Νέα θεωρία για εξωγήινους πολιτισμούς: Τι μπορεί να τους κρατά «φυλακισμένους» στους πλανήτες τους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
Ξενάγηση στο σύμπαν χωρίς άγνωστες λέξεις.
FREESTYLEPHOTO VIA GETTY IMAGES
Νέα έρευνα από επιστήμονα
στο Αστεροσκοπείο Σόνεμπεργκ στη Γερμανία.
Οι εξωπλανήτες (πλανήτες εκτός του Ηλιακού Συστήματος) που έχουν λάβει κατά καιρούς τον χαρακτηρισμό της «Σούπερ Γης», εξαιτίας του μεγέθους τους, θεωρούνται γενικότερα ως «υποψήφιοι» με μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι κατοικήσιμοι σε σχέση με τους πλανήτες στο μέγεθος του δικού μας- ωστόσο νέα μελέτη υποδεικνύει πως, εάν υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί σε αυτούς, ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες ως προς την εξερεύνηση του διαστήματος από πλευράς τους.
Για την εκτόξευση μιας αποστολής όπως αυτές του προγράμματος «Απόλλων», ένας πύραυλος σε έναν τέτοιο πλανήτη («Σούπερ Γη») θα έπρεπε να έχει μάζα περίπου 440.000 τόνων, εξαιτίας των απαιτήσεων καυσίμου- η οποία αντιστοιχεί σε αυτή της Πυραμίδας του Χέοπα. «Σε πιο μεγάλους πλανήτες, οι πτήσεις στο Διάστημα θα ήταν πολύ πιο δαπανηρές» είπε ο Μίκαελ Χίπκε, ανεξάρτητος ερευνητής που υπάγεται στο Αστεροσκοπείο Σόνεμπεργκ στη Γερμανία. «Τέτοιοι πολιτισμοί δεν θα είχαν δορυφορική τηλεόραση, αποστολές σε φεγγάρια ή διαστημικά τηλεσκόπια σαν το Χαμπλ» πρόσθεσε σχετικά ο ερευνητής, σύμφωνα με δημοσίευμα του Space.com.
Καθώς επιστήμονες ανακαλύπτουν εξωπλανήτες γύρω από μακριά άστρα, αρκετοί εξ αυτών ανήκουν στην κατηγορία της «Σούπερ Γης», με μάζες που μπορεί να φτάνουν μέχρι και το δεκαπλάσιο αυτής του δικού μας πλανήτη. Κάποιοι από αυτούς βρίσκονται στις θεωρούμενες ως κατοικήσιμες ζώνες γύρω από τα άστρα τους, όπου οι θερμοκρασίες θεωρητικά μπορούν να υποστηρίξουν την παρουσία νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια, και ως εκ τούτου ζωή όπως τη γνωρίζουμε στη Γη.
Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει όχι μόνο πως υπάρχουν πλανήτες διαφορετικοί από τη Γη που θα μπορούσαν, υπό συνθήκες, να υποστηρίξουν ζωή, αλλά και ότι κάποιοι θα ήταν ακόμα καταλληλότεροι και από πλανήτες στο πρότυπο της Γης. Οι πλανήτες τύπου «Σούπερ Γης», σύμφωνα με ερευνητές, θα μπορούσαν να είναι παράλληλα «σούπερ κατοικήσιμοι», με τη μεγαλύτερη μάζα τους να συνεπάγεται ισχυρότερη βαρυτική έλξη, κάτι που με τη σειρά του σημαίνει πιο πυκνές ατμόσφαιρες και μεγαλύτερο βαθμό προστασίας από την κοσμική ακτινοβολία.
Εάν όντως έχουν εμφανιστεί μορφές ζωής σε τέτοιους πλανήτες, θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί σε πολιτισμούς ικανούς για πτήσεις στο Διάστημα. Ωστόσο, η μεγάλη βαρύτητα θα έκανε τα πράγματα πιο δύσκολα για αυτούς, καθώς θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να στείλουν διαστημόπλοια έξω από τα όρια των πλανητών τους, σύμφωνα με την έρευνα του Χίπκε- ο οποίος υπολόγισε τα μεγέθη που θα απαιτούνταν για να εκτοξευτεί ένα σκάφος από μια «Σούπερ Γη» πλάτους 70% μεγαλύτερου της Γης και δεκαπλάσιας μάζας- όπως ο πλανήτης Κέπλερ-20b, σε απόσταση 950 ετών φωτός, η βαρύτητα του οποίου υπολογίζεται πως είναι 2,4 φορές αυτή της Γης.
