Όταν το χωριό «διχάστηκε» πριν το 1974. Αφήγημα με αφορμή την θλιβερή επέτειο του πραξικοπήματος (15 Ιουλίου 1974).

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Πραξικόπημα κατά του Μακάριου:
 Όταν η Χούντα άνοιξε τον δρόμο για την τουρκική κατοχή. 
(2) Το βέρο Κυπριακό... 'Αγνωστες σελίδες της ιστορίας.

 YIANNIS KOURTOGLOU / REUTERS

Όταν το χωριό «διχάστηκε» πριν το 1974.
Αφήγημα με αφορμή την θλιβερή επέτειο του πραξικοπήματος (15 Ιουλίου 1974). 

Ήταν και οι δύο αγωνιστές της ΕΟΚΑ 1955-59, από το ίδιο χωριό. Στον αγώνα έδρασαν στην ίδια ορεινή περιοχή η οποία ανάθρεψε πολλούς αντάρτες της ΕΟΚΑ. Οι δύο τους συμμετείχαν σε αρκετές παράτολμες ενέργειες, έτοιμοι να πέσουν για την Ένωση. Όταν ο αγώνας τελείωσε, καθένας επέστρεψε στην οικογένεια του και στον αγώνα επιβίωσης. Ήταν άλλωστε βιοπαλαιστές, ο ένας βοσκός κι ο άλλος οικοδόμος, με πολλά παιδιά να θρέψουν καθένας.

Πέρασαν τα χρόνια μέχρι το 1970, όταν η πανούκλα του φανατισμού και η εξαγορά συνειδήσεων άρχισαν να τυφλώνουν ανθρώπους. Ο πρώτος εντάχθηκε στην Εοκαβήτα με πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ο δεύτερος αρνήθηκε πεισματικά. Η προπαγάνδα της εποχής δηλητηρίαζε με εμπρηστική ορολογία τους πολιτικούς αντιπάλους π.χ. οι αυτοαποκαλούμενοι «ενωτικοί» ονόμαζαν τους πολιτικούς τους αντιπάλους «καθεστωτικούς» και τα μέλη της φρουράς του Μακαρίου και του Εφεδρικού Σώματος «επικουρικούς» (Επικουρικό ήταν αστυνομικό σώμα του αποικιοκρατικού βρετανικού καθεστώτος).

Το 1973, ένα χρόνο πριν την τουρκική εισβολή, τα πάθη βρίσκονταν σε έξαρση. Η στάνη έγινε χώρος ανατρεπτικών σχεδιασμών κατά της νόμιμης κυβέρνησης. Ο Εοκαβητατζής πρωτοστατούσε σε νταηλίκια απειλώντας θεούς και δαίμονες κι άλλοτε κρυφά σε παρανομίες. Ένα βράδυ, με συνεργάτες του οπλοφόρους, περικύκλωσαν το χωριό. Ήταν Σάββατο. Την επομένη διεξάγονταν εκλογές για ανάδειξη μητροπολιτών στη θέση των καθαιρεμένων από την Μείζονα Σύνοδο. Η πολιορκία αποσκοπούσε στην τρομοκράτηση των χωρικών, απαιτώντας να απέχουν από την ψηφοφορία την άλλη μέρα. Κατά την πολιορκία, οι οπλοφόροι πυροβολούσαν στον αέρα μέσα στη νύχτα και απειλούσαν όσους θα «υπάκουαν στο καθεστώς». Μέρες αργότερα, άντρες του Εφεδρικού Σώματος επέδραμαν στη μάντρα για να συλλάβουν τον ύποπτο πρωτεργάτη. Η επιχείρηση κατέληξε σε συμπλοκή και τον πυροβόλησαν. Κατά την μεταφορά του στο Νοσοκομείο εξέπνευσε.

