Ο χάρτης του Τσαβούσογλου και η λογική του Καραγκιόζη.
Ένα για εμένα, ένα ελόγου μου,
ένα η αφεντιά μου κι ένα σε εσένα ...
Ο χάρτης του Τσαβούσογλου
και η λογική του Καραγκιόζη.
Ο χάρτης της ανατολικής Μεσογείου που παρουσίασε ο τούρκος υπουργός εξωτερικών στη σύνοδο των διπλωματικών υπαλλήλων της γείτονος χώρας δεν πρέπει να μας ξενίζει.
Είναι ο ίδιος ακριβώς χάρτης που δημοσιεύθηκε στην τουρκική εφημερίδα της κυβερνήσεως στις 27 Απριλίου 2012 (Resmi Gazete 28.276), δέκα ημέρες πριν τις εθνικές εκλογές στην Ελλάδα. Με αυτόν εκχωρήθηκαν θαλάσσιες περιοχές δυτικώς της Κύπρου και νοτίως της Ρόδου και του Καστελόριζου στην κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ. Κριτήριο προς τα δυτικά (στην Ελλάδα) ήταν ο 28ος και προς τα ανατολικά (στην Κύπρο) ο 32ος Μεσημβρινός. Έκτοτε, το βόρειο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου ανάμεσα στην Κύπρο και στη Ρόδο κατέστη και επισήμως αντικείμενο διεκδικήσεως από την Τουρκία. Οι Τούρκοι φρόντισαν να αποστείλουν τον σχετικό χάρτη και στα Ηνωμένα Έθνη, προσπαθώντας να αντλήσουν νομιμοποίηση από τη δημοσιότητά του.
Ο Τσαβούσογλου απλώς επανέλαβε αυτό που πρέπει εφεξής να θεωρούμε ως πάγια θέση της Τουρκίας για την ανατολική Μεσόγειο. Ο χάρτης αυτός εξηγεί και τις τουρκικές απόψεις περί διαμοιρασμού ή συνδιαχειρίσεως ή συνεκμεταλλεύσεως του θαλάσσιου πλούτου της ανατολικής Μεσογείου. Είναι η φράση «καζάν-καζάν» (ή win-win ή και οι δύο κερδισμένοι) που συχνά χρησιμοποιεί ο Ερντογάν για να εξηγήσει τις απόψεις του για την επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων.
Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία θεωρεί ότι της ανήκει όλη η περιοχή που εμπεριέχεται στον χάρτη. Είναι όμως διατεθειμένη να συζητήσει για το πώς θα εκμεταλλευτεί πιθανά ενεργειακά κοιτάσματα που βρίσκονται στην εναπομείνασα ελληνική υφαλοκρηπίδα και στην κυπριακή ΑΟΖ. Πρόκειται για τις περιοχές υφαλοκρηπίδας νοτίως της Ρόδου, της Κάσου, της Καρπάθου και της Κρήτης καθώς και για περιοχές της ΑΟΖ νοτίως της Κύπρου, στα οριοθετημένα τεμάχια της κυπριακής Δημοκρατίας. Κατά κυριολεξίαν πρόκειται για διανομή που θυμίζει την κλασσική φράση του Καραγκιόζη: «ένα για εμένα, ένα ελόγου μου, ένα η αφεντιά μου κι ένα σε εσένα».
Είναι προφανές ότι οι τουρκικές απόψεις δεν έχουν καμία σχέση με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και τον τρόπο που εφαρμόζεται από όλα τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου (πλην της νότιας Σινικής Θάλασσας, όπου κι εκεί εμφανίζονται καινοφανείς αντιλήψεις). Η Τουρκία διεκδικεί περιοχές με τις οποίες όχι μόνον δεν έχει στοιχειώδη γεωγραφική γειτνίαση αλλά δεν έχει ούτε θαλάσσιο μέτωπο. Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι διαχρονικά η τουρκική στάση σε αυτά τα ζητήματα και αυτή πρόκειται να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Εκτός από το διεθνές δίκαιο θα χρειασθούμε ισχύ και σοβαρές στρατιωτικές συμμαχίες στην περιοχή μας.
Άγγελος Συρίγος
αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου & εξωτερικής πολιτικής
και Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας στην Α' Αθηνών.
