Στρατηγικός διάλογος με υψηλές προσδοκίες ανάμεσα σε Ελλάδα και ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Η Ελλάδα ενδιαφέρεται για δυο φρεγάτες κλάσης Adelaide, SM-2
στο Αιγαίο και η ναυαρχίδα που ανέφερε ο Καμμένος.
(2) Οι Αμερικανοί ξανάρχονται.
Αυτή την περίοδο γίνεται προσπάθεια εξεύρεσης πόρων –περίπου 300 εκατ. ευρώ– για την αγορά δύο παλαιών φρεγατών, της «Melbourne» και της «Newcastle» (φωτ.), του βασιλικού ναυτικού της Αυστραλίας.
Στρατηγικός διάλογος με υψηλές προσδοκίες
ανάμεσα σε Ελλάδα και ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον.
Την ερχόμενη Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία, ανάμεσα σε σειρά θεμάτων, θα πραγματεύεται το επόμενο, πολυετές δημοσιονομικό πλάνο της, εν μέσω μάλιστα Brexit. Την ίδια στιγμή, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στην Ουάσιγκτον, θα εγκαινιάζεται ο στρατηγικός διάλογος Ελλάδας και ΗΠΑ σε μια συγκυρία κατά την οποία και οι δύο πλευρές έχουν αναπτύξει αρκετές προσδοκίες.
Φαίνεται ότι την Πέμπτη, μετά την ολοκλήρωση του στρατηγικού διαλόγου, αναμένεται να γίνουν ορισμένες ανακοινώσεις που θα προωθούν τη σχέση των χωρών έτι περαιτέρω. Η άμυνα, η ασφάλεια και η ενέργεια, αλλά κυρίως η συναντίληψη ανάμεσα σε Αθήνα και Ουάσιγκτον για την κατάσταση στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, αποτελούν τα πλέον βασικά σημεία των ανακοινώσεων που θα γίνουν. Πριν από λίγες ημέρες βρέθηκε στην Ελλάδα η βοηθός υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Ελίζαμπεθ Νόιμαν, η επίσκεψη της οποίας συνδεόταν άμεσα με σημαντικά σημεία της προετοιμασίας του στρατηγικού διαλόγου. Σε διαφορετικό επίπεδο έχουν προηγηθεί ήδη αρκετές διαβουλεύσεις, προκειμένου την Πέμπτη ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και ο υφυπουργός Γουές Μίτσελ, από τη μια πλευρά, με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Κατρούγκαλο και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Ευάγγελο Αποστολάκη (και πολλούς άλλους αξιωματούχους), από την άλλη, να φθάσουν στο επιθυμητό σημείο.
Η συνέχεια στην Αθήνα
Οι δύο πλευρές έχουν ήδη συμφωνήσει ότι ο στρατηγικός διάλογος θα επαναληφθεί το 2019 στην Αθήνα. Ενδιαμέσως, εκπρόσωποι των δύο χωρών θα συναντηθούν για συγκεκριμένα θέματα. Διπλωματικές πηγές περιέγραφαν τη διαδικασία ως εξέλιξη ιστορικής σημασίας τόσο για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις όσο και για τις προοπτικές εμβάθυνσής τους στο μέλλον. Ως θεματικοί άξονες έχουν οριστεί η περιφερειακή συνεργασία, η άμυνα και η ασφάλεια, η ενέργεια και η σχέση μεταξύ των λαών. Για την ελληνική πλευρά στο τραπέζι των συζητήσεων έχει ιδιαίτερη βαρύτητα η συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και οι τριμερείς. Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν πολιτικά αλλά και ουσιαστικά (στους τομείς ενέργειας, άμυνας και τεχνολογίας) την τριμερή Ελλάδας, Κυπριακής Δημοκρατίας και Ισραήλ, με ημερομηνία εκκίνησης τη συνάντηση σε επίπεδο κορυφής στην Ιερουσαλήμ στις 20 Δεκεμβρίου. Η επιτυχία της ΔΕΘ, η συνεργασία στον πολιτισμό αλλά και η ενέργεια αναμένεται να αποτελέσουν χωριστό κομμάτι του στρατηγικού διαλόγου. Ως προς την ενέργεια η Αθήνα θα στηριχθεί στα βήματα ενίσχυσης της περιφερειακής διασυνδεσιμότητας, με παραδείγματα τους τερματικούς σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη και τους αγωγούς ΤΑΡ και IGB.
Η διακηρυγμένη από την Ουάσιγκτον, σε κάθε τόνο, περιγραφή της Ελλάδας ως μοχλού ο οποίος θα κρατήσει την Τουρκία αγκιστρωμένη στο δυτικό σύστημα ασφαλείας εξηγεί σε σημαντικό βαθμό την ανάληψη όλων αυτών των πρωτοβουλιών. Η ανάδειξη της Ανατολικής Μεσογείου σε σημείο δράσης και εστίασης για την αμερικανική εξωτερική πολιτική και η επένδυση στην περιοχή λόγω των ενεργειακών πόρων της λεκάνης, αλλά και της κομβικής θέσης της στη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας που τα τελευταία χρόνια διαμορφώνεται στην Ουάσιγκτον, έχουν φέρει την Ελλάδα εκ των πραγμάτων στο επίκεντρο. Η στρατηγική θέση της βάσης της Σούδας, που έχει αναδειχθεί όσο ποτέ, η ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων σε αρκετές μονάδες ανά την Ελλάδα και το ενδιαφέρον που έχουν επιδείξει εσχάτως οι ΗΠΑ για βιομηχανικές μονάδες (π.χ. ναυπηγεία) είναι ενδείξεις του ανανεωμένου και πολύ έντονου ενδιαφέροντος των ΗΠΑ.
Για την Αθήνα, βεβαίως, η πλέον σημαντική πρόκληση είναι η εξασφάλιση στρατηγικών ανταλλαγμάτων. Η Τουρκία διατηρεί το «casus belli» στο Αιγαίο, ενώ, πρακτικά, έχει ρίξει όλο το στρατηγικό βάρος της στην Ανατολική Μεσόγειο, με σκοπό να διεκδικήσει υδρογονάνθρακες αλλά και μια αυξημένη ζώνη επιρροής, χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης, μεταξύ άλλων, το ψευδοκράτος και τη δυνατότητα παρέμβασης που της παρέχει η παρουσία στην Κύπρο. Εν ολίγοις, για την Αθήνα οι στρατιωτικές συνεκπαιδεύσεις στην Ελλάδα και η αριθμητική αλλά και ποιοτική αύξηση των συμμετοχών στις αποστολές του ΝΑΤΟ στην περιοχή αποτελούν μεν σημαντική ένδειξη, αδυνατούν δε να απαντήσουν στις πραγματικές προκλήσεις που αφορούν τις ανησυχίες εθνικής ασφαλείας της.
Οι Τούρκοι σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι επιλέγουν μια τακτική απόλυτα ελεγχόμενης έντασης, με σκοπό απλώς να επεκτείνουν την επιρροή τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Εμπειροι παρατηρητές ανέφεραν ότι πρακτικά αυτή την περίοδο χρησιμοποιούν το Αιγαίο για να εκπαιδεύσουν νέους πιλότους, κάτι που προκύπτει από τον ασυνήθιστα αυξημένο αριθμό εικονικών αερομαχιών πάνω από το αρχιπέλαγος. Αντιθέτως, στην Ανατολική Μεσόγειο η τουρκική παρουσία είναι σταθερή, κάτι που εκ των πραγμάτων διευρύνει πολύ τα όρια δραστηριοποίησης και για το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό (Π.Ν.), όταν, βεβαίως, μιλάμε για περιοχές ευθύνης της Αθήνας όπως το Καστελλόριζο και η υφαλοκρηπίδα.
Οι δυσκολίες στο Π.Ν.