Ο οικοδόμος αντάρτης της ΕΟΚΑ, που αρνήθηκε πεισματικά την στρατολόγησή του από την Εοκαβήτα, αργότερα, συστρατεύτηκε εθελούσια και αμισθί στις δυνάμεις για προάσπιση του κράτους και αποτροπή του επερχόμενου ολέθρου. Ατρόμητος και ριψοκίνδυνος, αν και πατέρας πέντε ανήλικων παιδιών, έδρασε μέχρι που του έστησαν παγίδα. Αρχικά, ξέφυγε με το αυτοκίνητο, αλλά τον περίμεναν σε μπλόκο πιο κάτω, του έφραξαν τον δρόμο με πυρά και εγκλωβίστηκε στο ακινητοποιημένο αυτοκίνητο. Εκεί προσέτρεξαν οι εοκαβητατζίδες και τον δολοφόνησαν. Τα παιδιά του έμαθαν για το φόνο του πατέρα τους την άλλη μέρα πρωί, από το ραδιόφωνο στο αγροτικό λεωφορείο.

Σήμερα, στο κέντρο του χωριού οι προτομές των δύο είναι μερικά μέτρα απόσταση. Ίσως οι επόμενες γενιές αντιληφθούν τον «δόλο των θεών» και τον αποφύγουν, όπως σε αρχαία ελληνική τραγωδία. Ίσως αντιληφθούν και την ιστορική πραγματικότητα: πέραν από τις προσωπικές συνθήκες εκάστου, υπήρξε σωστή πλευρά της Ιστορίας και λανθασμένη… αλλά, δυστυχώς, ο όλεθρος δεν απετράπη.

Κώστας Μαυρίδης- Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D) - costas.mavrides@europarl.europa.eu

15/7/2019


           ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ             



1.
Πραξικόπημα κατά του Μακάριου:
 Όταν η Χούντα άνοιξε τον δρόμο για την τουρκική κατοχή. 

'Ηταν Δευτέρα, 15 Ιουλίου 1974. Σαράντα ακριβώς χρόνια πριν. Νωρίς το πρωί ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επιστρέφει από τη θερινή του κατοικία στο όρος Τρόοδος στο προεδρικό μέγαρο. Λίγη ώρα νωρίτερα έχουν αποσυρθεί από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες οι ένοπλοι εθελοντές της σοσιαλιστικής ΕΔΕΚ και του κομμουνιστικού ΑΚΕΛ που εκτελούσαν κάθε νύχτα περιπολίες με αυτόματα καλάσνικοφ για να αποτρέψουν πραξικόπημα της ελλαδικής χούντας που εκτελεί εντολές των ΗΠΑ.

Στις 8.30 το πρωί ο Μακάριος βρίσκεται στην αίθουσα υποδοχής του προεδρικού μεγάρου για να καλωσορίσει μια ομάδα παιδιών της Ελληνορθόδοξης Νεολαίας του Καΐρου, τα οποία φιλοξενεί η κυπριακή αρχιεπισκοπή. Πριν προλάβει να τα χαιρετήσει, ακούγονται οι πρώτοι πυροβολισμοί που ρίχνουν οι προδότες πραξικοπηματίες. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα αρχίζουν να πέφτουν ρουκέτες και όλμοι. Το προεδρικό μέγαρο φλέγεται. Μεγάλο μέρος του μετατρέπεται σε σωρό ερειπίων.

Ο ραδιοφωνικός σταθμός της Λευκωσίας μεταδίδει την πρώτη ανακοίνωση της χούντας: «Σήμερον την πρωίαν η Εθνική Φρουρά επενέβη διά να σταματήση τον αδελφοκτόνον εμφύλιον πόλεμον. Η Εθνική Φρουρά είναι την στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός!». Το άκουσμα της δολοφονίας του Μακαρίου παγώνει τους Κύπριους και τον κόσμο ολόκληρο.

Πάφος, 3 η ώρα μετά το μεσημέρι. 'Ενας ασήμαντος, τοπικός ιδιωτικός ραδιοσταθμός γίνεται πρωταγωνιστής των εξελίξεων, καθώς μεταδίδει ένα μήνυμα που αστραπιαία κάνει τον γύρο του κόσμου! «Ελληνικέ κυπριακέ λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος!... Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν!... Η χούντα δεν πρέπει να περάσει και δεν θα περάσει! Νυν υπέρ πάντων ο αγών!»