6 Αυγούστου 2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Τι σχεδιάζει η Τουρκία
στην περιοχή του Καστελλόριζου;
Το σημερινό άρθρο για τις δραστηριότητες της Τουρκίας, με έρευνες υδρογονανθράκων στις περιοχές μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου, γράφεται με αφορμή δημοσίευμα της «Κ» στις 28/7/2019, όπου ο έγκριτος δημοσιογράφος Βασίλης Νέδος, κάτω από τον τίτλο «Η Αγκυρα σχεδιάζει έρευνες νοτίως του Καστελλόριζου», παρουσιάζει τα σχέδια της Τουρκίας να επιχειρήσει μέσα στον Αύγουστο σεισμικές έρευνες, με το νέο σεισμογραφικό σκάφος «Ορούτς Ρέις», στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και νότια του Καστελλόριζου. Με την παρέμβασή μου θέλω να ενισχύσω το δημοσίευμα και να παραθέσω στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι η Τουρκία, μέσω της κρατικής εταιρείας πετρελαίου (TPAO), έχει ήδη διεξαγάγει σεισμικές έρευνες στην επίμαχη περιοχή, έχει ήδη αξιολογήσει τα ευρήματά τους και τώρα προχωρεί σε συμπληρωματικές έρευνες για να επιλέξει γεωτρητικούς στόχους.
Από το 2010, που έχω τη δυνατότητα να εκφράζω δημόσια τις θέσεις μου, έχω αναλύσει την τακτική και τις συμπεριφορές της Τουρκίας στον τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές άμεσου ενδιαφέροντος της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως αυτές καθορίζονται από το Δίκαιο της Θάλασσας (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών – Montego Bay -1982). Η τακτική αυτή συνοψίζεται ως εξής:
α) Εκδοση χαρτών παραχωρήσεων στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου με ανακοινώσεις σε διεθνή φόρουμ, περιοδικά κ.λπ., δημιουργώντας αρχικά σύγχυση και αμφισβητήσεις για την κυριαρχία επί των περιοχών.
β) Στο επόμενο στάδιο, για να εδραιώσει τη θέση της, προχωρεί σε σεισμικές έρευνες για προσδιορισμό θέσεων γεωτρήσεων. Γνωρίζοντας την άρνηση των διεθνών εταιρειών σεισμικών καταγραφών να επιχειρήσουν σε αμφισβητούμενες περιοχές έχει προμηθευτεί δικά της σεισμογραφικά σκάφη, εξοπλίζοντας την TPAO.
γ) Το προτελευταίο στάδιο είναι οι γεωτρήσεις, τις οποίες διεξάγει πάλι με ιδιόκτητα γεωτρητικά σκάφη για τους ίδιους λόγους. Αυτό συντελείται σήμερα στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα ιδιόκτητα γεωτρύπανα της TPAO, «Φατίχ» και «Γιαβούζ». Απώτερος στόχος, εφόσον υπάρξει ανακάλυψη υδρογονανθράκων είναι η οριστικοποίηση των τετελεσμένων με εγκατάσταση εξεδρών παραγωγής, για 25-30 τουλάχιστον χρόνια.
Οι παραπάνω δραστηριότητες της TPAO συνοδεύονται πάντα με πολυάριθμα πολεμικά πλοία για να δημιουργείται σκηνικό φόβου, τρόμου και έντασης, για άσκηση πίεσης επί των νόμιμων ιδιοκτητών των περιοχών, αλλά και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται νόμιμα στις περιοχές που επιβουλεύεται η Τουρκία. Στη χειρότερη περίπτωση για την Τουρκία, ζητείται επίμονα από τους γείτονές της αρχικά να «παγώσουν» τις δραστηριότητές τους και στη συνέχεια να προχωρήσουν σε συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων, (οι οποίοι όμως με βάση το διεθνές δίκαιο δεν της ανήκουν «Kazan-kazan»).
Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει σήμερα στην περιοχή Ρόδου-Καστελλόριζου, έχοντας υπόψη τα ανωτέρω. Το πρώτο στάδιο με την έκδοση χαρτών παραχωρήσεων και εκχώρηση δικαιωμάτων ερευνών στην TPAO έχει γίνει προ πολλού. Προς απόδειξη παρουσιάζω τον Χάρτη 1 με τις παραχωρήσεις που χορήγησε η τουρκική κυβέρνηση στην κρατική της εταιρεία πετρελαίου (TPAO), στις οποίες περιλαμβάνονται και οι περιοχές μεταξύ Ρόδου –Καστελλόριζου και ανατολικότερα μέχρι την Κύπρο. Πέραν αυτού φρόντισε, μέσω του ελεγχόμενου ψευδοκράτους της κατεχόμενης Βόρειας Κύπρου, να εκχωρηθεί και το μεγαλύτερο μέρος της νότιας ΑΟΖ της Κύπρου στην TPAO. Ως γνωστόν, στην περιοχή αυτή ενεργούν διεθνείς εταιρείες πετρελαίου με συμβάσεις που έχουν υπογραφεί με τη νόμιμη κυβέρνηση της Κύπρου. Οι αλληλοεπικαλύψεις και παράνομες δραστηριότητες της TPAO δημιούργησαν σκηνικό σύγχυσης και αβεβαιότητας. Παρ’ όλα αυτά η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει το ενεργειακό της πρόγραμμα.
