Πώς θα έμοιαζε ένας πόλεμος με το Ιράν.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Οι “λεπτομέρειες” της κατάρριψης του στρατηγικού UAV των ΗΠΑ
που θα έπρεπε να μας προβληματίζουν…
(2) ΗΠΑ - Ιράν: Γεωπολιτικό παίγνιο για χαλύβδινα νεύρα.
3) Αντιστροφή ρόλων στον Περσικό Κόλπο.
(4) Σ. Αραβία και Ιράν: Δύο εχθροί στον Περσικό.
(5) Πώς το Κατάρ επέζησε του μποϊκοτάζ.
(2) ΗΠΑ - Ιράν: Γεωπολιτικό παίγνιο για χαλύβδινα νεύρα.
3) Αντιστροφή ρόλων στον Περσικό Κόλπο.
(4) Σ. Αραβία και Ιράν: Δύο εχθροί στον Περσικό.
(5) Πώς το Κατάρ επέζησε του μποϊκοτάζ.
Μέλη της ιρανικής επαναστατικής φρουράς σε παρέλαση στην Τεχεράνη,
τον Σεπτέμβριο του 2011. REUTERS
Πώς θα έμοιαζε ένας πόλεμος με το Ιράν.
Καμία πλευρά δεν θέλει μια μάχη,
αλλά αυτό δεν εξαλείφει τον κίνδυνο
Ακόμα κι αν καμία πλευρά δεν θέλει να πολεμήσει, ένας λανθασμένος υπολογισμός, σήματα που χάνονται, και η λογική της κλιμάκωσης, θα μπορούσαν να συνωμοτήσουν για να μετατρέψουν ακόμη και μια μικρή σύγκρουση σε περιφερειακή ανάφλεξη με καταστροφικές συνέπειες για το Ιράν, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή.
Οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο τους εδώ και χρόνια. Η πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν κλυδωνίζεται. Η κυβέρνηση Trump χρησιμοποιεί κυρώσεις για να στραγγαλίσει την ιρανική οικονομία και τον Μάιο ανέπτυξε [1] ένα αεροπλανοφόρο, μια συστοιχία πυραυλικής άμυνας, και τέσσερα βομβαρδιστικά αεροσκάφη στη Μέση Ανατολή. Η Ουάσινγκτον έχει εκκενώσει μη απαραίτητο προσωπικό από την πρεσβεία της στην Βαγδάτη, αναφέροντας πληροφορίες που υποδηλώνουν ότι το Ιράν είναι όλο και περισσότερο πρόθυμο να χτυπήσει αμερικανικούς στόχους μέσω των στρατιωτικών πληρεξουσίων του στο εξωτερικό.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν επίσης ότι το Ιράν σχεδόν σίγουρα διέπραξε τα πρόσφατα πλήγματα στα πετρελαιοφόρα υπό την σημαία της Σαουδικής Αραβίας, της Νορβηγίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ισχυρίστηκαν ότι το Ιράν είχε φορτώσει προσωρινά πυραύλους σε μικρά σκάφη στον Περσικό Κόλπο. Στις αρχές Μαΐου, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, John Bolton, απείλησε δημοσίως [2] για μια απάντηση σε οποιεσδήποτε επιθέσεις του Ιράν, «είτε από πληρεξούσιους, είτε από το Σώμα των Ισλαμικών Επαναστατικών Φρουρών [sic] είτε τις κανονικές ιρανικές δυνάμεις».
Τα καλά νέα είναι ότι η κατάσταση δεν είναι τόσο κακή όσο φαίνεται. Κανένας από τους παίκτες -με την πιθανή εξαίρεση του Μπόλτον- δεν φαίνεται να θέλει πραγματικά έναν πόλεμο. Η στρατιωτική στρατηγική του Ιράν είναι να διατηρήσει τις εντάσεις σε χαμηλό σημείο βρασμού και να αποφύγει μια άμεση αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον έλαβε μια σκληρή δημόσια στάση με την πρόσφατη ανάπτυξη των στρατευμάτων της, αλλά η κίνηση δεν ήταν ούτε επακόλουθη ούτε τρομερά ασυνήθιστη. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες προετοιμάζονταν πραγματικά για έναν πόλεμο, η ροή στρατιωτικών πόρων στην περιοχή θα ήταν πολύ πιο δραματική.
Τα κακά νέα είναι ότι και πάλι μπορεί να συμβεί ένας πόλεμος. Ακόμα κι αν καμία πλευρά δεν θέλει να πολεμήσει, ένας λανθασμένος υπολογισμός, σήματα που χάνονται, και η λογική της κλιμάκωσης, θα μπορούσαν να συνωμοτήσουν για να μετατρέψουν ακόμη και μια μικρή σύγκρουση σε περιφερειακή ανάφλεξη -με καταστροφικές συνέπειες για το Ιράν, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή.
Μια σύγκρουση θα αρχίσει πιθανότατα με μια μικρή, αμφισβητήσιμη επίθεση [3] από το Ιράν σε έναν στόχο σχετικό με τις ΗΠΑ. Οι ηγέτες του Ιράν, σε αυτό το σενάριο, αποφασίζουν ότι ήρθε η ώρα να βρεθούν αντιμέτωποι με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump. Οι σιιτικές στρατιωτικές δυνάμεις στο Ιράκ που έχουν δεσμούς με το Ιράν χτυπούν μια στρατιωτική φάλαγγα των ΗΠΑ στο Ιράκ, σκοτώνοντας πολλούς στρατιώτες ή Ιρανοί πράκτορες χτυπούν ένα ακόμη πετρελαιοφόρο στον Περσικό Κόλπο, αυτή την φορά προκαλώντας πετρελαιοκηλίδα. Η Τεχεράνη ξέρει από την εμπειρία της από το παρελθόν ότι τέτοιες επιθέσεις δεν οδηγούν σε άμεσα αντίποινα από την Ουάσινγκτον, υπό την προϋπόθεση ότι είναι κάπως αμφισβητήσιμα. Οι πληρεξούσιοι των Ιρανών στο Ιράκ, για παράδειγμα, σκότωσαν περίπου 600 [4] Αμερικανούς στρατιώτες από το 2003 έως το 2011, με λίγες συνέπειες για το Ιράν.
Αλλά αυτή την φορά είναι διαφορετικά. Μετά την ιρανική επίθεση, η διοίκηση Trump θα αποφασίσει να χτυπήσει σε αρκετές στρατιωτικές τοποθεσίες στο Ιράν, ακριβώς καθώς έπληξε στόχους στην Συρία το 2017 και το 2018, αφότου το καθεστώς του προέδρου Bashar al-Assad χρησιμοποίησε χημικά όπλα. Χρησιμοποιώντας αεροπορικά και ναυτικά στοιχεία που βρίσκονται ήδη στη Μέση Ανατολή, οι Ηνωμένες Πολιτείες χτυπούν ένα ιρανικό λιμάνι ή πλήττουν ένα στρατόπεδο εκπαίδευσης Ιρανών σιιτών μαχητών στο Ιράν. Μέσω δημόσιων και ιδιωτικών καναλιών, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοινώνει ότι πραγματοποίησε ένα εφάπαξ χτύπημα για την «αποκατάσταση της αποτροπής» και ότι εάν το Ιράν υποχωρήσει, δεν θα αντιμετωπίσει περαιτέρω συνέπειες. Στην ιδανική περίπτωση, η ηγεσία του Ιράν οπισθοχωρεί, και τα πράγματα τελειώνουν εκεί.
Αλλά τι γίνεται αν το Ιράν δεν ανταποκριθεί με τον τρόπο που το έκανε ο Άσαντ; Στο κάτω-κάτω, ο Άσαντ πολεμούσε για την ίδια του την επιβίωση σε έναν πολυετή εμφύλιο πόλεμο και ήξερε [να κάνει] καλύτερα από το να τραβήξει τις Ηνωμένες Πολιτείες περαιτέρω μέσα σε αυτή την σύγκρουση. Ο ηγέτης του Ιράν έχει πολλές περισσότερες επιλογές από όσες είχε ο πολιορκημένος πρόεδρος της Συρίας. Η Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί να χρησιμοποιήσει πληρεξούσιες δυνάμεις στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τον Λίβανο, την Συρία και την Υεμένη για να επιτεθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους εταίρους τους. Διαθέτει οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων που μπορεί να στοχεύσει τις βάσεις των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Κατάρ, την Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Οι νάρκες και τα βλήματα εδάφους κατά πλοίων που διαθέτει μπορούν να προκαλέσουν όλεθρο στο Στενό του Ορμούζ και να αυξήσουν τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου. Το Ιράν έχει την ικανότητα να σταματήσει ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας με επιθετικά σαμποτάζ ή κυβερνοεπιθέσεις, και με την παραστρατιωτική μονάδα του γνωστή ως Δύναμη Quds, το Ιράν μπορεί να επιτεθεί σε αμερικανικούς στόχους σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν υπάρχει μια ξεχωριστή πιθανότητα παρεξήγησης, μεταξύ άλλων, όταν οι δύο δρώντες παίρνουν αποφάσεις υπό την πίεση του χρόνου, με βάση αβέβαιες πληροφορίες, και σε κλίμα βαθιάς αμοιβαίας δυσπιστίας. Το Ιράν ενδέχεται να εκτιμήσει λανθασμένα ένα εφ’ άπαξ χτύπημα από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την αρχή μιας σημαντικής στρατιωτικής εκστρατείας που απαιτεί άμεση και σκληρή αντίδραση. Ο κίνδυνος ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στείλουν συγκεχυμένα μηνύματα στους Ιρανούς είναι ιδιαίτερα υψηλός, δεδομένης της τάσης του Trump να είναι ασυγκράτητος στο Twitter και του γεγονότος ότι ο σύμβουλός του για την εθνική ασφάλεια έχει αρθρώσει μια πιο φιλοπόλεμη ατζέντα από την δική του.
Το κατάστρωμα του αμερικανικού αεροπλανοφόρου USS Abraham Lincoln στην Αραβική Θάλασσα, τον Μάιο του 2019. GARRETT LABARGE /U.S. NAVY / REUTERS
Οι δύο πλευρές θα αντιμετωπίσουν επίσης ένα έντονο δίλημμα ασφαλείας, με τα αμυντικά μέτρα κάθε πλευράς να φαίνονται επιθετικά στην άλλη πλευρά. Ας υποθέσουμε ότι κατά την διάρκεια της κρίσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίσουν να στείλουν αεροπλανοφόρα, πολεμικά πλοία, βομβαρδιστικά και μαχητικά αεροσκάφη στην περιοχή για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και τους συμμάχους τους. Οι στρατιωτικοί ηγέτες του Ιράν ενδέχεται να συμπεράνουν ότι η Ουάσινγκτον προετοιμάζεται για μια μεγαλύτερη επίθεση. Ομοίως, φανταστείτε ότι το Ιράν αποφασίζει να προστατεύσει τους πυραύλους και τις νάρκες του από ένα προληπτικό χτύπημα από τις ΗΠΑ, μεταφέροντάς τα έξω από τις αποθήκες όπου βρίσκονται και διασκορπίζοντάς τα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν τέτοια αμυντικά μέτρα ως προετοιμασία για μια δραματική κλιμάκωση -και να ανταποκριθούν με την πραγματοποίηση ακριβώς του προληπτικού χτυπήματος που θα προσπαθούσε να αποφύγει το Ιράν.