Η χούντα όμως περνάει. Ο οργανωτής του επιτόπιου κλάδου του πραξικοπήματος, ταξίαρχος Μιχαήλ Γεωργίτσης, τοποθετεί ως Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας τον κατάπτυστο Νικόλαο Σαμψών. «Εν ονόματι Θεού και ανθρώπων και κατόπιν τιμητικής επιλογής μου υπό των Ενόπλων Δυνάμεων του λαού μας... με ιδιαιτέραν υπερηφάνειαν αναλαμβάνω σήμερον τα υψηλά μου καθήκοντα» αναφέρει στο πρώτο διάγγελμα τούτο το ακροδεξιό ανδρείκελο της χούντας του Ιωαννίδη.

Ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Βρετανία, παρόλο που η τελευταία έχει κυβέρνηση των Εργατικών, καταδικάζουν το πραξικόπημα της χούντας της Αθήνας στην Κύπρο. Δύο μέρες αργότερα οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» αποκαλύπτουν ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε εισήγηση, έστω και τυπικής καταδίκης του πραξικοπήματος για τα μάτια του κόσμου.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Χάρολντ Ουίλσον φέρεται πιο έξυπνα. Υποδέχεται τον Μακάριο στο Λονδίνο ως νόμιμο εκπρόσωπο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού προηγουμένως τον φυγαδεύει από την Πάφο μέσω της βρετανικής βάσης προς τη Μάλτα και από εκεί προς την Αγγλία.

Δεκάδες χιλιάδες Ελληνοκύπριοι αποθεώνουν τον Μακάριο μόλις αυτός φθάνει στη βρετανική πρωτεύουσα. Το σχέδιο των Αμερικανών όμως που εκτελούν οι προδότες αξιωματικοί της χούντας των Αθηνών έχει πετύχει. Απονομιμοποιώντας την κυβέρνηση της Λευκωσίας μέσω του πραξικοπήματος, τα πάντα είναι πλέον έτοιμα για να αναλάβει δράση η Τουρκία.

Να εισβάλει δηλαδή στην Κύπρο και να κατακτήσει το 40% του νησιού όχι ως εισβολέας και κατακτητής, αλλά ως... «φορέας αποκατάστασης της δημοκρατικής ομαλότητας και της συνταγματικής νομιμότητας» που έχουν ανεπανόρθωτα τρωθεί από τους Ελληνες πραξικοπηματίες!!! Σε πέντε μέρες θα αρχίσει η τελική πράξη του δράματος, που συνεχίζεται ως τις μέρες μας, σαράντα χρόνια μετά...

Το πραξικόπημα της προδοτικής χούντας στην Κύπρο δεν ήταν σε καμία περίπτωση κεραυνός εν αιθρία. Ολοι το περίμεναν. Ολοι τότε είχαν καταλάβει ότι μπαίνουμε στην κορύφωση της τραγωδίας όταν δημοσιοποιήθηκε η συγκλονιστική επιστολή του Μακαρίου προς τον στρατηγό Γκιζίκη, τον δήθεν «πρόεδρο» του χουντικού καθεστώτος.

«Ουχί άπαξ μέχρι τούδε ησθάνθην, και είς τινας περιπτώσεις σχεδόν εψηλάφησα, εκτεινομένην αοράτως εξ Αθηνών χείρα αναζητούσαν προς αφανισμόν την ανθρωπίνην ύπαρξίν μου» αναφέρει το κορυφαίο, ανατριχιαστικό απόσπασμά της.

«Δεν δύναμαι να είπω ότι τρέφω ιδιαιτέραν συμπάθειαν προς στρατιωτικά καθεστώτα και μάλιστα εις την Ελλάδα, την χώραν η οποία εγέννησε και ελίκνισεν την δημοκρατίαν» προανέφερε στην επιστολή του ο Μακάριος, την οποία έδωσε προς κοινοποίηση στον κυπριακό Τύπο. Η χούντα απάντησε με πραξικόπημα, το οποίο σηματοδότησε αφενός τον χαμό της μισής Κύπρου και αφετέρου το δικό της τέλος...


Γιώργος Δελαστίκ

15/7/2019


BETTMANN VIA GETTY IMAGES
Αθήνα - 1954 Αντιβρετανική πορεία για την Κύπρο

2.
Το βέρο Κυπριακό... 'Αγνωστες σελίδες της ιστορίας. 