Οι εξαγγελίες, ανήμερα την εορτή του Αγίου Νικολάου, του Πάνου Καμμένου περί δημιουργίας ειδικού λογαριασμού για την ενίσχυση του Π.Ν. με φρεγάτες, πέρα από τον προφανή επικοινωνιακό χαρακτήρα, προδίδει και τις ουσιαστικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο πλέον σημαντικός κλάδος των Ενόπλων Δυνάμεων για την υποστήριξη των γενικότερων σχεδίων της Αθήνας που αφορούν την παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο και στις διεθνείς αποστολές. Τα εξοπλιστικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη παρουσιάζουν, δει δε χρημάτων, σημαντικές καθυστερήσεις –δύο τελευταίες πυραυλάκατοι (6 και 7) τύπου Ρουσέν και η παράδοση του πρώτου αναβαθμισμένου αεροσκάφους ναυτικής συνεργασίας P-3 Orion)–, ενώ το πλέον βασικό ζήτημα, η προμήθεια μεγάλων μονάδων, παραμένει δυσεπίλυτο. Αυτή την περίοδο γίνεται μια προσπάθεια εξεύρεσης πόρων για την αγορά δύο παλαιών φρεγατών τύπου Oliver Hazard Perry του βασιλικού ναυτικού της Αυστραλίας (HMAS «Melbourne» και HMAS «Newcastle») που, πρακτικά, τις βγάζει στο σφυρί. Το κόστος για την απόκτηση των συγκεκριμένων πλοίων αγγίζει περίπου τα 300 εκατ. ευρώ και αν τελικά προχωρήσει μια τέτοια κίνηση, θα στοχεύει στη χρήση αυτών των παλαιών, αμερικανικής κατασκευής, φρεγατών ως πλοίων που θα σηκώνουν μέρος των υποχρεώσεων του Π.Ν. σε αποστολές εσωτερικού. Η Τουρκία διαθέτει ήδη οκτώ φρεγάτες αυτού του τύπου και, παρότι εκπονεί η ίδια σημαντικό ναυπηγικό πρόγραμμα, φέρεται να ενδιαφέρεται για την αγορά και των δύο συγκεκριμένων αυστραλιανών πλοίων. Από τις πλέον ενδιαφέρουσες εξελίξεις στο συγκεκριμένο πεδίο είναι η επιλογή της Ελλάδας ως επικεφαλής (leading nation) σε ένα πρόγραμμα της PESCO που έχει στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος παρακολούθησης της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και της Μαύρης Θάλασσας, με την ανάπτυξη επίγειων ραντάρ, drones και μη επανδρωμένων θαλάσσιων σκαφών. Το πρόγραμμα θα έχει χρηματοδότηση από την Ε.Ε. και ήδη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον γαλλικών εταιρειών. Σε γενικές γραμμές οι Γάλλοι είναι αρκετά ενεργοί, καθώς, όπως είναι γνωστό, έχουν καταθέσει και προσφορά για την προμήθεια φρεγατών από το Π.Ν.
Η άσκηση, οι ΑΟΖ και η Τουρκία
Τα αντανακλαστικά των Τούρκων για το status quo, όπως αυτό αποτυπώνεται και είναι ευρέως αποδεκτό στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, και αυτό προκύπτει ακόμα και σε ασκήσεις επί χάρτου. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που καταγράφηκε πριν από λίγες ημέρες, στο πλαίσιο της τεχνικής άσκησης επί χάρτου «Dynamic Master ’18» που πραγματοποιήθηκε υπό τον συντονισμό της Ναυτικής Διοίκησης του ΝΑΤΟ (στο Νόρθγουντ της Βρετανίας), με σκοπό την εκπαίδευση των συμμαχικών Πολεμικών Ναυτικών για την πλοήγηση και συμπεριφορά σε περιοχές με έντονη παρουσία εμπορικών πλοίων. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, σε μια τεχνική άσκηση χρησιμοποιήθηκε ένας χάρτης του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου, όπου περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, χαράξεις των ορίων των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες παρουσίαζαν μια εικόνα πολύ διαφορετική από αυτή που αποδέχεται η Τουρκία. Σε γενικές γραμμές οι ΑΟΖ διαγράφονταν περίπου όπως τις αντιλαμβάνονται όλα τα υπόλοιπα κράτη, παρότι δεν έχουν ακόμα διακηρυχθεί. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η ανάδειξη του συγκεκριμένου χάρτη, που προφανώς δεν χρησιμοποιήθηκε εσκεμμένα, προκάλεσε την αντίδραση των Τούρκων σε ανώτατο στρατιωτικό επίπεδο, με διαμαρτυρίες οι οποίες δεν περιορίστηκαν στην Αγγλία αλλά έφθασαν μέχρι την Ανώτατη Συμμαχική Διοίκηση στη Μονς του Βελγίου. Η άσκηση, πάντως, ολοκληρώθηκε δίχως προβλήματα την Παρασκευή, τόσο στο Νόρθγουντ όσο και στα κράτη-μέλη της Συμμαχίας που συμμετείχαν εξ αποστάσεως. Ωστόσο οι Τούρκοι αποσύρθηκαν από το συγκεκριμένο σκέλος της άσκησης προκειμένου να εκδηλώσουν τη διαφωνία τους με τις απεικονιζόμενες θαλάσσιες ζώνες. Η τουρκική αντίδραση σε μια άσκηση επί χάρτου, δίχως επιχειρησιακό χαρακτήρα, είναι ένδειξη των δυσκολιών που υφίστανται, αλλά και της συντονισμένης προσπάθειας της Αγκυρας να προβάλει ακόμα και σε συμμαχικό επίπεδο την άποψή της.
10/12/2018
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
HMS Newcastle (FFG 06) photo by Photographer’s Mate 2nd Class
Dennis C. Cantrell (RELEASED)
Dennis C. Cantrell (RELEASED)
1.α.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Η Ελλάδα ενδιαφέρεται για δυο φρεγάτες κλάσης Adelaide, SM-2 στο Αιγαίο και η ναυαρχίδα που ανέφερε ο Καμμένος.
Η επιβεβαίωση δεν άργησε, ήρθε χτες από την Καθημερινή και τον έγκυρο συντάκτη Βασίλη Νέδο. Όταν η ιστοσελίδα μας στις 8 Σεπτεμβρίου είχε για πρώτη φορά αναφερθεί σε μεταχειρισμένες φρεγάτες από την Γαλλία (LaFayette) και Αυστραλία (Adelaide), τότε πολλοί φίλοι μας είχαν εκπλαγεί, και δεν ήταν λίγοι αυτοί που μας κούνησαν και το δακτυλο. Σε αρκετούς δεν μπορούσε να χωρέσει η σκέψη πως το Ναυτικό θα αγόραζε κάτι άλλο εκτός από γερμανικά ή ολλανδικά πλοία. Προφανώς είχαν ξεχάσει πως την ιστορία το ΠΝ την έχει γράψει με ότι πλοίο είχε στην διάθεσή του, όχι μόνο με πλοία από Γερμανία και Ολλανδία.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Η Ελλάδα ενδιαφέρεται για δυο φρεγάτες κλάσης Adelaide, SM-2 στο Αιγαίο και η ναυαρχίδα που ανέφερε ο Καμμένος.
Η επιβεβαίωση δεν άργησε, ήρθε χτες από την Καθημερινή και τον έγκυρο συντάκτη Βασίλη Νέδο. Όταν η ιστοσελίδα μας στις 8 Σεπτεμβρίου είχε για πρώτη φορά αναφερθεί σε μεταχειρισμένες φρεγάτες από την Γαλλία (LaFayette) και Αυστραλία (Adelaide), τότε πολλοί φίλοι μας είχαν εκπλαγεί, και δεν ήταν λίγοι αυτοί που μας κούνησαν και το δακτυλο. Σε αρκετούς δεν μπορούσε να χωρέσει η σκέψη πως το Ναυτικό θα αγόραζε κάτι άλλο εκτός από γερμανικά ή ολλανδικά πλοία. Προφανώς είχαν ξεχάσει πως την ιστορία το ΠΝ την έχει γράψει με ότι πλοίο είχε στην διάθεσή του, όχι μόνο με πλοία από Γερμανία και Ολλανδία.
Αφήνοντας στην άκρη τις LaFayette (που θεωρητικά οι Γάλλοι δεν τις αποδεσμεύουν, αλλά δεν ξέρουμε πως θα πράξουν στο μέλλον αν δουν πως το ΠΝ «γλυκοκοιτάει» και άλλες λύσεις), ας παραδεχτούμε όλοι πως μέχρι την παράδοση της πρώτης ελληνικής Belh@rra, το 2023, και την πλήρη αποδοχή της σε υπηρεσία, περίπου το 2025 μεσολαβούν 6 χρόνια, ενώ η δεύτερη θα έρθει τουλάχιστον 3 χρόνια μετά την πρώτη! Συνεπώς, θα πρέπει να κρατήσουμε σε υπηρεσία τις μη εκσυγχρονισμένες Kortenaer, που το πιθανότερο είναι να έχουν αχρηστευτεί πολύ νωρίτερα. Συνεπώς απαιτείται μια «ενδιάμεση λύση».
Ταυτόχρονα, το ΠΝ δεν πρέπει απλά να προστατεύσει το Αιγαίο, αλλά για πρώτη φορά στην ιστορία του θα πρέπει να πολεμήσει στην ανοιχτή θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου. Εκεί θα παίξουν ρόλο όχι οι επιτυχημένες τακτικές που έχει αναπτύξει για το κλειστό και επικίνδυνο Αιγαίο, αλλά «ωκεάνιες» τακτικές, που απαιτούν ισχυρά sonar και ικανότητα αεράμυνας περιοχής. Αν βγάλεις S ή ΜΕΚΟ στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης-Καρπάθου-Κύπρου, όσο και να προσπαθήσει η ΠΑ, οι μονάδες του Στόλου θα υποστούν σύντομα επιθέσεις κορεσμού από την ΤΗΚ. Και οι περισσότεροι γνωρίζουμε που τελειώνουν οι δυνατότητες των Μονάδων του ΠΝ.
