«Η σημερινή εικόνα των ΑΕΙ μου φέρνει δάκρυα στα μάτια».

 Ο δρ Κατσαβουνίδης, που παρασημοφορήθηκε πρόσφατα από την ελληνική πολιτεία 
με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που το κινητό του χτυπούσε μεσα στη νύχτα με κάποιο μήνυμα προερχόμενο κυριολεκτικά από το... σύμπαν, που τον ενημέρωνε σε πραγματικό χρόνο για τα ευρήματα των οργάνων παρατήρησης. «Υπήρξαν ορισμένα false alarms, αλλά συνολικά η Φύση υπήρξε γενναιόδωρη μαζί μας ήδη από το 2015», λέει στην «Κ» ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός, δρ Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης, διευθυντής έρευνας και καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), με αφορμή την παρασημοφόρησή του από την ελληνική πολιτεία με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος. Ο Ελληνας καθηγητής συμμετείχε στη συνεργασία LIGO και την ομάδα του Ράινερ Γουάις, που τιμήθηκε με το Νομπέλ Φυσικής 2017 για την ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων, όπως αυτά προβλέφθηκαν από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας που είχε διατυπώσει ο Αλμπερτ Αϊνστάιν προ 100 ετών. Στις 14 Σεπτεμβρίου 2015 οι ανιχνευτές LIGO κατέγραψαν το πρώτο βαρυτικό κύμα από ένα διπλό αστρικό σύστημα που αποτελείται από δύο μαύρες τρύπες. Πριν από λίγες εβδομάδες και μόλις έναν χρόνο μετά το βραβείο Νομπέλ η ομάδα LIGO ανακοίνωσε από το Μέριλαντ των ΗΠΑ την καταγραφή ενός συνόλου δέκα τέτοιων μελανών οπών και ενός ζεύγους αστέρων νετρονίων. Η επιστημονική ανακοίνωση συνέπεσε με την παρασημοφόρηση του καθηγητή, που ήρθε ως συνέχεια της παρουσίασης των επιστημονικών του επιτευγμάτων στους ομογενείς των ΗΠΑ το 2017, λίγες μέρες πριν από την απονομή του Νομπέλ, στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του ελληνικού προξενείου. «Το παράσημο αποτελεί αναγνώριση για το έως τώρα επιστημονικό έργο του 52χρονου δρος Κατσαβουνίδη και τη συμμετοχή του σε ένα διεθνές πρόγραμμα τέτοιας εμβέλειας», αναφέρει στην «Κ» ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Βοστώνη κ. Στράτος Ευθυμίου, που είχε εισηγηθεί τη βράβευση.

Τα «αυτιά» μας

«Τα βαρυτικά κύματα είναι για την παρατήρηση του σύμπαντος ό,τι είναι η ακοή για την καθημερινή μας ζωή και έρχονται να συμπληρώσουν τη χρήση τον ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων και την παραδοσιακή αστρονομία, όπως η όραση συμπληρώνει την ακοή μας. Αν τα τηλεσκόπια είναι τα “μάτια” μας στο σύμπαν, τότε οι ανιχνευτές LIGO και τα βαρυτικά κύματα είναι τα “αυτιά” μας στο σύμπαν!», λέει στην «Κ» ο δρ Κατσαβουνίδης. Αυτό επιβεβαιώθηκε για πρώτη φορά στις 17 Αυγούστου 2017. Οι αλγόριθμοι, με τους οποίους ανιχνεύονται τα βαρυτικά κύματα και ελέγχονται τα τηλεσκόπια, δημιουργήθηκαν από τον δρα Κατσαβουνίδη και τους συνεργάτες του, εδώ και δέκα χρόνια. «Τότε στρέψαμε τα τηλεσκόπια προς τον ουρανό, αλλά δεν είχαμε καμία καταγραφή, καθώς τα όργανα δεν ήταν επαρκώς ευαίσθητα». Η τεχνική τελειοποίηση των ανιχνευτών LIGO, η ρύθμιση των αλγορίθμων σε πραγματικό χρόνο, η χρήση ειδικών καθρεπτών και λέιζερ, όπως και η ανάπτυξη των μεθόδων ανάλυσης δεδομένων συνέβαλαν στο ευτυχές αποτέλεσμα. Μέχρι και το 2015, «το σύμπαν ήταν σαν μια ταινία βωβού κινηματογράφου, που τώρα πλέον διαθέτει ήχο».