Συνεχίζω τις ”άγνωστες σελίδες της Ιστορίας” με το Κυπριακό. Όταν έλεγα, ακόμα και στους Κύπριους, το πώς ακριβώς φτάσαμε στο Κυπριακό δεν μου έδινε κανείς σημασία. Αν το γνώριζα είναι γιατί έτσι είχα μάθει να ερευνώ τα γεγονότα, από τον Καθηγητή μου Dr. Kulsky (πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Πολωνίας) στο MaxwellSchool Πολιτικών Επιστημών, που παρακολουθούσα παράλληλα στο SyracuseUniversity. Δηλαδή όταν εμπλέκονται Μεγάλες Δυνάμεις στα διεθνή δρώμενα να ψάχνω και πολύ μακρύτερααπό την τοποθεσία του προβλήματος. Γιατί κάτι που γίνεται στη Μεσόγειο μπορεί να έχει την καταγωγή του στον Ειρηνικό Ωκεανό! Είναι η περίπτωση του Κυπριακού. 

Από το 1949 μέχρι το 1955, οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, βρίσκονται σε μια πρωτοφανή περίοδο σύγκρουσης στην Κίνα η οποία οδηγεί σε μια δεύτερη στην Κύπρο. Ενώ, παράλληλα, συνεργάζονται στενά σε μια άλλη εξίσου σοβαρή υπόθεση πολιτικής και στρατιωτικής επέμβασης!!! Στο Ιράν. Όπου έχουν κοινά συμφέροντα. Το 1953. Όταν αρχίζει το Κυπριακό! 

Στην Κύπρο είναι που τα πολιτικά συμφέροντα είναι συγκρουόμενα. Με αμερικανική υποστήριξη - και σίγουρα με τεχνική βοήθεια - ετοιμάζεται ένοπλη εξέγερση της ΕΟΚΑ ενάντια στην Βρετανική εξουσία στη Κύπρο. Θα ξεκινήσει το 1954 (παρόλο ότι δεν συμφωνούν όλες οι πολιτικές δυνάμεις του νησιού). Αντιβρετανική εξέγερση με αρχηγό τον Γρίβα, τον καλύτερο φίλο και προστατευόμενο της Μεγάλης Βρετανίας, σύμμαχο σε όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Άγγλων κατά των αριστερών δυνάμεων με σκοπό, μεταξύ άλλων, την βίαιη επιστροφή της Βασιλικής - αγγλόφιλης - εξουσίας στην Ελλάδα! 

Πρώτο γεγονός: Ύστερα από έναν μακρύ αντάρτικο πόλεμο του ΚΚ της Κίνας κατά του Αμερικανοδίαιτου Τσανγκ Κάι Σεκ, ο Μάο Τσε Τουνγκ εισέρχεται στο Πεκίνο τον Δεκέμβριο -νομίζω- του 1949 και ιδρύει την Λαϊκή Κίνα. Μόλις τελείωσε ο Ελληνικός Εμφύλιος, η Αμερική στρέφεται στην Κίνα και στην Κορέα. Ο Αμερικανικός 7ος Στόλος προστατεύει την μεταφορά του στρατού τού Τσανγκ Κάι Σεκ (2 εκατομμύρια άνδρες!) στην κινεζική μεγαλόνησο Φορμὀσα (σήμερα Ταϊβάν). Και ετοιμάζουν επιστροφή στην ηπειρωτική Κίνα, να εκδιώξουν τον Μάο Τσε Τουνγκ που έχει σοβιετική υποστήριξη, τουλάχιστον πολιτική. 

Δεύτερο γεγονός: Ο Μάο απειλεί το Χονγκ Κονγκ, βρετανική κτήση. Οι Άγγλοι για να περισώσουν το Χονγκ Κογκ δέχονται να αναγνωρίσουν την Λαϊκή Κίνα του Μάο. Θα είναι η μόνη μη κομμουνιστική χώρα που αναγνωρίζει την νέα Κίνα, απ′ όσο ξέρω. 