Η αδράνεια της Ελλάδας να αντιδράσει στο πρώτο στάδιο, έφερε το δεύτερο, που είναι οι σεισμογραφικές έρευνες για διερεύνηση της περιοχής και εντοπισμό γεωτρητικών στόχων. Και αυτό ξεκίνησε προ ολίγων ετών. Για να μην έχουμε αμφιβολία παρουσιάζω τον επόμενο Χάρτη 2, τον οποίο δανείζομαι από το διεθνές επιστημονικό περιοδικό Marine Geology τεύχος 395, όπου ο έμπειρος συνάδελφος A.E. Aksu και η ομάδα του αναλύουν τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών της TPAO στην περιοχή του Καστελλόριζου, (την TPAO αναφέρουν και ευχαριστούν για τη συνεισφορά της σε πολλά σημεία του κειμένου).
Για τους γνωρίζοντες την επιστήμη των ερευνών υδρογονανθράκων παραθέτω ένα από τα σεισμικά προφίλ της περιοχής Καστελλόριζου που έγιναν από την TPAO, όπου φαίνεται ότι η περιοχή έχει χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις για ύπαρξη ολοκληρωμένων πετρελαϊκών συστημάτων, έχει διαφυγές υδρογονανθράκων σε λασποηφαίστεια και τέλος έχει ανάλογα γνωρίσματα με περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, όπου έγιναν ανακαλύψεις κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, άρα έχει μεγάλες πετρελαιοδυνατότητες.
Από τη στιγμή που η TPAO πιστοποίησε τις πετρελαιοδυνατότητες της περιοχής, είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσει συμπληρωματικά σεισμικά ή ακόμα και σεισμικά τριών διαστάσεων (3D) για να προσδιορίσει γεωτρητικούς στόχους. Γι’ αυτό πιστεύω ότι οι πληροφορίες του κ. Βασίλη Νέδου για επικείμενες σεισμικές έρευνες ανατολικά του 28ου μεσημβρινού θα πρέπει να αναφέρονται στον σχεδιασμό της TPAO για συμπληρωματικές σεισμικές έρευνες, αναγκαίες για τον προσδιορισμό θέσεων γεωτρήσεων. Οι γεωτρήσεις θα ακολουθήσουν επί των στόχων που θα προσδιοριστούν και τα τετελεσμένα θα συντελεστούν όπως τα σχεδίασε η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την αδράνεια της Ελλάδας (αν φυσικά συνεχίσει να αδρανεί).
Ανάλογος σχεδιασμός έχει γίνει και στην περιοχή της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου αφού προηγήθηκαν οι χάρτες και οι σεισμικές έρευνες,(αρχικές και συμπληρωματικές), ξεκίνησαν(;) οι γεωτρητικές εργασίες του «Φατίχ» και του «Γιαβούζ» στις συγκεκριμένες θέσεις (Χάρτης 3), ενώ το σεισμογραφικό «Μπαρμπαρός» συνεχίζει με νέες έρευνες για προσδιορισμό νέων γεωτρητικών στόχων.
Γνωρίζοντας την επιστήμη και τις διαδικασίες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων μπορούμε να προβλέψουμε τις κινήσεις της Τουρκίας στην περιοχή. Αυτό είχα κάνει και δημοσιεύσει από το 2010, ξεκινώντας από την «Κ». Η Τουρκία είναι απόλυτα εξαρτημένη από εισαγωγές φυσικού αερίου, αναγκαίου για να κινήσει την τεράστια βιομηχανία της και να στηρίξει την οικονομική της ανάπτυξη. Το θέμα της ασφάλειας του ενεργειακού της εφοδιασμού και η πάγια επεκτατική και αναθεωρητική πολιτική που τη διέπουν, την οδηγούν στην παρατηρούμενη επιθετική πολιτική στον τομέα των ερευνών υδρογονανθράκων.
