Επί ξυρού ακμής οι τουρκο-αμερικανικές σχέσεις.



Μιλώντας την Τρίτη σε συνέδριο κατασκευαστών όπλων στην Άγκυρα ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η χώρα του πρόκειται να εξαπολύσει "σε λίγες μέρες” στρατιωτική επιχείρηση εκκαθάρισης της περιοχής της βόρειας Συρίας ανατολικά του Ευφράτη από "την αποσχιστική τρομοκρατία”. Προανήγγειλε δηλαδή επίθεση εναντίον των Κούρδων μαχητών του PYD (αδελφής οργάνωσης του ΡΚΚ στη Συρία) οι οποίοι ελέγχουν την περιοχή, υπό την ομπρέλα των "Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων” και με την παρουσία τουλάχιστον 2.000 Αμερικανών κομάντος.

Ο Τούρκος πρόεδρος απέρριψε χλευαστικά το προβαλλόμενο σκεπτικό της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή, ήτοι την ανάγκη καταπολέμησης του "Ισλαμικού Κράτους”, υποστηρίζοντας ότι η απειλή των τζιχαντιστών αποτελεί πλέον "φαντασίωση” και υπενθυμίζοντας ότι είχε προτείνει παλαιότερα στον Ντόναλντ Τραμπ την επέμβαση τουρκικών δυνάμεων για την εκκαθάρισή τους.

"Οι στρατηγικοί εταίροι μας” πρόσθεσε συνεργάζονται με το παρακλάδι του ΡΚΚ στη Συρία. Εμείς λέμε ότι πρόκειται για τρομοκράτες αλλά αυτοί το αρνούνται”.

Όλα αυτά, στον άμεσο απόηχο της απόφασης του αμερικανικού Πενταγώνου για δημιουργία παρατηρητηρίων στην τουρκο-συριακή μεθόριο και για την συγκρότηση κοινών περιπολιών με τις "Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις”.

"Γνωρίζουμε ότι τα παρατηρητήρια και τα ραντάρ που εγκαθιστούν οι ΗΠΑ δεν έχουν ως στόχο την προστασία της χώρας μας από τους τρομοκράτες, αλλά την προστασία των τρομοκρατών από την Τουρκία” σχολίασε ο Ερντογάν.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας διατυπώνει την απειλή προώθησης των τουρκικών δυνάμεων πέραν του Ευφράτη. Και πάντως θεωρείται παράδοξο μια τόσο κρίσιμη στρατιωτική επιχείρηση να εξαγγέλλεται εκ των προτέρων, ακυρώνοντας το πλεονέκτημα ου αιφνιδιασμού. Πόσω μάλλον όταν ο Τούρκος πρόεδρος προαναγγέλλει επίθεση σε περιοχή με αμερικανική στρατιωτική παρουσία.

Εξ ου και οι προσπάθειες ερμηνείας των δηλώσεων Ερντογάν κινούνται στην κατεύθυνση των εσωτερικών πολιτικών σκοπιμοτήτων.

Η Τουρκία βρίσκεται ήδη πάλι σε προεκλογική περίοδο – για τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου στις οποίες διακυβεύεται ο έλεγχος των μεγάλων αστικών κέντρων από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, σε μία συγκυρία κατά την οποία η οικονομική κρίση βαραίνει στις αποφάσεις των ψηφοφόρων (με την ανεργία στο 11%, τον πληθωρισμό στο 22% και τον εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης για το 2019 στο 0,4%, σύμφωνα με το ΔΝΤ).

Ο Ερντογάν είναι ασκημένος στην διεξαγωγή προεκλογικής καμπάνιας μέσω στρατιωτικών τυχοδιωκτισμών. Ο τερματισμός της εκεχειρίας με το ΡΚΚ ήταν ο τρόπος με τον οποίο επιτεύχθηκε η ανάκαμψη του κυβερνώντος κόμματος μεταξύ των εκλογών του Ιουνίου και Νοεμβρίου 2015 ενώ η κατάληψη από τουρκικές δυνάμεις της κουρδικής πόλης Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία συντονίστηκε καταλλήλως με την πορεία προς τις περσινές προεδρικές εκλογές.

Η αντιτρομοκρατική ρητορική πάντοτε γαλβανίζει το τουρκικό εκλογικό ακροατήριο, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την εθνικιστική ψήφο, σε μία συγκυρία μάλιστα κατά την οποία δοκιμάζεται η συμμαχία του με το ΜΗΡ του Ντεβλέτ Μπαχτσελί.

