Το αντιφατικό ευρωπαϊκό "πανόραμα" της επόμενης μέρας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
Αρχίζει η κούρσα για την κατάληψη των κοινοτικών αξιωμάτων.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες προσήλθαν με μεγαλύτερο ενθουσιασμό στις κάλπες, αλλά το αποτέλεσμα κάθε άλλο παρά σταθεροποιεί το πολιτικό σκηνικό. Ο συνολικός συσχετισμός γέρνει δεξιότερα, αλλά η κλασική κεντροδεξιά δεν χαίρει άκρας υγείας. Οι λεγόμενες λαϊκιστικές δυνάμεις ενισχύθηκαν, αλλά η "συναίνεση των Βρυξελλών" δεν αντιμετωπίζει ουσιαστική πρόκληση.
Αυτό είναι το ολότελα αντιφατικό τοπίο που αποτυπώνουν οι πρώτες ενδείξεις για το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και παραπέμπει σε μια αργόσυρτη φθορά του ευρωπαϊκού σχεδίου - χωρίς ωστόσο ορατή απειλή ανατροπής του.
Ο συσχετισμός στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο θα είναι περισσότερο περίπλοκος από ποτέ, καθιστώντας και αριθμητικά ανεπαρκή τη μέχρι τώρα "συγκυβέρνηση" ΕΛΚ και Σοσιαλιστών και αναδεικνύοντας τον ρυθμιστικό ρόλο των ενισχυμένων Φιλελευθέρων.
Στα δε τέσσερα μεγαλύτερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται μετά τις ευρωεκλογές φέρει βαθιά τραύματα. Και αν μεν η πρωτιά του μη-κόμματος του Νάιτζελ Φάρατζ στη Βρετανία μπορεί να αποδοθεί στην άκρως ιδιάζουσα βρετανική συνθήκη των χαοτικών ελιγμών περί το Brexit, δεν είναι πάντως διόλου εύκολη η κατάσταση και σε Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία.
Η Χριστιανοδημοκρατία της Άγκελα Μέρκελ παραμένει πρώτη δύναμη, αλλά με νέα υποχώρηση της δύναμής της και με το συγκυβερνών SPD να υποβαθμίζεται στην τρίτη θέση -γεγονός που θα δυναμώσει τις φωνές για έξοδό του από τον "μεγάλο συνασπισμό".
Η σαρωτική ενίσχυση της Λέγκας θέτει ζήτημα επιβίωσης του κυβερνητικού συνασπισμού, εφόσον η ανατροπή του συσχετισμού εις βάρος του έως τώρα μείζονος εταίρου, των Πέντε Αστέρων του Λουϊτζι ντι Μάιο, ασφαλώς θα δελεάσει τον Ματέο Σαλβίνι να προκαλέσει πρόωρες εκλογές.
Ακόμη μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα για τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος μετά την κρίση των κίτρινων γιλέκων εντός συνόρων και την ουσιαστική ακύρωση από το Βερολίνο των φιλοδοξιών του για εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης βρέθηκε, σε μία εκλογική μάχη στην οποία ο ίδιος είχε εμπλακεί προσωπικά, προβάλλοντας ως αντίπαλο δέος στον δεξιό λαϊκισμό ανά την Γηραιά Ήπειρο, να χάνει από τον "ανανεωμένο" Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν.
Συνολικά, οι δυνάμεις αριστερότερα του κέντρου δοκιμάζουν την ικανοποίηση της ανάκαμψης μόνο σε λίγες περιπτώσεις, όπως η Ισπανία (όπου οι κυβερνώντες επιβραβεύθηκαν και στις ευρωκάλπες μετά από πρόσφατες εθνικές εκλογές), η Ολλανδία, πατρίδα του επικεφαλής υποψηφίου των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Φρανς Τίμερμανς, η Σουηδία, η Πορτογαλία, η Μάλτα και η Ιταλία, όπου το Δημοκρατικό Κόμμα πέρασε από την τρίτη στη δεύτερη θέση.
