“Φαινόμενο” Τραμπ, το “βαθύ κράτος” της Ουάσιγκτον, η Τουρκία, οι S-400 και τα F-35…


Η γνωστή και αναμενόμενη παρορμητική παρουσία του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ στη σύνοδο των χωρών των G20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας και οι εξαιρετικής σημασίας συναντήσεις που πραγματοποίησε εκεί, στις οποίες ο ίδιος έδωσε ξεχωριστό χρώμα, έδωσαν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για μερικές σκέψεις απέναντι σε αυτό το φαινόμενο της διεθνούς πολιτικής.

Ένας άνθρωπος που σε κάθε του βήμα σε κάνει να αναρωτιέσαι τι έχει καταλάβει για το κάθε θέμα των διμερών σχέσεων των ΗΠΑ που καλείται να διαχειριστεί. Ο τρόπος που αναφέρεται σε αυτό είναι μερικές φορές “καφενειακού επιπέδου”. Σου δίνει την εντύπωση ότι με την εμφάνισή του έλαβε τέλος η εποχή της διπλωματίας και της χρήσης της αποκαλούμενης ως “διπλωματικής γλώσσας”, με την οποία οι κυβερνήσεις διαβιβάζουν κρυφά και φανερά μηνύματα στην πλευρά που επιθυμούν.

Τα κρυφά, μέσω περίτεχνων προαποφασισμένων από αρμόδια επιτελεία διατυπώσεων, σχεδιασμένων είτε απλά για να μην προσβάλλουν την άλλη πλευρά και προκύψει ρητορική και όχι μόνο όξυνση, είτε να πέσουν στο τραπέζι ως “χρησμοί”, άρα να εξασφαλίζεται ανά πάσα στιγμή η απεμπλοκή από το μήνυμα σε περίπτωση που απαιτηθεί από κάποια νέα εξέλιξη.

Σε κάθε περίπτωση, εκφράσεις που περιγράφονται με όρους “μαύρου – άσπρου” και “καλού – κακού”, ασφαλώς δεν περιέχονται στη διπλωματική γλώσσα. Εκφράσεις τις οποίες όμως χρησιμοποιεί κατά κόρον ο Τραμπ, ο οποίος δείχνει να βαριέται αφόρητα την παραδοσιακή διπλωματική εκπροσώπηση της χώρας, προτιμώντας ως σύμβουλο την προσωπική του διαίσθηση, κυρίως το αν η προσωπικότητα του ηγέτη με τον οποίο συναντιέται τον γοητεύει ή όχι.

ΟΤΑΝ Η ΥΠΕΡΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ 
ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Για έναν άνθρωπο ο οποίος δεν αρέσκεται στο να διαβάζει, προτιμώντας σύντομα σημειώματα της τάξεως των μια δυο σελίδων, σίγουρα δεν εκπλήσσει. Από την άλλη πλευρά όμως, η πολυπλοκότητα των ζητημάτων και τα συμφέροντα που διακυβεύονται απαιτούν κατανόηση σε βάθος των ζητημάτων από τον ηγέτη, με το βάρος να πέφτει πάνω στις κυβερνητικές συνιστώσες που χειρίζονται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους μια υπόθεση και φυσικά στους συμβούλους που έχει επιλέξει.

Ο Τραμπ έχει δείξει ξεκάθαρα την προτίμησή του για τα οικονομικά και εμπορικά ζητήματα τα οποία κατανοεί εμφανώς καλύτερα από τα υπόλοιπα της γεωστρατηγικής πραγματικότητας. Η αφόρητη υπέρ-απλούστευση που χρησιμοποιεί στην αντιμετώπιση των ζητημάτων έχει εκπλήξει τους αναλυτές, σε βαθμό που ουδείς παίρνει “τοις μετρητοίς” τα λεγόμενα του Τραμπ.

Κι αυτό διότι μερικές μέρες αναμονή είναι πολύτιμες για να εκτιμηθεί εάν όσα έχει πει ο πρόεδρος ανταποκρίνονται στην επίσημη πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς κάποιες “σταθερές” παραμένουν αναλλοίωτες και οι ΗΠΑ δεν εξαρτιόνται στο τέλος της ημέρας από τις διατυπώσεις που θα χρησιμοποιήσει ένας παρορμητικός πρόεδρος που είναι περισσότερο από εμφανές ότι τα κάνει όλα “στο γόνατο”, θεωρώντας ότι υπεραπλουστεύοντας το πρόβλημα βρίσκεις μια λύση που ικανοποιεί κάποιους βασικούς άξονες.

Και στη συνέχεια… έχει ο Θεός. Μπορεί όντως να πετυχαίνεις αυτό που θα αποκαλούνταν “ανακάτεμα της τράπουλας”, όμως σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχουν κάποιες αρχές και κάποιες σταθερές, δεν μπορεί το κάθε πρόβλημα να το αντιμετωπίζεις αδιαφορώντας για την αληλεπίδρασή του με άλλα…

Όταν δε έρθει η ώρα να διορθώσουν τη διεθνή εικόνα περί της πολιτικής των ΗΠΑ σε κάποιο θέμα, το State Department το Πεντάγωνο και το Κογκρέσο, ο Τραμπ μπορεί να “γκρινιάξει” για την αναδιατύπωση (βλ. διόρθωση) της αμερικανικής θέσης, όμως στο δικό του το μυαλό ενδεχομένως να αποτελεί στην πράξη εφαρμογή της στρατηγικής “του καλού και του κακού μπάτσου” (bad cop, good cop).