Οι τρεις νομπελίστες καθηγητές (Κιπ Θορν, Ράινερ Γουάις και Μπάρι Μπάρις) ένωσαν τις δυνάμεις τους πριν από 45 χρόνια. Στο μεσοδιάστημα συσπειρώθηκαν γύρω τους πάνω από 1.200 ερευνητές από 18 χώρες, ενώ η συνεργασία επεκτάθηκε και στον ανιχνευτή Virgo στην Ευρώπη. Το μήνυμα, επομένως, της βράβευσης είναι διττό. «Επιβεβαίωσε ότι οι μεγάλες ανακαλύψεις απαιτούν υπομονή, επιμονή και χρόνο, ενώ ταυτόχρονα ανέδειξε την αξία της διεθνούς συνεργασίας: αν θέλουμε να προχωρήσουμε στην επιστημονική έρευνα, πρέπει να ξεχάσουμε σύνορα και έθνη». Ο ίδιος, γεννημένος και μεγαλωμένος στη Βέροια, ξεκίνησε την καριέρα του από το ΑΠΘ, «ήμουν τυχερός γιατί οι καθηγητές μας καλλιέργησαν την αναλυτική σκέψη». Η σημερινή, ωστόσο, εικόνα των ΑΕΙ «μου φέρνει δάκρυα στα μάτια», σχολιάζει. «Διακρίνω ότι έχει χαθεί ο έλεγχος και ότι επικρατεί απαξίωση σχετικά με το πνευματικό έργο, το οποίο τόσο άκριτα και συχνά καταστρέφεται». Στην εποχή του, «πολλοί επιστήμονες φεύγαμε στο εξωτερικό, επειδή στην Ελλάδα δεν διαθέταμε καλούς παλμογράφους ή επαρκώς εξοπλισμένα εργαστήρια, σήμερα, όμως, η μετανάστευση είναι σχεδόν εξαναγκαστική» λέει, «αυτό δεν εκπορεύεται μόνον από το οικονομικό». Το ένστικτο της καταστροφής υπερισχύει του ζήλου για μάθηση, ενώ τα πανεπιστήμια δεν αποτελούν πόλο έλξης για τους πολίτες. «Στο ΜΙΤ θα δείτε κοσμοσυρροή ακόμα και αργά το βράδυ ή το Σαββατοκύριακο, κόσμος έρχεται για διαλέξεις και εκδηλώσεις και φορείς επιλέγουν τον χώρο του πανεπιστημίου ως σημείο συνάντησης και συζήτησης». Ο Βεροιώτης αστροφυσικός έχει ιδία άποψη από το ελληνικό πανεπιστήμιο, καθώς το διάστημα 2010-2012 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. «Το γνωστικό επίπεδο των ερευνητών ήταν εξαιρετικό, θα μπορούσαν να συναγωνιστούν συναδέλφους τους στην Αμερική». Κατά την παραμονή του στην Ελλάδα θέλησε να δρομολογήσει ώστε στην ομάδα LIGO να ενταχθούν ελληνικά ερευνητικά κέντρα, κάτι που λόγω της κρίσης δεν επετεύχθη. «Οι επιστήμονες που είχα υπόψη μου εργάζονται πλέον στο εξωτερικό».