Όμως το ζήτημα είναι βαθύτερο –και αγγίζει όλο το πλέγμα αντιφάσεων των τουρκοαμερικανικών σχέσεων. Η επικράτηση στην Ουάσιγκτον (παρά τις αρχικές τοποθετήσεις Τραμπ υπέρ μιας ταχείας απεμπλοκής) των απόψεων για μακροχρόνια διατήρηση στρατιωτικού αποτυπώματος στη βορειοανατολική Συρία, στο πλαίσιο και της στρατηγικής της περικύκλωσης του Ιράν, βαθαίνει και μονιμοποιεί την απομάκρυνση της περιοχής από τον έλεγχο της Δαμασκού, φέρνοντας την Άγκυρα αντιμέτωπη με τον εφιάλτη της δημιουργίας και δεύτερου αυτόνομου κουρδικού μορφώματος στα σύνορά της, μετά από αυτό του ιρακινού Κουρδιστάν. Δεδομένης της κρισιμότητας που έχει το κουρδικό ζήτημα στο εσωτερικό της ίδιας της Τουρκίας πρόκειται για πραγματική απειλή.

Η Τουρκία ανησυχεί πρωτίστως για τη δημιουργία υποδομών που παραπέμπουν σε οιονεί κράτος. Η ανακοίνωση του αρχηγού του αμερικανικού επιτελείου στρατηγού Τζον Ντάνφορντ ότι οι ΗΠΑ θα εκπαιδεύσουν και εξοπλίσουν 35.000 με 40.000 άνδρες των "Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων” για την "σταθεροποίηση” της περιοχής σήμανε στην Άγκυρα τον συναγερμό.

Προφανώς μια τέτοια επένδυση από αμερικανικής πλευράς δεν πρόκειται να εγκαταλειφθεί λόγω των τουρκικών απειλών. Είναι θέμα στοιχειώδους αξιοπιστίας για τις ΗΠΑ να υπερασπιστούν τους σταθερότερους συμμάχους τους στο συριακό μωσαϊκό. Το ότι βέβαια ρισκάρουν ταυτόχρονα τη διάρρηξη των σχέσεών τους με το μόνο μέλος του ΝΑΤΟ στην περιοχή αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα των αντιφάσεων που έχει ενεργοποιήσει η μεσανατολική πολιτική της Ουάσιγκτον.

"Η μονομερής στρατιωτική δράση στη βορειοανατολική Συρία από οποιαδήποτε πλευρά, ειδικά καθώς ενδέχεται να βρίσκονται στην περιοχή στελέχη των ένοπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, θα ήταν πολύ ανησυχητική. Θα θεωρήσουμε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια απαράδεκτη” επεσήμανε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, αντιπλοίαρχος Σον Ρόμπερτσον.

Οι συναντήσεις που είχε στις 8 Δεκεμβρίου στην Άγκυρα με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και τον σύμβουλο του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, πρέσβης Τζέιμς Τζέφρι, και παράλληλα ο αρχηγός των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Χακάν Φιντάν κατά το ταξίδι του σε ΗΠΑ και Καναδά είναι ενδεικτικές των πυρετωδών διαβουλεύσεων που εκτυλίσσονται μεταξύ των δύο πλευρών μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Διαβουλεύσεων που προφανώς αγγίζουν όλο το πλέγμα των τεταμένων τουρκοαμερικανικών σχέσεων: από τη συριακή κρίση και την υπόθεση Κασόγκι, μέχρι τις έρευνες υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο, την προμήθεια ρωσικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία και την τύχη του φυλακισμένου στις ΗΠΑ αντιπροέδρου της τουρκικής Halkbank.

Του Κώστα Ράπτη

13/12/2018



             ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ             





Για πρώτη φορά οι ΗΠΑ 
απείλησαν ανοικτά την Τουρκία με πόλεμο.

Στις 8 Δεκεμβρίου 2018 επισκέφθηκε την Άγκυρα εσπευσμένως, σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Συρία, πρέσβης Τζέιμς Τζέφρι, ο οποίος δεν έγινε δεκτός από τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά μόνο από τον υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ. Στο θέμα αναφέρεται ο αρθρογράφος της εφημερίδας Yeni Çağ Ορχάν Ουγούρογλου, με πιο σημαντικό σημείο του άρθρου του εκείνο που αναφέρεται σε ευθεία απειλή του Αμερικανού αξιωματούχου προς την Τουρκία.