Όμως ιστορικά κόμματα, όπως το γερμανικό SPD έχουν μπει σε τροχιά συρρίκνωσης, η "πασοκοποίηση" των Γάλλων Σοσιαλιστών επικυρώνεται, ενώ το μεγαλύτερο σε αριθμό μελών κόμμα της Ευρώπης, οι Βρετανοί Εργατικοί, βρίσκονται παγιδευμένοι στην περιπέτεια του Brexit, πλαγιοκοπούμενοι από τους ευρωπαϊστές Φιλελεύθερους Δημοκράτες και τους Πράσινους.
Μάλιστα το πρόβλημα δείχνει πλέον να μεταναστεύει και δεξιότερα του κέντρου. Η μιζέρια του γερμανικού πολιτικού τοπίου, η καθήλωση των Ρεπουμπλικανών της Γαλλίας σε μονοψήφιο ποσοστό (όπως άλλωστε και των κυβερνώντων Συντηρητικών στη Βρετανία) και η επιβεβαίωση της ήττας του Λαϊκού Κόμματος στην Ισπανία αποτελούν ανησυχητικά σημάδια για τον χώρο.
Σε κάθε περίπτωση, και παρά τη διαφορά χρονισμού μεταξύ κρατών-μελών και πολιτικών ομάδων, τόσο η κεντροαριστερά όσο και η κεντροδεξιά προσγειώνονται σε χαμηλότερα σε σχέση με το παρελθόν εκλογικά "κυβικά", ενώ οι μετακινήσεις ψηφοφόρων γίνονται μεγαλύτερες και λιγότερο προβλέψιμες.
Οι διαιρέσεις μεγαλουπόλεων και περιφέρειας (Παρίσι έναντι λοιπής Γαλλίας, Λονδίνο έναντι βαθιάς Αγγλίας κ.ο.κ.) γίνονται μια σταθερά των εκλογικών συμπεριφορών, όπως και το σχίσμα μεταξύ κατόχων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και μη.
Η Λεπέν, ο Σαλβίνι, αλλά και οι δεξιές κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας αποτελούν τους αστέρες της ημέρας. Είναι περισσότερο πιθανό, αν και όχι βέβαιο, οι δυνάμεις του εν λόγω αστερισμού να πετύχουν κοινό βηματισμό στο ευρωπαϊκό πεδίο, το οποίο φιλοδοξούν όχι πλέον να το εγκαταλείψουν ή να το διαρρήξουν, αλλά να το αναμορφώσουν "από τα μέσα", στην κατεύθυνση της "επανεθνικοποίησης πολιτικών" και της υπεράσπισης των παραδοσιακών ταυτοτικών αξιών.
Αντιγράφοντας τρόπο τινά την ανακατανομή ψήφων που παίζεται από τη μία πλευρά, ένα αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρείται και με την ενίσχυση των Πρασίνων εις βάρος των Σοσιαλδημοκρατών και της Αριστεράς σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία ακόμη και η Πορτογαλία. Πρόκειται για φαινόμενο του οποίου η διάρκεια μένει να διαπιστωθεί, αλλά αναδεικνύεται σε νέα εφεδρεία για τον ευρωπαϊσμό. Ο αντίκτυπος των πρόσφατων επαναλαμβανόμενων κινητοποιήσεων της (δυτικο)ευρωπαϊκής νεολαίας για την κλιματική μεταβολή δεν μπορεί να υποτιμηθεί.
Μοιάζει σαν να αναμετρήθηκαν σε αυτές τις εκλογές ο φόβος κάποιων για την υπερθέρμανση του πλανήτη με τον φόβο άλλων για τις επιπτώσεις της μετανάστευσης. Τα ερωτήματα για την αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της ευρωζώνης απουσίασαν χαρακτηριστικά.
Κώστας Ράπτης
27/5/2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Αρχίζει η κούρσα για την κατάληψη
των κοινοτικών αξιωμάτων.