Αρχικά ξεκίνησε στο Αιγαίο και κατάφερε να «παγώσει» τις έρευνες πέραν των 6 μιλίων. Συνέχισε στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά τις ανακαλύψεις σημαντικών κοιτασμάτων, με τον πιο αδύναμο κρίκο της περιοχής, την Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας κατέχει στρατιωτικά το βόρειο τμήμα. Τώρα θέλει να δοκιμάσει τις αντοχές της Ελληνικής Δημοκρατίας στην περιοχή Ρόδου-Καστελλόριζου. Ας έχουμε κατά νου ότι η Τουρκία σχεδιάζει μακροχρόνια και ξέρει να υλοποιεί τους στόχους της, όσο χρόνο και να χρειαστεί, περιμένοντας ευκαιρίες, που συνήθως προσφέρουν οι αντίπαλοί της. Η TPAO είναι πολύ καλή εταιρεία πετρελαίου, άριστα στελεχωμένη και κατάλληλα εξοπλισμένη. Ας μην την υποτιμούμε, αλλά και ας μην υποχωρούμε.
Η 45ετής εμπειρία μου στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, η προϋπηρεσία μου σε θέσεις ευθύνης και τα ιδιαίτερα «μαθήματα» από τις επιπτώσεις της τουρκικής πολιτικής και από τα λάθη και τις παραλείψεις της ελληνικής πλευράς, στο Αιγαίο και στην ιδιαίτερη πατρίδα μου Κύπρο, με αναγκάζουν «να κρούω συνεχώς τον κώδωνα του κινδύνου».
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
* Ο δρ Κωνσταντίνος Νικολάου είναι γεωλόγος πετρελαίων
- ενεργειακός οικονομολόγος.
https://www.kathimerini.gr/1036867/article/epikairothta/politikh/ti-sxediazei-h-toyrkia-sthn-perioxh-toy-kastellorizoy
5/8/2019
2.
Σκάκι για δυνατούς παίχτες η κυπριακή ΑΟΖ.
Ενεργειακή συμμαχία Ελλάδας, Αιγύπτου, Ισραήλ
– Ο ρόλος των ΗΠΑ και η θέση της Τουρκίας.
Συνεχείς είναι οι κινήσεις στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου από τους εμπλεκόμενους παίκτες και με την ένταση στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) να παραμένει σε υψηλά επίπεδα εξαιτίας της παρουσίας των πλωτών γεωτρυπάνων που έχει στείλει η Τουρκία. Αν και η Αγκυρα δεν προτίθεται να υποχωρήσει από τις δεδηλωμένες προθέσεις της, οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής κινούνται μεθοδικά προς στενότερη συνεργασία, έχοντας την αμέριστη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σήμερα, ο βοηθός υπουργού Εξωτερικών με αρμοδιότητα τους ενεργειακούς πόρους Φράνισις Φάνον θα έχει συνάντηση με τον υπουργό Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη ενώ αύριο, ο κ. Φάνον θα συμμετάσχει στο στο σχήμα «3+1» μαζί με τους υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου, Γιώργο Λακκοτρύπη, και του Ισραήλ, Γιουβάλ Στάινιτς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν άλλωστε ισχυρό παρών στην πρόσφατη συνάντηση του Φόρουμ για το Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο (East Med Gas Forum – EMGF), η οποία πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο το διήμερο 24-25 Ιουλίου. Στη συνάντηση στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου βρέθηκαν τόσο ο κ. Φάνον όσο και ο αμερικανός υπουργός Ενέργειας Ρικ Πέρι.
Είναι σαφές ότι η συνάντηση του Καΐρου υπήρξε κομβικής σημασίας, καθώς το EMGF κινείται προς τη μετατροπή του σε περιφερειακό οργανισμό. Η αμερικανική παρουσία συνέβαλε σε αυτό, αλλά δεν ήταν ο μόνος παράγοντας που οδηγεί σε αυτό το συμπέρασμα. Οπως και στην πρώτη συνάντηση, παρόντες ήταν οι υπουργοί Ενέργειας της Αιγύπτου Ταρίκ ελ Μούλα, του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτς, της Ελλάδας Κωστής Χατζηδάκης, της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης, της Ιορδανίας Χάλα Ζαουάτι, της Παλαιστινιακής Αρχής Μοχάμεντ Μουσταφά, ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας της Ιταλίας Αντρέα Τσόφι, ο γενικός διευθυντής Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντομινίκ Ριστορί, αλλά και ο πρεσβευτής της Γαλλίας στην Αίγυπτο Στεφάν Ροματέτ (πιθανή ένδειξη για μελλοντική συμμετοχή του Παρισιού στο EMGF). Παρόντες ήταν και εκπρόσωποι της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) εμφανίζεται διατεθειμένη να συμβάλει με σημαντική οικονομική βοήθεια στις εργασίες του Φόρουμ, η δε Παγκόσμια Τράπεζα θα συνδράμει στην πραγματοποίηση μελέτης για τα βέλτιστα σενάρια αξιοποίησης και εξαγωγής των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τρεις χώρες της περιοχής λείπουν: η Τουρκία, ο Λίβανος και η Συρία.