Σε ένα σενάριο, όλες αυτές οι κλιμακούμενες πιέσεις προκαλούν μια μεγαλύτερη σύγκρουση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βυθίζουν πολλά ιρανικά πλοία και επιτίθενται σε λιμενικές και εγκαταστάσεις στρατιωτικής εκπαίδευσης. Το Ιράν ρίχνει νάρκες και επιτίθεται σε πλοία των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο. Οι πληρεξούσιοι των Ιρανών σκοτώνουν δεκάδες Αμερικανούς στρατιώτες, βοηθητικό προσωπικό και διπλωμάτες στην περιοχή και ιρανικοί πύραυλοι χτυπούν τις αμερικανικές βάσεις στο Μπαχρέιν, την Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, προκαλώντας περιορισμένες ζημιές. Σε κάθε εξέλιξη, το Ιράν προσπαθεί να σώσει το κύρος του επιδεικνύοντας αποφασιστικότητα, αλλά σταματώντας πριν από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο˙ η Ουάσινγκτον, η οποία προτίθεται να «αποκαταστήσει την αποτροπή», προβαίνει σε αντίποινα λίγο πιο επιθετικά κάθε φορά. Πριν από καιρό, αμφότεροι περιέπεσαν σε εχθροπραξίες πλήρους κλίμακας.
Σε αυτό το σημείο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μια επιλογή: Να συνεχίσουν την κλιμάκωση «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» ή να κατακλύσουν τον εχθρό και να καταστρέψουν όσο το δυνατόν περισσότερες στρατιωτικές δυνατότητες, όπως έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά την διάρκεια της Επιχείρησης Desert Storm κατά του Ιράκ το 1991. Το Πεντάγωνο συνιστά την «μεγάλη κλίμακα» (“going big”) ώστε να μην αφήσει τις δυνάμεις των ΗΠΑ ευάλωτες σε περαιτέρω ιρανικές επιθέσεις. Ο Μπόλτον και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, υποστηρίζουν το σχέδιο. Ο Trump συμφωνεί, βλέποντας μια μεγάλη επίθεση ως τον μοναδικό τρόπο για την αποτροπή μιας ταπείνωσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες στέλνουν περίπου 120.000 στρατιώτες [5] στις βάσεις τους στη Μέση Ανατολή, ένας αριθμός που προσεγγίζει τα στρατεύματα των 150.000 έως 180.000 [6] στρατιωτικών που εγκαταστάθηκαν στο Ιράκ σε οποιοδήποτε σημείο από το 2003 έως το 2008. Τα αμερικανικά αεροσκάφη επιτίθενται σε συμβατικούς ιρανικούς στόχους και σε μεγάλο μέρος της πυρηνικής υποδομής του Ιράν σε Natanz, Fordow, Arak και Esfahan. Προς το παρόν, ο στρατός δεν ξεκινά εισβολή στο έδαφος ή δεν επιδιώκει να ανατρέψει το καθεστώς στην Τεχεράνη, αλλά δυνάμεις ξηράς αποστέλλονται στην περιοχή, έτοιμες να εισβάλουν εάν είναι απαραίτητο.
Σύμμαχοι του Ιράν, αντάρτες Houthi, σε μια διαδήλωση στην Σαναά της Υεμένης,
τον Μάρτιο του 2019. KHALED ABDULLAH / REUTERS
Ο στρατός του Ιράν σύντομα καταβάλλεται, αλλά όχι πριν αναπτύξει μια πανίσχυρη, ολομέτωπη αντεπίθεση. Επισπεύδει την τοποθέτηση ναρκών και την συσσώρευση επιθέσεων μικρών σκαφών στις δυνάμεις των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο. Οι επιθέσεις με πυραύλους, οι κυβερνοεπιθέσεις και άλλες πράξεις δολιοφθοράς κατά των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων του Κόλπου εκτοξεύουν τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου για εβδομάδες ή μήνες, ίσως στα 150 δολάρια ανά βαρέλι ή και περισσότερο. Το Ιράν εκτοξεύει όσους περισσότερους πυραύλους μπορεί κατά στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ. Πολλοί από τους πυραύλους αστοχούν, αλλά κάποιοι δεν το κάνουν. Οι πληρεξούσιοι του Ιράν στοχεύουν στρατεύματα των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, το Ιράκ και την Συρία και οι αντάρτες Houthi που υποστηρίζονται από το Ιράν στην Υεμένη εντείνουν τις επιθέσεις τους κατά της Σαουδικής Αραβίας. Το Ιράν ενδέχεται να επιχειρήσει ακόμη και τρομοκρατικές επιθέσεις σε αμερικανικές πρεσβείες ή στρατιωτικές εγκαταστάσεις ανά τον πλανήτη -αλλά πιθανόν θα αποτύχει, καθώς αυτές οι επιθέσεις είναι δύσκολο να εκτελεσθούν με επιτυχία.
Το Ισραήλ ενδέχεται να προσελκυστεί στην σύγκρουση μέσω συγκρούσεων με την Χεζμπολάχ, την σιιτική μαχητική ομάδα και πολιτικό κόμμα στο Λίβανο. Το Ιράν έχει τρομακτική επιρροή στην Χεζμπολάχ και θα μπορούσε ενδεχομένως να ωθήσει την ομάδα να επιτεθεί στο Ισραήλ χρησιμοποιώντας το οπλοστάσιό της των 130.000 ρουκετών [7] σε μια προσπάθεια να αυξηθεί το κόστος της σύγκρουσης για τις Ηνωμένες Πολιτείες και για έναν από τους πλησιέστερους συμμάχους τους. Μια τέτοια επίθεση πιθανώς θα κατακλύσει το σύστημα πυραυλικής άμυνας Iron Dome του Ισραήλ, αφήνοντας τους Ισραηλινούς χωρίς άλλη επιλογή παρά να εισβάλλουν στα οχυρά της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο και ενδεχομένως στη νότια Συρία. Αυτό που άρχισε ως αψιμαχία μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν τώρα κατακλύζει ολόκληρη την περιοχή, επιβάλλοντας όχι μόνο καταστροφικές απώλειες στην ηγεσία και τον λαό του Ιράν, αλλά και σοβαρό κόστος αίματος και πλούτου για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ, τον Λίβανο, τις χώρες του Κόλπου και άλλους περιφερειακούς παράγοντες.
Ακόμη και όταν οι μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις σταματήσουν, η σύγκρουση δεν θα έχει τελειώσει. Οι πληρεξούσιοι των Ιρανών είναι δύσκολο να εξαλειφθούν μέσω συμβατικών τακτικών στο πεδίο της μάχης και θα στοχεύουν τις αμερικανικές δυνάμεις και τους συνεργάτες τους στη Μέση Ανατολή τα επόμενα χρόνια. Τα αεροπορικά χτυπήματα των ΗΠΑ θα καθυστερήσουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα για 18 μήνες έως τρία χρόνια [8]. Αλλά οι αεροπορικές επιδρομές δεν μπορούν να καταστρέψουν την επιστημονική τεχνογνωσία και η σύγκρουση μπορεί να ωθήσει το Ιράν να βάλει το πρόγραμμα ακόμα πιο βαθιά στην γη και να κατασκευάσει ένα πραγματικό πυρηνικό όπλο -έναν στόχο που έχει εμποδιστεί να επιτύχει μέχρι στιγμής.
Επιπλέον, ακόμη και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέλθουν στην διένεξη με την ελπίδα να αποδυναμώσουν στρατιωτικά το Ιράν, σύντομα θα αντιμετωπίσουν εκκλήσεις εγχωρίως και από την Ιερουσαλήμ, το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι για να ανατρέψουν την Ισλαμική Δημοκρατία. Ως αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να σκοντάψουν στο είδος της επιχείρησης αλλαγής καθεστώτος που πραγματοποίησαν στο Ιράκ το 2003 και στην Λιβύη το 2011 -αλλά αυτή την φορά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Το Ιράν σήμερα έχει πληθυσμό 80 εκατομμυρίων, περισσότερο από τρεις φορές του Ιράκ στην αρχή του πολέμου με το Ιράκ. Η τοπογραφία της χώρας έχει πολύ περισσότερες προκλήσεις από ό, τι του Ιράκ. Το κόστος μιας εισβολής θα φθάσει με την πάροδο του χρόνου σε τρισεκατομμύρια δολάρια. Και εξετάστε για μια στιγμή τις αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις μιας κρίσης προσφύγων που θα προέρχονται από μια χώρα με πληθυσμό του μεγέθους του Αφγανιστάν, του Ιράκ και της Συρίας συνδυαστικά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν αντίθετα να προσπαθήσουν να σχεδιάσουν την κατάρρευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας χωρίς να εισβάλλουν, όπως προσπάθησαν στο Ιράκ την δεκαετία του 1990. Όμως, σε αντίθεση με πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής που έχουν γίνει πιο ασταθείς τα τελευταία χρόνια, το Ιράν δεν αποτελεί ένα τεχνητό δημιούργημα της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, αλλά είναι ένας χιλιετής πολιτισμός, ο εθνικισμός του οποίου είναι βαθύς. Οι Ιρανοί δεν είναι πιθανό να ανταποκριθούν σε έναν μεγάλο πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες κατηγορώντας την ηγεσία τους και προσπαθώντας να την ανατρέψουν. Ακόμα κι αν το έπρατταν, το πιο πιθανό αποτέλεσμα θα ήταν η μετάβαση από την διακυβέρνηση των κληρικών σε μια στρατιωτική δικτατορία με επικεφαλής το ισχυρό Σώμα της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς. Στην χειρότερη περίπτωση, η εσωτερική κατάρρευση θα οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο, όπως συνέβη με αρκετούς γείτονες του Ιράν, δημιουργώντας δυνητικά περιοχές καταφύγια για τρομοκράτες και τεράστιες ροές προσφύγων.
Πύραυλοι που εκτοξεύθηκαν κατά την διάρκεια παιγνίων πολέμου σε έρημο νοτιοανατολικά της Τεχεράνης, τον Νοέμβριο του 2006. FARS NEWS / REUTERS
Ακόμη και αν δεν υπάρξουν τέτοια σενάρια της χειρότερης πιθανότητας (worst-case scenarios), οποιοσδήποτε πόλεμος με το Ιράν θα δεσμεύσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια ακόμη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή για τα επόμενα χρόνια. Ο πόλεμος και τα επακόλουθά του θα κοστίσουν πιθανώς εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια και δεν θα επιβαρύνουν μόνο τον Trump, αλλά και τους μελλοντικούς προέδρους των ΗΠΑ. Μια τέτοια δέσμευση θα σήμαινε το τέλος της υποτιθέμενης στροφής των Ηνωμένων Πολιτειών προς τον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων με την Ρωσία και την Κίνα.
Πιθανότατα, όλα τα μέρη καταλαβαίνουν αυτούς τους κινδύνους -και κυρίως η ιρανική κυβέρνηση, για την οποία ένας πόλεμος με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν ιδιαίτερα καταστροφικός. Και για τον λόγο αυτό, και οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να προσπαθούν να αποφύγουν έναν πόλεμο. Αλλά μερικές φορές ακόμη και πόλεμοι που δεν θέλει κανείς, εξακολουθούν να συμβαίνουν. Η διοίκηση του Τραμπ και η Ισλαμική Δημοκρατία θα πρέπει να βαδίσουν πολύ πιο προσεκτικά, αν δεν θέλουν να στείλουν τις χώρες τους σε μια επικίνδυνη και δαπανηρή περιδίνηση που θα ξεφύγει γρήγορα από τον έλεγχο.
Στα αγγλικά:
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.bbc.com/news/world-us-canada-48173357
[2] https://www.nytimes.com/2019/05/05/world/middleeast/us-iran-military-thr...