Διαθέσεις για στρατηγική συζήτηση επί του μέλλοντος της ευρωπαϊκής ενοποίησης, σε μία φάση εντονότερων εσωτερικών αμφισβητήσεων και οξύτερων διεθνών ανταγωνισμών, μπορεί να μην περισσεύουν, όμως για την κατανομή των κοινοτικών αξιωμάτων την επόμενη πενταετία οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπήκαν σε κίνηση προτού καλά καλά ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ευρωεκλογών.
Η αποψινή άτυπη σύνοδος κορυφής των "28" στις Βρυξέλλες σηματοδοτεί την έναρξη της σχετικής κούρσας – όμως για κάποιους, όπως λ.χ. ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ που είχαν δείπνο εργασίας τη Δευτέρα στο Μέγαρο των Ηλυσίων, οι ζυμώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει.
Πώς θα κατανεμηθούν τα χαρτοφυλάκια της Κομισιόν, αρχής γενομένης από την προεδρία; Ποιοι θα είναι οι επόμενοι πρόεδροι του Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου και ποιος ο Ύπατος Εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής; Πώς διαπλέκεται η διαπραγμάτευση αυτή με την διαδοχή του Μάριο Ντράγκι στο πηδάλιο της ΕΚΤ το φθινόπωρο;
Τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθούν σε ένα τοπίο περισσότερο περίπλοκο από την άποψη των συσχετισμών στο νέο Ευρωκοινοβουλίο, όπου δεν υφίστανται πλέον οι αριθμητικές (ίσως ούτε και οι πολιτικές) προϋποθέσεις για την συνέχιση του "μεγάλου συνασπισμού” ΕΛΚ και Σοσιαλιστών. Οι Φιλελεύθεροι, ενισχυμένοι από τον En Μarche του Μακρόν, αποτελούν τον μεγάλο ρυθμιστή, οι Πράσινοι προβάλλουν ως ανερχόμενη δύναμη, ενώ οι ευρωσκεπτικιστές πάσης αποχρώσεως αποτελούν έναν ισχυρό παίκτη που θα πρέπει είτε να κατευνασθεί είτε να περιθωριοποιηθεί.
Στις συνήθεις ισορροπίες που θα πρέπει να τηρηθούν μεταξύ Βορρά και Νότου, μεγάλων και μικρών κρατών, παλαιότερων και νεότερων μελών, έρχεται να προστεθεί η μεγαλύτερη ευαισθησία για την αντιπροσώπευση των φύλων, αλλά και η μάχη για την επαναβεβαίωση της πρωτοκαθεδρίας του Συμβουλίου έναντι του Ευρωκοινοβουλίου.
Οι διαδικασία των Spitzenkandidaten, δηλ. της επιλογής του προέδρου της Κομισιόν από τους επικεφαλής των ψηφοδελτίων των πολιτικών ομάδων, επιβλήθηκε πολιτικά από το Ευρωκοινοβούλιο το 2014, χωρίς να είναι τυπικά δεσμευτική – και αυτό ο Μακρόν δεν χάνει την ευκαιρία να το υπενθυμίζει.
Εξ ου και ο Μάνφρεντ Βέμπερ, Spitzenkadidat του ΕΛΚ, βλέπει να σχηματίζεται εναντίον του ένα μέτωπο από όσους, με πρώτους τους Φιλελεύθερους, προσβλέπουν σε ένα περισσότερο "ανοικτό παιχνίδι”.
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων που ανήκουν στο ΕΛΚ θα πραγματοποιήσουν πριν την αποψινή σύνοδο ξεχωριστή συνάντηση για να συντονίσουν τη στάση τους. Όμως είναι μόλις 9 επί συνόλου 28 – με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν σε ρόλο "μαύρου προβάτου” και τον Αυστριακό καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς να έχει μόλις χάσει κοινοβουλευτική πρόταση δυσπιστίας. Αντίθετα, Φιλελεύθεροι και Σοσιαλιστές αθροίζουν 15 ηγέτες.
