Notre Dame de Reims - Το ξύπνημα της Ιστορίας.


 SYLVAIN SONNET VIA GETTY IMAGES

Όταν ένα καινούριο εμβληματικό έργο γεννιέται συχνά δέχεται μόνο κριτικές. Όταν πεθαίνει όλοι το θρηνούν. Γιατί δεν είναι οι ίδιοι. Το έργο έχει στο μεταξύ γίνει ιστορικό. Ανήκει στην κληρονομιά του λαού που έζησε δίπλα του, γενιές ολόκληρες, συχνά πολλές χιλιάδες χρόνια. Φυσικά όταν είναι να γεννηθεί το αναθέτουν στους καλύτερους. Και το έργο από συμβολικό γίνεται σύμβολο. Και όταν γίνεται παρανάλωμα του πυρός, όπως έγινε σήμερα με την NotreDamedeParis, εγείρεται η ιστορία που το συνοδεύει. Και αν το έργο καταστραφεί από εμπρηστές ή από βόμβες του εχθρού – που είναι το ίδιο και το αυτό – η ιστορία εξεγείρεται. Αυτό το τελευταίο έγινε με μια άλλη Notre Dame της Γαλλίας, την Παναγία της Ρενς η οποία είναι εξίσου συμβολική με την Παναγία των Παρισίων - και μάλιστα γοτθικότερη - γιατί είναι αυτός μέσα στον οποίο έγινε η στέψη όλων των βασιλέων της Γαλλίας, χωρίς εξαίρεση. (Μόνο η στέψη του Ναπολέοντα Α’ ως Αυτοκράτωρ έγινε στην Παναγία των Παρισίων).  

- VIA GETTY IMAGES
Notre Dame de Reims

Η ανέγερση των γοτθικών ναών ξεκίνησε στη Γαλλία τον 12ο αιώνα και διαδόθηκε σε πολλές άλλες πόλεις καθολικές, γαλλικές και γειτονικές. Το γερμανικό φύλο Goth (oi Γότθες) είχε εισβάλει στη Νότια Ευρώπη τον 5ο αιώνα π.Χ. και έκτοτε η λέξη ενσωματώθηκε στη γαλλική γλώσσα. Ο ρυθμός αυτός ονομάστηκε γοτθικός πολύ αργότερα, στην Αναγέννηση από τον γνωστό Ιταλό ζωγράφο και ιστορικό της περιόδου αυτής Τζόρτζο Βαζάρι που τον έβλεπε σαν ένα απομεινάρι των αρχαίων γερμανο-φράγκικων προκλήσεων. «Στην Μεταμεσαιωνική Ευρώπη μας, του κλασικού ελληνικού πολιτισμού, βαρβαρότητες όπως οι Γοτθικοί αυτοί ναοί δεν έχουν θέση» έλεγε ο Βαζάρι. 

Είναι η εποχή που το Βυζάντιο, ήδη αιχμάλωτο των Οθωμανών, εισέρχεται στον δικό του Μεσαίωνα. Ιστορικά, μετά το Σχίσμα του 1054 – και με την πιθανότητα μιας ευρύτερης σύγκρουσης - τα καθολικά κράτη ανασυντάσσονται. Μαζί με επιβλητικότερους Καθεδρικούς ναούς – τους Γοτθικούς - εγκαινιάζονται και οι περιβόητες Σταυροφορίες. Που θα είναι τουλάχιστον οκτώ. Οι περισσότερες θα περάσουν μέσα από τα ελληνικά και τα Μικρασιατικά εδάφη του Βυζαντίου, για να «διασώσουν τους Αγίους Τόπους και δη τα Ιεροσόλυμα από την Αραβική και Οθωμανική κατοχή». Χιλιάδες οι στρατιώτες, οι άμαχοι και οι ιερόδουλες που τους συνοδεύουν. Στη διαδρομή τους θα εγκατασταθούν στα ελληνικά παράλια και ιδιαίτερα στα νησιά. 

Οι Σταυροφορίες – παράλληλα με τους Γοτθικούς ναούς - μοιάζουν να είναι μα απάντηση στο εκκλησιαστικό Σχίσμα του 1054. Μια επίδειξη δυνάμεως, με πρόσχημα ή επιδίωξη την υπεράσπιση των Αγίων Τόπων «την οποία είναι ανίκανο να επωμισθεί το Βυζάντιο». Η πρώτη Σταυροφορία θα γίνει το 1096 με 100.000 στρατιώτες που θα περάσουν από την Κωνσταντινούπολη «όπου δέχθηκαν ένα επιφυλακτικό καλωσόρισμα από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα» όπως γράφτηκε. 

ARTJAZZ VIA GETTY IMAGES 

Όμως ή ίδια η λέξη Σταυροφορία υπονοούσε ότι ο Σταυρός ανήκε στους Δυτικούς (Καθολικούς) και όχι στους Ανατολικούς, τους «Σχισματικούς» όπως τους έλεγαν. Τα συντονισμένα κηρύγματα της Παπικής και της Βασιλικής εξουσίας κατά των Αντιχρίστων της Ανατολής είχαν σαν πρώτη συνέπεια τις σφαγές πολλών χιλιάδων Εβραίων σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. 

Μαζί με τις Σταυροφορίες (8 συνολικά) αρχίζουν να χτίζονται οι Γοτθικοί Καθεδρικοί ναοί στην Γαλλία. Το 1163 η Παναγία των Παρισίων,το θρησκευτικό αυτό ανάκτορα που έγινε ολοκαύτωμα, γιατί αυτή είναι η λέξη γι΄ αυτό που είδαμε εκατομμύρια άνθρωποι να καίγεται μπροστά μας. 

