Ο περίεργος ρόλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο).

Σκίτσο του Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ

 Σε λίγους μήνες το τρίτο μνημόνιο λήγει και επίσημα, με την ελληνική οικονομία να εξέρχεται από την επταετή επιτήρηση. Τα σημάδια που άφησαν αυτά τα επτά χρόνια είναι εμφανή τόσο στην ελληνική οικονομία, όσο και στην ελληνική κοινωνία· ύφεση, αύξηση φόρων, αυτοκτονίες, μετανάστευση, κατάθλιψη, καθώς και πολλά άλλα συγκαταλέγονται στο αποτέλεσμα της αναγκαιότητας (;) αλλά και της επιτυχημένης (;) εφαρμογή των τριών προγραμμάτων που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα.

Το ερχόμενο Αύγουστο το τρίτο μνημόνιο λήγει και επίσημα, με την κυβέρνηση να το εκμεταλλεύεται επικοινωνιακά, ενώ ήδη έχουν αρχίσει και δειλές αναφορές για την μείωση του ελληνικού χρέους, που χωρίς αυτό η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Θα πρέπει όμως να χαιρόμαστε για την έξοδο από τα μνημόνια ή μήπως όχι;

Τα δεδομένα

Παρά την λήξη του τρίτου προγράμματος σε μερικούς μήνες, οι δανειστές έχουν ήδη αρχίσει να αναφέρονται σε μια προληπτική πιστωτική γραμμή για την ελληνική οικονομία, σε περίπτωση που αυτή δεν καταφέρει τελικά να εξυπηρετήσει το χρέος της από τις διεθνείς αγορές. Εξάλλου, κυρίως χάριν της πιστωτικής γραμμής, οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων πραγματοποιούν μία αξιόλογη υποχώρηση, με τις αποδόσεις της διετίας και πενταετίας να πραγματοποιούν την περασμένη εβδομάδα νέο ιστορικά χαμηλά, στο 1,271% και 2,708% αντίστοιχα.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων γίνονται όντος πιο ρεαλιστικές, κι έρχονται πιο κοντά σε εκείνες των αντίστοιχων ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης, όμως η αποδοχή από την ελληνική κυβέρνηση πλεονασμάτων 3,5% επί του ΑΕΠ για τα επόμενα χρόνια, καθώς και η έλλειψη πραγματικών αναπτυξιακών πολιτικών, δημιουργεί εύλογα ερωτήματα, σχετικά με την ικανότητα της χώρας να δανείζεται επί μακρόν από τις διεθνείς αγορές με λογικά επιτόκια.

Η εξασφάλιση των δανειστών

Μπορεί επικοινωνιακά η κυβέρνηση να πανηγυρίζει για την έξοδο από τα μνημόνια, αλλά ουσιαστικά αυτό πραγματοποιείται με την υπογραφή της ίδιας όσο αφορά την εξασφάλιση των δανειστών απέναντι στο υψηλό χρέος., κάτι το οποίο έχει περάσει στα «ψιλά» γράμματα από την πλευρά της.

Η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας διέπεται από τις διατάξεις του ν. 4389/2016, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει και συμπληρωματικά από τις διατάξεις του κ.ν. 2190/1920. Στην εν λόγο εταιρεία έχουν εκχωρηθεί και θεωρούνται ως άμεσες θυγατρικές οι εξής: Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), και η Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ).

Σύμφωνα λοιπόν με τον σκοπό και το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (εφεξής «εταιρεία»), όπως αυτό αναφέρεται στην εξαμηνιαία έκθεση αυτής, «Η Εταιρεία δεν ανήκει στο δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός εκάστοτε ορίζεται. Οι διατάξεις που αναφέρονται σε δημόσιες επιχειρήσεις, υπό την έννοια του ν. 3429/2005 δεν εφαρμόζονται ως προς την Εταιρεία, εκτός αν αυτό προβλέπεται ρητά από τον ν. 4389/2016. Η Εταιρεία λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Συστήνεται για να εξυπηρετεί ειδικό δημόσιο σκοπό. Η μακροπρόθεσμη προοπτική της Εταιρείας είναι η επαύξηση της αξίας και η βελτίωση της απόδοσης του χαρτοφυλακίου περιουσιακών στοιχείων τα οποία διαχειρίζεται, αξιολογώντας και προωθώντας τις βέλτιστες διαθέσιμες στρατηγικές και στοχεύοντας στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα. Περαιτέρω, η Εταιρεία προωθεί μεταρρυθμίσεις των δημοσίων επιχειρήσεων, μέσω αναδιάρθρωσης, βέλτιστης εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας, καθώς και μέσω της προαγωγής υπεύθυνης διοίκησης, κοινωνικής ευθύνης, καινοτομίας και βέλτιστων εταιρικών πρακτικών».