HMAS Melbourne ενώ βάλλει έναν Standard Missile 2 στην άσκηση RIMPAC 18
Μέσα στο Αιγαίο, το ΠΝ θα επιχειρεί υπό την ομπρέλα της ΠΑ, των επάκτιων πυροβολαρχιών Exocet, μαζί με πυραυλακάτους, με αντιαεροπορικούς Patriot, HAWK, SA-8 κοκ. Η τύχη του Τουρκικού Ναυτικού θα τελειώσει λίγο μετά την έξοδό του από τους Ναυστάθμους. Η Ανατολική Μεσόγειος είναι λίγο διαφορετική. Εκεί το ΠΝ ίσως να είναι τελείως μόνο του. Εκεί χρειάζεται αεράμυνα περιοχής, κι εκεί θα δοθεί η μάχη της ΑΟΖ μας. Αν τώρα μείνουμε χωρίς πλοία, καλύτερα να το πάρουμε απόφαση όταν πηγαίνουμε στην Γαύδο, πως θα μας ελέγχει τουρκική κανονιοφόρος που θα βρίσκεται εντός «τουρκικής» ΑΟΖ…
Όπως γράφει η Καθημερινή, η Ελλάδα ενδιαφέρεται για τις δυο τελευταίες αξιόμαχες Adelaide Class φρεγάτες του Βασιλικού Αυστραλιανού Ναυτικού. Τα πλοία, που συμπλήρωσαν 25ετία (ή κοντεύουν να συμπληρώσουν) και παραμένουν σε υπηρεσία είναι τα HMAS Melbourne (FFG 05) και HMAS Newcastle (FFG 06). Αυτά είναι τα πλοία που πολλοί θεωρούσαν πως ενδιαφέρουν τους Πολωνούς, αλλά τελικά ήταν απλά φήμες.
Τα πλοία αυτά έχουν υποστεί σημαντικό εκσυγχρονισμό, και ο εκτοξευτής Mk13 μπορεί να βάλλει πυραύλους Standard SM-2MR (μαζί με τους RGM-84 Harpoon), ενώ έχει τοποθετηθεί και 8πλός εκτοξευτής Mk41 για 32 συνολικά πυραύλους ESSM! Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, που ονομάστηκε SEA 1390, ήταν καταλυτικό για την πολεμική ισχύ των πλοίων.
Tο εκτόπισμα του πλοίου αυξήθηκε από τους 4100 στους 4200 τόνους, ενώ τοποθετήθηκαν νέες γεννήτριες diesel και νέοι solid state 400 Hz static frequency converters για καλύτερη και πιο αξιόπιστη ηλεκτρική ισχύ. Τα πλοία έλαβαν ένα νέο ΣΕΠ (FFG Naval Combat Data System, NCDS) καθώς και το Australian Distributed Architecture Combat System (ADACS), που βασίζεται σε κονσόλες Q70, και κάνει χρήση ενός δικτύου Local Area Network (LAN) για την διανομή των δεδομένων και τακτικής εικόνας στους σταθμούς μάχης. Τοποθετήθηκε σύστημα Link-16 που συμπλήρωσε το παλαιότερο Link-11 ενώ το ραντάρ ελέγχου πυρός του πυροβόλου αναβαθμίστηκε από Mk92 Mod 2 σε Mod 12.
Το ραντάρ AN/SPS-49v4 αναβαθμίστηκε σε AN/SPS-49Av1MPU, ενώ το ραντάρ επιφανείας AN/SPS-55 βελτιώθηκε. Επίσης το δεύτερο Mk92 Fire Control System για τους πυραύλους πήγε από MOD 2 σε MOD 12, το οποίο περιλαμβάνει και αναβαθμίσεις του γνωστού Separate Target Illumination Radar (STIR).
Τοποθετήθηκε IRST Radamec 2500 EOTS αν και οι Αυστραλοί δεν έμειναν ικανοποιημένοι από την απόδοσή του. Τα σόναρ AN/SQS-56 και MULLOKA αφαιρέθηκαν, και στην θέση τους μπήκε το Thompson (Thales) Spherion Medium Frequency Sonar το οποίο διασυνδέθηκε με το συρόμενο σόναρ ALBATROS προσφέροντας στην φρεγάτα μια μοναδική υποβρύχια εικόνα. Το παλιό ESM AN/SLQ-32v2 “Slick 32” αντικαταστάθηκε από συσκευές της Elbit (EA-2118) και της RAFAEL (C-Pearl).
Τα πλοία είναι εφοδιασμένα με ένα υπολογιστή PANORAMA που λαμβάνει δεδομένα από τα σόναρ Spherion και Albatross κι έτσι μπορεί να εντοπίζει παθητικά τις εισερχόμενες τορπίλες. Επίσης τα Darwin, Melbourne, και Newcastle είναι εφοδιασμένα με το ενεργό σύστημα αντιμετώπισης τορπιλών SLQ-25 Nixie.
Ο Mk13 GMLS είναι χωρητικότητας 40 πυραύλων, συνήθως 32 x SM2 και 8 x Harpoon. Το Mk41 μπορεί να μεταφέρει ως 32 RIM-162 Evolved Sea Sparrow αλλά επίσης μπορεί να βάλλει και SM-1/ SM-2. Οι SM-2 είναι οι SM-2 Block IIIAs με εμβέλεια 167 χιλιομέτρων. Τα πλοία φέρουν τορπίλες MU90 , το γνωστό 20mm Phalanx CIWS Block 1B, δυο πυργίσκους RAFAEL Mini-Typhoon 12.7mm καθώς και εκτοξευτές αναλωσίμων.
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως οι Adelaide είναι κατά πολύ ισχυρότερες και ικανότερες των MEKO200HN, τώρα ή μετά από τον ενδεχόμενο εκσυγχρονισμό των τελευταίων. Συνεπώς τα πλοία αυτά θα αναλάμβαναν λογικά επικεφαλής των ομάδων μάχης του ΠΝ, συγκεντρώνοντας τριγύρω τους ΜΕΚΟ200ΗΝ και εκσυγχρονισμένες Kortenaer. Θα ήταν αυτό που θα λέγαμε ναυαρχίδες των ομάδων των φρεγατών που συγκροτεί το ΠΝ. Σας θυμίζει κάτι αυτό;
Πολύ πρόσφατα, ο ΥΠΕΘΑ Πάνος Καμμένος είχε μιλήσει για ανάγκη νέων φρεγατών, που θα αναλάβουν θέση ναυαρχίδας του Στόλου, και θα χρησιμοποιηθούν για την αγορά τους χρήματα από εφοπλιστές αλλά και τον ελληνικό λαό. Συνήθως ο ΥΠΕΘΑ δεν μιλάει αν δεν έχει κάτι στο μυαλό του, και δική μας εκτίμηση είναι πως αυτή την φορά είχε στο μυαλό του τις Adelaide (ή και τις Adelaide). Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ μιλά για ένα κόστος 300 εκ ευρώ, αρκετά υψηλό για τα δεδομένα των πλοίων, που μάλλον δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, αλλά μπορεί εύκολα να καλυφθεί από Έλληνες πλοιοκτήτες. Συνεπώς, ή το ΠΝ κοιτά κι άλλα πλοία, ή στο πακέτο των Adelaide περιλαμβάνεται και η HMAS Darwin (για ανταλλακτικά), και όλος ο εξοπλισμός και, γιατί όχι, και ο οπλισμός. Τότε, το κόστος των 300 εκ ευρώ θα δικαιολογούνταν με κάποιον τρόπο, αφού θα περιελάμβανε ως 64 Standard SM-2 BlockIII, καθώς και αριθμό 64 ESSM BlockI/II.
HMAS Melbourne (FFG 05) (U.S. Navy photo
by Mineman 3rd Class Zachary S. Horvath/Released)
Τα πλοία έχουν πολλά κοινά σημεία με πλοία του ΠΝ (ESSM, Phalanx, LM2500, Nixie, OtoMelara, S-70 κλπ) ενώ η φιλοσοφία τους δεν είναι τελείως διαφορετική σε σχέση με τα όσα γνωρίζει το ΠΝ. Το κόστος είναι σε επίπεδα που θα μπορούσε να καλυφθεί από κάποιους εφοπλιστές, και κάποιον έρανο. Τα άλλα προγράμματα του ΠΝ έχουν ήδη «βρει» (;) χρηματοδότηση, δηλαδή οι FTI/Bleh@rra θα χρηματοδοτηθούν από τις επιστροφές ομολόγων, οι τορπίλες και ο εκσυγχρονισμός από τον τακτικό προϋπολογισμό, τα MH-60 από το πρόγραμμα των Ρ-3. Άρα υπάρχει σοβαρή πιθανότητα οι δηλώσεις του ΥΠΕΘΑ να μην ήταν κενού περιεχομένου.
