Κινδυνεύουν οι συμβάσεις για τους υδρογονάνθρακες στην Κρήτη;


Η Ελλάδα, όσον αφορά το Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας, το 2018 βρίσκεται στην 108η θέση παγκοσμίως, ανάμεσα σε 162 χώρες, μαζί με τη Σουαζιλάνδη και κοντά στη Ναμίμπια. Και οι δύο χώρες βρίσκονται στην Αφρική. Η Κύπρος βρίσκεται στη 18η θέση, η Ρουμανία στην 20η και η Αλβανία στην 34η θέση. Ένα χειροπιαστό παράδειγμα παρεμπόδισης της επιχειρηματικότητας αποτελεί ίσως η περίπτωση των ανυψωτικών μηχανημάτων (τα λεγόμενα κλαρκς/forklifts).

Για να αποκτήσει κάποιος στην Ελλάδα άδεια χειριστή κλαρκ περνά από έναν εφιάλτη γραφειοκρατίας και, το κυριότερο, ο χρόνος ο οποίος απαιτείται είναι σχεδόν απαγορευτικός: η διαδικασία διαρκεί περίπου 2 χρόνια. Η διαδικασία αυτή είναι ένας εφιάλτης τόσο για τις επιχειρήσεις (οι οποίες δυσκολεύονται να βρουν πιστοποιημένους χειριστές), αλλά και για τους χιλιάδες άνεργους Έλληνες οι οποίοι θα μπορούσαν να βρουν δουλειά πολύ πιο γρήγορα.

Ξέρετε πόσος χρόνος χρειάζεται για την απόκτηση άδειας χειριστή κλαρκ στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία; Μία με δύο ημέρες εκπαίδευσης. Ας επαναληφθεί: μία με δύο ημέρες εκπαίδευσης. Μάλιστα, η εκπαίδευση και η πιστοποίηση μπορεί να πραγματοποιηθεί online μέσω του διαδυκτίου. Στην Ελλάδα η διαδικασία απόκτησης άδεια χειριστή κλαρκ είναι 36.400% πιο αργή από άλλες χώρες. Αυτό είναι το επιχειρηματικό περιβάλλον της Ελλάδας. Άλλοι τρέχουν με Μπουγκάτι και εμείς με τον «αραμπά».

Και ερχόμαστε στους υδρογονάνθρακες. Τελευταία, οι αποχρώσες ενδείξεις καταδεικνύουν ότι θα υπάρξουν απαράδεκτες καθυστερήσεις για την τελική έγκριση και κατακύρωση των συμβάσεων κοιτασμάτωντων υδρογονανθράκων της Κρήτης από τη Βουλή. Το γεγονός αυτό θα ήταν δυνατόν να οδηγήσει τις ενδιαφερόμενες εταιρείες σε παραίτηση από τις υποχρεώσεις τους. Παράλληλα το γεγονός αυτό θα ικανοποιούσε απόλυτα σημαντικά μακροπρόθεσμα συμφέροντα εισαγωγών υδρογονανθράκων από το εξωτερικό (Ρωσία, Ιράν). Η δε Τουρκία θα χαιρόταν ιδιαιτέρως από μία τέτοια εξέλιξη.

Απαράδεκτες καθυστερήσεις

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ Α.Ε.) και των Εταιρειών EXXONMOBIL, TOTAL και ΕΛΠΕ έχουν καταλήξει σε κοινά αποδεκτή σύμβαση από τις αρχές Ιουλίου 2018. Ουδείς μέχρι σήμερα έχει αναφέρει πότε επιτέλους αυτές οι συμβάσεις θα εγκριθούν, ώστε να γίνουν επίσημο έγγραφο του κράτους και να αρχίσουν επιτέλους κάποια στιγμή οι υποθαλάσσιες επενδύσεις στη χώρα μας. Ας εξηγηθεί γιατί οι συμβάσεις αυτές κινδυνεύουν από απαράδεκτες παρεμβάσεις καθυστερήσεων.

Καταρχήν, τί γίνεται στις άλλες χώρες: οι συμβάσεις για κοιτάσματα υδρογονάνθράκων ΔΕΝ ψηφίζονται από τη Βουλή αλλά κατακυρώνονται αποκλειστικά με την υπογραφή του αρμόδιου Υπουργού Ενέργειας και μόνον. Τί γίνεται στην Ελλάδα: οι συμβάσεις ανάδειξης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της χώρας πρέπει να εγκρίνονται κατά σειρά από το Ελεγκτικό Συνέδριο, από τη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής και τέλος από την ίδια την Βουλή.

