«Μην τρέφετε το τέρας»
'Don't feed the monster!'
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
Homo plasticus – Εμείς και ο πλαστικός πολιτισμός μας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
Homo plasticus – Εμείς και ο πλαστικός πολιτισμός μας.
THOMAS BARWICK VIA GETTY IMAGES
«Μην τρέφετε το τέρας»:
Το κίνημα των γυναικών που δεν αγοράζουν νέα ρούχα.
Το κίνημα των γυναικών που δεν αγοράζουν νέα ρούχα.
Είναι αυτή η μεγαλύτερη προσωπική αλλαγή
που μπορούμε να κάνουμε για το περιβάλλον και την τσέπη μας;
Αν ρωτήσουμε τον εαυτό μας «πραγματικά το χρειάζομαι αυτό;» λίγο πριν δώσουμε στο ταμείο τα ρούχα που διαλέξαμε, η ειλικρινής απάντηση είναι συνήθως κατηγορηματικά όχι.
Σύμφωνα με το φιλανθρωπικό πρόγραμμα Wrap, το οποίο προωθεί τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων, η μέση διάρκεια ζωής για ένα ρούχο στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μόλις 2,2 χρόνια. Περίπου 30 δισ. λίρες αχρησιμοποίητων ρούχων κρέμονται στις ντουλάπες μόνο της Βρετανίας, και όμως όλοι εξακολουθούν να ψωνίζουν περισσότερα. «Κάθε εβδομάδα αγοράζουμε ρούχα 38 εκατομμυρίων λιρών και ρούχα 11 εκατομμυρίων πηγαίνουν στον χώρο υγειονομικής ταφής», λέει στον Guardian η γενική διευθύντρια της Traid, Μαρία Τσένογουεθ, μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που προσπαθεί να σταματήσει το αλόγιστο πέταμα των ρούχων. «Δεν διαθέτουμε επαρκείς πόρους για να συνεχίσουμε να τρέφουμε αυτό το τέρας», λέει χαρακτηριστικά.
Πόσο δύσκολο είναι λοιπόν να γίνει η μετάβαση σε έναν πιο βιώσιμο τρόπο αγορών; Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα είδη ένδυσης έχουν τον τέταρτο μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο μετά τη στέγαση, τις μεταφορές και τα τρόφιμα. Περισσότεροι από τα μισά τεμάχια της λεγόμενης fast fashion των γνωστών αλυσίδων ρούχων πετάγονται σε λιγότερο από ένα χρόνο, σύμφωνα με την έκθεση McKinsey’s State of Fashion πέρσι. Αλλά είναι η αγορά ρούχων από δεύτερο χέρι το πραγματικό αντίδοτο στη fast fashion;
Κάθε χρόνο 430.000 τόνοι ρούχων απορρίπτονται και δεν ανακυκλώνονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των νέων ρούχων που πωλούνται αυξάνεται: 1,13 εκατ. τόνοι το 2016, ποσό που παρουσιάζει αύξηση κατά 200.000 τόνους από το 2012.
«Είναι μια αργή, σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας», λέει η Ζόι Έντουαρντς, μια καθηγήτρια ραπτικής και blogger, η οποία πριν 11 χρόνια δεσμεύτηκε να μην ξαναγοράσει νέα ρούχα.
«Δεν ήθελα να είμαι πλέον μέρος της fast fashion πια», λέει εξηγώντας γιατί αποχώρησε από την αλυσίδα ρούχων όπου δούλευε στο Λονδίνο, ως υπεύθυνη προμηθειών. Τα τελευταία 11 χρόνια, η Έντουαρτς αγόρασε μόνο «ένα ή δύο πράγματα». Τα σουτιέν της είναι καινούργιο και πιστεύει ότι μπορεί να αγόρασε ένα μπλουζάκι από το Zara το 2010. Αυτά είναι όλα.
Πόσο δύσκολο είναι λοιπόν να σταματήσουμε να αγοράζουμε ρούχα; Η Τάνια Αραγιάλες έχει ιδρύσει μια οργάνωση στη Νέα Υόρκη που ονομάζεται Fashion of Tomorrow για να υποστηρίξει μια πιο βιώσιμη προσέγγιση στη βιομηχανία ένδυσης. Η Αραγιάλες ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος του Lend, ενός ιστότοπου ενοικίασης ρούχων και επίσης δεν αγοράζει νέα ρούχα: «Δεν ήμουν τόσο trendy όσο πριν. Δεν έκανα ποτέ εντύπωση πηγαίνοντας σε ένα event ή ένα πάρτι. Δεν είχα κάτι νέο και λαμπερό να βάλω. Αλλά ήθελα να αναδιαρθρώσω τον τρόπο με τον οποίο το μυαλό μου έβλεπε ψώνια». Τελικά, μετά από δύο χρόνια ξεκίνησε να αγοράζει κάποια ρούχα από δεύτερο χέρι ή να νοικιάζει ρούχα όταν έπρεπε να πάει σε μια εκδήλωση.