Η αιτία του κακού

Πιστεύει ότι οι παθογένειες εκπορεύονται από αλλού. «Ενα μεγάλο μέρος των φοιτητών δεν ήξερε γιατί βρίσκεται στο αμφιθέατρο και μάλλον δεν ήθελε να βρίσκεται εκεί» παρατηρεί, «θεωρώ ότι θα έπρεπε να φοιτά το 1/10 αυτών, ώστε να έχουμε απέναντί μας ανθρώπους που σπουδάζουν αυτό που αγαπούν». Φυσικά, αυτό δεν είναι ευθύνη των ιδίων. «Είναι θύματα συγκεκριμένων πολιτικών και ενός λανθασμένου επαγγελματικού προσανατολισμού», επισημαίνει. «Δεν καταφέρνεις τίποτα, αν όλη μέρα στη δουλειά βαριανασαίνεις κοιτάζοντας το ρολόι σου» συμπληρώνει ο ίδιος, που από μικρός ελκύεται από τα δύσκολα, καθώς τα εύκολα... του προκαλούν ανία.

«Είναι καθοριστική και η στάση των γονιών στην εξέλιξη των παιδιών τους, προκειμένου αυτά μεγαλώνοντας να διάγουν τον βίο που επιθυμούν», καταλήγει ο δρ Κατσαβουνίδης, προτρέποντας «να αφήνουμε τα παιδιά ελεύθερα να ανοίξουν τα φτερά τους».

 ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ

17/12/2018
                    ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ                 



1.
 'Ελληνες γιατροί: 
Δέκα άριστοι ζουν το αμερικανικό όνειρο.

Οι υπότροφοι γιατροί Φ. Ζαχαρία, Ευ. Βέμμου, Ε. Πηλίτση, Δ. Τσιλιμίγκρας, Χ. Καλλιώρα (από αριστερά, στην κάτω σειρά). Πάνω, από αριστερά, οι υπότροφοι Μ. Ζάρακα, Η. Νικολακόπουλος, Αι. Παπαθανασίου και οι Ευ. Γιαννακάκου (καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ), Κ. Δροσάτος (διευθυντής του προγράμματος), Ε. Λιάπη (καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς), Παναγιώτα και Ελένη Ανδρεοπούλου, Στ. Σταυράκης (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα) και Κ. Κρεατσούλα (μέλος Δ.Σ. WHBA).

«Δεν θα καταφέρεις ποτέ να διοριστείς ως λοιμωξιολόγος σε δημόσιο νοσοκομείο και τελικά, μετά τόσα χρόνια σπουδών, δεν θα μπορείς να βιοποριστείς». Αυτό ισχυρίζονταν γνώστες του ελληνικού συστήματος Υγείας όταν η 30χρονη Μαρίσσα Ζάρακα, που αποφοίτησε αριστούχος το 2015 από την Ιατρική Αθηνών, ανακοίνωνε την απόφασή της να γίνει λοιμωξιολόγος. «Είχα βιώσει αρκετές απογοητεύσεις στην Ελλάδα», λέει στην «Κ» η κ. Ζάρακα, που από τον Απρίλιο βρίσκεται στις ΗΠΑ χάρη στο Ερευνητικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στην Κλινική και Πειραματική Ιατρική, που σχεδιάστηκε από τον Παγκόσμιο Ελληνικό Βιοϊατρικό Σύλλογο (WHBA) και υλοποιήθηκε με χορηγία 400.000 ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. «Εδώ επικρατεί μια αίσθηση ότι όλα είναι δυνατά και αυτή η αύρα αισιοδοξίας, ακόμα και αν αποδειχθεί ψευδαίσθηση, μου δίνει φτερά», τονίζει η γιατρός από την Κω. Και πράγματι φαίνεται ότι η ίδια ενσαρκώνει το «αμερικανικό όνειρο», καθώς μετέβη ως υπότροφος για 12μηνη εξάσκηση στα Εθνικά Ιδρύματα Ερευνών και σε λίγους μήνες εξασφάλισε έμμισθη θέση (από πόρους του ερευνητικού κέντρου) για άλλον ένα χρόνο στο ίδιο εργαστήριο με επικεφαλής τον δρα Μιχάλη Λιονάκη, που εξειδικεύεται στην έρευνα των λοιμώξεων από μύκητες. «Δεν θα είχα ποτέ τη δυνατότητα να έρθω με δικά μου μέσα εδώ», σχολιάζει η κ. Ζάρακα, που αφιερώνει καθημερινά περί τις 12 ώρες στον πάγκο του εργαστηρίου.