Υπό αυτές συνθήκες, θα αποτελούσε τεράστια πρόκληση η ποσότητα του καυσίμου που θα έπρεπε να φέρει ένας πύραυλος: Ως γνωστόν, για να βγει ένας πύραυλος στο Διάστημα χρειάζεται πολλά καύσιμα, ωστόσο αυτά τον κάνουν βαρύτερο, οπότε απαιτούνται περισσότερα καύσιμα κ.ο.κ.
Όπως είπε στο Space.com ο Χίπκε, η ανθρωπότητα είναι τυχερή από αυτή την άποψη, καθώς βρίσκεται σε έναν πλανήτη που επιτρέπει σχετικά «ελαφριές» διαστημικές πτήσεις. «Άλλοι πολιτισμοί, αν υπάρχουν, ίσως να μην είναι τόσο τυχεροί».
Υποθέτοντας πως ένας πύραυλος σε μια «Σούπερ Γη» λειτουργεί σε γενικές γραμμές σαν γήινους πυραύλους όπως ο Falcon Heavy της SpaceX, η εκτόξευση ενός φορτίου όπως το επερχόμενο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της ΝΑΣΑ θα απαιτούσε περίπου 60.000 τόνους καυσίμου- μάζα που αντιστοιχεί σε ένα γιγαντιαίο, βαρύ πολεμικό πλοίο όπως τα μεγάλα θωρηκτά του 20ού αιώνα. «Πολιτισμοί από πλανήτες τύπου “Σούπερ Γης” θα ήταν λιγότερο πιθανό να εξερευνούν τα άστρα. Αντ’αυτού, θα ήταν, μέχρι ενός σημείου, κρατούμενοι στους μητρικούς τους πλανήτες, χρησιμοποιώντας περισσότερο, για παράδειγμα, λέιζερ ή ραδιοτηλεσκόπια για διαστρικές επικοινωνίες αντί να στέλνουν ρομποτικά σκάφη και διαστημόπλοια».
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπήρχαν επιλογές, δεδομένου ότι οι πύραυλοι λειτουργούν καλύτερα στο Διάστημα από ό,τι εντός ατμόσφαιρας. Οπότε, σύμφωνα με τον Χίπκε, θα μπορούσαν να εκτοξεύουν σκάφη από κορυφές βουνών (αν και η μεγαλύτερη βαρύτητα θα συνεπαγόταν χαμηλότερα βουνά, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως στη Γη δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικά τα πλεονεκτήματα που παρέχουν για αυτή τη δουλειά οι βουνοκορφές σε σχέση με το επίπεδο της επιφάνειας της θάλασσας), ή να έχουν αναπτύξει άλλες μεθόδους, όπως διαστημικούς ανελκυστήρες, που θα ξεκινούν από την επιφάνεια του πλανήτη και θα φτάνουν σε τροχιά (βέβαια θα απαιτούσαν πάρα πολύ ανθεκτικά υλικά), ή εναλλακτικές, ισχυρότερες μεθόδους προώθησης, όπως η προώθηση με πυρηνικούς παλμούς (που προϋποθέτει σειρά πυρηνικών εκρήξεων πίσω από το διαστημόπλοιο- και ως εκ τούτου θεωρείται δύσκολη μέθοδος, για σειρά προφανών λόγων).
3/2/2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Ξενάγηση στο σύμπαν χωρίς άγνωστες λέξεις.
Υπάρχουν αρκετοί «ποπ σταρ» αστροφυσικοί στον πλανήτη, μικρές διάνοιες που ξέρουν καλά την υψηλή τέχνη της επιστημονικής εκλαΐκευσης. Υπό μια έννοια, και ο ίδιος ο Αϊνστάιν ήταν ένα τέτοιο είδωλο. Βεβαίως, ο Αϊνστάιν υπήρξε μεγάλη διάνοια που διακήρυττε ότι, «αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις στον οποιονδήποτε, δεν το έχεις καταλάβει ούτε εσύ».