Καθώς όπως πάλι έχει γράψει η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, το ΠΝ απέστειλε RFI για μεταχειρισμένα πλοία σε ΗΠΑ και Γαλλία. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο η αμερικανική πρόταση να περιλαμβάνει και παραχώρηση αριθμού φρεγατών Oliver Hazard Perry από τα αποθέματα του USN, ίσως με επανατοποθέτηση του Mk13 και λοιπών συστημάτων. Θυμίζουμε πως οι αμερικανικές Perry έχουν μετατραπεί σε OPV με ξήλωμα του Mk13 και τοποθέτηση ενός πυροβόλου 25 mm Bushmaster. Δεν μπορούμε λοιπόν να αποκλείσουμε πως πίσω από το ενδιαφέρον για τις Adelaide να κρύβονται οι Αμερικανοί καθώς θα καρπωθούν μεγαλύτερο κέρδος από την πώληση των όπλων.
HMAS Darwin (FFG 04) στην Talisman Saber 2011, (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 3rd Class Andrew Ryan Smith/Released)
Πιθανή αγορά σε υπηρεσία των Adelaide σημαίνει πως το ΠΝ μπαίνει απότομα και επιτυχημένα στην δυνατότητα αεράμυνας περιοχής με πυραύλους Standard SM-2 BlockIIIA, με ότι σημαίνει αυτό για την ισορροπία δυνάμεων. Έπισης μπορεί πλέον να δρα πιο αυτόνομα στην Ανατολική Μεσόγειο μακρυά από την προστατευτική ομπρέλα της ΠΑ.
Αν τελικά ισχύει, και το ΠΝ προχωρήσει σε αγορά των Adelaide, τότε μιλάμε για μια άνευ προηγουμένου ενίσχυση της αντιαεροπορικής και ανθυποβρυχιακής ικανότητας του ΠΝ, σε μια κρίσιμη περίοδο. Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει, είναι το γεγονός ότι η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ αναφέρει πως για τις Adelaide ενδιαφέρονται και οι Τούρκοι. Και θα ήταν ανόητοι αν δεν το έκαναν. Ποιος θα είναι ο πιο γρήγορος; Εμείς ή αυτοί;
Από Flight and Space - Δεκέμβριος 10, 2018
1.β.
ΑΠΟΨΗ: Adelaide στο Αιγαίο, τι καινούργιο θα φέρουν στο ΠΝ (απαντώντας και στο ερώτημα «τι να τα κάνουμε τα σαπάκια ρε φίλε»).
Όπως γράψαμε και προχτές, η εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ έγραψε για το ελληνικό ενδιαφέρον αγοράς των δυο τελευταίων επιχειρησιακών φρεγατών κλάσης Adelaide του Ναυτικού της Αυστραλίας. Καλώς ή κακώς, αυτά είναι τα μόνα διαθέσιμα μεταχειρισμένα πλοία στην Δύση, που θα μπορούσαν να προσφέρουν στο ΠΝ, ενώ ταυτόχρονα ελπίζουμε να προσφερθούν σε καλή τιμή από την Αυστραλία. Κοινώς, δεν πέφτουμε από τα σύννεφα όταν ακούμε για τις Adelaide, είναι οι μόνες άμεσα διαθέσιμες λύσεις, εκτός ίσως από τις πολύ παλιές πια O.H.Perry από το USN ή τις F-122 από το Γερμανικό Ναυτικό.
Πιστεύουμε ότι η ομιλία του ΥΠΕΘΑ, και η δημοσιοποίηση του ενδιαφέροντος δεν είναι τυχαία γεγονότα, και ελπίζουμε πως τελικά τα δυο πλοία θα αποκτήσουν ένα νέο λιμάνι στην Σαλαμίνα. Το θέμα είναι, τι έχουν προσφέρουν, και αν αξίζουν τελικά τον κόπο.
HMAS Newcastle στην Operation Manitou
HMA Ships Newcastle και Warramunga
Η κλάση Adelaide βασίζεται στην O.H.Perry, πλοία από την οποία παρέλαβε το Τουρκικό Ναυτικό, ενώ το ΠΝ τα απέρριψε και προτίμησε, ίσως όχι αδίκως, την παραλαβή επιπλέον Kortenaer. Το κακό είναι πως με την απόσυρση των Adams, χάθηκε η δυνατότητα χρήσης του SM-1, ενώ την ίδια στιγμή την απέκτηση το Τουρκικό Ναυτικό. Έτσι, το ΠΝ ξαναγύρισε στον Sea Sparrow, ενώ η έλευση του ESSM δεν βελτίωσε την κατάσταση.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ ΓΙΑ ΔΥΟ ΦΡΕΓΑΤΕΣ ΚΛΑΣΗΣ ADELAIDE, SM-2 ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ Η ΝΑΥΑΡΧΙΔΑ ΠΟΥ ΑΝΕΦΕΡΕ Ο ΚΑΜΜΕΝΟΣ
Οι Αυστραλοί έχουν να προστατεύσουν μια τεράστια περιοχή. Οι Adelaide ήταν γιαυτούς ο αντικαταστάτης των δικών τους Adams, και έλαβαν το απόθεμα των SM-1. Φυσικά ο πύραυλος δεν ικανοποίησε τους Αυστραλούς, γιαυτό κι πολύ σύντομα ξεκίνησαν μια διαδικασία εκσυγχρονισμού, με βελτιωμένο ΚΠΜ, εκτοξευτή Mk41 (για ESSM) και δυνατότητα βολής SM-2MR.
Τα πλοία στην σημερινή τους μορφή είναι κατά πολύ ικανότερα των αρχικών, και σίγουρα οι ικανότερες O.H.Perry σε υπηρεσία σήμερα. Καθώς μπαίνει σε υπηρεσία η νέα κλάση αντιτορπιλλικών Hobart, τα Adelaide είναι πλέον «περιττά», αλλά όχι άχρηστα. Επίσης μπήκαν σε υπηρεσία (τα δυο τελευταία πλοία) το 1992 και το 1993, συνεπώς έχουν την ίδια ηλικία με τις πρώτες ΜΕΚΟ200ΗΝ (για όσους τα θεωρούν «σαπάκια» και θέλουν Horizon ή Type 45 του κουτιού σε τιμή μηχανότρατας).
Για τον Standard SM-2MR, και ειδικά τις εκδόσεις BlockIIIA/B δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά. Ένα ικανότατο αντιαεροπορικό βλήμα, με ακτίνα δράσης που επαρκεί για την κατάρριψη αεροσκαφών φορέων όπλων stand off, πριν αυτά εξαπολύσουν το θανάσιμο φορτίο τους. Ένα όπλο απολύτως απαραίτητο για την προστασία των ομάδων μάχης του ΠΝ στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν θα πρέπει να δίνεται η «Μάχης» προστασίας της ΑΟΖ.
SPS-49 στο USS Abraham Lincoln (CVN 72). U.S. Navy
photo by MC3 Johndion Magsipoc (Released)
Τώρα, υπάρχει ένα κάποιο «πρόβλημα», γιατί οι Adelaide δεν είναι αυτό που λέμε το κλασικό πλοίο AAW, το πλοίο αεράμυνας που θα σηκώσει πάνω του το βάρος που θα σήκωνε για παράδειγμα ένα Arleigh Burke ή μια Horizon. Σίγουρα δεν είναι, και αυτό καταρχάς φαίνεται από την έλλειψη ενός ικανού solid state radar 3D. Το πλοίο δεν είναι φρεγάτα αεράμυνας, αλλά έχει κορυφαίες αντιαεροπορικές ικανότητες, χωρίς άλλες αντίστοιχες στα ναυτικά της περιοχής. Όχι, δεν έχει κάποιο AEGIS, ούτε και ένα Sea Fire 500, ούτε κάποιο άλλο state of the art 3D ραντάρ αεράμυνας. Στην θέση του βρίσκουμε ένα AN/SPS-49, ένα ραντάρ 2D. Μα καλά, υπάρχουν ακόμη ραντάρ 2D, και πλοία που ρίχνουν Standard SM-2MR BlockIIIA/B μόνο με ραντάρ 2D. Προφανώς και υπάρχουν. Εξηγούμαστε.