[3] https://www.washingtonpost.com/outlook/this-is-how-easily-the-us-and-ira...
[4] https://www.militarytimes.com/news/your-military/2019/04/04/iran-killed-...
[5] https://www.nytimes.com/2019/05/13/world/middleeast/us-military-plans-ir...
[6] https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/07/index20081218.pdf
[7] https://www.csis.org/analysis/hezbollahs-missiles-and-rockets
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2012-01-17/not-time-attack-...
[2] https://www.nytimes.com/2019/05/05/world/middleeast/us-iran-military-thr...
[3] https://www.washingtonpost.com/outlook/this-is-how-easily-the-us-and-ira...
[4] https://www.militarytimes.com/news/your-military/2019/04/04/iran-killed-...
[5] https://www.nytimes.com/2019/05/13/world/middleeast/us-military-plans-ir...
[6] https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/07/index20081218.pdf
[7] https://www.csis.org/analysis/hezbollahs-missiles-and-rockets
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2012-01-17/not-time-attack-...
Ilan Goldenberg
Ο ILAN GOLDENBERG είναι διευθυντής του Προγράμματος Ασφαλείας της Μέσης Ανατολής στο Center for a New American Security. Υπηρέτησε προηγουμένως ως επικεφαλής ομάδας για το Ιράν στο Γραφείο του Υφυπουργού Άμυνας για την Πολιτική.
5/6/2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
1.
Οι “λεπτομέρειες” της κατάρριψης του στρατηγικού UAV των ΗΠΑ
που θα έπρεπε να μας προβληματίζουν…
Δυο “λεπτομέρειες” της υπόθεσης που βρίσκεται σε εξέλιξη στον Κόλπο μετά την κατάρριψη του μη επανδρωμένου αεροχήματος των Αμερικανών από τους Ιρανούς, χρήζουν προσοχής και στην Ελλάδα, αφενός διότι είναι ηλίου φαεινότερο ότι η περιοχή του Κόλπου συνδέεται με αυτή της Ανατολικής Μεσογείου διά της όσμωσης του σιιτικού ισλαμικού – θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν με την Τουρκία του Ερντογάν (που έχει αρκετά παρόμοια χαρακτηριστικά), αφετέρου διότι “συμπεριφορές” και επιλογές που καταγράφονται, μοιάζουν “σκανδαλιστικά” με αντίστοιχες που είναι παρούσες ως προβλήματα, στις ελληνικές διεθνείς σχέσεις και την άμυνα…
Γράφουν οι ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΜΙΧΑΣ και ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΤΣΙΛΙΟΠΟΥΛΟΣ*
Η πρώτη “λεπτομέρεια” αφορά την προσεκτική κατά τα φαινόμενα επιλογή της χρονικής συγκυρίας από τους “Φρουρούς της Επανάστασης” στο Ιράν για την κατάρριψη του αμερικανικού μη επανδρωμένου -σημαντικό- αεροχήματος. Το ενδιαφέρον δεν είναι τόσο στο περιφερειακό επίπεδο όσο σε αυτό της εσωτερικής πολιτικής σκηνής στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όσον αφορά τη βαρύτητα που πρέπει να έπαιξε η εσωτερική πολιτική συγκυρία στην Ουάσιγκτον στην απόφαση των “Φρουρών” να πάρουν το ρίσκο και να κινηθούν”, μια επιλογή που μέχρι στιγμής δικαιώνεται, η κατάσταση αναλύεται λογικά σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι η γνωστή διένεξη ανάμεσα στον Λευκό Οίκο, δηλαδή τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ από τη μία πλευρά και το Κογκρέσο από την άλλη.
Η Νάνσι Πελόζι των Δημοκρατικών “εξόρκισε” το ενδεχόμενο να προκύψει πόλεμος με το Ιράν, ενώ ο Τραμπ, αφού πρώτα είχε επιχειρήσει να υποβαθμίσει την ιρανική ενέργεια κάνοντας λόγο για το ενδεχόμενο να αποτελεί “ιδιωτική πρωτοβουλία κάποιου ανόητου”, φέρεται σύμφωνα με την εφημερίδα “The New York Times” να προχώρησε την τελευταία στιγμή σε ανάκληση της διαταγής εξαπόλυσης ανταποδοτικών πληγμάτων σε βάρος του Ιράν.
Το δεύτερο και πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η κατάρριψη τη στιγμή που πραγματοποιείται διαδοχή στο Πεντάγωνο, με τον Πάτρικ Σάναχαν να διαδέχεται ο Μαρκ Έσπερ. Η κατάσταση αυτή, παρότι οι ΗΠΑ είναι μια χώρα με συνέχεια και “σταθερές” στην πολιτική τους, συν διαδικασίες λήψης αποφάσεως που δεν εξαρτώνται απολύτως από τον εκάστοτε Αμερικανό πρόεδρο, προφανώς προκάλεσε έναν βαθμό “δυσλειτουργίας” στο “σύστημα”.
Επιχειρώντας τη μεταφορά αυτής της κατάστασης στα ελληνοτουρκικά δεδομένα, η διστακτικότητα του συστήματος των ΗΠΑ απέναντι στο Ιράν, είναι ένα μάλλον πάγιο χαρακτηριστικό της ελληνικής συμπεριφοράς απέναντι στην Τουρκία.
Και όπως οι Ιρανοί εκτιμάται ότι επέλεξαν και με αυτό το κριτήριο τον χρόνο εκδήλωσης της στρατιωτικής τους αντίδρασης στην αμερικανική στρατιωτική παρουσία στον Κόλπο, με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνεπειών (σ.σ. προς ώρας ο στόχος επιτυγχάνεται), έτσι έχουμε παρόμοια χαρακτηριστικά στη συμπεριφορά της Τουρκίας απέναντί μας.
Μπορεί το παράδειγμα των Ιμίων να είναι η πιο πρόσφατη και χαρακτηριστική περίπτωση, με τους Τούρκους να εκμεταλλεύονται την προβλέψιμη αποδιοργάνωση λόγω της διαδοχής του Ανδρέα Παπανδρέου από τον Κώστα Σημίτη, αλλά και την έλλειψη συστημικής σταθερότητας που κατέστησε την Ελλάδα όμηρο στις προκατασκευασμένες, ιδεοληπτικού χαρακτήρα αντιλήψεις του πρώην πρωθυπουργού για τα ελληνοτουρκικά, όμως η Ιστορία των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας είναι γεμάτη από παρόμοια περιστατικά, τα οποία περιέγραψε σε άρθρο του ο διαπρεπής αναλυτής Σταύρος Λυγερός, με αφορμή το άρθρο Σημίτη στην εφημερίδα Καθημερινή.
Όσον αφορά τη δεύτερη “λεπτομέρεια” που αφορά γενικότερα στον τρόπο αντιμετώπισης του Ιράν από τις Ηνωμένες Πολιτείες του Ντόναλντ Τραμπ, σε επίπεδο που ομοιάζει ορισμένες φορές με “στρατηγική αμηχανία”.
Πρόκειται για μια παρατήρηση που έχει ως προφανή ερμηνεία το δύσκολο επιχειρησιακό περιβάλλον του Κόλπου που λόγω γεωγραφικής εγγύτητας και περιορισμών λόγω περιορισμένου θαλασσίου χώρου ευνοεί τους Ιρανούς.
Παράλληλα, ουδείς διασφαλίζει ότι μια σύγκρουση θα μείνει “περιορισμένη” μεταξύ αμερικανικών και ιρανικών δυνάμεων, αφού η Ισλαμική Δημοκρατία απειλεί να εξαπολύσει επιθέσεις εναντίον χωρών – συμμάχων των Αμερικανών της “νότιας όχθης” του Κόλπου, επιχειρώντας να ενισχύσει την αποτροπή διά της απειλής γεωγραφικής επέκτασης της σύγκρουσης.
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΜΗΧΑΝΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΙΡΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Παρόμοια -αν και όχι ταυτόσημα- χαρακτηριστικά έχει και η κατάσταση στο μέτωπο Ελλάδας και Κύπρου με την Τουρκία, όχι τόσο λόγω της απειλής σκόπιμης εμπλοκής περισσοτέρων χωρών από τουρκικής πλευράς, καθώς οι αντίπαλοι στην ανατολική Μεσόγειο έχουν άλλα “ποιοτικά χαρακτηριστικά”, αλλά λόγω της αμηχανίας με την οποία οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την Τουρκία. Όπως και το Ιράν…
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδεικνύουν τεράστια περιθώρια ανοχής, καθώς κατά βάθος ευελπιστούν σε ένα “θαύμα” της τελευταίας στιγμής που θα ακυρώσει την προοπτική απώλειας της Τουρκίας για τη Δύση εξαιτίας της υπόθεσης αγοράς του ρωσικού συστήματος αντιαεροπορικής και αντιβληματικής προστασίας S-400 Triumf.
Κι όλα αυτά, παρά την ξεκάθαρα αρνητική στάση απέναντι στην Τουρκία των χωρών που θεωρούνται από την Ουάσιγκτον ως περιφερειακοί σύμμαχοι, όπως και αντίστοιχα στον Κόλπο οι σύμμαχοί των ΗΠΑ αντιμετωπίζουν το Ιράν.
Εάν, δε, διαπιστωθεί στην πράξη ότι οι ΗΠΑ δεν προβούν σε έστω περιορισμένα στρατιωτικά αντίποινα έναντι του Ιράν για την κατάρριψη του μη επανδρωμένου αεροχήματος, δηλαδή σε μια ιρανική πρόκληση, τότε θα ήταν εύλογο να υποθέσει κανείς ότι την ίδια “αυτοσυγκράτηση” θα επιδείξουν και σε περίπτωση που “εκτραπεί” και η Τουρκία.
Όλες οι ανωτέρω παρατηρήσεις πρέπει να μελετηθούν και να αξιολογηθούν από τους υπεύθυνους για την ελληνική άμυνα. Ίσως αυτές οι παρατηρήσεις κάνουν τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, ναύραχο εν αποστρατεία, Ευάγγελο Αποστολάκη, να προειδοποιεί, ότι εάν η κατάσταση στην περιοχή του νησιωτικού συμπλέγματος του Καστελορίζουν εκτραχυνθεί, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι θα μπορούσαμε να βρεθούμε μόνοι μας.
Μπορεί η παρατήρηση αυτή να είναι σωστή, όμως η ευθύνη σε περίπτωση που όντως αντιμετωπιστεί μια τέτοια κατάσταση θα ανήκει και στην Ελλάδα. Αφενός λόγω της εγκατάλειψης των Ενόπλων Δυνάμεων για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τη δεκαετία και αφετέρου λόγω της διαχρονικά φοβικής αντιμετώπισης της Τουρκίας, με άξονα μια κατευναστική πολιτική που τελικά έχει θέσει τον αναθεωρητισμό της εκτός ελέγχου.
Εάν η Ελλάδα ήταν συνεπέστερη στην αποτρεπτική πολιτική έναντι της Τουρκίας στο στρατιωτικό επίπεδο, θα ήταν πολύ ευκολότερο να βρει την κρίσιμη στιγμή συμμάχους που θα έπαιζαν τον δικό τους αποτρεπτικό -απέναντι στην Τουρκία- ρόλο.