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι ο Μακρόν θα ήθελε να δει πρόεδρο της επόμενης Κομισιόν τον συμπατριώτη του Μισέλ Μπαρνιέ, κεντροδεξιό πρώην επίτροπο ο οποίος ηγήθηκε τον διαπραγματεύσεων με το Λονδίνο για το Brexit και έχει υψηλή αποδοχή. Αντίστοιχα, ο χθεσινός φιλοξενούμενος του Ελυζέ Πέδρο Σάντσεθ θεωρεί ότι αντιστοιχεί στη χώρα του είτε ένα σημαντικό οικονομικό χαρτοφυλάκιο είτε η θέση του Ύπατου Εκπροσώπου, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει ο Σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και νυν υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Ζοζέπ Μπορέλ. Κάτι τέτοιο θα προσέκρουε ωστόσο στην υποψηφιότητα για την ίδια θέση του Spitzenkandiodat των Σοσιαλιστών, νυν πρώτου αντιπροέδρου της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς. Η πιθανότητα κατάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου από τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε δημιουργεί για τον συμπατριώτη του Τίμερμανς ένα πρόσθετο πρόβλημα.
Σε αυτά πρέπει να προστεθεί η αξίωση του ηγέτη της Λέγκας στην Ιταλία, Ματέο Σαλβίνι, για ανάθεση ισχυρού οικονομικού χαρτοφυλακίου σε Ιταλό. Είναι αμφίβολο εάν θα βρει συμμάχους, πόσο μάλλον που προκαλεί τις Βρυξέλλες ερμηνεύοντας τις ευρωεκλογές ως εντολή αλλαγής των δημοσιονομικών κανόνων.
Κώστας Ράπτης
https://www.capital.gr/diethni/3362539/
arxizei-i-koursa-gia-tin-katalipsi-ton-koinotikon-axiomaton
28/5/2019
Αρχίζει η κούρσα για την κατάληψη
των κοινοτικών αξιωμάτων.
Διαθέσεις για στρατηγική συζήτηση επί του μέλλοντος της ευρωπαϊκής ενοποίησης, σε μία φάση εντονότερων εσωτερικών αμφισβητήσεων και οξύτερων διεθνών ανταγωνισμών, μπορεί να μην περισσεύουν, όμως για την κατανομή των κοινοτικών αξιωμάτων την επόμενη πενταετία οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπήκαν σε κίνηση προτού καλά καλά ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ευρωεκλογών.
Η αποψινή άτυπη σύνοδος κορυφής των "28" στις Βρυξέλλες σηματοδοτεί την έναρξη της σχετικής κούρσας – όμως για κάποιους, όπως λ.χ. ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ που είχαν δείπνο εργασίας τη Δευτέρα στο Μέγαρο των Ηλυσίων, οι ζυμώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει.
Πώς θα κατανεμηθούν τα χαρτοφυλάκια της Κομισιόν, αρχής γενομένης από την προεδρία; Ποιοι θα είναι οι επόμενοι πρόεδροι του Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου και ποιος ο Ύπατος Εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής; Πώς διαπλέκεται η διαπραγμάτευση αυτή με την διαδοχή του Μάριο Ντράγκι στο πηδάλιο της ΕΚΤ το φθινόπωρο;
Τα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντηθούν σε ένα τοπίο περισσότερο περίπλοκο από την άποψη των συσχετισμών στο νέο Ευρωκοινοβουλίο, όπου δεν υφίστανται πλέον οι αριθμητικές (ίσως ούτε και οι πολιτικές) προϋποθέσεις για την συνέχιση του "μεγάλου συνασπισμού” ΕΛΚ και Σοσιαλιστών. Οι Φιλελεύθεροι, ενισχυμένοι από τον En Μarche του Μακρόν, αποτελούν τον μεγάλο ρυθμιστή, οι Πράσινοι προβάλλουν ως ανερχόμενη δύναμη, ενώ οι ευρωσκεπτικιστές πάσης αποχρώσεως αποτελούν έναν ισχυρό παίκτη που θα πρέπει είτε να κατευνασθεί είτε να περιθωριοποιηθεί.
