Ο Σουλτάνος παριστάνει τον ανώτατο δικαστή.



Θυμωμένος και απογοητευμένος, ο Τούρκος Σουλτάνος χωρίς να φορά την στολή του δικαστή δεν περίμενε περισσότερες από έξι ώρες για να απαντήσει: «Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν μας περιορίζουν καθόλου. Θα αντεπιτεθούμε και θα τελειώσουμε επιτέλους με αυτή την δουλειά».

Ο Ντάνιελ Χόλτγκεν, εκπρόσωπος του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν παρέλειψε να αντιδράσει σε αυτές τις έντονες δηλώσεις, λέγοντας ότι σύμφωνα με το άρθρο 46 της Σύμβασης, οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για όλα τα κράτη-μέλη.

Την ίδια ημέρα, την Τρίτη 20 Νοεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Στρασβούργο είχε ανακοινώσει την απόφασή του για την υπόθεση «Ντεμιρτάς εναντίον Τουρκίας». Σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση το Δικαστήριο καταδίκασε την Τουρκία και ζήτησε την απελευθέρωση του πρώην συμπροέδρου του HDP (του κουρδικού και αριστερού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, που διαθέτει 67 στις 600 έδρες στο Κοινοβούλιο).

Σημαντική καινοτομία: Το Δικαστήριο για πρώτη φορά καταδίκασε την Τουρκία για παραβίαση του άρθρου 18 της Σύμβασης. «Αυτό πάει να πει ότι το Δικαστήριο έκρινε ότι η τουρκική δικαιοσύνη δεν είναι ανεξάρτητη και ότι ελέγχεται από την εκτελεστική εξουσία», εξήγησαν Τούρκοι αλλά και ξένοι δικαστές.


Ο Ντεμιρτάς, 45 ετών, καταρτισμένος δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του παραρτήματος του Ντιγιαρμπακίρ της Ένωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, συνελήφθη στις 4 Νοέμβρη του 2016. Εκείνη την περίοδο ήταν βουλευτής και συμπρόεδρος του HDP. Ο Ντεμιρτάς, ο πλέον ισχυρός και δημοφιλής αντίπαλος του Ερντογάν, κατηγορήθηκε ότι έκανε προπαγάνδα για τρομοκρατικές και αποσχιστικές ομάδες. Δικάστηκε βάσει μιας προεκλογικής του ομιλίας του 2013. Δικάζεται επίσης για πολλές άλλες υποθέσεις, για τις οποίες οι εισαγγελείς ζητούν μέχρι και 142 χρόνια φυλάκισης.

Οι δικηγόροι του προσέφυγαν το 2016 στο ΕΔΑΔ, καταγγέλλοντας παραβίαση από την Τουρκία θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών που προστατεύονται από την Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ανάμεσα στα οποία ήταν το δικαίωμα στην ελευθερία και στην ασφάλεια, το δικαίωμα σε δίκη εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και το δικαίωμα σε ελεύθερες εκλογές.

Η Άγκυρα, εκ των ιδρυτικών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπογράφοντας την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναγνώρισε την δικαιοδοσία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου ήδη από το 1987. Ο Ντεμιρτάς θα έπρεπε κανονικά, θεωρητικά και νομικά να απελευθερωθεί παρά την διαφωνία του Ερντογάν. Αλλά η Τουρκία πλέον δεν είναι, σύμφωνα με την πλειοψηφία των τοπικών και διεθνών αναλυτών, ούτε μια κανονική χώρα ούτε ένα κράτος δικαίου, αλλά μια χώρα που αψηφά την νομική θεωρία και πρακτική.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι τα κυβερνητικά ΜΜΕ δεν δημοσίευσαν όπως θα έπρεπε την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Κανείς νομικός ή ειδικός της κυβέρνησης δεν τόλμησε να επικρίνει την απόφαση του Δικαστηρίου.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, δεν είναι παρά ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, οπότε δεν είναι ο παραλήπτης της απόφασης του ΕΔΑΔ. Αυτή η απόφαση απευθύνεται στο τουρκικό δικαστήριο που αποφάσισε να συλλάβει τον Ντεμιρτάς. Με την αντίδρασή του, ο Ερντογάν παραδέχθηκε δημοσίως ότι η Δικαιοσύνη στην Τουρκία δεν είναι ανεξάρτητη και ότι εξαρτάται από τον ίδιο. Τρεις όροι της δήλωσής του αξίζουν εμβάθυνσης: «Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν μας περιορίζουν καθόλου. Θα αντεπιτεθούμε και θα τελειώσουμε επιτέλους με αυτή την δουλειά».

Η Άγκυρα είχε ως σήμερα -αν και κάποιες φορές με μεγάλη καθυστέρηση- εφαρμόσει τις αποφάσεις του Δικαστηρίου και πληρώσει τα πρόστιμα. Η αντεπίθεση, όρος πολεμικός, καταδεικνύει την αντίληψη του Σουλτάνου για την Δικαιοσύνη: Το Δικαστήριο είναι σε πόλεμο με την Τουρκία, πιστεύει ο Ερντογάν.  Τέλος, η λέξη «δουλειά» δεν είναι και τόσο ενδεδειγμένη όταν πρόκειται για την φυλάκιση του ηγέτη ενός κόμματος της αντιπολίτευσης. Επιπλέον η φράση «να τελειώνουμε επιτέλους με αυτή την δουλειά» είναι περισσότερο κάτι που θα έβρισκε κανείς στο λεξιλόγιο της τουρκικής μαφίας.

Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης αντέδρασε αμέσως: Η τουρκική λίρα, ήδη σε ελεύθερη πτώση συγκριτικά με το αμερικανικό δολάριο και το ευρώ, είδε την απώλεια της αξίας της να επιταχύνεται. «Η Άγκυρα κόβει τους ήδη αδύναμους δεσμούς με την Ευρώπη;» ρωτούν οι σχολιαστές και οι άνθρωποι στο δρόμο.

Ραγκίπ Ντουράν* 
* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, 
καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr, τις εξελίξεις στη Τουρκία.

25/11/2018