Τρίτο γεγονός: Οι Αμερικανοί είναι φυσικά έξαλλοι που οι φίλοι και σύμμαχοί τους οι Άγγλοι ματαιώνουν την επιστροφή των αντικομουνιστών στην Κίνα που ήδη ετοιμάζεται. Ανακοινώνουν ότι ”η πραγματική Κίνα είναι η Φορμόσα”. (Φορμόσα, δηλαδή ”Ωραία”, την είχαν ονομάσει οι Πορτογάλοι όταν ήταν αποικία τους). Και αποφασίζουν, μαζί με όσες χώρες στο ΟΗΕ ”διαθέτουν” να αναγνωρίσουν ως Κινέζο Πρόεδρο, έστω της Νήσου ”Κίνα”, τον φίλο τους τον Τσαγκ Κάι Σεκ. Και ως γνήσιο εκπρόσωπο της Κίνας στο ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας το οποίο επίσης ελέγχουν πολιτικά και διπλωματικά. Παρά την προδοσία της πονηρής Αγγλικής Αλβιώνας, όπως την αποκαλούν πλέον οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι (αντί για το ”Γηραιά Αλβιών” που ήταν το αρχαίο όνομα της βρετανικής νήσου). Οι Σοβιετικοί (που μετέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας) και οι κομμουνιστικές χώρες ζητούν βέβαια να φύγει ο Τσανγκ Κάι Σεκ και να αντικατασταθεί από τον Μάο. 

Οι Άγγλοι τι θα κάνουν; Αφού αναγνώρισαν την Λαϊκή Κίνα, στις ψηφοφορίες, θα είναι με τους Ρώσους! Άκουσον άκουσον! Και ο Τσανγκ Κάι Σεκ θα μείνει, ως Κίνα, στον ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας επί 22 χρόνια! (Μέχρι το 1971). Όμως οι Άγγλοι δεν θα μείνουν ατιμώρητοι. 

Τέταρτο γεγονός: Όταν στην Κύπρο γίνεται το Δημοψήφισμα με τοοποίο ο Κυπριακός λαός ζητάει τηνΈνωση του Ελληνικού νησιού με την Ελλάδα, ο Πρωθυπουργός Στρατάρχης Παπάγος εκδηλώνει την πρόθεσή του να συμπαρασταθεί στους Κυπρίου με κάθε τρόπο. Βέβαιος ότι, με αμερικανική υποστήριξη - στην οποία έχει παραδοθεί η χώρα από το ψυχροπολεμικό ”Δόγμα Τρούμαν” του 1947 και ύστερα - θα στεφθεί ”Εθνάρχης”″ όπως νωρίτερα ο Βενιζέλος που ”μεγάλωσε την Ελλάδα” μετά τις νίκες του 1912 και του 1918. 

Πριν αρχίσει ο ένοπλος αγώνας στην Κύπρο, ο Παπάγος προσπάθησε με κάθε τρόπο να πείσει τους Άγγλους να αποδεχτούν το αίτημα για Ένωση των Κυπρίων. Όλες οι βρετανικές κυβερνήσεις το απέρριψαν. Πρωθυπουργός -και άρρωστος- είναι ο Άντονυ Ήντεν. Μετά από μια κρουαζιέρα με το γιοτ του Ωνάση, ο Παπάγος φιλοξενεί τον Ήντεν - incognito- στην Κηφισιά (έγινε γνωστό πρόσφατα) ελπίζοντας να αποσπάσει μια συμφωνία. Ο Ήντεν μέχρι που θύμωσε. Και ο Παπάγος εγκατέλειψε κάθε ελπίδα για φιλικό διακανονισμό. Ο βασικός λόγος ήταν φυσικά η τεράστια στρατιωτική βάση τους στη νησί. (Η οποία, σημειωτέον, δεν έχει εγκαταλειφθεί και μετά την συμφωνία του Λονδίνου που έκανε την Κύπρο ανεξάρτητο κράτος). 

Ο Παπάγος ακολουθεί την πολεμική διέξοδο για να γονατίσει την ”Γηραιά Αλβιώνα”. Με αποτέλεσμα ”να τα βρουν” μεταξύ τους οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί! (Σε μια συνάντηση των Μακμίλαν & Αϊζενχάουερ στις Αζόρες νήσους). Ο τότε Καναδός Υφυπουργός Εξωτερικών και αντιπρόσωπος της χώρας του σε όλες τις Ψηφοφορίες στον ΟΗΕ ονομάζει την συμφιλιωτική συμφωνία στις Αζόρες ”τα βρήκαν μεταξύ τους”! Στα αγγλικά η φράση του Καναδού είναι ”theychangedhorses″*. Δηλαδή, οι Άγγλοι δεν θα ψηφίζουν εναντίον του Τσανγκ Κάι Σεκ στο Συμβούλιο Ασφαλείας και οι Αμερικανοί (συν οι φιλικές τους χώρες στον ΟΗΕ) δεν θα ψηφίζουν υπέρ της Ελληνικής πρότασης για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. 