Αργότερα εμφανίστηκε ο Στίβεν Χόκινγκ, ο πρόωρα χαμένος Καρλ Σέιγκαν, ο Μίτσιου Κάκου, ο Μπράιαν Γκριν, ο Μαξ Τέγκμαρκ και πολλοί άλλοι με αυτό το σπάνιο χάρισμα: να φέρνουν τον μακρόκοσμο των γαλαξιών και τον μικρόκοσμο των σωματιδίων στην κουζίνα σου.
Τέτοια περίπτωση είναι και ο Νιλ Ντεγκράς Τάισον. Το πιο γνωστό του βιβλίο, η «Αστροφυσική για βιαστικούς», κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου. Ο τίτλος μιλάει από μόνος του: όλα όσα θα θέλατε να μάθετε για το σύμπαν αλλά δεν ρωτάτε επειδή φοβάστε ότι δεν θα καταλάβετε. Με τον Τάισον όχι μόνον καταλαβαίνεις αλλά απολαμβάνεις. Σήμερα η «Κ» προδημοσιεύει ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο.
Προδημοσίευση
«Αν υπήρχε κάποιο τεράστιο γενετικό χάσμα ανάμεσα σε εμάς και τους κοντινότερους συγγενείς μας στο ζωικό βασίλειο, τότε δικαιολογημένα θα θριαμβολογούσαμε για τη νοημοσύνη μας. Θα δικαιούμασταν, ενδεχομένως, να πιστεύουμε πως απέχουμε πολύ και είμαστε κάτι πολύ διαφορετικό από τα άλλα πλάσματα. Μόνο που τέτοιο χάσμα δεν υπάρχει.
Αντιθέτως, είμαστε κι εμείς κομμάτι της φύσης κι η θέση μας δεν είναι ούτε πιο πάνω, ούτε πιο κάτω, αλλά απλώς μέσα σε αυτήν.
Θέλετε κι άλλα μαλακτικά για τον ανθρώπινο εγωισμό; Κάποιες απλές συγκρίσεις ποσοτήτων, μεγεθών και κλίμακας αρκούν. Το νερό, για παράδειγμα. Κάτι απλό, κοινό και ζωτικής σημασίας. Μια κούπα νερό περιέχει περισσότερα μόρια νερού απ’ όσες κούπες νερό βγάζουν όλοι οι ωκεανοί του κόσμου. Κάθε κούπα νερό που πίνει ένας άνθρωπος, και τελικά καταλήγει ξανά στα υδάτινα αποθέματα της Γης, περιέχει τόσα μόρια ώστε 1.500 από αυτά τα μόρια να βρίσκονται σε καθεμιά από τις υπόλοιπες κούπες νερό του κόσμου. Είναι αναπόφευκτο: μέρος του νερού που μόλις ήπιατε έχει περάσει μέσα από τα νεφρά του Σωκράτη, του Τζένγκις Χαν και της Ζαν Ντ’ Αρκ.
Κι ο αέρας; Επίσης ζωτικής σημασίας. Με μία μόνο ανάσα εισπνέουμε περισσότερα μόρια αέρα από όσες ανάσες θα χρειάζονταν για να τελειώσει όλη η ατμόσφαιρα της Γης. Αυτό σημαίνει πως λίγος από τον αέρα που μόλις αναπνεύσατε έχει περάσει κι από τα πνευμόνια του Ναπολέοντα, του Μπετόβεν, του Λίνκολν και του Μπίλι δε Κιντ.
Ωρα να πάμε σε συμπαντικό επίπεδο. Τα άστρα που υπάρχουν στο σύμπαν είναι περισσότερα από τους κόκκους της άμμου σε οποιαδήποτε παραλία, είναι περισσότερα από τα δευτερόλεπτα που έχουν περάσει από τότε που σχηματίστηκε η Γη, είναι περισσότερα από τις λέξεις και τους φθόγγους που έχουν βγει από το στόμα όλων των ανθρώπων που έζησαν ποτέ.