Όταν το “διακύβευμα” αφορά τη δική σου ασφάλεια και εδαφική κυριαρχία, ο πρώτος λόγος στην απόκρουση των αναθεωρητισμών σου ανήκει. Όσο πιο αξιόπιστος είσαι, τόσο μεγαλύτερη βεβαιότητα εκπέμπεις προς τους συμμάχους σου ότι δεν θα βγουν χαμένοι αν προστρέξουν δίπλα σου να παίξουν ενεργό ρόλο. Πάντα επικουρικό όμως, ενώ είναι λογικό να αναμένουν ότι θα πράξεις το ίδιο, εάν και οι ίδιοι βρεθούν μελλοντικά σε δύσκολη θέση.
Όσον αφορά δε “στενά” την κατάρριψη του UAV, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζει η Ελλάδα στο Αιγαίο. Τουρκικά UAV εισέρχονται στον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο (ΕΑΧ).
Η ερώτηση που πρέπει να τεθεί προς αξιολόγηση από το ελληνικό Γενικό Επιτελείο, είναι αν μπορεί και η ελληνική πλευρά να επιδείξει παρόμοια “θρασύτητα” με την ιρανική απέναντι στους Τούρκους και υπό ποιες συνθήκες… Δεδομένου ότι διαφαίνεται στην Τουρκία επερχόμενη κρίση, έχει στρατηγική λογική να επιχειρηθεί ένα παρόμοιο πλήγμα ατιμωρητί, ή με ελάχιστη κλιμάκωση, ώστε να σταλεί το μήνυμα και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ
Σε αυτό το σημείο όμως, θα πρέπει να εξεταστούν και τα οικονομικά αίτια που πάντα παίζουν ρόλο στις λήψη αποφάσεων, ενίοτε δε και τον πρωτεύοντα. Στη συγκεκριμένη συγκυρία, μια επιπλέον στρατιωτική περιπέτεια για τις Ηνωμένες Πολιτείες θα στοίχιζε τεράστια ποσά σε μια περίοδο που έχει αυξηθεί υπέρογκα το χάσμα στο ισοζύγιο κρατικών εισροών-εκροών (αυξημένο κατά 40% έλλειμμα το πρώτο οχτάμηνο, αύξηση 206 δισ. δολαρίων!), οπότε τίθεται και ένα θέμα διαθεσιμότητας κονδυλίων.
Μπορεί η πρόθεση να είναι μια περιορισμένης κλίμακας εμπλοκή, όμως η “αποκωδικοποίηση” του οικονομικού περιβάλλοντος στις ΗΠΑ, μπορεί να αποτελέσει επαρκές κίνητρο επιλογής της κλιμάκωσης και γεωγραφικής επέκτασης της σύγκρουσης, για να προκαλέσει τα προαναφερθέντα προβλήματα στους Αμερικανούς. Μια μετωπική σύγκρουση με το Ιράν θα απαιτούσε πολύμηνη προετοιμασία και άπειρα χρήματα.
Κατά δεύτερο λόγο, ήδη η τιμή του αργού πετρελαίου έχει αυξηθεί υπέρογκα, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι περισσότερα χρήματα εισρέουν στα ταμεία των “εχθρών” των ΗΠΑ (Ρωσία, Ιράν, Βενεζουέλα), ενώ δεν διαφαίνονται εναλλακτικές πηγές προμήθειας.
Μια αύξηση της “θερμοκρασίας” σε μια περιοχή ύψιστου ενδιαφέροντος σε όρους ενεργειακής ασφάλειας για τον πλανήτη, ή και κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, θα επέφερε πετρελαϊκή κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, πλήττοντας τους συμμάχους των ΗΠΑ.
Επιπρόσθετα, εάν κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, οι Ιρανοί θα διοχετεύσουν το πετρέλαιο τους μέσω Τουρκίας, ή μέσω Ρωσίας. Αυτό θα ενισχύσει τον άτυπο “άξονα Μόσχας – Τεχεράνης – Άγκυρας(άτυπος επειδή υφίστανται πολλές διαφορές απόψεων και συμφερόντων σε πολλά μέτωπα), κάτι προδήλως ανεπιθύμητο.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτού που αποκαλείται “the stalemate machine” το οποίο διέπει τις αμερικανικές επιχειρήσεις εδώ και 70 χρόνια είναι ότι στην αρχή μιας διένεξης δεν υπάρχει τελικός στόχος ή ΑΝΣΚ (αντικειμενικός σκοπός).
Πράγμα το οποίο εξηγεί το γιατί σε όλους τους πολέμους στους οποίους συμμετείχαν οι ΗΠΑ δεν κατάφεραν ούτε μια νίκη (με εξαίρεση στην Γρενάδα), αλλά στην καλύτερη περίπτωση μια ισοπαλία, ακόμη και έναντι σαφώς πιο αδύναμων αντιπάλων.
Αυτό πάντα λόγω μη προσδιορισθέντος με σαφήνεια αντικειμενικού σκοπού. Κατά συνέπεια και τώρα δεν διακρίνεται ένα σαφές επιθυμητό αποτέλεσμα από την πλευρά των ΗΠΑ. Τι επιθυμούν δηλαδή να επιτύχουν απέναντι στο Ιράν… Το ερώτημα είναι αν ισχύει το ίδιο απέναντι στην Τουρκία. Διότι είναι μια παράμετρος που θα καθορίσει τις εξελίξεις και στην Ανατολική Μεσόγειο.
*Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ / ISDA) και ο Ευθύμιος Τσιλιόπουλος αναλυτής διεθνούς ασφαλείας του ιδίου Ινστιτούτου.
21/06/2019
2.
ΗΠΑ - Ιράν: Γεωπολιτικό παίγνιο
για χαλύβδινα νεύρα.
Στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης βρίσκονται πλέον οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν μετά την κατάρριψη την Πέμπτη αμερικανικού κατασκοπευτικού drone από τους Φρουρούς της Επανάστασης και την παρ' ολίγο πυραυλική επίθεση των ΗΠΑ τα ξημερώματα της Παρασκευής κατά στόχων της ιρανικής αεράμυνας. Η ένταση που κλιμακώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με τις επιθέσεις κατά δυο δεξαμενοπλοίων κοντά στα Στενά του Ορμούζ, ήρθε ως αποτέλεσμα των πολύ σκληρών κυρώσεων που έχει επιβάλλει οι ΗΠΑ στο Ιράν για να το αναγκάσει να επαναδιαπραγματευθεί το πυρηνικό του πρόγραμμα αλλά και συνολικά τη στάση του στη Μέση Ανατολή.
Παρότι δεν είναι ακόμη απολύτως σαφείς οι συνθήκες υπό τις οποίες έγιναν οι επιθέσεις στα δυο δεξαμενόπλοια, οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι πίσω από το κτύπημα βρίσκονται οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν, οι οποίοι διατηρούν ένα παράλληλο στρατιωτικό σώμα και έχουν την ευθύνη φύλαξης των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων της χώρας. Εκπρόσωπος του επίσημου στρατού του Ιράν απέρριψε τις κατηγορίες των ΗΠΑ αλλά η διφορούμενη δήλωση του Ιρανού Υπουργού Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ ότι «όταν υπάρχει μεγάλη ένταση, όλα είναι δυνατά», έχει τη σημασία της. Το σενάριο της προβοκάτσιας φαίνεται ελάχιστα πιθανό, καθώς το κτύπημα είχε τα χαρακτηριστικά της προειδοποίησης, καθώς τα δεξαμενόπλοια χτυπήθηκαν σε εμφανώς μη κρίσιμα σημεία που θα προκαλούσαν τη βύθισή τους, αλλά και διότι έναντι του Ιράν, οι αραβικές χώρες , το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δεν έχουν την ανάγκη προφάσεων για να ξεκινήσουν μια πολεμική επιχείρηση.
Η κατάρριψη του κατασκοπευτικού drone δεν είναι σαφές εάν έγινε στο διεθνή εναέριο χώρο, όπως ισχυρίζεται το αμερικανικό Ναυτικό, ή εντός της επικράτειας του Ιράν, όπως ισχυρίζεται η Τεχεράνη, αλλά στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα, το που χτυπήθηκε το drone έχει μάλλον δευτερεύουσα σημασία. Από τη στιγμή που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τον Μάιο του 2018 την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, η πορεία των πραγμάτων προς μια σύγκρουση, πιθανότατα και πολεμική, ήταν προδιαγεγραμμένη. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διασώσει τη συμφωνία με το Ιράν μέσω ενός παράλληλου συστήματος συναλλαγών που θα παρέκαμπτε υπό τη δαμόκλειο σπάθη των αμερικανικών κυρώσεων τη χρήση δολλαρίων και εμπορικών Τραπεζών, δεν κατάφερε να φέρει απτά αποτελέσματα για το καθεστώς του Ιράν καθώς οι εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου σχεδόν μηδενίστηκαν μετά την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων και τη λήξη των κάθε μορφής εξαιρέσεων από αυτές. Αυτή είναι μια κατάσταση που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από το καθεστώς της Τεχεράνης και κυρίως από τον σκληρό πυρήνα που αποτελείται από τον θρησκευτικό ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενεΐ και τους Φρουρούς της Επανάστασης. Ο μηδενισμός των εξαγωγών πετρελαίου θα σημάνει την κατάρρευση σε σύντομο διάστημα της ιρανικής οικονομίας, καθώς η πετρελαϊκή βιομηχανία του Ιράν προσφέρει το 60% των κρατικών εσόδων, και μια πιθανή εσωτερική χρεοκοπία είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε λαϊκή εξέγερση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για αλλαγή καθεστώτος. Αυτό το σενάριο αποτελεί τον εφιάλτη της θρησκευτικής ηγεσίας του Ιράν και είναι ακριβώς το σενάριο που προωθεί εδώ και χρόνια ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του αμερικανού Προέδρου Τζον Μπόλτον.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τεχεράνη δεν μπορεί να ανεχθεί για μεγάλη διάστημα τη διαιώνιση του καθεστώτος των αμερικανικών κυρώσεων και έχει απόλυτη ανάγκη από κάποια διέξοδο. Είναι λοιπόν πιθανό ο Χαμενεΐ και ο ηγετικός κύκλος των μουλάδων του Ιράν να έχουν αποφασίσει ότι ένας πόλεμος με τις ΗΠΑ να αποτελεί ένα αναγκαίο κακό για να αποφευχθεί ένα μεγαλύτερο κακό που είναι η κατάρρευση του καθεστώτος. Με βάση αυτό το σενάριο, το Ιράν δείχνει να προσπαθεί να σύρει τις ΗΠΑ σε πόλεμο, γνωρίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να διεξαγάγουν έναν απόλυτο πόλεμο κατά του Ιράν, όπως έγινε κατά του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ, με την αποστολή εκατοντάδων χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών και μάχες σώμα με σώμα σε ένα κράτος που μπορεί με μια απλή επιστράτευση να εμφανίσει ένα στρατό άνω των τριών εκατομμυρίων οπλιτών και εφέδρων. Στην Τεχεράνη επίσης γνωρίζουν ότι ο πόλεμος του Ιράκ άφησε βαθιά τραύματα στην αμερικανική κοινωνία, δεν είναι καθόλου δημοφιλής στους αμερικανούς πολίτες ένας νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή και η διεξαγωγή του θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ τον Νοέμβριο του 2020. Και είναι βέβαια σαφές ότι για τον Τραμπ είναι πολύ πιο σημαντική η επανεκλογή του από τα τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι στους πανίσχυρους αμερικανοϊσραηλινούς χορηγούς της προεκλογικής του καμπάνιας.