Ο Electronics Technician 1st Class Joshua Seabourn ενώ ελέγχει το AN/SPS-49 του καταδρομικού USS Monterey (CG 61). (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 3rd Class Billy Ho/Released)
Το AN/SPS-49Av1MPU δεν είναι ένα απλό ραντάρ 2D, είναι το τελευταίο και καλύτερο μοντέλο της σειράς AN/SPS-49. Η τελευταία έχει εγκατασταθεί σε πάνω από 100 πλοία του Αμερικανικού (κι όχι μόνο) Ναυτικού, ενώ τα ραντάρ μπορούν να λειτουργούν στην «δύσκολη» συχνότητα 902-928 MHz, που θεωρείται ιδανική για μικρούς στόχους που πετούν πολύ κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας (όπως τα σοβιετικά βομβαρδιστικά και τα οι αντιπλοϊκοί πύραυλοι). Παρά το γεγονός ότι η συχνότητα αυτή έχει και εμπορική χρήση, εντούτοις οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να αντικαταστήσουν τα εν λόγω συστήματα. Οι δε Αυστραλοί είναι τόσο ικανοποιημένοι μαζί τους που τα έχουν τοποθετήσει και στις ANZAC.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΠΝ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ ΜΕ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΕΣ ΦΡΕΓΑΤΕΣ ΑΜΕΣΑ; ADELAIDE ΚΑΙ LAFAYETTE ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΛΥΣΕΙΣ;
To AN/SPS-49Av1MPU προέρχεται από εκσυγχρονισμό του βασικού AN/SPS-49 που έφεραν οι φρεγάτες, και έχει ενσωματώσει όλες τις αλλαγές της σειράς. Πέρα από την πραγματικά τεράστια ακτίνα δράσης (475+ χιλιόμετρα), το μοντέλο AN/SPS-49Av1MPU μπορεί να εκπέμψει και σε μέρες PRF, δίνοντας πλέον ακόμη σαφέστερα δεδομένα, ενώ επίσης δίνει δεδομένα ταχύτητας στόχου. Το μόνο που δεν δίνει είναι το ύψος πτήσης, κάτι που μπορεί να το κάνει το Mk92 (STIR). Το τελευταίο συνεργάζεται αρμονικά με AN/SPS-49Av1MPU για την καθοδήγηση των SM-2MR BlockIIIA εναντίον των στόχων.
Ο Electronics Technician 2nd Class Matthew Leska ενώ ελέγχει το AN/SPS-49 του καταδρομικού USS Monterey (CG 61) (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 3rd Class Billy Ho/Released)
Τώρα, υπάρχει μια ας πούμε ένσταση για το πόσους πυραύλους μπορεί να χρησιμοποιήσει ταυτόχρονα το πλοίο απέναντι σε εισερχόμενους στόχους. Το πλοίο διαθέτει δυο συνολικά Mk92, εκ των οποίων το ένα θεωρητικά είναι για το πυροβόλο. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καθοδήγηση των SM-2MR ή των ESSM BlockI. Αντίθετα, πιστεύουμε πως το ΚΠΜ έχει την δυνατότητα να έχει στον αέρα περισσότερους του ενός πυραύλων ανά κανάλι καθοδήγησης (Mk92). Με την ευκαιρία να πούμε ότι σε πραγματικές πολεμικές επιχειρήσεις, τα πλοία του ΠΝ θα δράσουν σε ομάδες. Δεν είναι δύσκολο τεχνικά η καθοδήγηση των SM-2 να γίνεται από τα STIR των MEKO200HN ή των Kortenaer (όχι έτσι απλά, αλλά είναι τεχνικά εφικτό).
Τώρα, είναι προφανές πως δεν μπορεί να έχει στον αέρα τόσους SM-2 όσες ένα Arleigh Burke ή ένα Ticonderoga. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα έχει μια πολύ καλή τακτική εικόνα της αεροπορικής κατάστασης, και δεν μπορεί να εμπλέκει δυο-δυο (ή και περισσότερους, αλλά θα το ψάξουμε και θα επανέλθουμε) στόχους σε αποστάσεις που για πρώτη φορά θα γίνει με αντιαεροπορικό μέσο όχι απλά του Ναυτικού, αλλά και όλων των Ενόπλων Δυνάμεων. Θα είναι ουσιαστικά η πρώτη, εξωτερική γραμμή άμυνας, που θα απαγορεύει σε αεροσκάφη να έρθουν και να εξαπολύσουν stand-off όπλα εναντίον του Στόλου ατιμώρητα. Θεωρούμε πως είναι μια υπερπολύτιμη ικανότητα που δεν πρέπει να προσπεράσουμε έτσι εύκολα. Η ταχυβολία του Mk13 μια χαρά καλύπτει τις ανάγκες του πλοίου και των SM-2 που μπορεί να εκτοξεύσει (κάτω από ένα λεπτό για 4 πυραύλους).
HMAS Newcastle ενώ εξαπολύει έναν Standard Missile (SM-2)
στην Air Missile Exercise (SAMEX) μαζί με το HMAS Warramunga.
Επίσης, το Link 16 θα τους επιτρέπει να στοχοποιεί με την βοήθεια των EMB-145AEW ή ακόμη και τα F-16V. Ακριβώς το ίδιο μπορούν να κάνουν και τα τελευταία με την βοήθεια του πραγματικά πανίσχυρου AN/SPS-49A. Γενικά όμως οι Adelaide δεν είναι ένα οπλοσύστημα που μπορούμε να πούμε ότι δεν έχει αξία, ειδικά στο δύσκολο περιβάλλον του Αιγαίου.
Σε δεύτερη γραμμή άμυνας, οι Adelaide έχουν τους ESSM BlockI. Θεωρητικά και το ΠΝ θα μπορούσε να επιλέξει τους BlockI. Από την στιγμή όμως που το διαθέσιμο απόθεμα μετά βίας επαρκεί για τις ανάγκες των υπολοίπων φρεγατών, το καλύτερο που θα είχαμε να κάνουμε θα ήταν η αγορά ESSM BlockII με τα τετραπλά κάνιστρα. Αυτό σημαίνει πως η φρεγάτα θα μπορούσε να αποδεσμεύσει τα Mk92 σε επιθέσεις κορεσμού είτε για την χρήση SM-2 είτε για το πυροβόλο. Φυσικά η λύση του μείγματος ESSM BlockI/II εξακολουθεί να είναι μια λύση. Θεωρητικά η Αυστραλία θα μπορούσε να διαθέσει πυραύλους προς πώληση, αλλά οι SM-2 καθώς και οι ESSM έχουν χρήση στα Hobart και τις ANZAC. Είναι κάτι που ακούγεται, πως τα πλοία θα μπορέσουν να πωληθούν με τις αποθήκες οπλισμού γεμάτες, και τα Hobart θα λάβουν νεώτερους SM-2 BlockIIIB.
Το HMAS Newcastle στην Talisman Sabre 2011.
Τα ενδιαφέροντα σημεία των φρεγατών δεν σταματούν εκεί. Οι ανθυποβριαχές ικανότητες τους είναι προφανώς ανώτερες των υπολοίπων πλοίων του ΠΝ. Το Spherion θεωρείται ένα από τα ικανότερα σύγχρονα sonar παγκοσμίως, ενώ οι δυνατότητές του στην Ανατολική Μεσόγειο θα συμπληρώνεται από το Albatros (TMS 4350), ενώ και τα δυο μαζί μπορούν πλέον να εντοπίζουν τορπίλες που κατευθύνονται προς το πλοίο. Οι δυνατότητές του συμπληρώνονται από το sonar εντοπισμού ναρκών Petrel (TMS 5424). Όλες αυτές οι δυνατότητες είναι και πάλι πρωτόγνωρες για το ΠΝ.
Δεν θα αναφερθούμε και στα άλλα προτερήματα των πλοίων, όπως τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου Elbit EA-2118 jammer και Rafael C-Pearl, την δυνατότητα φιλοξενίας δυο ελικοπτέρων S-70B6, τα αντίμετρα κατά των τορπιλών LESCUT. Όλα φτιάχνουν ένα πλοίο που συμπληρώνει ιδανικά, αν όχι αναβαθμίζει δραματικά τον Στόλο του ΠΝ. Μαζί με τις εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ, είναι ίσως η καλύτερη λύση μέχρι να μπουν σε υπηρεσία μαζικά νέα πλοία, ίσως μετά το 2030. Και είναι αναμφίβολα η καλύτερη λύση για την αντικατάσταση τουλάχιστον δυο από τις μη εκσυγχρονισμένες Kortenaer. Το ΠΝ θα μπορούσε να αποσύρει τις δυο πιο καταπονημένες, και με τα ανταλλακτικά τους να κρατήσει σε υπηρεσία την τρίτη, ενώ από τα πλοία θα επωφελούνταν και οι άλλες 6 εκσυγχρονισμένες S.