Υψηλό επίπεδο

«Οι 10 γιατροί που επελέγησαν μεταξύ 65 υποψηφίων με κριτήρια αριστείας έχουν τόσο υψηλό επίπεδο που θα έβρισκαν ούτως ή άλλως τον δρόμο τους», αναφέρει στην «Κ» ο δρ Κωνσταντίνος Δροσάτος από το Πανεπιστήμιο Tεμπλ, διευθυντής του καινοτόμου προγράμματος και μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του WHBA. Στόχος των έμπειρων βιοεπιστημόνων, που λειτουργούν ως μέντορες, είναι να διευκολύνουν την πρόσβαση των νεαρών στις ΗΠΑ, προκειμένου να μπορέσουν ισάξια με άλλους αλλοδαπούς να διεκδικήσουν μια θέση για ειδικότητα. «Για έναρξη ειδικότητας στις ΗΠΑ απαιτούνται 6ωρες εξετάσεις εφ’ όλης της ύλης, προσωπική συνέντευξη, αλλά και επιπλέον προσόντα που παίζουν καθοριστικό ρόλο: κλινική και ερευνητική εμπειρία στις ΗΠΑ», διευκρινίζει στην «Κ» o δρ Νίκος Σκαρμέας, καθηγητής Νευρολογίας στο ΕΚΠΑ με μακρά θητεία στις ΗΠΑ και εμπνευστής της πρωτοβουλίας. «Η θητεία σε ευρωπαϊκά νοσοκομεία και ερευνητικά κέντρα δεν προσμετρείται, όπως αντίστοιχα δεν έχουν βαρύτητα συστατικές επιστολές από φορείς εκτός ΗΠΑ», προσθέτει, «για να κερδίσει κάποιος αυτούς τους πόντους πρέπει να εργαστεί, εφόσον γίνει δεκτός, αφιλοκερδώς σε κάποιο νοσοκομείο, κάτι που συνεπάγεται ένα κόστος δυσανάλογο των δυνατοτήτων της ελληνικής οικογένειας». Ο ίδιος γνωρίζει τις δυσκολίες εκ των έσω, καθώς είχε βρεθεί σε αυτή τη θέση προ 25ετίας. «Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει απλοποιήσει το γραφειοκρατικό σκέλος: παλιά εξεταζόμασταν ζωντανά στην Ελληνοαμερικανική Ενωση και επικοινωνούσαμε με επιστολές ή τηλεφωνικά με τα ιδρύματα, σήμερα αυτά γίνονται διαδικτυακά». Ωστόσο, η διάδοση του Ιντερνετ και μια σειρά γεωπολιτικών εξελίξεων έχουν εντείνει τον ανταγωνισμό. «Ολοι θέλουν να εκπαιδευτούν στις ΗΠΑ, έτσι οι Ελληνες ανταγωνίζονται τον Γερμανό, τον Ινδό και τον Κινέζο γιατρό».

Το πρόγραμμα καινοτομεί, διότι φέρνει σε επικοινωνία δύο γενιές βιοεπιστημόνων και αξιοποιεί το εκτεταμένο δίκτυο Ελλήνων ακαδημαϊκών στις ΗΠΑ. «Επί της ουσίας, ο κάθε υπότροφος επιλέγει να θητεύσει από 3 έως 12 μήνες σε έδρα ή ερευνητικό κέντρο με επικεφαλής κάποιον Ελληνα ή ελληνικής καταγωγής γιατρό, μέλος του WHBA», υπογραμμίζει ο δρ Δροσάτος. Ετσι, οι δέκα γιατροί «διασκορπίστηκαν» συλλέγοντας πολύτιμη εμπειρία από κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως το Χάρβαρντ, το Ινστιτούτο Καρδιάς Λάνκεναου, το Καρδιολογικό Ινστιτούτο Μινεάπολης, τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, τα πανεπιστήμια Πενσιλβάνια, Οκλαχόμα, Τεμπλ και Χόφστρα.