Ο αμερικανός Πρόεδρος αντέδρασε με ένα τρόπο αρκετά επικοινωνιακό στην κατάρριψη του drone, αφού διέταξε συγκεκριμένα πλήγματα κατά στόχων της ιρανικής αεράμυνας αλλά «ανακάλεσε» το πλήγμα λίγα λεπτά πριν συμβεί λόγω «φιλευσπλαχνίας» επειδή κάποιος στρατηγός του είπε ότι θα σκοτώνονταν περίπου 150 Ιρανοί. Δηλώνει δε έτοιμος να συναντηθεί με τον Αγιατολλάχ Χαμενεΐ ή τον Ιρανό Πρόεδρο Ρουχανί για συνομιλίες «χωρίς προϋποθέσεις», αλλά το Ιράν δεν είναι διατεθειμένο να συζητήσει εάν δεν έχει υπάρξει πρώτα τουλάχιστον μερική άρση των κυρώσεων. Είναι δε αμφίβολο εάν ο Χαμενεΐ θα αποδεχθεί οποιοδήποτε διάλογο με τις ΗΠΑ, καθώς έχει μια παθολογική καχυποψία κατά των Αμερικανών από την εποχή που ήταν Πρόεδρος του Ιράν στις αρχές της δεκαετίας του '80 και το αμερικανικό Ναυτικό κτύπησε μονάδες του ιρανικού Ναυτικού την ώρα ακριβώς που εκείνος μιλούσε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Και στη μέση η Τουρκία
Και ενώ κλιμακώνεται η ένταση ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν, η Τουρκία μέσω του Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δηλώνει κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Ιρανό ΥπΕξ Ζαρίφ, ότι επιδιώκει τη σύσφιξη των διμερών της σχέσεων με το Ιράν, ενώ παράλληλα σοβεί η δική της κρίση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ για την αγορά των ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 και τις διαφαινόμενες αμερικανικές κυρώσεις στην Άγκυρα.
«Απαιτούνται χαλύβδινα νεύρα»
Είναι προφανές ότι η αμερικανοϊρανική κρίση βρίσκεται μόνο στην αρχή της, καθώς καμία από τις δυο πλευρές δεν μπορεί να υποχωρήσει σε αυτήν τη φάση, ενώ σε μεγαλύτερη πίεση βρίσκεται η Τεχεράνη που γνωρίζει ότι δεν μπορεί να επιβιώσει για πολύ χωρίς εξαγωγές πετρελαίου. Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό γεωπολιτικό παίγνιο, για το οποίο απαιτούνται «χαλύβδινα νεύρα», όπως εύστοχα είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Του Γιάννη Κουτσομύτη
https://www.liberal.gr/apopsi/
ipa-iran-geopolitiko-paignio-gia-chalubdina-neura/256724
22 Ιουνίου 2019
3.
Αντιστροφή ρόλων στον Περσικό Κόλπο.
Η ασάφεια λιγοστεύει, αλλά η ανησυχία περισσεύει. Μέχρι χθες η κατάσταση στα Στενά του Χορμούζ στην έξοδο του Περσικού Κόλπου προσδιοριζόταν από επιθέσεις αγνώστου πατρότητας σας αυτές που σημειώθηκαν πρώτα εναντίον τεσσάρων και κατόπιν εναντίον άλλων δύο δεξαμενοπλοίων – με τη μεν αμερικανική πλευρά να σπεύδει να επιρρίψει την ευθύνη στο Ιράν, τους δε ιθύνοντες της Ισλαμικής Δημοκρατίας να καταγγέλλουν προβοκάτσια (black flag operation).
Η κατάρριψη από δυνάμεις των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης αμερικανικού μη εναδρωμένου κατασκοπευτικού αεροσκάφους αλλάζει την κατάσταση. Το παιχνίδι της "διαψευσιμότητας” δεν αφορά πλέον το ποιος διαπράττει τι, αλλά το αν η ιρανική πλευρά λειτούργησε νομίμως καταρρίπτοντας, όπως υποστηρίζει, το drone εντός της επικράτειάς της ή σε διεθνή εναέριο χώρο.
Ουάσιγκτον και Τεχεράνη επιμένουν στις διαφορετικές εκδοχές τους. Όμως η ουσία βρίσκεται αλλού: απέναντι σε μία μη άμεση απειλή η οποία και θα μπορούσε να παραβλεφθεί το Ιράν επιλέγει την κατάρριψη ως ένα μήνυμα ότι δεν διστάζει να κλιμακώσει. Αντιθέτως, η αμερικανική πλευρά εμφανίζεται αμήχανη, σε σημείο, ώστε ο Ντόναλντ Τραμπ να διατάσσει την εκτέλεση αεροπορικών πληγμάτων εναντίον ιρανικών στόχων και κατόπιν να ανακαλεί την διαταγή του, όπως αποκάλυψαν οι New York Times.
Πρόκειται για μία εντυπωσιακή αντιστροφή ρόλων, στον βαθμό που η Ισλαμική Δημοκρατία, ως το πιο αδύναμο σκέλος της αντιπαράθεσης, θα αναμενόταν να υποχωρεί και να εξαγοράζει χρόνο. Θα πρέπει ωστόσο να λάβουμε υπόψη μας ότι η παρούσα κατάσταση των σαρωτικών αμερικανικών κυρώσεων είναι για την Τεχεράνη τόσο ασφυκτική, ώστε να προτιμάται η εξώθηση των πραγμάτων σε μιαν ανατροπή, ακόμη και με το ρίσκο μιας ευρύτερης ανάφλεξης.
Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ διακηρύσσει ότι δεν θα εξαπέλυε πόλεμο εναντίον του Ιράν παρά μόνο για να παρεμποδίσει την απόκτηση πυρηνικών όπλων από μέρους του, οι Ιρανοί ιθύνοντες σκέφτονται και δρουν σαν να βρίσκονται ήδη σε πόλεμο. Άλλωστε το στοίχημα του διαλόγου παίχτηκε και χάθηκε όταν ο Αμερικανός πρόεδρος απέσυρε τη χώρα του από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Το παράδοξο γίνεται μεγαλύτερο αν αναλογισθούμε ότι αντί οι ΗΠΑ να οξύνουν τις εσωτερικές αντιφάσεις της ιρανικής πλευράς φαίνεται να συμβαίνει το αντίθετο. Η "μέγιστη πίεση” την οποία εξαπέλυσε ο Τραμπ εναντίον του Ιράν στρέφεται τώρα εναντίον του και ο "πόλεμος γραμμών” στη Ουάσιγκτον έρχεται σε κοινή θέα. Το κόμμα των Δημοκρατικών (που πιστώνεται την συμφωνία του 2015 επί προεδρίας Ομπάμα) εκφράζει πλέον ρητά τις αντιρρήσεις του, με τον διεκδικητή του χρίσματος Τζο Μπάιντεν να χαρακτηρίζει αποτυχημένη την ιρανική πολιτική Τραμπ και την πρόεδρο της Βουλής Νάνσι Πελόζι να σημειώνει ότι δεν χρειάζεται απερισκεψία και ότι ούτε ο πρόεδρος ούτε ο αμερικανικός λαός έχουν διάθεση για μια νέα πολεμική περιπέτεια.
Οι επιφυλάξεις των στρατηγών του Πενταγώνου φέρεται να υπήρξαν καταλυτικές για την ανάκληση της διαταγής εκτέλεσης αεροπορικών πληγμάτων, την ίδια στιγμή που οι "ιέρακες”, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Μάικλ Πομπέο και ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον, πιέζουν προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Ο εκτελών χρέη υπουργού Πάτρικ Σάναχαν αποσύρθηκε από την διαδικασία έγκρισης του διορισμού του από την Γερουσία (λόγω παλαιότερου περιστατικού οικογενειακής βίας), με αποτέλεσμα το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ να μένει ακέφαλο σε μια τόσο ευαίσθητη συγκυρία. Ούτως ή άλλως, ο Πομπέο είχε ήδη παρακάμψει τον (προερχόμενο από τη Boeing και δίχως στρατιωτική εμπειρία) Σάναχαν, πραγματοποιώντας λ.χ. επίσκεψη στην έδρα της Κεντρικής Διοίκησης στη Φλόριντα.
Το σενάριο της μετακίνησης του Πομπέο στο Πεντάγωνο και του Τζον Μπόλτον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι οι τελευταία ευκαιρία των θιασωτών της ένοπλης αντιπαράθεσης με το Ιράν να διαμορφώσουν την ατζέντα προτού ο Τραμπ απορροφηθεί πλήρως από την προσπάθεια επανεκλογής του το 2020.
Του Κώστα Ράπτη
https://www.capital.gr/diethni/3367289/
antistrofi-rolon-ston-persiko-kolpo
21/6/2019
2.
ΗΠΑ - Ιράν: Γεωπολιτικό παίγνιο
για χαλύβδινα νεύρα.
Στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης βρίσκονται πλέον οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν μετά την κατάρριψη την Πέμπτη αμερικανικού κατασκοπευτικού drone από τους Φρουρούς της Επανάστασης και την παρ' ολίγο πυραυλική επίθεση των ΗΠΑ τα ξημερώματα της Παρασκευής κατά στόχων της ιρανικής αεράμυνας. Η ένταση που κλιμακώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με τις επιθέσεις κατά δυο δεξαμενοπλοίων κοντά στα Στενά του Ορμούζ, ήρθε ως αποτέλεσμα των πολύ σκληρών κυρώσεων που έχει επιβάλλει οι ΗΠΑ στο Ιράν για να το αναγκάσει να επαναδιαπραγματευθεί το πυρηνικό του πρόγραμμα αλλά και συνολικά τη στάση του στη Μέση Ανατολή.
Παρότι δεν είναι ακόμη απολύτως σαφείς οι συνθήκες υπό τις οποίες έγιναν οι επιθέσεις στα δυο δεξαμενόπλοια, οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι πίσω από το κτύπημα βρίσκονται οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν, οι οποίοι διατηρούν ένα παράλληλο στρατιωτικό σώμα και έχουν την ευθύνη φύλαξης των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων της χώρας. Εκπρόσωπος του επίσημου στρατού του Ιράν απέρριψε τις κατηγορίες των ΗΠΑ αλλά η διφορούμενη δήλωση του Ιρανού Υπουργού Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ ότι «όταν υπάρχει μεγάλη ένταση, όλα είναι δυνατά», έχει τη σημασία της. Το σενάριο της προβοκάτσιας φαίνεται ελάχιστα πιθανό, καθώς το κτύπημα είχε τα χαρακτηριστικά της προειδοποίησης, καθώς τα δεξαμενόπλοια χτυπήθηκαν σε εμφανώς μη κρίσιμα σημεία που θα προκαλούσαν τη βύθισή τους, αλλά και διότι έναντι του Ιράν, οι αραβικές χώρες , το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δεν έχουν την ανάγκη προφάσεων για να ξεκινήσουν μια πολεμική επιχείρηση.