Ο όγκος των ειδών ένδυσης όλων των ειδών - καινούργια, μεταχειρισμένα και χειροποίητα - είναι τόσο μεγάλος που είναι εξαιρετικά δύσκολο να τον διαχειριστούμε. Και η πώληση μεταχειρισμένων ρούχων έχει τα όριά της. Για να αποφευχθεί η κατάρρευση της δευτερογενούς αγοράς πρέπει να ενθαρρυνθούν και άλλες τεχνολογίες, όπως η ανακύκλωση των ινών.
Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ένας άνθρωπος που αγαπάει τα νέα ρούχα αλλά θέλει να ζήσει πιο βιώσιμα; Tουλάχιστον, να μην κρατάμε τα άχρηστα ρούχα μας στην ντουλάπα. Έστω να τα δωρίσουμε, επαναφέροντάς τα στην κυκλοφορία. Επιπλέον, βοηθά το περιβάλλον η χρησιμοποίηση ανακυκλωμένων ρούχων ή ρούχων από δεύτερο χέρι.
Τα ρούχα έχουν μια ιστορία. Ας είναι μια με happy end.
Με πληροφορίες από Guardian
19/02/2019
Fashion: The Thirsty Industry
Environmental Impacts of the Fashion Industry
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Homo plasticus – Εμείς και ο πλαστικός πολιτισμός μας.
Οι επιπτώσεις αφορούν εμάς και τα παιδιά μας.
Τα δύο τρίτα από τα πλαστικά που παρήγαγε ποτέ ο πολιτισμός μας από τα μέσα του 20ου αιώνα, εξακολουθούν να βρίσκονται στο περιβάλλον. Με κάποια μορφή, σαν σκουπίδια σε ωκεανούς και παραλίες, σαν μικροπλαστικά στην άμμο, στον αέρα, στην αγροτική γη, σαν μικροϊνες στο νερό ή μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Κι εμείς ακόμα μιλάμε για ανακύκλωση.Ξανασκέψου το λοιπόν σοβαρά την επόμενη φορά που θα αναζητήσεις τη λύση της πλαστικής ρύπανσης στην ανακύκλωση.
Καθώς πολλαπλασιάζονται οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν να μας ευαισθητοποιήσουν μέσα από καθαρισμούς παραλιών, στοχευμένες εκστρατείες ενημέρωσης για τις μπατονέτες και τις γόπες των τσιγάρων, τις σακούλες από γαριδάκια και τα φρεντοπότηρα, τα καλαμάκια και τα πλαστικά μπουκαλάκια νερού, έφτασε ο καιρός να κάνουμε αυτό που πρέπει: να δούμε τις επιπτώσεις από τον συνολικό κύκλο ζωής των πλαστικών. Εύκολα θα δούμε ότι οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο χελώνες και θαλασσοπούλια, αλλά εμάς και τα παιδιά μας επίσης!
Σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους, τα πλαστικά ενέχουν διακριτούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της γης είναι εκτεθειμένη σε πλαστικά σωματίδια, καθώς και τα χημικά που συνδέονται με αυτά (και είναι πάρα πολλά).
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Πρώτη ύλη για τα πλαστικά είναι το πετρέλαιο. Η εξόρυξη πετρελαίου, αερίου ή σχιστολιθικού αερίου “απελευθερώνει” στο περιβάλλον μία σειρά από τοξικές ουσίες, συχνά σε σημαντικές ποσότητες (ιδίως στην περίπτωση του σχιστολιθικού αερίου). Τουλάχιστον 170 χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή σχιστολιθικού αερίου (πρώτη ύλη για πλαστικά) έχουν γνωστή καρκινογόνο, νευροτοξική δράση, επηρεάζουν αρνητικά το αναπαραγωγικό, ανοσοποιητικό σύστημα, επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη. Οι τοξίνες αυτές έχουνγνωστές και καταγεγραμμένες επιπτώσεις σε δέρμα, οφθαλμούς, αναπνευστικό σύστημα, νευρικό σύστημα, γαστρεντερικό σύστημα, συκώτι, εγκέφαλο.
Στη συνέχεια, η επεξεργασία ορυκτών καυσίμων με σκοπό τη μετατροπή τους σε πλαστικές ρητίνες και πρόσθετα, “απελευθερώνει” στον αέρα ιδιαίτερα τοξικές ουσίες.Οι επιπτώσεις τους σε αναπαραγωγικό σύστημα, νευρικό σύστημα, αναπαραγωγή, όπως και η συσχέτιση με καρκίνο, λευχαιμία και γενετικές ανωμαλίες έχουν καταγραφεί τόσο σε βιομηχανικούς εργάτες όσο και σε κοινότητες που ζουν στην ευρύτερη περιοχή.
