικίνδυνο" σήμα για την Ελλάδα.
Αγνοώντας τις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση της Ιταλίας έθεσε τον στόχο του ελλείμματος του προϋπολογισμού στο 2,4% για τα επόμενα τρία χρόνια, οδηγώντας σε "ήττα" τον υπουργό Οικονομικών Τζιοβάνι Τρία και σε νίκη των λαϊκιστικών κομμάτων, με τους αναλυτές να επισημαίνουν πως η χώρα βρίσκεται πλέον σε αχαρτογράφητα νερά. Οι υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης είναι πλέον βέβαιες ενώ τα ιταλικά assets δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν το περαιτέρω sell-off. Ήδη ο ιταλικός δείκτης σημειώνει ισχυρές απώλειες ενώ οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων εκτοξεύονται κατά 11% στο 3,222% στα υψηλότερα επίπεδα από τον Ιανουάριο του 2014.
Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν αδιαμφισβήτητα σημαντικές επιπτώσεις για τους ελληνικούς τίτλους οι οποίοι είναι στενά "δεμένοι" με την πορεία των ιταλικών. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα και σήμερα με την απόδοση τους ελληνικού 10ετούς ομολόγου να αυξάνεται στο 4,211% με άνοδο της τάξης του 4,23% από χθες ενώ κατά 5,36% αυξάνεται η απόδοση του 5ετούς και στο 3,322%.
Από τον Μάιο οπότε και ξέσπασε η πολιτική κρίση στην Ιταλία, τα ελληνικά ομόλογα μπήκαν σε έναν δρόμο έντονης αστάθειας με τις αποδόσεις του 10ετούς να μην μπορούν να υποχωρήσουν κάτω από τα "απαγορευτικά" επίπεδα του 4%. Όπως έχουν επισημάνει πολλοί αναλυτές, τα ελληνικά assets παραμένουν εξαιρετικά ευάλωτα στις εξωτερικές εξελίξεις και η Ιταλία έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί μεγάλο "πονοκέφαλο" για την Ελλάδα, αφού συνέβαλε σημαντικά στο να μπουν στο συρτάρι οι όποιες σκέψεις της ελληνικής κυβέρνησης για έξοδο στις αγορές.
Όπως επισημαίνει o Τζέιμς Αθέι, διαχειριστής κεφαλαίων στην Aberdeen Standard Investments οι αναταράξεις δεν αναμένεται να περιοριστούν στην Ιταλία και τα ελληνικά assets επηρεάζονται έντονα από το τι συμβαίνει στη γειτονική χώρα τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση ψάχνει το timing για μία νέα έξοδο στις αγορές. Σύμφωνα με αναλυτές, η λύση του δράματος του ιταλικού προϋπολογισμού θα βοηθούσε την Ελλάδα. Όπως επισημαίνει η Rabobank, οι εξελίξεις στην Ιταλία αποτελούν μεγαλύτερη "απειλή" για τα ελληνικά ομόλογα παρά οι πρόσφατες αναταραχές στην Τουρκία. Όταν οι αγορές είναι ασταθείς, η Ελλάδα επηρεάζεται άμεσα. Αυτό υποδηλώνει ότι μια ομαλή, βραχυπρόθεσμη επιστροφή στις αγορές ομολόγων είναι οτιδήποτε άλλο παρά βέβαιη.
Σε ό,τι αφορά την Ιταλία, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η πολιτική κρίση στη χώρα επέστρεψε. Φαίνεται ότι οι λαϊκιστές στην Ιταλία επιβεβαίωσαν την εξουσία τους και κέρδισαν στις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό, σημειώνει η Deutsche Bank. Ο προϋπολογισμός θα πρέπει να υποβληθεί στην Κομισιόν έως τις 15 Οκτωβρίου, οπότε οι Ευρωπαίοι μπορούν να ζητήσουν νέο προϋπολογισμό σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Είναι ξεκάθαρο πως η χώρα θα βρεθεί σε αχαρτογράφητα νερά εάν γίνει κάτι τέτοιο. Εάν η Ρώμη και οι Βρυξέλλες παραμείνουν σε αδιέξοδο, η Κομισιόν μπορεί να ξεκινήσει μια διορθωτική διαδικασία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις, μέχρι το τέλος του έτους. Εκτός από την αντίδραση της Κομισιόν, οι αγορές θα παρακολουθούν επίσης τους οίκους αξιολόγησης. Οι Moody's και S&P θα δημοσιοποιήσουν και οι δύο τις αξιολογήσεις τους τον επόμενο μήνα και η Ιταλία κινδυνεύει με υποβάθμιση, λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες παραδοχές των οίκων για το έλλειμμα. Η θέση του Ιταλού υπουργού Οικονομίας, Τζοβάνι Τρία, θα παρακολουθείται επίσης, δεδομένου ότι πρέπει να υπογράψει τον προϋπολογισμό. Αν αποφασίσει να παραιτηθεί, θα μπορούσε να προκαλέσει μια κυβερνητική κρίση.