Από τα παραπάνω δημιουργείται το εξής ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν η «εταιρεία» να μην ανήκει στον δημόσιο ή ευρύτερο τομέα, παρά το γεγονός ότι βασικός μέτοχος αυτής είναι το ελληνικό δημόσιο;

Όπως επίσης αναφέρεται στην εξαμηνιαία έκθεση «για την υλοποίηση της επενδυτικής πολιτικής της χώρας και την πραγματοποίηση επενδύσεων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, και για την απομείωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας», καθώς και ότι «η διάρκεια της εταιρείας ορίζεται σε ενενήντα εννέα έτη».

Η επενδυτική πολιτική της χώρας δηλαδή, δεν θα χαράσσεται από την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση, αλλά από την «εταιρεία», καθώς και η αναπτυξιακή πολιτική αυτής. Για πιο λόγο τότε να εκλέγουμε κυβερνήσεις τα επόμενα ενενήντα εννέα έτη; Για πιο λόγο τότε τα κόμματα εξουσίας καταρτίζουν οικονομικά προγράμματα, αφού η επενδυτική και αναπτυξιακή πολιτική της χώρας δεν εξαρτάτε από αυτά, αλλά από την «εταιρεία»;

Το πιο ειρωνικό όμως έγκειται στο γεγονός, ότι μεταξύ των σκοπών της είναι και η απομείωση των οικονομικών υποχρεώσεων της Ελληνικής Δημοκρατίας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, δεν γίνεται αναφορά (εάν και θα έπρεπε) στα εκτιμώμενα έσοδα που θα έχει η «εταιρεία» (εκτός από την περίπτωση της Fraport στην οποία αναφέρεται ποσό 10 δις ευρώ έως το τέλος της σύμβασης) κατά την διάρκεια των ενενήντα εννέα ετών.

Στην προκειμένη περίπτωση, η ελληνική κυβέρνηση αντί να εκχωρήσει την δημόσια περιουσία για ενενήντα εννέα χρόνια στους δανειστές, θα μπορούσε να προσλάβει εταιρείες διεθνούς κύρους, προκειμένου να αναδιαρθρώσουν τις ΔΕΚΟ, με σκοπό την μετέπειτα πώληση αυτών ή να τις κάνουν κερδοφόρες, ή να προβούν στην εύρεση αγοραστή για όποια δημόσια ακίνητα αποφάσιζε να πουλήσει, ή ακόμη και να προέβαινε σε ανοικτό διεθνή διαγωνισμό, προκειμένου να πετύχει υψηλότερο τίμημα. Φυσικά, η πώληση κρατικής περιουσίας θα μπορούσε να γίνει με αποτιμήσεις ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, κι όχι ύφεσης στα τρέχοντα οικονομικά δεδομένα.

Το οξύμωρο

Μπορεί όμως το ελληνικό δημόσιο να είναι ο μοναδικός μέτοχος της «εταιρείας», όμως το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγεται και εποπτεύεται από το Εποπτικό Συμβούλιο, το οποίο «Αποτελείται από πέντε (5) μέλη με πενταετή θητεία τα οποία διορίζονται από τη Γενική Συνέλευση του μοναδικού μετόχου, σύμφωνα με τα κατωτέρω:

τρία (3) μέλη επιλέγονται από τον μοναδικό μέτοχο, κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας που ενεργούν από κοινού,

δύο (2) μέλη, μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου, επιλέγονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ενεργώντας από κοινού, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Υπουργού Οικονομικών».

Δηλαδή, ενώ το ελληνικό δημόσιο είναι ο μοναδικός μέτοχος, δεν λαμβάνει ανεξάρτητες αποφάσεις στην επιλογή των μελών του εποπτικού συμβουλίου, αλλά η όποια απόφαση θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Για τόση ανεξαρτησία μιλάμε! Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, βασικός μέτοχος να μην επιλέγει τα μέλη της αρεσκείας του, αλλά αυτό να γίνεται κατόπιν της σύμφωνης γνώμης τρίτου, ο οποίος μάλιστα δεν συμμετέχει καν στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας!

Αξίζει να σημειωθεί εδώ, ότι το μετοχικό κεφάλαιο της «εταιρείας» ανέρχεται στα €40 εκατ., και καλύπτεται εξολοκλήρου από την Ελληνική Κυβέρνηση, και καταβάλλεται σε μετρητά.

Οικονομικά στοιχεία

Ας πάμε όμως να δούμε και τις οικονομικές επιδόσεις της «εταιρείας», σημειώνοντας όμως, ότι λόγω της πρόσφατης σύστασης της δεν έχει να επιδείξει κάποιο ιδιαίτερο οικονομικό αποτέλεσμα.

Το σύνολο των περιουσιακών της στοιχείων ανέρχεται στα €1,28 δισ., με τον κύκλο εργασιών να διαμορφώνεται στο πρώτο εξάμηνο του 2017 στα €30,94 εκατ., με τα καθαρά κέρδη (τα οποία πηγαίνουν στο ελληνικό δημόσιο) να διαμορφώνονται στα €7,35 εκατ.