Στη διάρκεια της ζωής τους, τα πλαστικά προϊόντα συνδέονται τόσο με την εισπνοή και κατάποση ινών και μικροπλαστικών όσο και με την έκθεση σε εκατοντάδες τοξικές ουσίες με γνωστή καρκινογόνο δράση αλλά ακόμα και ενδοκρινικούς διαταράκτες!
Στην τελική “διάθεση” των πλαστικών αποβλήτων (σε αυτή συχνά περιλαμβάνεται η καύση, η πυρόλυση και η ενεργειακή αξιοποίηση) έχουμε την απελευθέρωση βαρέων μετάλλων (μόλυβδος, υδράργυρος) αλλά και την παραγωγή διοξινών και φουρανίων (οι διοξίνες αναγνωρίζονται ως οι πιο επικίνδυνες ουσίες που παρήγαγε ο ανθρώπινος πολιτισμός). Ειδικά οι διοξίνες, παραμένουν και συγκεντρώνονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσα από την τροφική αλυσίδα.
Τα μικροπλαστικά που καταλήγουν μέσω τροφής, κατάποσης, αναπνοής ή επαφής στον ανθρώπινο οργανισμό, μπορούν να προκαλέσουν μία σειρά από προβλήματα ξεκινώντας από ερεθισμούς, ενώ συνδέονται ακόμα και με καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο.
Τα πλαστικά πρόσθετα (αυτά που δίνουν στο κάθε πλαστικό τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του) εύκολα διαφεύγουν στο περιβάλλον, τον αέρα, το νερό, την τροφή αλλά και το ανθρώπινο σώμα. Καθώς τα πλαστικά σωματίδια διασπώνται σε μικρότερα μέρη, απελευθερώνονται επιπλέον χημικά πρόσθετα στο περιβάλλον.
Από τη στιγμή που το πλαστικό φθάνει στο περιβάλλον ρυπαίνει την τροφική αλυσίδα, βιοσυγκεντρώνεται και ...νάτο στον οργανισμό μας(όπως και σε όλους τους οργανισμούς που βρίσκονται ψηλά στην τροφική αλυσίδα, όπως τα δελφίνια).
Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε μέχρι σήμερα τους κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία από τα πλαστικά είναι αποσπασματικός και ακατάλληλος να αποτυπώσει το σύνολο των κινδύνων (άρα και να εντοπίσει τις ανάλογες λύσεις). Ποτέ δεν είδαμε συνολικά τους κινδύνους που ενέχει όλος ο κύκλος “ζωής” των πλαστικών για την ίδια τη ζωή. Αντ’ αυτού επιλέξαμε για πολλές δεκαετίες αποσπασματικές προσεγγίσεις επικινδυνότητας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ξυπνήσαμε μία μέρα ανακαλύπτοντας αφ’ ενός ότι τα πλαστικά είναι κυριολεκτικά παντού και αφ’ ετέρου ότι δεν λαμβάνουμε υπόψη μας γνωστές και καταγεγραμμένες αρνητικές επιπτώσεις τους στην υγεία και το περιβάλλον.
Η λύση σε ένα τέτοιο παγκόσμιο πρόβλημα δεν μπορεί παρά να είναι ολιστική (εφόσον ο καθαρισμός παραλιών απλώς απομακρύνει το αισθητικό μέρος του προβλήματος). Η λύση πρέπει να βάλει στο κέντρο την ανθρώπινη υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, να στηρίζεται στην Αρχή της Προφύλαξης, να λαμβάνει υπόψη όλο τον κύκλο ζωής των πλαστικών, να αυξήσει τη διαφάνεια στις διαδικασίες παραγωγής, να αυξήσει τους ανεξάρτητους ελέγχους, να αναγνωρίσει το εύρος και το βάθος του προβλήματος, να ξεκινά από απαραίτητες αλλαγές σε παραγωγικές διαδικασίες και να φτάνει σε αλλαγές σε καταναλωτικές συνήθειες.
Αλλιώς απλώς μπορούμε να συνεχίσουμε να αυτομαστιγωνόμαστε επειδή δεν μαζέψαμε και δεν ρίξαμε στον μπλε κάδο κάθε πλαστικό που είδαμε στο διάβα μας!
Αυτά και άλλα πολλά καταγράφει και καταδεικνύει η έκθεση με τίτλο “Plastics & Health: The Hidden Costs of a Plastic Planet” που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα παγκοσμίως και η οποία υπογράφεται από μεγάλο αριθμό σημαντικών επιστημονικών και κοινωνικών φορέων που δραστηριοποιούνται στους χώρους της υγείας, της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Νίκος Χαραλαμπίδης
Γενικός Διευθυντής, ελληνικό γραφείο Greenpeace
https://www.huffingtonpost.gr/entry/homo-plasticus-emeis-kai-o-plastikos-politismos-mas_gr_5c6d1b1ee4b0e2f4d8a0dd73?utm_hp_ref=gr-homepage
20/02/2019