Ατυχώς αυτό το δόγμα χρησιμοποιείται σήμερα από την παρούσα κυβέρνηση, δόγμα που οδήγησε ήδη και οδηγεί σε γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Καθυστερήσεις οι οποίες εξαρτώνται και από τις ασκούμενες έξωθεν πιέσεις παραγόντων ή συμφερόντων. Πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή με τις συμβάσεις των υδρογοναθράκων νοτίως της Κρήτης;

Η σύμβαση βρίσκεται στην αρχή αυτής της γραφειοκρατικής διαδικασίας, στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Το έτος 2012 στο Ελεγκτικό Συνέδριο εκκρεμούσαν 30.365 υποθέσεις. Ο μέσος μέσος χρόνος εκδίκασης ήταν 3 χρόνια.

Γραφειοκρατία=διαφθορά

Από τα ανωτέρω είναι ξεκάθαρο ότι το τοπίο της προσέλκυσης και διευκόλυνσης κρίσιμων για την χώρα επενδύσεων είναι εξαιρετικά θολό, τη στιγμή που οι συμβάσεις αυτές θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να αποφέρουν προς διαχείριση στην οικονομία μας τεράστια ποσά. Αυτή τη στιγμή υπάρχει άμεση ανάγκη απλοποίησης του νόμου των υδρογονανθράκων που θα συνοδεύεται από ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας ώστε να καταστεί δυνατή η προσέλκυση μαζικών επενδύσεων ανάδειξης του υποθαλάσσιου ορυκτού μας πλούτου το συντομότερο δυνατόν.

Δεν γίνεται τα μνημόνια τα οποία διέλυσαν κυριολεκτικά τον ελληνικό λαό, να περνούσαν εν μία νυκτί με τη διαδικασία του κατ’επείγοντος, και τώρα που η Ελλάδα διψά για επενδύσεις, να καθυστερούνται με γραφειοκρατικές διαδικασίες αυτές οι επενδύσεις. Η γραφειοκρατία παράγει διαφθορά. Η γραφειοκρατία και η διαφθορά είναι ετεροθαλή αδέλφια. Η διαφθορά αποτελεί μία από τις γεννεσιουργές αιτίες του φανομένου brain drain συνεπώς και του δημογραφικού προβλήματος της χώρας μας.

Η ανησυχία μου ως πολίτης είναι η εξής: σύμφωνα με το άρθρο 161 του νόμου 4001/2011, το 20% του ποσού από τα χρήματα των αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων θα πηγαίνει στο κράτος ως φόρος (Εθνικός Λογαριασμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών) και το 5% στις περιφέρειες στις οποίες θα πραγματοποιούνται οι εξορύξεις.

Επειδή τα λεφτά θα είναι πολλά, πως θα γνωρίζω εγώ ο απλός πολίτης, ότι τα λεφτά δεν θα πηγαίνουν στις τσέπες ημετέρων; Μήπως πρέπει να δημιουργηθεί μία ηλεκτρονική πλατφόρμα ανοικτή στο διαδίκτυο στην οποία θα καταγράφονται αυτά τα ποσά ώστε ο πολίτης να βλέπει σε πραγματικό χρόνο ποιό το συνολικό ποσό του ταμείου, δηλαδή ποιά η τρέχουσα αξία του (Current Market Value) πόσα λεφτά μπήκαν στο ταμείο, πότε και από ποιά εταιρεία;

Όπως στη Νορβηγία

Στη Νορβηγία όπου το αντίστοιχο pension fund, το οποίο δημιουργήθηκε από τα χρήματα των υδρογοναθράκων έχει τα στοιχεία ανοικτά στο διαδίκτυο και τα οποία ανανεώνονται σε πραματικό χρόνο. αν προσέξει κάποιος για αρκετή ώρα τον δείκτη market value αυτός αλλάζει αναλόγως με την αξία του fund. Μπορείτε μάλιστα να δείτε πληροφορίες όσο αφορά την πολιτική διαφάνειας του εν λόγω Νορβηγικού fund στον σχετικό ιστότοπο.

Στη Νορβηγία έχει δημιουργηθεί και Ethical Council το οποίο ελέγχει τις επενδύσεις που πραγματοποιεί το Government Petroleum Fund το οποίο μάλιστα αποκλείει και συγκεκριμένες εταιρείες στις οποίες δεν πραγματοποιούνται επενδύσεις. Θα πρέπει να ξεκινήσει λοιπόν η συζήτηση για τη δημιουργία κατάλληλου πλαισίου διαφάλισης/διαφάνειας των οικονομικών πόρων που θα δημιουργηθούν από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων. Επειδή αυτά δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη, παίρνουν χρόνια για να υλοποιηθούν, θα πρέπει να ξεκινήσει από τώρα ο σχεδιασμός των αντίστοιχων δομών/πλαισίων κλπ. Μη περιμένουμε την τελευταία στιγμή. Ας κοιτάξουμε μπροστά.


 Ο Σωτήρης Καμενόπουλος είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Οι τομείς του ερευνητικού του ενδιαφέροντος είναι η βιώσιμη αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, η γεωπολιτική και η διαχείριση κινδύνων.

 26 Οκτωβρίου 2018