«Πρωτοφανείς» κίνδυνοι

Παρότι η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ως ειδική μορφή εταιρείας που λειτουργεί προς όφελος του ελληνικού δημοσίου, είναι εκτεθειμένη και σε «ειδικούς» κινδύνους, δηλαδή: «Ο Όμιλος υπό την παρούσα δομή του εκτίθεται σε περιορισμένο φάσμα χρηματοοικονομικών κινδύνων. Οι συνήθεις κίνδυνοι στους οποίους θεωρητικά υπάγεται, είναι κίνδυνοι αγοράς (συναλλαγματικός κίνδυνος, επιτόκιο, τιμές αγοράς), πιστωτικός κίνδυνος και κίνδυνος ρευστότητας». Ουσιαστικά δεν υπόκειται στους κινδύνους όπως κάθε ελληνική εταιρεία, καθώς αυτοί εξαλείφονται τόσο από το ελληνικό δημόσιο, όσο και από τους δανειστές.

Οι ουσιαστικοί κίνδυνοι για την «εταιρεία» είναι πρωτοφανείς τόσο για τα ελληνικά, όσο και για τα παγκόσμια δεδομένα, καθώς σύμφωνα με αυτούς: «Ο κίνδυνος εφαρμογής θεσμικών απαιτήσεων αφορά την αβεβαιότητα η εταιρεία να μην εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, όπως περιγράφονται στη σχετική νομοθεσία ή σε μεταγενέστερες τροποποιήσεις της. Η αποτελεσματική διαχείριση του συγκεκριμένου κινδύνου περιλαμβάνει τον επαρκή συντονισμό μεταξύ εταιρείας και μετόχου, όπως επίσης, την στοχοθεσία και αποτελεσματική παρακολούθηση των στρατηγικών κατευθύνσεων. Η Εταιρεία σχεδιάζει πολιτικές, διαδικασίες και έχει εποπτικούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου κινδύνου».

Ποιοι πραγματικά είναι οι κίνδυνοι εφαρμογής θεσμικών απαιτήσεων; Μήπως κάποια μελλοντική ακύρωση των συμβάσεων; Πώς είναι δυνατόν στην έκθεση αποτελεσμάτων της εταιρείας να γίνεται αναφορά στον επαρκή συντονισμό μεταξύ αυτής και του μετόχου (ελληνικό δημόσιο); Η εταιρεία δεν λειτουργεί προς το όφελος του μετόχου; Τέλος, για πιο λόγο δεν αναφέρονται οι πολιτικές που σχεδιάζει η εταιρεία, όπως και οι εποπτικοί μηχανισμοί, για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου κινδύνου;

«Ο κίνδυνος ως προς την δημόσια εικόνα αφορά την αβεβαιότητα ορθής και έγκαιρης παρακολούθησης αυτής με αποτέλεσμα η κοινή γνώμη να αντιλαμβάνεται την εταιρεία ως υπεύθυνη για αρνητικά γεγονότα του τομέα όπου δραστηριοποιείται. Η αποτελεσματική διαχείριση του κινδύνου περιλαμβάνει την κατανομή επαρκών ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων, την αποτελεσματική παρακολούθηση των τάσεων σχετικά με την εικόνα της εταιρείας και την εποικοδομητική συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς».

Για πιο λόγο η εταιρεία θέτει ανάμεσα στους κινδύνους την δημόσια εικόνα της ως προς την κοινή γνώμη, όπως και πια είναι αυτά τα αρνητικά γεγονότα του τομέα όπου δραστηριοποιείται; Από την στιγμή που η «εταιρεία» λειτουργεί βάση νομιμότητας, τουλάχιστον οι παραπάνω κίνδυνοι δεν αναφέρονται καν στους κινδύνους που αναμένεται να αντιμετωπίσει ή αντιμετωπίζει.

Συμπέρασμα

Όπως εύλογα μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας από τα παραπάνω, τόσο ο σκοπός, όσο και ο τρόπος λειτουργίας της «εταιρείας» τίθενται υπό αμφισβήτηση, καθώς δεν αναφέρεται ούτε το μακροπρόθεσμο όφελος του ελληνικού δημοσίου από την εκχώρηση ενενήντα ετών της δημόσιας περιουσίας, αλλά ούτε και η νομιμότητα του τρόπου λειτουργίας, καθώς ξεκάθαρα στους κινδύνους αναφέρεται τόσο η κοινή γνώμη, όσο και η εφαρμογή θεσμικών απαιτήσεων. Ποιος είπε, ότι η λήξη των μνημονίων οδηγεί στην ανεξαρτησία της χώρας;

  Θεόδωρος Σεμερτζίδης

28/1/2018
Σκίτσο του Κ. Γρηγοριάδη
 Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger.
 Στο αρχικό  πρωτότυπο κείμενο  παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.