Στις συνήθεις ισορροπίες που θα πρέπει να τηρηθούν μεταξύ Βορρά και Νότου, μεγάλων και μικρών κρατών, παλαιότερων και νεότερων μελών, έρχεται να προστεθεί η μεγαλύτερη ευαισθησία για την αντιπροσώπευση των φύλων, αλλά και η μάχη για την επαναβεβαίωση της πρωτοκαθεδρίας του Συμβουλίου έναντι του Ευρωκοινοβουλίου.
Οι διαδικασία των Spitzenkandidaten, δηλ. της επιλογής του προέδρου της Κομισιόν από τους επικεφαλής των ψηφοδελτίων των πολιτικών ομάδων, επιβλήθηκε πολιτικά από το Ευρωκοινοβούλιο το 2014, χωρίς να είναι τυπικά δεσμευτική – και αυτό ο Μακρόν δεν χάνει την ευκαιρία να το υπενθυμίζει.
Εξ ου και ο Μάνφρεντ Βέμπερ, Spitzenkadidat του ΕΛΚ, βλέπει να σχηματίζεται εναντίον του ένα μέτωπο από όσους, με πρώτους τους Φιλελεύθερους, προσβλέπουν σε ένα περισσότερο "ανοικτό παιχνίδι”.
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων που ανήκουν στο ΕΛΚ θα πραγματοποιήσουν πριν την αποψινή σύνοδο ξεχωριστή συνάντηση για να συντονίσουν τη στάση τους. Όμως είναι μόλις 9 επί συνόλου 28 – με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν σε ρόλο "μαύρου προβάτου” και τον Αυστριακό καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς να έχει μόλις χάσει κοινοβουλευτική πρόταση δυσπιστίας. Αντίθετα, Φιλελεύθεροι και Σοσιαλιστές αθροίζουν 15 ηγέτες.
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι ο Μακρόν θα ήθελε να δει πρόεδρο της επόμενης Κομισιόν τον συμπατριώτη του Μισέλ Μπαρνιέ, κεντροδεξιό πρώην επίτροπο ο οποίος ηγήθηκε τον διαπραγματεύσεων με το Λονδίνο για το Brexit και έχει υψηλή αποδοχή. Αντίστοιχα, ο χθεσινός φιλοξενούμενος του Ελυζέ Πέδρο Σάντσεθ θεωρεί ότι αντιστοιχεί στη χώρα του είτε ένα σημαντικό οικονομικό χαρτοφυλάκιο είτε η θέση του Ύπατου Εκπροσώπου, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει ο Σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και νυν υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Ζοζέπ Μπορέλ. Κάτι τέτοιο θα προσέκρουε ωστόσο στην υποψηφιότητα για την ίδια θέση του Spitzenkandiodat των Σοσιαλιστών, νυν πρώτου αντιπροέδρου της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς. Η πιθανότητα κατάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου από τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε δημιουργεί για τον συμπατριώτη του Τίμερμανς ένα πρόσθετο πρόβλημα.
Σε αυτά πρέπει να προστεθεί η αξίωση του ηγέτη της Λέγκας στην Ιταλία, Ματέο Σαλβίνι, για ανάθεση ισχυρού οικονομικού χαρτοφυλακίου σε Ιταλό. Είναι αμφίβολο εάν θα βρει συμμάχους, πόσο μάλλον που προκαλεί τις Βρυξέλλες ερμηνεύοντας τις ευρωεκλογές ως εντολή αλλαγής των δημοσιονομικών κανόνων.
Κώστας Ράπτης
https://www.capital.gr/diethni/3362539/
arxizei-i-koursa-gia-tin-katalipsi-ton-koinotikon-axiomaton
28/5/2019