«Εδώ δεν χάνουμε χρόνο με καθήκοντα διοικητικών»

Παρακολουθούσε καθημερινά επεμβάσεις καυτηριασμού αρρυθμιών και εμφυτεύσεις συσκευών, όπως βηματοδότη, σε ασθενείς, ενώ ταυτόχρονα συμμετείχε σε δύο ομαδικές ερευνητικές εργασίες. «Με ενδιαφέρει να εξειδικευθώ στον τομέα της ηλεκτροφυσιολογίας, που είναι σκέλος της καρδιολογίας, στην Ελλάδα υπάρχει ως μέθοδος αλλά όχι ως ειδικότητα», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Γιώργος Μπαζούκης, που μετέβη για τρεις μήνες μαζί με τη γιατρό γυναίκα του και το βρέφος τους στις ΗΠΑ. «Ο καταμερισμός εργασιών στο νοσοκομείο των ΗΠΑ σου επιτρέπει να αναδείξεις τις δυνατότητές σου, στην Ελλάδα ως γιατροί αφιερώνουμε πολύ χρόνο αναλαμβάνοντας καθήκοντα διοικητικών υπαλλήλων ή νοσηλευτών, δαπανώντας έτσι άσκοπα ενέργεια», διευκρινίζει ο 30χρονος, που σπούδασε στα Ιωάννινα και έχει ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος της ειδικότητάς του στον «Ευαγγελισμό».

Η Μαρίσσα Ζάρακα, αριστούχος γιατρός από την Κω, επί το έργον 
στο εργαστήριο του δρος Μιχάλη Λιονάκη, στα Εθνικά Ιδρύματα Ερευνών των ΗΠΑ.

Οι επειγοντολόγοι

«Στις ΗΠΑ υπάρχει τμήμα επειγόντων και στις εφημερίες εξετάζουν τα περιστατικά οι επειγοντολόγοι, εμείς αναλαμβάναμε μόνον τους καρδιολογικούς ασθενείς», συμπληρώνει και «οι γιατροί ενημερώνουν λεπτομερέστατα τους ασθενείς πριν από τις επεμβάσεις αλλά και πριν από το εξιτήριο για την κατάσταση της υγείας τους». Ο ίδιος επέστρεψε στην Αθήνα για να ολοκληρώσει την ειδικότητα, ωστόσο φλερτάρει με την Αμερική: «Διαθέτω πλέον τις απαραίτητες συστατικές επιστολές, αλλά και αριθμό κοινωνικής ασφάλισης για όλη την οικογένεια, θα θέλαμε μαζί με τη σύζυγο να αποκτήσουμε επιπλέον δεξιότητες στις ΗΠΑ». Μέχρι τότε θα αναπολεί συχνά τις ημέρες του στην Οκλαχόμα. «Ηταν για μένα μια ευχάριστη έκπληξη, γιατί δεν έχουμε συνηθίσει σε αξιοκρατικές διαδικασίες».

Ο δρ Δροσάτος και ο δρ Σκαρμέας σχεδίασαν με περισσή επιμέλεια το νεοσύστατο πρόγραμμα, ώστε να διέπεται από διαφάνεια. «Δύο επιτροπές καθηγητών έκαναν μια προεπιλογή είκοσι υποψηφίων, από τους οποίους πέντε διαφορετικοί και ανεξάρτητοι καθηγητές επέλεξαν τους τελικούς δέκα, τους άριστους μεταξύ αρίστων, επτά γυναίκες και τρεις άνδρες», διευκρινίζει ο δρ Δροσάτος, που καθιέρωσε σύστημα μεντόρων και συμβούλων καριέρας. «Εκ των δέκα υποτρόφων, δύο επιστρέφουν για την ειδικότητα στην Ελλάδα, δύο βρήκαν χρηματοδότηση για έρευνα στις ΗΠΑ και οι υπόλοιποι κάνουν αιτήσεις για ειδικότητα εδώ», συμπληρώνει ο ίδιος, που ευελπιστεί το πρόγραμμα να επεκταθεί μελλοντικά και στην Ευρώπη, δεδομένου ότι τα περισσότερα από 2.700 μέλη του WHBA βρίσκονται σε τουλάχιστον 40 χώρες.

