Πώς ο Ερντογάν "έπλασε" την ήττα του.


Πώς ο Ερντογάν "έπλασε" την ήττα του. 

Δύο μεγάλα πλεονεκτήματα που είχε ο Ταγίπ Ερντογάν στην πολιτική του διαδρομή ήταν αφενός μεν η ροπή του να ποντάρει στην πόλωση, μετατοπίζοντας συχνά και αιφνίδια τις διαχωριστικές γραμμές και συμμαχίες, αφετέρου δε η ικανότητά του να εμφανίζεται ως διωκόμενος (αρχικά από το εγχώριο κατεστημένο, κατόπιν από τον ξένο παράγοντα) και να μιλά στο όνομα μιας παραμελημένης πλειοψηφίας.

Οι επαναληπτικές εκλογές για τον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης δείχνουν ότι τα πλεονεκτήματα αυτά του Τούρκου προέδρου έχουν πλέον χαθεί.

Οι ψηφοφόροι της οικονομικής πρωτεύουσας της Τουρκίας απέδειξαν ότι πράγματι συμπαρίστανται στον "διωκόμενο” - που όμως αυτή τη φορά ήταν σαφώς ο Εκρέμ Ιμάμογλου. Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης (από τον οποίο η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή στέρησε την νίκη του στις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου) μετέτρεψε το αρχικά οριακό προβάδισμα των 13.000 ψήφων σε άνετη διαφορά 773.000 ψήφων. Η "ψαλίδα” άνοιξε από την υποδιαίρεση της ποσοστιαίας μονάδας στο 9% - οχυρώνοντας τον νοεκλεγέντα από οποιαδήποτε παγίδα είχε κατά νου να του στήσει η Άγκυρα και το ελεγχόμενο από τους αντιπάλους του δημοτικό συμβούλιο.

Κατόρθωσε ο Ιμάμογλου αυτή τη φορά να επικρατήσει όχι μόνο σε κοσμοπολίτικες περιοχές όπως το Καντίκιοϊ και το Μπεσίκτας, που του χάρισαν ποσοστά άνω του 80%, αλλά, με μικρότερη διαφορά, ακόμη και σε προπύργια της ευσέβειας, όπως το Φάτιχ και το Σκούταρι. Αναμφίβολα, ένας νέος αστέρας γεννήθηκε στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Η ήττα του Ερντογάν δεν είναι μόνο συμβολική (εφόσον επιβεβαιώνει ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχει χάσει των έλεγχο όλων των μεγάλων αστικών κέντρων), αλλά και υλική: ο έλεγχος των δημοτικών ταμείων θα διαταράξει το υφιστάμενο πλέγμα της διαπλοκής και θα διακόψει τη ροή του χρήματος προς το προσκείμενα στο κόμμα και την οικογένεια του Ερντογάν "φιλανθρωπικά ιδρύματα”.

Αν οι κυβερνώντες πόνταραν στην θερινή ραστώνη, η ελαφρά αύξηση της συμμετοχής στην ψηφοφορία τους διέψευσε. Η δε σπερμολογία για την "αμφισβητούμενη εθνική συνείδηση” του (Πόντιου) Ιμάμογλου απλώς έσπρωξε στο στρατόπεδό του περισσότερους ψηφοφόρους ποντιακής καταγωγής.

Μολονότι μάλιστα το κουρδικό στοιχείο υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 8% του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης, η "χορογραφία” των τελευταίων 24ώρων (με τον έγκλειστο ιδρυτή του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτζαλάν να καλεί σε αποχή που ευνοούσε τον κυβερνητικό υποψήφιο και τον επίσης έγκλειστο ηγέτη του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμίρτας να αναγκάζεται να ευθυγραμιστεί λίγο πριν από τα μεσάνυχτα) δεν ανέτρεψε την γενική τάση.