«Δεν τον δέχτηκε ο Ερντογάν, και ο Τζέφρι απείλησε την Τουρκία»

Έγραψα ένα άρθρο, στο οποίο έλεγα ότι οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) «σήμερα ή αύριο» θα ξεκινήσουν στρατιωτική επιχείρηση ανατολικά του Ευφράτη. Οι στρατιωτικές προετοιμασίες και οι προετοιμασίες διοικητικής μερίμνης είχαν ολοκληρωθεί, και οι μονάδες περίμεναν το πράσινο φως για να εισβάλουν στην περιοχή και να αρχίσει η επιχείρηση.

Φυσικά την πληροφορία που είχα εγώ την είχαν και οι ΗΠΑ, γι’ αυτό είχαμε την ξαφνική επίσκεψη ενός Αμερικανού φιλοξενουμένου στην Άγκυρα. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Συρία, πρέσβης Τζέιμς Τζέφρι, ήλθε εσπευσμένα στην Άγκυρα και μας είπε: «Σταματήστε, μην κάνετε τίποτα, γιατί ανατολικά του Ευφράτη υπάρχουν Αμερικανοί στρατιώτες, υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις και παρατηρητήρια των ΗΠΑ».

Ο Τζέφρι συναντήθηκε πρώτα με τον υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος στη συνάντηση αυτή ήταν ξεκάθαρος: «Η Τουρκία δεν πρόκειται να επιτρέψει τη δημιουργία ενός διαδρόμου τρομοκρατίας στα νότια σύνορά της. Οι ΗΠΑ πρέπει να τερματίσουν τη στρατιωτική και πολιτική υποστήριξη που παρέχουν στην τρομοκρατική οργάνωση ΡΚΚ/YPG, θα πρέπει να πάρουν πίσω τα όπλα που τους έδωσαν και να σταματήσουν τις ενέργειες που κάνουν για δημιουργία στρατιωτικών φυλακίων παρατήρησης στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας».

Ο Ερντογάν δεν δέχτηκε τον Τζέφρι, τον δέχτηκε όμως ο εκπρόσωπός του, ο Ιμπραχίμ Καλίν. Στην επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση, έχει μεγάλο ενδιαφέρον η εξής πρόταση: «Η Τουρκία δήλωσε τη σαφή θέση της στο θέμα του PYD/YPG, και τονίστηκε ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί την ύπαρξη οποιασδήποτε τρομοκρατικής ομάδας στα σύνορά μας».

Ακριβώς στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να τονίσουμε αυτήν την σοβαρή εξέλιξη. Ο διοικητής της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, το ίδιο διάστημα έκανε κάποιες πολύ σημαντικές επαφές και συνομιλίες στις ΗΠΑ και τον Καναδά.

Διαδόθηκε ότι η επίσκεψη είχε σχέση με τη δολοφονία του Σαουδάραβα Κασόγκι στην Κωνσταντινούπολη, όμως με βάση διπλωματικές και στρατιωτικές πηγές, το ταξίδι είχε σχέση με την επιχείρηση των ΤΕΔ ανατολικά του Ευφράτη.

Οι επαφές που έκανε ο Φιντάν με ορισμένους γερουσιαστές στις ΗΠΑ, το γεγονός ότι δεν έγινε επίσημη ανακοίνωση γι’ αυτές και το γεγονός ότι ο Ερντογάν αναφερόμενος στην επίσκεψη Φιντάν δήλωσε ότι «δεν έχω πληροφορίες για τις επαφές του», μας δείχνουν ότι αυτές σχετίζονται με τη στρατιωτική επιχείρηση.

Η επίσκεψη-αστραπή του Τζέφρι ήταν επίσκεψη πανικού, και έχει τη σημασία του το γεγονός ότι την ίδια ώρα που αυτός ήταν στην Άγκυρα, ο Ερντογάν έκανε την εξής δήλωση: «Εκείνοι που λένε ότι είναι σύμμαχοί μας, κάθε μέρα συνομιλούν με τους τρομοκράτες.