Μπορεί κανείς να φανταστεί την απογοήτευση, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, για την ”Αμερικανική προδοσία”. Η κυβέρνηση οργανώνει συλλαλητήριο Κυπρίων και Ελλήνων Φοιτητών που θα πάει ”να τα σπάσει” στην Αμερικανική Πρεσβεία. Kάποιοι ”επιτρέπουν” σε δύο αστυνομικούς να πυροβολήσουν δύο φοιτητές. Ο ένας (από φόβο;) πυροβολεί κάποιον που κοίταζε από το μπαλκόνι του! (Την επομένη θα έχουμε μια καινούρια ψηφοφορία για το Κυπριακό. Ποιοι νόμιζαν ότι η είδηση για δύο νεκρούς θα επηρέαζε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας;). 

Είμαι ακόμα στον στρατό, για την διετή θητεία μου, ως διερμηνέας, με γραφείο στην Προεδρία. Στους διαδρόμους των Παλαιών Ανακτόρων γίνεται σάλος. Εμφανίζεται ο Πρόεδρος της Βουλής και ρωτάει: ”Τι έγινε; Ti έγινε;”. Έχουμε δύο θύματα του απαντάει κάποιος. ”Εμ, με πορδές δεν βάφονται αυγά!” θα πει ο τότε Πρόεδρος της Βουλής. Αν δεν το είχα ακούσει ″με τα αυτιά μου” δεν θα το ανέφερα φυσικά. 

Ο Παπάγος θα πεθάνει σε λίγο. Από πίκρα; Και γιατί έτσι ξαφνικά. Οι Αμερικανοί θα προωθήσουν τον Καραμανλή στην Πρωθυπουργία, όχι γιατί ήταν ιδιαίτερα ”αμερικανόφιλος” αλλά γιατί ήταν γνωστό ότι δεν συμφωνούσε με τον ένοπλο αγώνα στην Κύπρο (όπως πολλοί Κύπριοι). Δεν είχαν πλέον ανάγκη από πολεμική αντιβρετανική δράση οι Αμερικανοί! Άλλωστε ο Καραμανλής ήταν ο καλύτερος Υπουργός της Κυβέρνησης Παπάγου. 

Ιδού το Κυπριακό. 

Ένα μέρος το έχω από τον Στρατάρχη Παπάγο του οποίου ήμουν διερμηνέας (όταν με στείλαν άρον-άρον εκεί οι Αμερικανοί αξιωματικοί που είχα στον στρατό, όταν έκανα την θητεία μου). Τα σχετικά με την λύση Καραμανλή (και όχι Κανελλόπουλου ή Στεφανόπουλου, που ήταν Αντιπρόεδροι) τα γνωρίζω από την συνομιλία μου με την Ελένη Βλάχου στην Καθημερινή, το 1975, με αφορμή την ταινία μου ”Η Ελλάδα του Καραμανλή”. Τα σχετικά με τις Αμερικανοβρετανικές διαμάχες στην Άπω και Μέση Ανατολή, μου τα επιβεβαίωσαν τα Καναδικά αρχεία για τις ψηφοφορίες στον ΟΗΕ τα οποία έχουν πρόσφατα δημοσιευθεί. Στο διαδίκτυο! (Όταν συμπληρώθηκε η 50ετία του απορρήτου). 

* Βλ. Ρ.Μ. ”Ο Κόσμος κατ’εμέ” (Εκδ. Γαβριηλίδη)

 Σκηνοθέτης


  ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ  

 'Ενωσις διά της προπαγάνδας.
'Αγνωστα ντοκουμέντα για τη μεταφύτευση 
του καραμανλικού παρακράτους στην Κύπρο (1960).
https://www.efsyn.gr/themata/fantasma-tis-istorias/203592
_enosis-dia-tis-propagandas
 14/7/2019.

 Τα προσχέδια της διχοτόμησης 
https://www.efsyn.gr/themata/fantasma-tis-istorias/118182
_ta-proshedia-tis-dihotomisis
23/7/2017