«Η Μαρίσσα κατόρθωσε φοβερά πράγματα ήδη στους πρώτους έξι μήνες», παρατηρεί στην «Κ» ο δρ Μιχάλης Λιονάκης, μέντορας της νεαρής γιατρού στο εργαστήριό του, που έχει βάλει (κυριολεκτικά) στο μικροσκόπιο τους μύκητες candida και aspergillus. «Το θεωρητικό τμήμα της εκπαίδευσης γιατρών στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό, οι αδυναμίες εντοπίζονται στην πρακτική εξάσκηση, στις κλινικές των τελευταίων δύο ετών και την ειδικότητα», σχολιάζει ο ίδιος, που μετανάστευσε πριν από 16 χρόνια εν μέρει λόγω της 7ετούς αναμονής για την ειδικότητα της λοιμωξιολογίας.

Οι τρεις πρώτοι μήνες

«Στο ίδιο διάστημα τέλειωσα ειδικότητα και διδακτορικό», επισημαίνει ο ίδιος, που αποφοίτησε από την Ιατρική Κρήτης και σήμερα κατέχει διευθυντική θέση στο κορυφαίο ίδρυμα ερευνών των ΗΠΑ. «Οι πρώτοι τρεις μήνες είναι η μεταβατική περίοδος, μετά οι αλλοδαποί γιατροί προσαρμόζονται και ξετυλίγουν το ταλέντο τους», καταλήγει ο δρ Λιονάκης.

Στην ομάδα του βραβευμένου καθηγητή του Χάρβαρντ, δρ Χρήστου Μαντζώρου, μυήθηκε στη μεθοδολογία της έρευνας η Ελένη Πηλίτση, απόφοιτος Ιατρικής στο Δημοκρίτειο. «Η Βοστώνη προσφέρει εξαιρετικό επιστημονικό περιβάλλον, δέχομαι καθημερινά πολυάριθμα ερεθίσματα», λέει η κ. Πηλίτση, που σχεδιάζει να ξεκινήσει ειδικότητα στις ΗΠΑ συνδυάζοντας την κλινική ιατρική με την έρευνα. «Αποκτώ εμπειρία στην ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων με σκοπό τη βελτίωση της ζωής όσων πάσχουν από νοσήματα, όπως η παχυσαρκία», καταλήγει. «Θα είμαι πάντα ευγνώμων στο WHBA και στο Ιδρυμα Νιάρχος».

ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ

24/12/2018



2.
Το πανεπιστήμιο ως ιδιωτικός χώρος της κομματοκρατίας και των αποβλήτων της. Η προλεταριοποίηση του πνεύματος και η εθελοδουλία ως ιδεολογική επιλογή.

Ο πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Γιώργος Κοντογιώργης μιλώντας σήμερα στην εκπομπή “Λόγια της Πόλης“ αποκάλυψε την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο κτίριο της φοιτητικής εστίας του Παντείου εξηγώντας πως αγοράσθηκε επί πρυτανείας του το 1990. Όπως εξήγησε ο ίδιος   '' Ήταν πολυτελές ξενοδοχείο με πισίνα στην οροφή, κλιματισμό σε όλα τα δωμάτια, χαλιά, εστιατόριο και πολλά άλλα. Παρεδόθη από τους πρυτάνεις που με διαδέχθηκαν στις κομματικές παρατάξεις, στο πλαίσιο της συναλλαγής μαζί τους, οι οποίες αφού το υπενοικίαζαν σε διάφορους ημετέρους και τρίτους, στέγασαν διακίνηση γυναικών και ναρκωτικών κλπ, το λεηλάτησαν ολοκληρωτικά. Σήμερα έμεινε μόνο ο σκελετός όπως φαίνεται. Κανείς δεν ζήτησε ευθύνες από κανέναν.” είπε χαρακτηριστικά.