Όσο για το πώς αντέδρασε ο Τζέφρι, απείλησε την Τουρκία με… αμερικάνικο τρόπο: «Αν οποιαδήποτε χώρα επιχειρήσει να κάνει μονομερείς ενέργειες στη βόρεια Συρία, αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τους στρατιώτες μας που βρίσκονται εκεί. Πιο πριν έγινε μια ανάλογη ενέργεια στην περιοχή της Ντερ εζ Ζορ. Κι εμείς χρησιμοποιήσαμε το δικαίωμα στην αυτοάμυνα* και απαντήσαμε.

Οι ΗΠΑ επιχειρούν στον περιοχή εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ), από κοινού με τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (οι δυνάμεις του PYD/YPG αποτελούν τη ραχοκοκαλιά τους). Αυτό γίνεται ανατολικά του Ευφράτη, στην Ντερ εζ Ζορ αλλά και στη Ράκα».

Ρώτησα τον καθηγητή Χασάν Ουνάλ, του Πανεπιστημίου Μάλτεπε, τι εννοούσε ο Τζέφρι με την αναφορά του στην επίθεση που έγινε στην Ντερ εζ Ζορ.* Ο Ουνάλ είπε: «Οι ΗΠΑ υποτίθεται ότι επιχειρούν σε ολόκληρη τη Συρία εναντίον του ΙΚ. Επίσης υποτίθεται ότι επιχειρούσαν εναντίον του ΙΚ στην Ντερ εζ Ζορ.

»Όμως κάποια στιγμή οι δυνάμεις του στρατού της Συρίας επιτέθηκαν εναντίον του ΙΚ. Οι ΗΠΑ δεν χτύπησαν το ΙΚ αλλά τις δυνάμεις της Συρίας, που επιχειρούσαν στο δικό τους έδαφος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην περιοχή αυτή οι ΗΠΑ έχουν αρμονικές σχέσεις με το ΙΚ».

Ρώτησα τον καθηγητή Ουνάλ: Τι συμπέρασμα πρέπει να βγάλει η Τουρκία, από τη φράση του Τζέφρι «Εμείς κάναμε χρήση του δικαιώματος της αυτοάμυνας και ανταποδώσαμε;». Ο Ουνάλ, που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις σχέσεις Τουρκίας με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Συρία και το Ιράν, απάντησε ως εξής:

«Ο Τζέφρι, δίνοντας το παράδειγμα της Ντερ εζ Ζορ, απειλεί την Τουρκία και μας λέει “αν κάνετε στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του PYD/YPG, θα σας χτυπήσουμε”. Η Τουρκία δεν πρέπει να πάρει στα σοβαρά αυτές τις απειλές. Τις ίδιες απειλές έκαναν πιο πριν και για το Αφρίν, όταν όμως ξεκίνησε η επιχείρηση των ΤΕΔ, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν».

Ο Ουνάλ λέει για το θέμα: «ο Τζέφρι μας λέει ξεκάθαρα ότι προσπαθούν να οικοδομήσουν ένα ομόσπονδο κράτος για το PYD/YPG στη Β. Συρία. Αυτή η ομολογία είναι που μας δείχνει ότι η Τουρκία πρέπει να διεξάγει τη στρατιωτική επιχείρηση ανατολικά του Ευφράτη, για να μην επιτρέψει τη δημιουργία αυτού του κράτους».

Στο τέλος, ο Τζέφρι αναγκάστηκε να πει ότι «Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, με τον οποίο συνομίλησα, μου εξέθεσε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τις ενστάσεις και τις ανησυχίες του. Εγώ θα τις μεταφέρω στην Ουάσινγκτον, όπου όλοι είναι ενήμεροι για τις ανησυχίες αυτές».

Σας παρέθεσα όλα τα στοιχεία, για να έχετε μια καθαρή εικόνα για τα όσα συμβαίνουν και πρόκειται να συμβούν ανατολικά του Ευφράτη. Έχω να πω δε το εξής, ότι οι τακτική της εξαπάτησης που ακολουθούν οι ΗΠΑ μπορεί να μεταθέσει την επιχείρηση για ένα διάστημα, όμως σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να κλείσει το δρόμο των Τούρκων στρατιωτών.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Orhan Uğuroğlu, 
ΠΗΓΕΣ: εφ. Yeni Çağ / Pontos News 
Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης

https://www.defence-point.gr/news/gia-proti-fora-oi-ipa-apeilisan-anoikta-tin-toyrkia-me-polemo?fbclid=IwAR2M3cfmR_cyMQTyx5iIq8DfdWrY2ag4cwOnm_ZS5THH4VRneAZsG-hPO3M
12/12/2018