Το HMAS Newcastle στο Diego Suarez της
Μαδαγασκάρης στις 10 Οκτωβρίου 2017, στην Οperation MANITOU
Τώρα σε ότι αφορά το ενδιαφέρον της Τουρκίας που ανέφερε η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ίσως έχει βάση σαν πληροφορία, παρά τις διαβεβαιώσεις των Τούρκων στο site μας αλλά και στο twitter. Οι Perry της Τουρκίας πέραν του ότι είναι πλέον παμπάλαιες, είναι κατώτερες των Adelaide ενώ φυσικά δεν έχουν όλα τα προηγμένα συστήματα που απαιτούν οι SM-2. Έτσι θα τις έβαζαν άμεσα σε υπηρεσία, χωρίς τεχνολογικό ρίσκο, αντικαθιστώντας ίσως τις παλαιότερες Gabya, χωρίς τους εκτοξευτές Mk41. Ακόμη κι αν δεν έπαιρναν πιστοποιητικό τελικού χρήστη από τις ΗΠΑ, είτε για τα πλοία είτε για τους SM-2, εντούτοις θα ανέβαζαν την τιμή κάνοντας την υπόθεση αγοράς τους από την Ελλάδα μια δύσκολη υπόθεση. Ας ελπίσουμε πως «έχουν γνώση οι φύλακες».
Όλα αυτά θα τα καθορίσει η τιμή που θα δοθούν τα πλοία, καθώς και τα διαθέσιμα κονδύλια. Δεν γνωρίζουμε τι έχει κάνει ο ΥΠΕΘΑ σε σχέση με τους εφοπλιστές, αλλά το ποσό που διαβάσαμε είναι απολύτως λογικό αν περιλαμβάνει όλο τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τον οπλισμό. Επίσης, το ποσό της αγοράς θεωρούμε πως δεν επηρρεάσει τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ ή τις τορπίλες. Αν οι φρεγάτες προσφερθούν και τελικά έρθουν στην Ελλάδα απολύτως ετοιμοπόλεμες, με όλες τις αποθήκες οπλισμού γεμάτες, τότε θα είναι η σημαντικότερη ενίσχυση του ΠΝ εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Δεν θα εκπλαγούμε αν οι φρεγάτες φέρουν τελικά και το όνομα του -πραγματικά- Εθνικού Ευεργέτη που τις αγοράσει μαζί με τον οπλισμό τους. Δεν θέλουμε να γράψουμε κάτι περισσότερο (κυρίως γιατί δεν ξέρουμε κάτι πέραν από το δημοσιεύμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ), απλά λέμε cross your fingers!
https://www.ptisidiastima.com/
what-will-adelaide-bring-in-greek-navy/
1.β.
ΑΠΟΨΗ: Adelaide στο Αιγαίο, τι καινούργιο θα φέρουν στο ΠΝ (απαντώντας και στο ερώτημα «τι να τα κάνουμε τα σαπάκια ρε φίλε»).
Όπως γράψαμε και προχτές, η εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ έγραψε για το ελληνικό ενδιαφέρον αγοράς των δυο τελευταίων επιχειρησιακών φρεγατών κλάσης Adelaide του Ναυτικού της Αυστραλίας. Καλώς ή κακώς, αυτά είναι τα μόνα διαθέσιμα μεταχειρισμένα πλοία στην Δύση, που θα μπορούσαν να προσφέρουν στο ΠΝ, ενώ ταυτόχρονα ελπίζουμε να προσφερθούν σε καλή τιμή από την Αυστραλία. Κοινώς, δεν πέφτουμε από τα σύννεφα όταν ακούμε για τις Adelaide, είναι οι μόνες άμεσα διαθέσιμες λύσεις, εκτός ίσως από τις πολύ παλιές πια O.H.Perry από το USN ή τις F-122 από το Γερμανικό Ναυτικό.
Πιστεύουμε ότι η ομιλία του ΥΠΕΘΑ, και η δημοσιοποίηση του ενδιαφέροντος δεν είναι τυχαία γεγονότα, και ελπίζουμε πως τελικά τα δυο πλοία θα αποκτήσουν ένα νέο λιμάνι στην Σαλαμίνα. Το θέμα είναι, τι έχουν προσφέρουν, και αν αξίζουν τελικά τον κόπο.
Η κλάση Adelaide βασίζεται στην O.H.Perry, πλοία από την οποία παρέλαβε το Τουρκικό Ναυτικό, ενώ το ΠΝ τα απέρριψε και προτίμησε, ίσως όχι αδίκως, την παραλαβή επιπλέον Kortenaer. Το κακό είναι πως με την απόσυρση των Adams, χάθηκε η δυνατότητα χρήσης του SM-1, ενώ την ίδια στιγμή την απέκτηση το Τουρκικό Ναυτικό. Έτσι, το ΠΝ ξαναγύρισε στον Sea Sparrow, ενώ η έλευση του ESSM δεν βελτίωσε την κατάσταση.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ ΓΙΑ ΔΥΟ ΦΡΕΓΑΤΕΣ ΚΛΑΣΗΣ ADELAIDE, SM-2 ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ Η ΝΑΥΑΡΧΙΔΑ ΠΟΥ ΑΝΕΦΕΡΕ Ο ΚΑΜΜΕΝΟΣ
Οι Αυστραλοί έχουν να προστατεύσουν μια τεράστια περιοχή. Οι Adelaide ήταν γιαυτούς ο αντικαταστάτης των δικών τους Adams, και έλαβαν το απόθεμα των SM-1. Φυσικά ο πύραυλος δεν ικανοποίησε τους Αυστραλούς, γιαυτό κι πολύ σύντομα ξεκίνησαν μια διαδικασία εκσυγχρονισμού, με βελτιωμένο ΚΠΜ, εκτοξευτή Mk41 (για ESSM) και δυνατότητα βολής SM-2MR.
Τα πλοία στην σημερινή τους μορφή είναι κατά πολύ ικανότερα των αρχικών, και σίγουρα οι ικανότερες O.H.Perry σε υπηρεσία σήμερα. Καθώς μπαίνει σε υπηρεσία η νέα κλάση αντιτορπιλλικών Hobart, τα Adelaide είναι πλέον «περιττά», αλλά όχι άχρηστα. Επίσης μπήκαν σε υπηρεσία (τα δυο τελευταία πλοία) το 1992 και το 1993, συνεπώς έχουν την ίδια ηλικία με τις πρώτες ΜΕΚΟ200ΗΝ (για όσους τα θεωρούν «σαπάκια» και θέλουν Horizon ή Type 45 του κουτιού σε τιμή μηχανότρατας).
Για τον Standard SM-2MR, και ειδικά τις εκδόσεις BlockIIIA/B δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά. Ένα ικανότατο αντιαεροπορικό βλήμα, με ακτίνα δράσης που επαρκεί για την κατάρριψη αεροσκαφών φορέων όπλων stand off, πριν αυτά εξαπολύσουν το θανάσιμο φορτίο τους. Ένα όπλο απολύτως απαραίτητο για την προστασία των ομάδων μάχης του ΠΝ στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν θα πρέπει να δίνεται η «Μάχης» προστασίας της ΑΟΖ.
photo by MC3 Johndion Magsipoc (Released)
Τώρα, υπάρχει ένα κάποιο «πρόβλημα», γιατί οι Adelaide δεν είναι αυτό που λέμε το κλασικό πλοίο AAW, το πλοίο αεράμυνας που θα σηκώσει πάνω του το βάρος που θα σήκωνε για παράδειγμα ένα Arleigh Burke ή μια Horizon. Σίγουρα δεν είναι, και αυτό καταρχάς φαίνεται από την έλλειψη ενός ικανού solid state radar 3D. Το πλοίο δεν είναι φρεγάτα αεράμυνας, αλλά έχει κορυφαίες αντιαεροπορικές ικανότητες, χωρίς άλλες αντίστοιχες στα ναυτικά της περιοχής. Όχι, δεν έχει κάποιο AEGIS, ούτε και ένα Sea Fire 500, ούτε κάποιο άλλο state of the art 3D ραντάρ αεράμυνας. Στην θέση του βρίσκουμε ένα AN/SPS-49, ένα ραντάρ 2D. Μα καλά, υπάρχουν ακόμη ραντάρ 2D, και πλοία που ρίχνουν Standard SM-2MR BlockIIIA/B μόνο με ραντάρ 2D. Προφανώς και υπάρχουν. Εξηγούμαστε.