Μόλις πριν από τρεις μήνες ο Ερντογάν και οι εθνικιστές σύμμαχοί του διεξήγαγαν τον προεκλογικό αγώνα σημαίνοντας τον συναγερμό του "εθνικού κινδύνου” και του "επαπειλούμενου διαμελισμού της επικράτειας”, λόγω της σιωπηρής συμμαχίας του HDP με την αξιωματική αντιπολίτευση. Η ανάσυρση του "κουρδικού χαρτιού”, που άλλοτε τόσες νίκες είχε χαρίσει στον Τούρκο πρόεδρο, δεν μπορούσε να λειτουργήσει πια. Τα διαρκή "σλάλομ” καταλήγουν κάποτε και σε ατυχήματα.

Το εκλογικό σώμα υποτίμησε τα "ταυτοτικά ζητήματα” και ζήτησε με τον τρόπο του να επικεντρωθεί η πολιτική στα πραγματικά προβλήματα, με πρώτο αυτό της επιδείνωσης της οικονομίας, και όχι σε περιττές πολώσεις. Εξ ού και όλοι οι πρωταγωνιστές εμφανίζονται, θέλοντας και μη, μετά το πέρας της καταμέτρησης συναινετικοί και "θεσμικοί”. (Ο ηττημένος κυβερνητικός υποψήφιος Μπιναλί Γιλντιρίμ είχε ανεπιτυχώς προσπαθήσει να κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση ήδη από την προεκλογική περίοδο, αλλά επισκιάσθηκε από τον Ερντογάν).

Οι πολίτες ζητούν αντίβαρα στην μονοκρατορία του Τούρκου προέδρου, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραιτήτως ότι έχει αρχίσει να γράφεται το πολιτικό τέλος του. Ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας έχει όλο τον χρόνο μέχρι τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του 2023 να προωθήσει την ατζέντα του. Αν και ο πειρασμός των πρόωρων εκλογών θα είναι μεγάλος, προκειμένου να προληφθούν οι φυγόκεντρες τάσεις στους κόλπους της κυβερνώσας παράταξης. Τα υπό ίδρυση κόμματα των Αμπντουλάχ Γκιούλ-Αλί Μπαμπατζάν και Αχμέτ Νταβούτογλου παραμονεύουν.

Στο διεθνές πεδίο, εντείνεται αντικειμενικά η πίεση στον Ταγίπ Ερντογάν να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, ώστε να αποκατασταθεί στα μάτια της Δύσης ως συνομιλητής. Η συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο της Συνόδου της G20στις 28 Ιουνίου στην Οζάκα προβάλλει ως το κρισιμότερο ορόσημο.

Του Κώστα Ράπτη

24/6/2019


              ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ            




Ο Ερντογάν μπροστά σε νέα δοκιμασία 
στην Κωνσταντινούπολη.  

 Περίπου 10 εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται σήμερα εκ νέου στις κάλπες για την εκλογή μητροπολιτικού δημάρχου Κωνσταντινούπολης, μετά την ακύρωση από την Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή της οριακής νίκης του υποψήφιου της αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου στις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου.

Το ότι οι εκλογές επαναλαμβάνονται μόνο για τον μητροπολιτικό δήμο, με την επίκληση παρατυπιών στη συγκρότηση ορισμένων εφορευτικών επιτροπών, αλλά όχι, μολονότι αναδείχθηκαν με την ίδια διαδικασία, και για τους επιμέρους δήμους της οικονομικής πρωτεύουσας της Τουρκίας, όπου το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης επικράτησε στους 25 από τους 39, δείχνει την ελαστική περί θεσμών αντίληψη που επικρατεί στη γείτονα, αλλά και την απόλυτη ανελαστικότητα των κρατούντων, σε ό,τι αφορά κάθε πιθανή ρωγμή στην κυριαρχία τους.

Ο νεανικός, προσηνής και θελκτικός και σε θρησκευόμενους ψηφοφόρους Ιμάμογλου φαίνεται πως οδεύει για δεύτερη νίκη και μάλιστα διευρύνοντας τη διαφορά από την υποδιαίρεση της μονάδας σε τουλάχιστον 3% (σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις) καθώς κεφαλαιοποιεί την επιθυμία ολοένα και περισσότερων ψηφοφόρων για αλλαγή, τη δυσφορία τους για την επιδείνωση της οικονομίας, αλλά και την επιθυμία τους να τιμωρήσουν μια εξουσία που δεν ξέρει να χάνει.