Η 4η Σταυροφορία είναι αυτή που θα καταλάβει την Κωνσταντινούπολη το 1204. Οι Σταυροφόροι θα εκδιωχθούν ύστερα από 61 χρόνια. Και - μεταξύ άλλων - θα πάρουν μαζί τους τα χάλκινα άλογα, που αφαιρέθηκαν από τον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης και τοποθετήθηκαν στο ναό τον Αγίου Μάρκου της Βενετίας. 

Στο μεταξύ έχει αρχίζει να χτίζεται η Παναγία της Ρενς. Το 1211, στη θέση τη εκκλησίας στην οποία βαφτίστηκε στον Χριστιανισμό το 500 περίπου ο βασιλιάς των Φράγκων Κλοβίς Α’, μαζί με 3.000 στρατιώτες του. 

Σ΄ αυτόν τον Γοτθικότερο Καθεδρικό Ναό θα γίνει η στέψη όλων των Γάλλων Βασιλέων. Και είναι αυτός που βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, αμέσως μετά την Ανακωχή. Είχε καεί, λιγότερο από την Παναγία των Παρισίων, αλλά είχε υποστεί τεράστιες καταστροφές. Από τα 2.303 αγάλματα που τον περιβάλουν έπεφταν τεμάχια πέτρας στα κεφάλια των πιστών μπαίνοντας ή βγαίνοντας από τον ναό. 

DEA / G. DAGLI ORTI VIA GETTY IMAGES

Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες, από ειδικά συνεργεία. Να αποσυρθούν τα 2.303 αγάλματα, να αναγερθεί ένα Μουσείο στο οποίο θα τοποθετηθούν, αφού πρώτα γίνουν αντίγραφα τα οποία θα πάρουν τη θέση των γνησίων. Και φυσικά χρειάστηκε να βρεθούν τα χρήματα, περίπου 100 εκατομμύρια φράγκα τότε, το 1991.

Σ΄αυτήν την προσπάθεια μου ζητήθηκε να πάρω μέρος από το Υπουργείο Πολιτισμού (με Υπουργό τον Jack Lang) το οποίο μου ανέθεσε να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για την Παναγία της Ρενς το οποίο θα μπορέσει να πείσει τους Παραγωγούς της Σαμπάνιας που περιβάλλουν την πόλη για την ανάγκη των έργων που πρέπει άμεσα να γίνουν. (Ότι ακριβώς γίνεται αυτές τις μέρες για την διάσωση της πανέμορφης Παναγίας των Παρισίων). Έτσι μυήθηκα στα μυστικά της γοτθικής εκκλησίας και των Κτιστών (των Μασόνων, από όπου προέρχεται άλλωστε και η ονομασία της γνωστής Αδελφότητας που ιδρύθηκε προς τα τέλη της Αναγέννησης). Οι παραγωγοί και οι βουλευτές της περιοχής ήρθαν ένα βράδυ στον Ναό, η προβολή έγινε, ο Υπουργός μίλησε και δεν πέρασαν τρεις μήνες είχε συγκεντρωθεί το ποσό των 100 εκατό εκατομμυρίων φράγκων. Σε κάθε μπουκάλι σαμπάνιας αξίας 150 ή και 400 φράγκων οι παραγωγοί είχαν προσθέσει ένα (1) φράγκο. Και όλοι μαζί είχαν πουλήσει 120.000.000 μπουκάλια! 

Αν θέλετε να μάθετε τι έγινε με την την 6η Σταυροφορία, την επωμίσθηκε o Λουδοβίκος ο 9ος (ή ’Αγιος Λουδοβίκος) το 1228. Είναι αυτός που θα επιβλέψει την ανέγερση της Παναγίας των Παρισίων αλλά και αυτός που εγκατέστησε Γάλλους καθολικούς στα νησιά του Αιγαίου και που μετέτρεψε την ήδη «Γαλλική Κυριότητα» της Αθήνας σε Δουκάτο. Στο οποίο ανήκε η περιοχή της Αττικής, της Βοιωτίας, και της Μεγαρίδας.

Το Δουκάτο των Αθηνών διατηρήθηκε μέχρι την κατάληψη και της περιοχής αυτής από τους Τούρκους. Είναι η στιγμή που αρχίζει με τυμπανοκρουσίες η έξοδος από τον Μεσαίωνα και η Αναγέννηση της Ελληνικής Παιδείας και Τέχνης στην Ευρώπη. Αλλά η Σταυροφορία που ζήτησαν οι Έλληνες Δάσκαλοι του Γένους από τους Δυτικούς για την σωτηρία του Βυζαντίου από τον Οθωμανικό Μεσαίωνα ως γνωστόν έμεινε χωρίς απάντηση.

Ροβήρος Μανθούλης,
 Σκηνοθέτης

19/04/2019 



    ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ    

 Η ομορφιά θα ξανασώσει τον κόσμο;
Εννέα ιστορικοί ναοί της Ευρώπης που καταστράφηκαν 
και χτίστηκαν από το μηδέν
Από την Αγια - Σοφιά έως την Παναγία των Παρισίων.
 Οι 11 πιο εντυπωσιακοί ναοί στην Ευρώπη
https://ivan-2-google.blogspot.com/2019/04/blog-post_34.html

 8 διάσημοι πίνακες ζωγραφικής 
με θέμα τους την Παναγία των Παρισίων (Notre Dame).
https://antikleidi.com/2019/04/17/18-notre-dame/