Η κατάρριψη του κατασκοπευτικού drone δεν είναι σαφές εάν έγινε στο διεθνή εναέριο χώρο, όπως ισχυρίζεται το αμερικανικό Ναυτικό, ή εντός της επικράτειας του Ιράν, όπως ισχυρίζεται η Τεχεράνη, αλλά στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα, το που χτυπήθηκε το drone έχει μάλλον δευτερεύουσα σημασία. Από τη στιγμή που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τον Μάιο του 2018 την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, η πορεία των πραγμάτων προς μια σύγκρουση, πιθανότατα και πολεμική, ήταν προδιαγεγραμμένη. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διασώσει τη συμφωνία με το Ιράν μέσω ενός παράλληλου συστήματος συναλλαγών που θα παρέκαμπτε υπό τη δαμόκλειο σπάθη των αμερικανικών κυρώσεων τη χρήση δολλαρίων και εμπορικών Τραπεζών, δεν κατάφερε να φέρει απτά αποτελέσματα για το καθεστώς του Ιράν καθώς οι εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου σχεδόν μηδενίστηκαν μετά την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων και τη λήξη των κάθε μορφής εξαιρέσεων από αυτές. Αυτή είναι μια κατάσταση που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από το καθεστώς της Τεχεράνης και κυρίως από τον σκληρό πυρήνα που αποτελείται από τον θρησκευτικό ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενεΐ και τους Φρουρούς της Επανάστασης. Ο μηδενισμός των εξαγωγών πετρελαίου θα σημάνει την κατάρρευση σε σύντομο διάστημα της ιρανικής οικονομίας, καθώς η πετρελαϊκή βιομηχανία του Ιράν προσφέρει το 60% των κρατικών εσόδων, και μια πιθανή εσωτερική χρεοκοπία είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε λαϊκή εξέγερση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για αλλαγή καθεστώτος. Αυτό το σενάριο αποτελεί τον εφιάλτη της θρησκευτικής ηγεσίας του Ιράν και είναι ακριβώς το σενάριο που προωθεί εδώ και χρόνια ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του αμερικανού Προέδρου Τζον Μπόλτον.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τεχεράνη δεν μπορεί να ανεχθεί για μεγάλη διάστημα τη διαιώνιση του καθεστώτος των αμερικανικών κυρώσεων και έχει απόλυτη ανάγκη από κάποια διέξοδο. Είναι λοιπόν πιθανό ο Χαμενεΐ και ο ηγετικός κύκλος των μουλάδων του Ιράν να έχουν αποφασίσει ότι ένας πόλεμος με τις ΗΠΑ να αποτελεί ένα αναγκαίο κακό για να αποφευχθεί ένα μεγαλύτερο κακό που είναι η κατάρρευση του καθεστώτος. Με βάση αυτό το σενάριο, το Ιράν δείχνει να προσπαθεί να σύρει τις ΗΠΑ σε πόλεμο, γνωρίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να διεξαγάγουν έναν απόλυτο πόλεμο κατά του Ιράν, όπως έγινε κατά του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ, με την αποστολή εκατοντάδων χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών και μάχες σώμα με σώμα σε ένα κράτος που μπορεί με μια απλή επιστράτευση να εμφανίσει ένα στρατό άνω των τριών εκατομμυρίων οπλιτών και εφέδρων. Στην Τεχεράνη επίσης γνωρίζουν ότι ο πόλεμος του Ιράκ άφησε βαθιά τραύματα στην αμερικανική κοινωνία, δεν είναι καθόλου δημοφιλής στους αμερικανούς πολίτες ένας νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή και η διεξαγωγή του θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ τον Νοέμβριο του 2020. Και είναι βέβαια σαφές ότι για τον Τραμπ είναι πολύ πιο σημαντική η επανεκλογή του από τα τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι στους πανίσχυρους αμερικανοϊσραηλινούς χορηγούς της προεκλογικής του καμπάνιας.
Ο αμερικανός Πρόεδρος αντέδρασε με ένα τρόπο αρκετά επικοινωνιακό στην κατάρριψη του drone, αφού διέταξε συγκεκριμένα πλήγματα κατά στόχων της ιρανικής αεράμυνας αλλά «ανακάλεσε» το πλήγμα λίγα λεπτά πριν συμβεί λόγω «φιλευσπλαχνίας» επειδή κάποιος στρατηγός του είπε ότι θα σκοτώνονταν περίπου 150 Ιρανοί. Δηλώνει δε έτοιμος να συναντηθεί με τον Αγιατολλάχ Χαμενεΐ ή τον Ιρανό Πρόεδρο Ρουχανί για συνομιλίες «χωρίς προϋποθέσεις», αλλά το Ιράν δεν είναι διατεθειμένο να συζητήσει εάν δεν έχει υπάρξει πρώτα τουλάχιστον μερική άρση των κυρώσεων. Είναι δε αμφίβολο εάν ο Χαμενεΐ θα αποδεχθεί οποιοδήποτε διάλογο με τις ΗΠΑ, καθώς έχει μια παθολογική καχυποψία κατά των Αμερικανών από την εποχή που ήταν Πρόεδρος του Ιράν στις αρχές της δεκαετίας του '80 και το αμερικανικό Ναυτικό κτύπησε μονάδες του ιρανικού Ναυτικού την ώρα ακριβώς που εκείνος μιλούσε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Και στη μέση η Τουρκία
Και ενώ κλιμακώνεται η ένταση ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν, η Τουρκία μέσω του Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δηλώνει κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Ιρανό ΥπΕξ Ζαρίφ, ότι επιδιώκει τη σύσφιξη των διμερών της σχέσεων με το Ιράν, ενώ παράλληλα σοβεί η δική της κρίση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ για την αγορά των ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 και τις διαφαινόμενες αμερικανικές κυρώσεις στην Άγκυρα.
«Απαιτούνται χαλύβδινα νεύρα»
Είναι προφανές ότι η αμερικανοϊρανική κρίση βρίσκεται μόνο στην αρχή της, καθώς καμία από τις δυο πλευρές δεν μπορεί να υποχωρήσει σε αυτήν τη φάση, ενώ σε μεγαλύτερη πίεση βρίσκεται η Τεχεράνη που γνωρίζει ότι δεν μπορεί να επιβιώσει για πολύ χωρίς εξαγωγές πετρελαίου. Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό γεωπολιτικό παίγνιο, για το οποίο απαιτούνται «χαλύβδινα νεύρα», όπως εύστοχα είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Του Γιάννη Κουτσομύτη
https://www.liberal.gr/apopsi/
ipa-iran-geopolitiko-paignio-gia-chalubdina-neura/256724
22 Ιουνίου 2019
3.
Αντιστροφή ρόλων στον Περσικό Κόλπο.
Η ασάφεια λιγοστεύει, αλλά η ανησυχία περισσεύει. Μέχρι χθες η κατάσταση στα Στενά του Χορμούζ στην έξοδο του Περσικού Κόλπου προσδιοριζόταν από επιθέσεις αγνώστου πατρότητας σας αυτές που σημειώθηκαν πρώτα εναντίον τεσσάρων και κατόπιν εναντίον άλλων δύο δεξαμενοπλοίων – με τη μεν αμερικανική πλευρά να σπεύδει να επιρρίψει την ευθύνη στο Ιράν, τους δε ιθύνοντες της Ισλαμικής Δημοκρατίας να καταγγέλλουν προβοκάτσια (black flag operation).
Η κατάρριψη από δυνάμεις των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης αμερικανικού μη εναδρωμένου κατασκοπευτικού αεροσκάφους αλλάζει την κατάσταση. Το παιχνίδι της "διαψευσιμότητας” δεν αφορά πλέον το ποιος διαπράττει τι, αλλά το αν η ιρανική πλευρά λειτούργησε νομίμως καταρρίπτοντας, όπως υποστηρίζει, το drone εντός της επικράτειάς της ή σε διεθνή εναέριο χώρο.
Ουάσιγκτον και Τεχεράνη επιμένουν στις διαφορετικές εκδοχές τους. Όμως η ουσία βρίσκεται αλλού: απέναντι σε μία μη άμεση απειλή η οποία και θα μπορούσε να παραβλεφθεί το Ιράν επιλέγει την κατάρριψη ως ένα μήνυμα ότι δεν διστάζει να κλιμακώσει. Αντιθέτως, η αμερικανική πλευρά εμφανίζεται αμήχανη, σε σημείο, ώστε ο Ντόναλντ Τραμπ να διατάσσει την εκτέλεση αεροπορικών πληγμάτων εναντίον ιρανικών στόχων και κατόπιν να ανακαλεί την διαταγή του, όπως αποκάλυψαν οι New York Times.
Πρόκειται για μία εντυπωσιακή αντιστροφή ρόλων, στον βαθμό που η Ισλαμική Δημοκρατία, ως το πιο αδύναμο σκέλος της αντιπαράθεσης, θα αναμενόταν να υποχωρεί και να εξαγοράζει χρόνο. Θα πρέπει ωστόσο να λάβουμε υπόψη μας ότι η παρούσα κατάσταση των σαρωτικών αμερικανικών κυρώσεων είναι για την Τεχεράνη τόσο ασφυκτική, ώστε να προτιμάται η εξώθηση των πραγμάτων σε μιαν ανατροπή, ακόμη και με το ρίσκο μιας ευρύτερης ανάφλεξης.
Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ διακηρύσσει ότι δεν θα εξαπέλυε πόλεμο εναντίον του Ιράν παρά μόνο για να παρεμποδίσει την απόκτηση πυρηνικών όπλων από μέρους του, οι Ιρανοί ιθύνοντες σκέφτονται και δρουν σαν να βρίσκονται ήδη σε πόλεμο. Άλλωστε το στοίχημα του διαλόγου παίχτηκε και χάθηκε όταν ο Αμερικανός πρόεδρος απέσυρε τη χώρα του από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Το παράδοξο γίνεται μεγαλύτερο αν αναλογισθούμε ότι αντί οι ΗΠΑ να οξύνουν τις εσωτερικές αντιφάσεις της ιρανικής πλευράς φαίνεται να συμβαίνει το αντίθετο. Η "μέγιστη πίεση” την οποία εξαπέλυσε ο Τραμπ εναντίον του Ιράν στρέφεται τώρα εναντίον του και ο "πόλεμος γραμμών” στη Ουάσιγκτον έρχεται σε κοινή θέα. Το κόμμα των Δημοκρατικών (που πιστώνεται την συμφωνία του 2015 επί προεδρίας Ομπάμα) εκφράζει πλέον ρητά τις αντιρρήσεις του, με τον διεκδικητή του χρίσματος Τζο Μπάιντεν να χαρακτηρίζει αποτυχημένη την ιρανική πολιτική Τραμπ και την πρόεδρο της Βουλής Νάνσι Πελόζι να σημειώνει ότι δεν χρειάζεται απερισκεψία και ότι ούτε ο πρόεδρος ούτε ο αμερικανικός λαός έχουν διάθεση για μια νέα πολεμική περιπέτεια.
Οι επιφυλάξεις των στρατηγών του Πενταγώνου φέρεται να υπήρξαν καταλυτικές για την ανάκληση της διαταγής εκτέλεσης αεροπορικών πληγμάτων, την ίδια στιγμή που οι "ιέρακες”, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Μάικλ Πομπέο και ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον, πιέζουν προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Ο εκτελών χρέη υπουργού Πάτρικ Σάναχαν αποσύρθηκε από την διαδικασία έγκρισης του διορισμού του από την Γερουσία (λόγω παλαιότερου περιστατικού οικογενειακής βίας), με αποτέλεσμα το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ να μένει ακέφαλο σε μια τόσο ευαίσθητη συγκυρία. Ούτως ή άλλως, ο Πομπέο είχε ήδη παρακάμψει τον (προερχόμενο από τη Boeing και δίχως στρατιωτική εμπειρία) Σάναχαν, πραγματοποιώντας λ.χ. επίσκεψη στην έδρα της Κεντρικής Διοίκησης στη Φλόριντα.
Το σενάριο της μετακίνησης του Πομπέο στο Πεντάγωνο και του Τζον Μπόλτον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι οι τελευταία ευκαιρία των θιασωτών της ένοπλης αντιπαράθεσης με το Ιράν να διαμορφώσουν την ατζέντα προτού ο Τραμπ απορροφηθεί πλήρως από την προσπάθεια επανεκλογής του το 2020.