Όπως σημειώνει ο Νικολά Νόμπιλε, οικονομολόγος της Oxford Economics, με ένα έλλειμμα στο 2,4% του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος της Ιταλίας δεν πρόκειται να μειωθεί, στην καλύτερη περίπτωση θα σταθεροποιηθεί. Το ανησυχητικό είναι ότι το έλλειμμα θα κινηθεί στο 2,4% για τρία συνεχόμενα χρόνια, καθιστώντας την Ιταλία ευάλωτη σε οποιαδήποτε αλλαγή του επενδυτικού κλίματος και του οικονομικού κύκλου. Το άλλο θέμα που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι η απώλεια αξιοπιστίας για τον υπουργό Οικονομίας, Τρία. Η Κομισιόν δεν θα μπορέσει να το αγνοήσει: η Ιταλία παραβιάζει τους κανόνες τόσο για το χρέος όσο και για το διαρθρωτικό έλλειμμα.
Ο στόχος του 2,4% δεν μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση του διαρθρωτικού δημοσιονομικού ισοζυγίου και ως εκ τούτου η Ιταλία φαίνεται να βρίσκεται σε μια πορεία σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, σημειώνει από την πλευρά του ο Μάρτιν Βαν Λιέτ, αναλυτής της ING. Επιπλέον, το βασικό ζήτημα είναι οι εκτιμήσεις για τον προϋπολογισμό μετά το 2019. Φαίνεται ότι η Ιταλία εγκαταλείπει την πορεία προς τη δημοσιονομική εξυγίανση και αυτό μπορεί να μην είναι καλό σήμα για τους οίκους αξιολόγησης. Είναι πρόωρο να σκεφτούμε τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί, καθώς πρόκειται για προκαταρκτικό σχέδιο, αλλά οι αγορές πλέον τηρούν μία πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στην Ιταλία.
Σύμφωνα με τον Ζιλς Γκιμπού, διαχειριστή κεφαλαίων της AXA IM, οι εξελίξεις στην Ιταλία ξεκάθαρα δεν αποτελούν ένα καλό σημάδι με όλη την προσοχή πλέον να στρέφεται στους οίκους αξιολόγησης, ενώ οι ιταλικές μετοχές και τα ομόλογα δύσκολα θα μπορέσουν να ξεφύγουν από τις ισχυρότερες πιέσεις.
Ο συμβιβασμός του προϋπολογισμού είναι μία πολύ ανησυχητική εξέλιξη, σημειώνει ο Κρίστοφερ Ρίγκερ, στρατηγικός αναλυτής της Commerzbank. Είναι σαφές ότι το Κίνημα των 5 Αστέρων είναι ο νικητής, και επίσης καθιστά σαφές ποια είναι η ισορροπία εξουσίας εντός της κυβέρνησης - δηλαδή ότι ο Τρία έχει χάσει. Απλώς μένει ως υπουργός Οικονομικών για να αποφύγει το χάος, αλλά αυτό δεν είναι μια πολύ καλή βάση για τη μελλοντική δημοσιονομική πολιτική. Για το λόγο αυτό χθες κλείσαμε τις long θέσεις μας στην Ιταλία, τις οποίες είχαμε ανοίξει στα τέλη Αυγούστου.
Της Ελευθερίας Κούρταλη
http://www.capital.gr/agores/3318741/
se-axartografita-nera-kai-sto-eleos-ton-agoron-i-italia-epikinduno-sima-gia-tin-ellada
28/9/2018