Αλλά και αν ακόμη επισφραγίσει την είσοδό του στο δημαρχιακό μέγαρο, ο Ιμάμογλου θα βρει μπροστά του πλήθος εμποδίων. Το δημοτικό συμβούλιο δεν θα τελεί υπό τον έλεγχό του, ενώ ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει ήδη απειλήσει τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης ότι θα χάσει τα πολιτικά του δικαιώματα, αν καταδικαστεί για εξύβριση κυβερνητικού αξιωματούχου, μετά την πρόσφατη λογομαχία του με τον νομάρχη του Ορντού.

Το πολιτικό τραύμα μιας δημαρχίας Ιμάμογλου είναι μεγάλο για το υπομείνει στωικά ο Ερνογάν, πόσο μάλλον που μπορεί να οδηγήσει και σε δυσάρεστες αποκαλύψεις για την προηγούμενη διαχείριση του μητροπολιτικού δήμου και την ροή δημόσιου χρήματος σε ιδρύματα σχετιζόμενα με το κυβερνών κόμμα.

Εξ ού και πολεμική στον Ιμάμογλου έφθασε μέχρι του σημείου να αμφισβητούνται τα εθνικά του φρονήματα, λόγω της καταγωγής του από τον Πόντο και των δεσμών του με Πόντιους της Ελλάδας, την ίδια ώρα που ο Ερντογάν αξιοποιούσε τον θάνατο του ισλαμιστή Αιγύπτιου πρώην προέδρου Μόρσι για να παραβάλλει εμμέσως τον διεκδικητή της δημαρχίας της Κωνσταντινούπολης με τον δικτάτορα Σίσι.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο Ερντογάν προς στιγμήν αποσύρθηκε, καθώς η πολωτική ρητορική του θεωρήθηκε ότι έβλαπτε τον κυβερνητικό υποψήφιο Μπιναλί Γιλντιρίμ, αλλά κατόπιν, υπό το βάρος των δημοσκοπικών δεδομένων, επανήλθε.

Μοιάζουν όλα αυτά με εγχειρήματα απελπισίας, όπως άλλωστε και η προσπάθεια των κυβερνώντων να παίξουν τις τελευταίες ημέρες το "κουρδικό χαρτί”. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η αρχική επιτυχία του Ιμάμογλου κατέστη δυνατή χάρη στην διακριτική στήριξή του (υπό μορφήν αναχώματος στην εκλογική συμμαχία ισλαμιστών-εθνικιστών) από το τρίτο σε κοινοβουλευτική δύναμη φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο τελεί εν διωγμώ.

Αίφνης, ο έγκλειστος στη νήσο Ιμραλί ηγέτης του ΡΚΚ Αμμντουλλάχ Οτζαλάν, απηύθυνε μέσω επισκεπτών του στη φυλακή έκκληση προς τους Κούρδους (την οποία έκρινε σκόπιμο να μεταδώσει και το πρακτορείο Anadolu) να παραμείνουν ουδέτεροι στη σημερινή αναμέτρηση, επιθυμώντας προφανώς να επιβεβαιώσει τον πολιτικό του ρόλο, αλλά και αξιολογώντας κυβερνητικά ανοίγματα, όπως το ότι επιτράπηκε μετά από μακρά διακοπή να έχει και πάλι επαφή με τους δικηγόρους του.

Από την άλλη πλευρά, ο επίσης φυλακισμένος πρώην πρόεδρος του HPD Σελαχατίν Ντεμίρτας και η τωρινή ηγεσία του κόμματος επιβεβαίωσαν την γραμμή του "δημοκρατικού μετώπου”. Είναι ενδιαφέρον ότι τώρα που και η ειρηνική πολιτική προώθηση της κουρδικής υπόθεσης έχει ποινικοποιηθεί, ο "τρομοκράτης Οτζαλάν” φαντάζει στους κρατούντες ενδιαφέρων "διαιτητής” στην εκλογική μάχη. 

Του Κώστα Ράπτη

23/6/2019