Τουρκία: Το κόλπο των swaps και οι κίνδυνοι.


Τουρκία: Το κόλπο των swaps και οι κίνδυνοι.  

Η καταφυγή στον βραχυχρόνιο δανεισμό (swaps) αυξάνει τους φόβους για την ικανότητα της Κεντρικής Τράπεζας να προστατεύσει τη λίρα.

Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας αύξησε τα αποθέματά της σε ξένο συνάλλαγμα με βραχυχρόνιο δανεισμό δισεκατομμυρίων δολαρίων, μεγαλώνοντας τους φόβους των αναλυτών και των επενδυτών ότι η χώρα «φουσκώνει» τη δυνατότητά της να αμυνθεί απέναντι σε μια νέα κρίση της λίρας.

Τα δηλωθέντα καθαρά αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας σε ξένο νόμισμα βρίσκονταν στα 28,1 δισ. δολάρια στις αρχές Απριλίου - ποσό που οι επενδυτές από τότε έκριναν ως ανεπαρκές, εξαιτίας της μεγάλης ανάγκης της Τουρκίας για δολάρια ώστε να καλύπτει το χρέος και τις εμπορικές συναλλαγές. Σύμφωνα όμως με τους υπολογισμούς των «Financial Times», αυτό το ποσό έχει μεγεθυνθεί χάρις σε μια ασυνήθιστη αύξηση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (swaps) από τις 25 Μαρτίου. Αν αφαιρεθούν αυτά τα swaps, το ποσό κατεβαίνει σε λιγότερα από 16 δισ. δολάρια.

Αναλυτές και επενδυτές που ήδη διστάζουν να βάλουν τα λεφτά τους στην Τουρκία, δοθείσης της κατεύθυνσης της οικονομικής πολιτικής επί προεδρίας Ερντογάν, φοβούνται πως εξαιτίας της κατάστασης της οικονομίας η χώρα δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει κάθε πιθανή χρηματοοικονομική κρίση. Στις 13 Ιουνίου η τουρκική λίρα υποχώρησε στο χρηματιστήριο του Λονδίνου στο χαμηλότερο σημείο (5,847 έναντι του δολαρίου) από τον Οκτώβριο του 2018.

Απαντώντας γραπτώς σε ερωτήσεις των «Financial Times», η Κεντρική Τράπεζα παραδέχθηκε δημόσια για πρώτη φορά ότι η χρήση των swaps «ίσως να επηρεάζει τους αριθμούς του αποθεματικού», αλλά ανέφερε πως οι λογιστικές μέθοδοί της «είναι σε πλήρη συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα». Ωστόσο, πολλοί παρατηρητές της αγοράς αισθάνονται άβολα. «Δεν πιστεύω ότι πρόκειται για συμβατικές κινήσεις, είναι κατά κάποιο τρόπο λιγότερο από διαφανείς» είπε ο Τζούλιαν Ρίμερ, χρηματιστής υπεύθυνος για τις αναδυόμενες αγορές στην Investec Bank. Ο ίδιος πρόσθεσε: «Μια Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να παίρνει το ρίσκο να θεωρηθεί ότι κάνει οικονομία στην αλήθεια».

Ένα πρώην ανώτερο στέλεχος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε πως τα παραπανίσια δολάρια είναι αποτέλεσμα δανεισμού, όχι κέρδους. «Δεν πρόκειται για μια ορθόδοξη προσέγγιση της αύξησης των συναλλαγματικών αποθεμάτων».

Το τουρκικό νόμισμα κατρακύλησε για σύντομο διάστημα τον περασμένο μήνα μετά από τους φόβους για μια βουτιά των συναλλαγματικών αποθεμάτων, σε έναν αντίλαλο της κρίσης που έπληξε τη λίρα το προηγούμενο καλοκαίρι πυροδοτώντας την έκρηξη του πληθωρισμού και την πρώτη ύφεση μετά από μια δεκαετία.

Εντέλει τα αποθεματικά της τράπεζας άρχισαν πάλι να αυξάνονται. Αλλά η ανάλυση των «Financial Times» θέτει μια σειρά από ερωτήματα γι’ αυτή την ανάκαμψη.

Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός της Κεντρικής Τράπεζας έφτασε μέχρι τα 13 δισ. δολάρια μέχρι τις 8 Απριλίου σημειώνοντας μεγάλη αύξηση σε σχέση με την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου έως τις 25 Μαρτίου, όταν ο δανεισμός ουδέποτε ξεπέρασε τα 500 εκατ., σύμφωνα με τα στοιχεία της τράπεζας που είναι διαθέσιμα μέσω της υπηρεσίας του Bloomberg. Δανείστηκε τα χρήματα από τουρκικές τράπεζες, οι οποίες γέμισαν δολάρια όταν ιδιώτες και εταιρείες μαζικά αναζήτησαν καταφύγιο στο σκληρό νόμισμα.