Το AN/SPS-49Av1MPU δεν είναι ένα απλό ραντάρ 2D, είναι το τελευταίο και καλύτερο μοντέλο της σειράς AN/SPS-49. Η τελευταία έχει εγκατασταθεί σε πάνω από 100 πλοία του Αμερικανικού (κι όχι μόνο) Ναυτικού, ενώ τα ραντάρ μπορούν να λειτουργούν στην «δύσκολη» συχνότητα 902-928 MHz, που θεωρείται ιδανική για μικρούς στόχους που πετούν πολύ κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας (όπως τα σοβιετικά βομβαρδιστικά και τα οι αντιπλοϊκοί πύραυλοι). Παρά το γεγονός ότι η συχνότητα αυτή έχει και εμπορική χρήση, εντούτοις οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να αντικαταστήσουν τα εν λόγω συστήματα. Οι δε Αυστραλοί είναι τόσο ικανοποιημένοι μαζί τους που τα έχουν τοποθετήσει και στις ANZAC.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΠΝ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ ΜΕ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΕΣ ΦΡΕΓΑΤΕΣ ΑΜΕΣΑ; ADELAIDE ΚΑΙ LAFAYETTE ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΛΥΣΕΙΣ;
To AN/SPS-49Av1MPU προέρχεται από εκσυγχρονισμό του βασικού AN/SPS-49 που έφεραν οι φρεγάτες, και έχει ενσωματώσει όλες τις αλλαγές της σειράς. Πέρα από την πραγματικά τεράστια ακτίνα δράσης (475+ χιλιόμετρα), το μοντέλο AN/SPS-49Av1MPU μπορεί να εκπέμψει και σε μέρες PRF, δίνοντας πλέον ακόμη σαφέστερα δεδομένα, ενώ επίσης δίνει δεδομένα ταχύτητας στόχου. Το μόνο που δεν δίνει είναι το ύψος πτήσης, κάτι που μπορεί να το κάνει το Mk92 (STIR). Το τελευταίο συνεργάζεται αρμονικά με AN/SPS-49Av1MPU για την καθοδήγηση των SM-2MR BlockIIIA εναντίον των στόχων.
Τώρα, υπάρχει μια ας πούμε ένσταση για το πόσους πυραύλους μπορεί να χρησιμοποιήσει ταυτόχρονα το πλοίο απέναντι σε εισερχόμενους στόχους. Το πλοίο διαθέτει δυο συνολικά Mk92, εκ των οποίων το ένα θεωρητικά είναι για το πυροβόλο. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καθοδήγηση των SM-2MR ή των ESSM BlockI. Αντίθετα, πιστεύουμε πως το ΚΠΜ έχει την δυνατότητα να έχει στον αέρα περισσότερους του ενός πυραύλων ανά κανάλι καθοδήγησης (Mk92). Με την ευκαιρία να πούμε ότι σε πραγματικές πολεμικές επιχειρήσεις, τα πλοία του ΠΝ θα δράσουν σε ομάδες. Δεν είναι δύσκολο τεχνικά η καθοδήγηση των SM-2 να γίνεται από τα STIR των MEKO200HN ή των Kortenaer (όχι έτσι απλά, αλλά είναι τεχνικά εφικτό).
Τώρα, είναι προφανές πως δεν μπορεί να έχει στον αέρα τόσους SM-2 όσες ένα Arleigh Burke ή ένα Ticonderoga. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα έχει μια πολύ καλή τακτική εικόνα της αεροπορικής κατάστασης, και δεν μπορεί να εμπλέκει δυο-δυο (ή και περισσότερους, αλλά θα το ψάξουμε και θα επανέλθουμε) στόχους σε αποστάσεις που για πρώτη φορά θα γίνει με αντιαεροπορικό μέσο όχι απλά του Ναυτικού, αλλά και όλων των Ενόπλων Δυνάμεων. Θα είναι ουσιαστικά η πρώτη, εξωτερική γραμμή άμυνας, που θα απαγορεύει σε αεροσκάφη να έρθουν και να εξαπολύσουν stand-off όπλα εναντίον του Στόλου ατιμώρητα. Θεωρούμε πως είναι μια υπερπολύτιμη ικανότητα που δεν πρέπει να προσπεράσουμε έτσι εύκολα. Η ταχυβολία του Mk13 μια χαρά καλύπτει τις ανάγκες του πλοίου και των SM-2 που μπορεί να εκτοξεύσει (κάτω από ένα λεπτό για 4 πυραύλους).
στην Air Missile Exercise (SAMEX) μαζί με το HMAS Warramunga.
Επίσης, το Link 16 θα τους επιτρέπει να στοχοποιεί με την βοήθεια των EMB-145AEW ή ακόμη και τα F-16V. Ακριβώς το ίδιο μπορούν να κάνουν και τα τελευταία με την βοήθεια του πραγματικά πανίσχυρου AN/SPS-49A. Γενικά όμως οι Adelaide δεν είναι ένα οπλοσύστημα που μπορούμε να πούμε ότι δεν έχει αξία, ειδικά στο δύσκολο περιβάλλον του Αιγαίου.
Σε δεύτερη γραμμή άμυνας, οι Adelaide έχουν τους ESSM BlockI. Θεωρητικά και το ΠΝ θα μπορούσε να επιλέξει τους BlockI. Από την στιγμή όμως που το διαθέσιμο απόθεμα μετά βίας επαρκεί για τις ανάγκες των υπολοίπων φρεγατών, το καλύτερο που θα είχαμε να κάνουμε θα ήταν η αγορά ESSM BlockII με τα τετραπλά κάνιστρα. Αυτό σημαίνει πως η φρεγάτα θα μπορούσε να αποδεσμεύσει τα Mk92 σε επιθέσεις κορεσμού είτε για την χρήση SM-2 είτε για το πυροβόλο. Φυσικά η λύση του μείγματος ESSM BlockI/II εξακολουθεί να είναι μια λύση. Θεωρητικά η Αυστραλία θα μπορούσε να διαθέσει πυραύλους προς πώληση, αλλά οι SM-2 καθώς και οι ESSM έχουν χρήση στα Hobart και τις ANZAC. Είναι κάτι που ακούγεται, πως τα πλοία θα μπορέσουν να πωληθούν με τις αποθήκες οπλισμού γεμάτες, και τα Hobart θα λάβουν νεώτερους SM-2 BlockIIIB.
Τα ενδιαφέροντα σημεία των φρεγατών δεν σταματούν εκεί. Οι ανθυποβριαχές ικανότητες τους είναι προφανώς ανώτερες των υπολοίπων πλοίων του ΠΝ. Το Spherion θεωρείται ένα από τα ικανότερα σύγχρονα sonar παγκοσμίως, ενώ οι δυνατότητές του στην Ανατολική Μεσόγειο θα συμπληρώνεται από το Albatros (TMS 4350), ενώ και τα δυο μαζί μπορούν πλέον να εντοπίζουν τορπίλες που κατευθύνονται προς το πλοίο. Οι δυνατότητές του συμπληρώνονται από το sonar εντοπισμού ναρκών Petrel (TMS 5424). Όλες αυτές οι δυνατότητες είναι και πάλι πρωτόγνωρες για το ΠΝ.
Δεν θα αναφερθούμε και στα άλλα προτερήματα των πλοίων, όπως τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου Elbit EA-2118 jammer και Rafael C-Pearl, την δυνατότητα φιλοξενίας δυο ελικοπτέρων S-70B6, τα αντίμετρα κατά των τορπιλών LESCUT. Όλα φτιάχνουν ένα πλοίο που συμπληρώνει ιδανικά, αν όχι αναβαθμίζει δραματικά τον Στόλο του ΠΝ. Μαζί με τις εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ, είναι ίσως η καλύτερη λύση μέχρι να μπουν σε υπηρεσία μαζικά νέα πλοία, ίσως μετά το 2030. Και είναι αναμφίβολα η καλύτερη λύση για την αντικατάσταση τουλάχιστον δυο από τις μη εκσυγχρονισμένες Kortenaer. Το ΠΝ θα μπορούσε να αποσύρει τις δυο πιο καταπονημένες, και με τα ανταλλακτικά τους να κρατήσει σε υπηρεσία την τρίτη, ενώ από τα πλοία θα επωφελούνταν και οι άλλες 6 εκσυγχρονισμένες S.
Μαδαγασκάρης στις 10 Οκτωβρίου 2017, στην Οperation MANITOU
Τώρα σε ότι αφορά το ενδιαφέρον της Τουρκίας που ανέφερε η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ίσως έχει βάση σαν πληροφορία, παρά τις διαβεβαιώσεις των Τούρκων στο site μας αλλά και στο twitter. Οι Perry της Τουρκίας πέραν του ότι είναι πλέον παμπάλαιες, είναι κατώτερες των Adelaide ενώ φυσικά δεν έχουν όλα τα προηγμένα συστήματα που απαιτούν οι SM-2. Έτσι θα τις έβαζαν άμεσα σε υπηρεσία, χωρίς τεχνολογικό ρίσκο, αντικαθιστώντας ίσως τις παλαιότερες Gabya, χωρίς τους εκτοξευτές Mk41. Ακόμη κι αν δεν έπαιρναν πιστοποιητικό τελικού χρήστη από τις ΗΠΑ, είτε για τα πλοία είτε για τους SM-2, εντούτοις θα ανέβαζαν την τιμή κάνοντας την υπόθεση αγοράς τους από την Ελλάδα μια δύσκολη υπόθεση. Ας ελπίσουμε πως «έχουν γνώση οι φύλακες».