Φυσικά, ο ρόλος του “καλού” επιφυλάσσεται για τον ίδιον. Με μισόλογα, έχει πετύχει να περάσει την εικόνα ότι αγωνίζεται με το “σύστημα”, το κατεστημένο της Ουάσιγκτον για να προωθήσει την απόψεις του, παρουσιάζοντας εαυτόν ως “οραματιστή” ενός νέου μέλλοντος τον οποίο σταματούν “σκοτεινές δυνάμεις” που εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα και όχι αυτά των Ηνωμένων Πολιτειών.

ΜΗΠΩΣ “ΤΑ ΘΑΛΑΣΣΩΣΕ” 
ΣΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ;

Εν ολίγοις, εάν πάρει κανείς ως παράδειγμα όσα ανέφερε κατά τη συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν και το φλέγον θέμα της συνύπαρξης των S-400 με το μαχητικό πέμπτης γενιάς F-35, έμοιαζαν να στρέφονται εναντίον του εσωτερικού της χώρας του, όχι δηλώσεις επί της ουσίας του προβλήματος, προϊόν της πολιτικής που έχει αποφασιστεί να ακολουθηθεί.

Πώς είναι δυνατόν άνθρωπος που εχθρεύεται το διάβασμα να αντιληφθεί γιατί τα δυο αυτά οπλικά συστήματα δεν μπορούν να συνυπάρχουν στο τουρκικό οπλοστάσιο; Πώς είναι δυνατόν άνθρωπος ο οποίος εμφανώς στερείται παιδείας, να αντιληφθεί ότι δεν είναι δυνατόν να εκθέτει τη χώρα του ρίχνοντας με παιδαριώδη επιχειρήματα το φταίξιμο στον προκάτοχό του;

Πώς να αντιληφθεί τελικά το γεωστρατηγικό διακύβευμα σε κάθε θέμα εξαιρετικής πολυπλοκότητας, που συνηθίζει να χειρίζεται με τη μέθοδο της “μπακαλικής”; Μάλλον το πράττει λόγω αντικειμενικής αδυναμίας να συμπεριφερθεί διαφορετικά. Όμως οι ΗΠΑ διαθέτουν ένα πολιτικό σύστημα που προστατεύει σε μεγάλο βαθμό τη χώρα από το να πέσει θύμα των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων του κάθε προέδρου. Τελικά προστατεύοντας τον αμερικανικό λαό…

Τούτων λεχθέντων, είναι εξαιρετικά πιθανό τις επόμενες ημέρες να έχουμε μια επανάληψη όσων έγιναν με την περίφημη ανακοίνωση περί απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία. Που όχι μόνο δεν αποσύρθηκαν, ίσως και να αυξήθηκαν. Τις μέρες που ακολουθούν είναι πολύ πιθανό να κυριαρχήσει στη διεθνή ειδησεογραφία μια ακόμη “προσγείωση” του Τραμπ στην πραγματικότητα.

Διότι δεν είναι δυνατόν να αποφασίζεις πιάνοντας ένα πολύ βασικό νόημα, έναν “τίτλο” και να προχωράς, απαιτώντας από την Ουάσιγκτον να συναινέσει. Για να είμαστε μάλιστα ακριβείς, δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε ο στενός κύκλος συμβούλων του, μια ομάδα του που διαθέτει στρατηγική σκέψη, απόψεις και φιλοσοφία και όταν ο πρόεδρος αδυνατεί να “ευθυγραμμιστεί”, είναι βέβαιο ότι θα συνεργαστεί ακόμα και με αυτούς που ο Τραμπ θεωρεί εσωτερικούς εχθρούς, για να ελέγξει την κατάσταση.

Διότι δεν είναι δυνατό να τα έχεις με όλους καλά. Δεν γίνεται και να εναγκαλίζεσαι τον Ερντογάν και να στάζεις μέλι για τον πρίγκιπα-διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας. Και μαζί με αυτό το “δίπολο”, να μην ασχολείσαι με το Κατάρ που χρηματοδοτεί και τον Ερντογάν και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα (πολιτική των Ομπάμα και Χίλαρι Κλίντον τους οποίους κατηγορείς), ενώ φλερτάρει και με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, αδειάζοντας με τον τρόπο αυτό Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Αίγυπτο!

Για να μην αναφερθούμε στην παντελή αδιαφορία για το πρόβλημα ασφαλείας που δημιουργεί με τα λεγόμενά του στην Ελλάδα, αφού εάν δεν τρέχει τίποτα και οι ΗΠΑ επέτρεπαν στον Ερντογάν και να εξοπλιστεί με S-400 και να φτιάξει έναν στόλο με 100 και πλέον F-35, θα τίναζε στον αέρα τις ισορροπίες στην περιοχή.

Κι αν Ελλάδα δεν τον ενδιαφέρει, καθώς η σκέψη του περιστρέφεται γύρω από τις οικονομικές συμφωνίες και τα δισεκατομμύρια δολάρια που συνεπάγονται, πώς θα τα δικαιολογήσει όλα αυτά απέναντι στον Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον Ισραηλινό πρωθυπουργό; Είναι φανερό, ότι η διπλωματική παρουσία του Τραμπ στο διεθνές στερέωμα είναι εξόχως προβληματική. Άρα ας περιμένουμε λίγες ημέρες για να διαπιστώσουμε πόσα εξ όσων ανέφερε στην Οσάκα της Ιαπωνίας, θα μείνουν όρθια…

  ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

 30/06/2019  


   ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