«Υπάρχει μια γενική ανησυχία γι’ αυτά που συμβαίνουν στο παρασκήνιο» δήλωσε ο Τιμ Ας, υπεύθυνος στρατηγικής στις αναδυόμενες αγορές του ομίλου BlueBay AssetManagement. Η έλλειψη διαφάνειας υπονομεύει την ήδη εύθραυστη αξιοπιστία της Κεντρικής Τράπεζας, προειδοποίησε ο ίδιος.

Ακόμα πέντε επενδυτές και αναλυτές που έχουν μελετήσει στενά τις δραστηριότητες της τράπεζας τις τελευταίες εβδομάδες μίλησαν για τους φόβους τους σε σχέση με τα αποθεματικά, υπό τον όρο να διατηρηθεί η ανωνυμία τους. Πολλοί από αυτούς φοβούνται να μιλήσουν ανοιχτά για το θέμα, επειδή οι τουρκικές ρυθμιστικές αρχές ξεκίνησαν έρευνες εναντίον της JP Morgan τον περασμένο μήνα γιατί συμβούλεψε τους πελάτες της να πουλήσουν τις λίρες.

Οι επενδυτές είπαν ότι ανησυχούν για την πρακτική των εβδομαδιαίων swaps, όπου οι λίρες ανταλλάσσονται με αμερικανικά δολάρια μέσω τοπικών τραπεζών και με τη συμφωνία για αντιστροφή της συναλλαγής αργότερα. Πιστεύουν ότι μέσω αυτού του δανεισμού «φουσκώνουν» τα στοιχεία για τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας. Ορισμένοι επενδυτές υποστηρίζουν πως τα δανεικά θα πρέπει να αφαιρεθούν από τα στοιχεία για τα καθαρά αποθεματικά σε ξένο νόμισμα και ότι τότε το ποσό θα είναι πολύ κάτω από τα 20 δισ. δολάρια.

Στην απάντησή της προς τους «Financial Times», η Κεντρική Τράπεζα επιβεβαίωσε ότι τα δολάρια τα οποία περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος αυτών των συναλλαγών προστίθενται στον ισολογισμό. Η υποχρέωση για την εξόφληση αυτών των δολαρίων στο μέλλον καταγράφεται ως ένα «στοιχείο εκτός ισολογισμού».

Εξαιτίας της χρήσης των swaps αυξήθηκαν κατακόρυφα οι φόβοι που γεννήθηκαν τον προηγούμενο μήνα ότι η τράπεζα "καίει" τα αποθεματικά της σε σκληρό νόμισμα προκειμένου να διατηρήσει σταθερή τη λίρα στην τελική ευθεία για τις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου. Η Κεντρική Τράπεζα αρνήθηκε να σχολιάσει το κατά πόσον παρενέβη με αυτόν τον τρόπο.

Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας επιμένει ότι κινείται στο πλαίσιο των διεθνών πρακτικών, αλλά ορισμένοι αναλυτές και επενδυτές λένε ότι με τις τακτικές που εφαρμόζει κινδυνεύει να υπονομεύσει την αξιοπιστία της.

Ο Πιοτρ Μάτις, υπεύθυνος στρατηγικής για τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών στη Rabobank, δήλωσε ότι τα swaps φαίνεται να είναι «ένα είδος κουρτίνας» για να δημιουργείται η εντύπωση πως τα αποθεματικά είναι μεγαλύτερα. (...) Η Κεντρική Τράπεζα θεωρεί πως οι αναλυτές κάνουν λάθος όταν επικεντρώνονται στα καθαρά ξένα αποθεματικά που δημοσιεύονται κάθε εβδομάδα. Τονίζει ότι, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, τα καθαρά αποθεματικά σε ξένο νόμισμα ήταν 77 δισ. δολάρια την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου και ότι η ίδια -όπως και άλλες κεντρικές τράπεζες- «θεωρεί πως όλα τα καθαρά αποθεματικά είναι ελεύθερα να διατεθούν για την κάλυψη υποχρεώσεων και για μια σειρά στόχων πολιτικής».

Όμως, πολλοί αναλυτές θεωρούν πως τα ποσά αυτά, τόσο τα μεικτά όσο και τα καθαρά, είναι ανεπαρκή για μια χώρα που έχει άστατο νόμισμα και ένα βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος ύψους 177 δισ. δολαρίων που ωριμάζει μέσα στους επόμενους 12 μήνες.

«Σε τελική ανάλυση, δεν διαθέτουν αρκετά, είτε μεικτά είτε καθαρά» είπε ο Τιμ Ας της BlueBay. «Όλοι στην αγορά γνωρίζουν πως η Τουρκία δεν διαθέτει ικανά αποθεματικά σε ξένο συνάλλαγμα για να υπερασπιστεί αποτελεσματικά και αξιόπιστα τη λίρα».

Των Laura Pitel και Adam Samson

 Ένθετα Financial Times 

24/6/2019