Του Κώστα Ράπτη
https://www.capital.gr/diethni/3367289/
antistrofi-rolon-ston-persiko-kolpo
21/6/2019
4.
Σ. Αραβία και Ιράν: Δύο εχθροί στον Περσικό.
Οι πρόσφατες επιθέσεις σε δύο τάνκερ στον κόλπο του Ομάν φέρνουν και πάλι στην επιφάνεια την αντιπαλότητα ανάμεσα στο Ιράν και τη Σ. Αραβία. Τις δύο χώρες χωρίζουν δεκαετίες μίσους με απαρχή την πτώση του Σάχη το 1979.
Όποιος θέλει να εντρυφήσει στην έχθρα ανάμεσα στην Σαουδική Αραβία και το Ιράν, δεν θα πρέπει να αγνοήσει όσα έγιναν το 1979, πριν από 40 χρόνια, όταν ο ιρανικός λαός κατέβαινε μαζικά στους δρόμους. Μια ομάδα κληρικών υπό τον Αγιατολάχ Χομεϊνί ανέτρεψε τον Σάχη. Η "σεισμική δόνηση" έγινε αισθητή 1.300 χλμ. μακρύτερα, στον σαουδαραβικό βασιλικό οίκο. Ο Χομεϊνί κήρυξε την Ισλαμική Επανάσταση που αμέσως εξέλαβε η Σαουδική Αραβία ως επιβουλή της δικής της κυριαρχίας. Ο φόβος πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, όταν ομάδα ριζοσπαστών κατάλαβε για πολλές ημέρες το Μεγάλο Τζαμί της Μέκκας, όπου οι πιστοί Μουσουλμάνοι ανά την υφήλιο θεωρούν ως τον πιο ιερό τόπο. Η προστασία του ανήκει στον σαουδαραβικό θρόνο, Από αυτόν τον ιερό τόπο παίρνει δύναμη.
Αγώνας για επιρροή
Όλα αυτά εξηγούν γιατί το Ριάντ μέχρι σήμερα διακατέχεται από τεράστιο φόβο μήπως απολέσει την ισχύ του. Κανείς άλλος από το 1979 και μετά δεν έχει προκαλέσει τους Σαουδάραβες σε τέτοιο βαθμό, όπως η σιιτική ηγεσία στη Τεχεράνη. Με τις μυστηριώδεις εκρήξεις στα δύο τάνκερ στον κόλπο του Ομάν οι εντάσεις άγγιξαν ένα νέο επίπεδο, ακόμη και στο στρατιωτικό σκέλος, μετά την ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων στην Εγγύς Ανατολή. Το σιιτικό Ιράν και η σουνιτική Σαουδική Αραβία αντιπροσωπεύουν τις πιο ισχυρές και με την μεγαλύτερη επιρροή χώρες. Η αντιπαλότητά τους δεν είναι τόσο θρησκευτική, όσο πολιτική. Ποια από τις δύο θα κυριαρχήσει στην περιοχή και ποια θα θέσει υπό τον έλεγχό της τους φυσικούς πόρους και τους εμπορικούς θαλάσσιους δρόμους; Η Σαουδική Αραβία θεωρεί ότι περιβάλλεται από συμμαχικές δυνάμεις της Τεχεράνης. Με τοπικές ομάδες σιιτών ανταρτών, όπως η Χεζμπόλα, το Ιράν εξασφαλίζει υπεροχή σε μη αραβικές χώρες, όπως ο Λίβανος, η Συρία ή και το Ιράκ.
Στο Ριάντ χτύπησε ο κώδωνας κινδύνου, όταν το 2011 στο Μπαχρέιν η σιιτιτκή πλειοψηφία όρθωσε ανάστημα στην σουνιτική ηγεσία. Αμέσως η Σαουδική Αραβία υποψιάστηκε ιρανικό δάχτυλο και έστειλε στρατό για να καταπνίξει την εξέγερση. Απώτερος φόβος της ήταν μήπως οι αναταραχές μεταφερθούν και στην σιιτική μειονότητα στο ανατολικό τμήμα της χώρας, εκεί όπου υπάρχουν τα μεγαλύτερα σαουδαραβικά αποθέματα πετρελαίου, ένα εφιάλτης για τον βασιλικό οίκο. Το Ριάντ βλέπει το Ιράν πίσω από τους αντάρτες Χούτι που κατέχουν κεντρικό τμήμα της γειτονικής Υεμένης. Κάθε τόσο κάνουν χρήση πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροπλάνων κατά της Σαουδικής Αραβίας χτυπώντας στόχους σε σημαντικές υποδομές που χρειάζεται η χώρα για την εξαγωγή πετρελαίου.
Χωρίς το Ριάντ η Τεχεράνη είναι απομονωμένη
Αλλά και επεισόδια, σαν και τα πρόσφατα στον κόλπο του Ομάν, θέτουν σε κίνδυνο τις εξαγωγές σαουδαραβικού πετρελαίου, από τις οποίες εξαρτάται η ευμάρεια της χώρας. Υπό την καθοδήγηση του διαδόχου του θρόνου, πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, η εξωτερική πολιτική της Σαουδικής Αραβίας έχει γίνει τελευταία πολύ πιο επιθετική, για παράδειγμα όταν ο Σαλμάν διέταξε το 2015 στρατιωτική εισβολή στην Υεμένη. Όπως ο κόλπος του Ομάν, έτσι και η θαλάσσια οδός κατά μήκος των ακτών της Υεμένης, ανήκουν στα πιο σημαντικά περάσματα για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα. Τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα ανήκουν κι αυτά στους αντιπάλους του Ριάντ. Ελέγχουν πολλά λιμάνια, κυρίως αυτά που βρίσκονται απέναντι από τις ακτές της Αφρικής. Και το Ιράν;
Για την Τεχεράνη η νέα κρίση με το Ριάντ συνιστά σύμφωνα με παρατηρητές το μεγαλύτερο πρόβλημα. Χωρίς συνεργασία με τους Σαουδάραβες το Ιράν είναι πολιτικά και οικονομικά απομονωμένο, μεταξύ άλλων λόγω της μεγάλης επιρροής που ασκεί το Ριάντ μέσα στον OPEC. Ο ιρανός πρόεδρος Ρουχανί προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την άρχουσα τάξη της Σαουδικής Αραβίας χωρίς ανταπόκριση. Οι ιδεολογικές διαφορές όμως φαίνονται ανυπέρβλητες. Αραβικές χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, διατηρούν καλές σχέσεις με τη Δύση, και κυρίως με τις ΗΠΑ, χώρα που για τους Ιρανούς αποτελεί την προσωποποίηση του διαβόλου. Η κατάληψη της αμερικανής πρεσβείας στην Τεχεράνη μετά την πτώση του Σάχη, έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη ακόμη και 40 χρόνια μετά. Η αντιαμερικανική στάση αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της ιρανικής εξωτερικής πολιτικής. Αλλά και η εχθρική στάση του Ιράν απέναντι στο Ισραήλ εκφράζεται με πιο ακραίο τρόπο από ότι σε αραβικές χώρες. "Είναι κράτος βασιλικότερο του βασιλέως", περιγράφει χαρακτηριστικά την κατάσταση ιρανός πολιτικός επιστήμων.
Γιαν Κούλμαν, Φάρσχιντ Μοταχάρι / dpa
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
Πηγή: Deutsche Welle
21/6/2019
5.
Πώς το Κατάρ επέζησε του μποϊκοτάζ.
Πριν από δύο χρόνια, τέτοιες μέρες, το Εμιράτο του Κατάρ ερχόταν αιφνιδίως αντιμέτωπο με την πρωτοφανή απόφαση των κυριότερων γειτόνων του (Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν και Αιγύπτου) να το θέσουν υπό εμπορικό και μεταφορικό αποκλεισμό, με την κατηγορία της στήριξης στην τρομοκρατία.
Σε οικονομικό επίπεδο, η πρόκληση ήταν τεράστια, αν αναλογισθεί κανείς ότι το Κατάρ αποτελεί μεν τον μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου ανά τον κόσμο, αλλά καλύπτει οποιεσδήποτε άλλες ανάγκες του με εισαγωγές.
Αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, οι ήττες που είχε καταγράψει το Εμιράτο στην προσπάθειά του να καθορίσει τις εξελίξεις, μέσω της "Αραβικής Άνοιξης”, σε μια σειρά χωρών της εποχής κορυφώνονταν με τον δικό του αποκλεισμό.
Συνηθισμένη να ηγεμονεύει επί των μικρότερων αραβικών μοναρχιών, η Σαουδική Αραβία ουδέποτε αποδέχθηκε τις φιλοδοξίες του Κατάρ – πόσω μάλλον που αυτές στηρίζονταν στον εναγκαλισμό με την Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία στο Ριάντ αντιμετωπίζεται ως υπαρξιακή απειλή, στην συμπόρευση με τον ομοϊδεάτη Ταγίπ Ερντογάν των γνωστών νεο-οθωμανικών οραμάτων και στην απροθυμία ολομέτωπης σύγκρουσης με το Ιράν (με το οποίο το Εμιράτο μοιράζεται σιωπηρά το γιγαντιαίο υποθαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου του Νοτίου Παρς).
Ωστόσο, το εγχείρημα του αποκλεισμού απέτυχε. Δύο χρόνια μετά, η καταριανή οικονομία ανθεί (με ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 2,2% στα τέλη του 2018), ενώ οι πολιτικές συμμαχίες του Εμιράτου ενδυναμώνονται.
Το μποϊκοτάζ επέβαλε κινήσεις εξισορρόπησης στην παραγωγή. Πλέον το Κατάρ διαθέτει αυτάρκεια στα γαλακτοκομικά και τα οπωροκηπευτικά (όταν προηγουμένως κάλυπτε μόνο το 20% και το 10% των σχετικών αναγκών του αντιστοίχως) και μετατρέπεται σταδιακά σε εξαγωγέα αγροτικών προϊόντων, επενδύοντας σε πολυανθρακικά θερμοκήπια.
Η Qatar Airways αύξησε πέρσι τα καθαρά κέρδη της κατά 21,7%, διευρύνοντας το προβάδισμά της έναντι ανταγωνιστών όπως οι αερομεταφορείς των Εμιράτων. Όλα αυτά παρά την ξαφνική διακοπή περίπου 100 πτήσεων ημερησίως προς 18 προορισμούς των τεσσάρων κρατών του μποϊκοτάζ και το κλείσιμο του εναέριου χώρου τους, που επέβαλε την εξεύρεση δαπανηρότερων εναλλακτικών διαδρομών, προς όφελος κυρίως του Ιράν. Νέα δρομολόγια εγκαινιάσθηκαν προς Μάλτα, Λισαβόνα, Μογκαντίσου, Νταβάο κ.α.
Η αλυσίδα τροφοδοσίας του Κατάρ έχει διαφοροποιηθεί, με τη συγκρότηση του "οικονομικού διαδρόμου” που αποκαλείται New Emerging Belt Initiative και περιλαμβάνει την Τουρκία, την Ινδία, το Πακιστάν, το Κουβέιτ και το Ομάν.
Η απορρόφηση του σοκ υπήρξε σχετικά εύκολη χάρη στο γιγαντιαίο κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ, το οποίο διαθέτει κεφάλαια 320 δισ. δολαρίων, ενώ και οι ΗΠΑ "δωροδοκήθηκαν” καταλλήλως. Η Qatar Petroleum προσανατολίζεται σε επενδύσεις ύψους 20 δισ. δολαρίων στο αμερικανικό έδαφος, η καταριανή Επενδυτική Αρχή επεκτείνει το αμερικανικό χαρτοφυλάκιό της από τα 30 στα 45 δις. δολάρια, ενώ και για την επέκταση της βάσης Αλ-Ουντέιντ (της μεγαλύτερης των ΗΠΑ στην περιοχή) θα δαπανηθούν άλλα 2 δισ. δολάρια.