Όλα αυτά θα τα καθορίσει η τιμή που θα δοθούν τα πλοία, καθώς και τα διαθέσιμα κονδύλια. Δεν γνωρίζουμε τι έχει κάνει ο ΥΠΕΘΑ σε σχέση με τους εφοπλιστές, αλλά το ποσό που διαβάσαμε είναι απολύτως λογικό αν περιλαμβάνει όλο τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και τον οπλισμό. Επίσης, το ποσό της αγοράς θεωρούμε πως δεν επηρρεάσει τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ ή τις τορπίλες. Αν οι φρεγάτες προσφερθούν και τελικά έρθουν στην Ελλάδα απολύτως ετοιμοπόλεμες, με όλες τις αποθήκες οπλισμού γεμάτες, τότε θα είναι η σημαντικότερη ενίσχυση του ΠΝ εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Δεν θα εκπλαγούμε αν οι φρεγάτες φέρουν τελικά και το όνομα του -πραγματικά- Εθνικού Ευεργέτη που τις αγοράσει μαζί με τον οπλισμό τους. Δεν θέλουμε να γράψουμε κάτι περισσότερο (κυρίως γιατί δεν ξέρουμε κάτι πέραν από το δημοσιεύμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ), απλά λέμε cross your fingers!
https://www.ptisidiastima.com/
what-will-adelaide-bring-in-greek-navy/
Από Flight and Space - Δεκέμβριος 12, 2018
2.
Οι Αμερικανοί ξανάρχονται.
Τελικά, ο Πρεμ Γουάτσα του καναδικού fund Fairfax Financial θα συγχωνεύσει στη Eurobank την Πειραιώς ή την Εθνική; Ή γιατί όχι και τις δύο; Η πιάτσα βοά ότι πρώτη στη σειρά θα είναι η Πειραιώς, αν και ορισμένοι στην Εθνική έχουν άλλη γνώμη. Το ζήτημα είναι, τι ξέρει γι’ αυτά ο κ. Δραγασάκης, ο υπεύθυνος της τρίτης αποτυχημένης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και τι ξέρει ο πρωθυπουργός και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Οι ενδείξεις, πάντως, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι Αμερικανοί επιδιώκουν την ενίσχυση της οικονομικής παρουσίας τους στην Ελλάδα.
Το ζήτημα, πάντως, του ελέγχου του ελληνικού τραπεζικού συστήματος έχει μείζονα σημασία για την ελληνική κοινωνία που είναι χρεωμένη σε αυτό, αλλά και για την γεωπολιτική θέση της χώρας ενόψει των τεκτονικών αλλαγών που συντελούνται στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Στα σενάρια των δρομολογούμενων συγχωνεύσεων που έχουν έντονα αμερικάνικο χρώμα επισημαίνεται η παρουσία του μεγαλοεπενδυτή Paulson στην Πειραιώς και στην Alpha Bank, της Black Rock στην Alpha Bank και στην Εθνική, το πέρασμα του διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστου Μεγάλου από την Eurobank και από την Fairfax, και πολλά άλλα συνομωσιολογικά.
Έγκυροι τραπεζικοί παρατηρητές, πάντως, επισημαίνουν πως τα σενάρια των συγχωνεύσεων θα τρέξουν, μόνο αφού προχωρήσει η εφαρμογή του σχεδίου της Τράπεζας της Ελλάδος για τα «κόκκινα δάνεια», αφού γίνουν οι εκλογές και βγει σταθερή κυβέρνηση. Σημειωτέον ότι το σχέδιο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) της Τράπεζας της Ελλάδος που στηρίζουν η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μονοπώλησε το ενδιαφέρον για τις ελληνικές επιχειρήσεις σε επενδυτικό συνέδριο της αμερικανικής Goldman Sachs που έγινε τις προηγούμενες μέρες στο Λονδίνο.
Έρχονται οι Αμερικανοί
Διαφαίνεται, λοιπόν, πως οι γεωοικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες που διαμορφώνονται στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω των κοιτασμάτων αερίου και η αναβάθμιση της Ελλάδας εξαιτίας της ρήξης των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, θα έχουν και μια τραπεζική διάσταση. Δρομολογείται η εγκατάσταση στη χώρα μας ισχυρών αμερικανικών ομίλων και συμφερόντων.
Αυτό φάνηκε, ήδη, από τον περασμένο Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ, όπου οι ΗΠΑ ήταν τιμώμενη χώρα, και κατά τη διάρκεια της οποίας έγινε πρόταση για να εξαγοραστούν από αμερικανικά συμφέροντα τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας (ήδη το Νεώριο Σύρου έχει μεταβιβαστεί). Έτσι, δεν είναι τυχαίο που η ελληνική αεροπορική εταιρεία Aegean παρήγγειλε 130 κινητήρες αεροσκαφών στην αμερικανική Pratt & Whitney αξίας 1,5 δισ δολαρίων, που συμπληρώνει την επένδυση-μαμούθ των 5 δισ δολαρίων για την αγορά 42 αεροσκαφών (+20 με leasing) από την Airbus.
Επίσης, δεν είναι τυχαία η έντονη δραστηριότητα του Αμερικανού πρεσβευτή Τζέφρι Πάιατ. Προ ημερών αναφέρθηκε στη δέσμευση των ΗΠΑ να στηρίξουν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και της ελληνικής επιχειρηματικότητας, μιλώντας στην παρουσίαση του προγράμματος Roots, που υλοποιείται από το Χρηματιστήριο Αθηνών και το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο.
Η αναβάθμιση της Eurobank
Μέσα στο κλίμα αυτό, ο όμιλος Fairfax προχώρησε στη συμφωνία συγχώνευσης της Eurobank με την εταιρεία επενδύσεων ακινήτων Grivalia Properties ΑΕΕΑΠ, με αποτέλεσμα αυτή να ελέγχει πλέον το 32,9% της τράπεζας, καλύπτοντας έτσι τις ζημιές που αυτή είχε. Έτσι, ενισχύεται σημαντικά -με εισφορά είδους και όχι μετρητών- η κεφαλαιακή βάση της τράπεζας, μειώνοντας παράλληλα το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σημειώνουμε ότι αυτά, με βάση τα αποτελέσματα του εννεαμήνου, ανέρχονται σε 17,7 δισ ευρώ. Ήδη, από το 2016 η Fairfax αγόραζε μεγάλα πακέτα μετοχών της Eurobank.
Αμέσως μετά την έγκριση της συγχώνευσης (αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Απριλίου του 2019), η Moody’s αναβάθμισε το outlook της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Eurobank σε «θετικό» από «σταθερό». Κι αυτό επειδή η Eurobank εντάσσει στον ισολογισμό της 117 συγκροτήματα ακινήτων και γραφείων ύψους 1 δισ ευρώ. Πρόκειται για κίνηση-ματ, αφού καθιστά την Eurobank την πιο ισχυρή ελληνική τράπεζα, σε κεφαλαιακή βάση.
Ο μεγαλοεπενδυτής Πρεμ Γουάτσα εκφράζει συχνά εγκώμια για το υψηλό επίπεδο μάνατζμεντ που έχουν η Eurobank και οι εταιρείες στις οποίες έχει επενδύσει στην Ελλάδα, αλλά και την πίστη του στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Είναι προφανές ότι μετά τις ευρωεκλογές και τις εθνικές εκλογές θα δούμε έντονη αμερικανική επιχειρηματική κινητικότητα. Τώρα γίνονται οι προεργασίες και οι συμμαχίες.
Μάκης Ανδρονόπουλος
Ο Μάκης Ανδρονόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Διετέλεσε διευθυντής σύνταξης στη “Ναυτεμπορική”, στον “Κόσμο του Επενδυτή”, στην “Απογευματινή της Κυριακής” και αρχισυντάκτης στο “Κέρδος”. Εργάστηκε ως οικονομικός συντάκτης στην “Καθημερινή”, το “Έθνος”, το “Ποντίκι” και παρουσίασε οικονομικές εκπομπές στα κανάλια ΜΕGA, TEMPO, SevenX. Εργάστηκε, επίσης, στο χώρο της πολιτικής επικοινωνίας. Έχει γράψει τα βιβλία “Η Ελλάδα στο ντιβάνι - Διεργασίες ανατροπής γύρω από την ιστορία, τη γλώσσα και τα κοινωνικά στερεότυπα” (εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2011), “Το γερμανικό σύνδρομο - Η Ελλάδα και η Ευρώπη απέναντι στη γερμανική ιδιαιτερότητα” (εκδόσεις Ταξιδευτής, 2013) και έχει μεταφράσει το φουτουριστικό μυθιστόρημα του Τσέχου συγγραφέα Γιαν Βάις “Το σπίτι με τα χίλια πατώματα” (εκδόσεις Οδυσσέας, 1982).
https://slpress.gr/oikonomia/oi-amerikanoi-xanarchontai/
11 Δεκεμβρίου 2018