Τι θα λέγατε και για μια γενική επισκόπηση του παρελθόντος; Η συμπαντική οπτική μάς οδηγεί και εκεί. Το φως θέλει χρόνο για να φτάσει από τα βάθη του Διαστήματος στα αστεροσκοπεία της Γης, άρα βλέπουμε τα αντικείμενα και τα φαινόμενα όχι όπως είναι αλλά όπως ήταν κάποτε. Αυτό σημαίνει ότι το σύμπαν λειτουργεί σαν μια γιγαντιαία χρονομηχανή: όσο πιο μακριά κοιτάζουμε, τόσο πιο πίσω στον χρόνο βλέπουμε – σχεδόν μέχρι την ίδια την αρχή του χρόνου. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η κοσμική εξέλιξη συνεχίζει να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας.
Θέλετε να μάθετε από τι είμαστε φτιαγμένοι; Και πάλι, η απάντηση που προσφέρει η συμπαντική οπτική είναι μάλλον πιο εντυπωσιακή από το αναμενόμενο. Τα χημικά στοιχεία του σύμπαντος γεννιούνται μέσα από τις φωτιές των υπερμαζικών άστρων που τελειώνουν τη ζωή τους με μια εκπληκτική έκρηξη, εμπλουτίζοντας τον γαλαξία που τα φιλοξενεί με το χημικό οπλοστάσιο της ζωής όπως την ξέρουμε. Αποτέλεσμα; Τα τέσσερα πιο κοινά χημικά ενεργά στοιχεία του σύμπαντος –το υδρογόνο, το οξυγόνο, ο άνθρακας και το άζωτο– είναι και τα τέσσερα πιο κοινά στοιχεία της ζωής στη Γη, με τον άνθρακα να αποτελεί και το θεμέλιο της βιοχημείας.
Δεν βρισκόμαστε απλώς μέσα στο σύμπαν. Το σύμπαν ζει εντός μας. Εδώ που τα λέμε, μπορεί να μην είμαστε καν από αυτή τη Γη. Υπάρχουν κάμποσες ανεξάρτητες μεταξύ τους έρευνες που συνδυαζόμενες ωθούν τους ερευνητές να αναθεωρήσουν το ποιοι νομίζουμε πως είμαστε και από πού νομίζουμε πως έχουμε έρθει. Καταρχάς, οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι, όταν ένας μεγάλος αστεροειδής πέφτει σε έναν πλανήτη, η ενέργεια της πρόσκρουσης εκτοξεύει κομμάτια από τις γύρω περιοχές στο Διάστημα. Από εκεί, είναι δυνατό να ταξιδέψουν προς άλλους πλανήτες και να καταλήξουν στο έδαφός τους.
Δεύτερον, συχνά τα μικρόβια αποδεικνύονται σκληρά καρύδια. Οι ακραιόφιλοι οργανισμοί της Γης μπορούν να επιβιώσουν σε ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας, πίεσης και ραδιενέργειας – με άλλα λόγια, ένα ταξίδι στο Διάστημα. Αν εκσφενδονιστούν προς το Διάστημα βραχώδη κομμάτια από κάποιον πλανήτη με ζωή, ενδέχεται να υπάρχουν μικροσκοπικά δείγματα πανίδας κρυμμένα στις τρύπες και τις κόγχες τους. Τρίτον, πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι λίγο μετά τον σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος, ο Αρης ήταν πλανήτης με νερό, ίσως και γόνιμος, πολύ πριν από τη Γη.
Αν δούμε όλα αυτά τα ευρήματα συνδυαστικά, δεν αποκλείεται η ζωή να ξεκίνησε πρώτα στον Αρη και αργότερα να μεταφέρθηκε στη Γη, μια διαδικασία γνωστή με την ονομασία πανσπερμία. Αρα όλοι οι γήινοι ενδέχεται να καταγόμαστε από τον Αρη.»
ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ
http://www.kathimerini.gr/1008139/article/
politismos/vivlio/3enaghsh-sto-sympan-xwris-agnwstes-le3eis
4/2/2019