Η πίεση από το μποϊκοτάζ έλυσε τα χέρια του νεαρού Εμίρη να προωθήσει εγχωρίως μεταρρυθμίσεις στο εργατικό δίκαιο και τα δικαιώματα των ξένων επενδυτών. Και βεβαίως η προετοιμασία του Μουντιάλ 2022 προχωρά.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, όμως, είναι ότι ο πολιτικο-διπλωματικός συντονισμός του Κατάρ με την Τουρκία και το Ιράν βαθαίνει. Οι δύο διαιρετικές τομές στην περιοχή, αυτή που αντιπαρέθετε τις αραβικές μοναρχίες προς την (σιιτική) Ισλαμική Δημοκρατία και αυτή που χώριζε στο εσωτερικό του "σουνιτικού μπλοκ” τους εχθρούς από τους φίλους της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αρχίζουν και συμπίπτουν, διαψεύδοντας το σενάριο της θρησκευτικής σύγκρουσης.
Αψηφώντας τον Τραμπ
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε δηλώσεις του την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ Μοχάμαντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι προέτρεψε τις ΗΠΑ και το Ιράν να εξεύρουν διαύλους συνομιλίας, εφόσον και οι δύο πλευρές ανησυχούν για το ενδεχόμενο πολεμικής κλιμάκωσης των μεταξύ τους εντάσεων. Ανέφερε μάλιστα ότι η χώρα του εργάζεται μαζί με το Ομάν, το Ιράκ και την Ιαπωνία για την αποκλιμάκωση.
Το πλήγμα προς τον (στενά σχετιζόμενο προς τους Σαούντ) Ντόναλντ Τραμπ είναι μάλιστα διπλό εφόσον ο Θάνι τόνισε ότι η χώρα του δεν πρόκειται να υποστηρίξει το σχέδιο επίλυσης του Μεσανατολικού που επεξεργάζεται ο προεδρικός γαμπρός Τζάρεντ Κούσνερ, εάν αυτό δεν είναι αποδεκτό από τους Παλαιστίνιους.
Παράλληλα ο επικεφαλής της καταριανής διπλωματίας κατηγόρησε το Ριάντ ότι αποσταθεροποιεί μιαν ολοένα και μεγαλύτερη περιοχή, εξάγοντας την αντιπαράθεσή του με την Ντόχα προς το Σουδάν, τη Λιβύη και τη Σομαλία όπου προσπαθεί να εγκαθιδρύσει δια της βίας φιλικά καθεστώτα.
Του Κώστα Ράπτη
https://www.capital.gr/diethni/3365554/pos-to-katar-epezise-tou-mpoikotaz?fbclid=IwAR2T70v9MD4q0pI1GrloBcsAUMN5sinDt29rV7ScOn8QOhd22mq_1yo4Ti0
12/6/2019
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Στον ιρανικό εναέριο χώρο το drone… Χάρτες παρουσίασε η Τεχεράνη
Ο Τραμπ ενέκρινε πλήγματα κατά του Ιράν, αλλά κατόπιν τα ακύρωσε…
Έβγαλε όπλο, αλλά δεν πυροβόλησε ο Τραμπ στο Ιράν
Είναι πιθανή μια πετρελαϊκή κρίση από την κόντρα στον Περσικό;
Ο αναδυόμενος χάρτης του ‘αμερικανικού’ άξονα στην Ανατολική Μεσόγειο
5.
Πώς το Κατάρ επέζησε του μποϊκοτάζ.
Πριν από δύο χρόνια, τέτοιες μέρες, το Εμιράτο του Κατάρ ερχόταν αιφνιδίως αντιμέτωπο με την πρωτοφανή απόφαση των κυριότερων γειτόνων του (Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν και Αιγύπτου) να το θέσουν υπό εμπορικό και μεταφορικό αποκλεισμό, με την κατηγορία της στήριξης στην τρομοκρατία.
Σε οικονομικό επίπεδο, η πρόκληση ήταν τεράστια, αν αναλογισθεί κανείς ότι το Κατάρ αποτελεί μεν τον μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου ανά τον κόσμο, αλλά καλύπτει οποιεσδήποτε άλλες ανάγκες του με εισαγωγές.
Αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, οι ήττες που είχε καταγράψει το Εμιράτο στην προσπάθειά του να καθορίσει τις εξελίξεις, μέσω της "Αραβικής Άνοιξης”, σε μια σειρά χωρών της εποχής κορυφώνονταν με τον δικό του αποκλεισμό.
Συνηθισμένη να ηγεμονεύει επί των μικρότερων αραβικών μοναρχιών, η Σαουδική Αραβία ουδέποτε αποδέχθηκε τις φιλοδοξίες του Κατάρ – πόσω μάλλον που αυτές στηρίζονταν στον εναγκαλισμό με την Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία στο Ριάντ αντιμετωπίζεται ως υπαρξιακή απειλή, στην συμπόρευση με τον ομοϊδεάτη Ταγίπ Ερντογάν των γνωστών νεο-οθωμανικών οραμάτων και στην απροθυμία ολομέτωπης σύγκρουσης με το Ιράν (με το οποίο το Εμιράτο μοιράζεται σιωπηρά το γιγαντιαίο υποθαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου του Νοτίου Παρς).
Ωστόσο, το εγχείρημα του αποκλεισμού απέτυχε. Δύο χρόνια μετά, η καταριανή οικονομία ανθεί (με ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 2,2% στα τέλη του 2018), ενώ οι πολιτικές συμμαχίες του Εμιράτου ενδυναμώνονται.
Το μποϊκοτάζ επέβαλε κινήσεις εξισορρόπησης στην παραγωγή. Πλέον το Κατάρ διαθέτει αυτάρκεια στα γαλακτοκομικά και τα οπωροκηπευτικά (όταν προηγουμένως κάλυπτε μόνο το 20% και το 10% των σχετικών αναγκών του αντιστοίχως) και μετατρέπεται σταδιακά σε εξαγωγέα αγροτικών προϊόντων, επενδύοντας σε πολυανθρακικά θερμοκήπια.
Η Qatar Airways αύξησε πέρσι τα καθαρά κέρδη της κατά 21,7%, διευρύνοντας το προβάδισμά της έναντι ανταγωνιστών όπως οι αερομεταφορείς των Εμιράτων. Όλα αυτά παρά την ξαφνική διακοπή περίπου 100 πτήσεων ημερησίως προς 18 προορισμούς των τεσσάρων κρατών του μποϊκοτάζ και το κλείσιμο του εναέριου χώρου τους, που επέβαλε την εξεύρεση δαπανηρότερων εναλλακτικών διαδρομών, προς όφελος κυρίως του Ιράν. Νέα δρομολόγια εγκαινιάσθηκαν προς Μάλτα, Λισαβόνα, Μογκαντίσου, Νταβάο κ.α.
Η αλυσίδα τροφοδοσίας του Κατάρ έχει διαφοροποιηθεί, με τη συγκρότηση του "οικονομικού διαδρόμου” που αποκαλείται New Emerging Belt Initiative και περιλαμβάνει την Τουρκία, την Ινδία, το Πακιστάν, το Κουβέιτ και το Ομάν.
Η απορρόφηση του σοκ υπήρξε σχετικά εύκολη χάρη στο γιγαντιαίο κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ, το οποίο διαθέτει κεφάλαια 320 δισ. δολαρίων, ενώ και οι ΗΠΑ "δωροδοκήθηκαν” καταλλήλως. Η Qatar Petroleum προσανατολίζεται σε επενδύσεις ύψους 20 δισ. δολαρίων στο αμερικανικό έδαφος, η καταριανή Επενδυτική Αρχή επεκτείνει το αμερικανικό χαρτοφυλάκιό της από τα 30 στα 45 δις. δολάρια, ενώ και για την επέκταση της βάσης Αλ-Ουντέιντ (της μεγαλύτερης των ΗΠΑ στην περιοχή) θα δαπανηθούν άλλα 2 δισ. δολάρια.
Η πίεση από το μποϊκοτάζ έλυσε τα χέρια του νεαρού Εμίρη να προωθήσει εγχωρίως μεταρρυθμίσεις στο εργατικό δίκαιο και τα δικαιώματα των ξένων επενδυτών. Και βεβαίως η προετοιμασία του Μουντιάλ 2022 προχωρά.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, όμως, είναι ότι ο πολιτικο-διπλωματικός συντονισμός του Κατάρ με την Τουρκία και το Ιράν βαθαίνει. Οι δύο διαιρετικές τομές στην περιοχή, αυτή που αντιπαρέθετε τις αραβικές μοναρχίες προς την (σιιτική) Ισλαμική Δημοκρατία και αυτή που χώριζε στο εσωτερικό του "σουνιτικού μπλοκ” τους εχθρούς από τους φίλους της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αρχίζουν και συμπίπτουν, διαψεύδοντας το σενάριο της θρησκευτικής σύγκρουσης.
Αψηφώντας τον Τραμπ
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε δηλώσεις του την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ Μοχάμαντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι προέτρεψε τις ΗΠΑ και το Ιράν να εξεύρουν διαύλους συνομιλίας, εφόσον και οι δύο πλευρές ανησυχούν για το ενδεχόμενο πολεμικής κλιμάκωσης των μεταξύ τους εντάσεων. Ανέφερε μάλιστα ότι η χώρα του εργάζεται μαζί με το Ομάν, το Ιράκ και την Ιαπωνία για την αποκλιμάκωση.
Το πλήγμα προς τον (στενά σχετιζόμενο προς τους Σαούντ) Ντόναλντ Τραμπ είναι μάλιστα διπλό εφόσον ο Θάνι τόνισε ότι η χώρα του δεν πρόκειται να υποστηρίξει το σχέδιο επίλυσης του Μεσανατολικού που επεξεργάζεται ο προεδρικός γαμπρός Τζάρεντ Κούσνερ, εάν αυτό δεν είναι αποδεκτό από τους Παλαιστίνιους.
Παράλληλα ο επικεφαλής της καταριανής διπλωματίας κατηγόρησε το Ριάντ ότι αποσταθεροποιεί μιαν ολοένα και μεγαλύτερη περιοχή, εξάγοντας την αντιπαράθεσή του με την Ντόχα προς το Σουδάν, τη Λιβύη και τη Σομαλία όπου προσπαθεί να εγκαθιδρύσει δια της βίας φιλικά καθεστώτα.
Του Κώστα Ράπτη
https://www.capital.gr/diethni/3365554/pos-to-katar-epezise-tou-mpoikotaz?fbclid=IwAR2T70v9MD4q0pI1GrloBcsAUMN5sinDt29rV7ScOn8QOhd22mq_1yo4Ti0
12/6/2019
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Στον ιρανικό εναέριο χώρο το drone… Χάρτες παρουσίασε η Τεχεράνη
Ο Τραμπ ενέκρινε πλήγματα κατά του Ιράν, αλλά κατόπιν τα ακύρωσε…
Έβγαλε όπλο, αλλά δεν πυροβόλησε ο Τραμπ στο Ιράν
Είναι πιθανή μια πετρελαϊκή κρίση από την κόντρα στον Περσικό;
Ο αναδυόμενος χάρτης του ‘αμερικανικού’ άξονα στην Ανατολική Μεσόγειο