Ο ρόλος της Αιγύπτου και η συνεργασία με ΗΠΑ, Ισραήλ
Το EMGF καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι η Αίγυπτος διεκδικεί κεντρικό και ηγετικό ρόλο στην ενεργειακή αρχιτεκτονική της περιοχής. Δεν είναι μόνη η ύπαρξη στην επικράτειά της μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και η γεωγραφική της θέση, που σε συνδυασμό με την ύπαρξη υποδομών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) τη μετατρέπουν σε κόμβο. Παράλληλα, δύσκολα μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι η Αίγυπτος είναι το βασικό αντίβαρο στην απόπειρα της Τουρκίας να διεκδικήσει δυναμικά ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Κάιρο έχει δύο ισχυρότατους συμμάχους σε αυτή τη διεκδίκηση: τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Φόρουμ (επρόκειτο για τη δεύτερη συνάντηση, ύστερα από εκείνη που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ θα ακολουθήσει και η τρίτη τον Ιανουάριο του 2020), το οποίο θα έχει ως μόνιμη έδρα την αιγυπτιακή πρωτεύουσα, υπεγράφη μάλιστα μεταξύ ΗΠΑ και Αιγύπτου Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) με σκοπό την προώθηση του στρατηγικού διαλόγου των δύο χωρών σε θέματα ενέργειας.
Την ίδια στιγμή, η ενέργεια φέρνει ολοένα και εγγύτερα την Αίγυπτο με το Ισραήλ. Οι σχέσεις των δύο πλευρών διάγουν μία από τις καλύτερες περιόδους τους και η παρουσία του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην προεδρία της αραβικής χώρας έχει συμβάλει ιδιαίτερα σε αυτό. Δεν είναι μόνο η συμφωνία για εξαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου προς τα αιγυπτιακά τερματικά, μετά την εξεύρεση λύσης στην πολυετή οικονομική διαφορά που είχε ανακύψει μεταξύ των δύο χωρών όταν η Αίγυπτος είχε αθετήσει τις υποχρεώσεις της για εξαγωγή αερίου προς το Ισραήλ.
Είναι επίσης ο σχεδιασμός για την κατασκευή νέου χερσαίου τερματικού σταθμού υγροποίησης στην Ερυθρά Θάλασσα – στη Χερσόνησο του Σινά – με σκοπό τις εξαγωγές στην Ασία. Αν προστεθεί σε όλα τα παραπάνω η αναμενόμενη έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου με σκοπό να επιλυθεί η μεταξύ τους διαφορά και να υπάρξει οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους – εξέλιξη που κατέστη εφικτή έπειτα από πολύ ενεργή αμερικανική συμβολή και την ενεργητικότητα του εκτελούντος χρέη βοηθού υπουργού Εξωτερικών για θέματα Εγγύς Ανατολής Ντέιβιντ Σάτερφιλντ που, σημειωτέον, θα είναι ο επόμενος πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία – αντιλαμβάνεται κανείς ότι δημιουργείται στην Ανατολική Μεσόγειο μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που υπερβαίνει την ενέργεια.
Το EMGF, το σχήμα «3+1» και η σημασία τους για την Αθήνα
Η προώθηση του Φόρουμ αλλά και το σχήμα «3+1» έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Αθήνα. Η έμφαση στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου – στην προκειμένη περίπτωση, του Δικαίου της Θάλασσας – η οποία καταγράφηκε στο ανακοινωθέν της πρόσφατης συνάντησης του Καΐρου είναι κομβικής σημασίας για την ελληνική πλευρά. Παράλληλα, η εξέταση της βιωσιμότητας των εξαγωγικών οδών, στις οποίες εντάσσεται παρά τις σαφείς τεχνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο αγωγός East Med, καθιστά το Φόρουμ κρίσιμο πεδίο άσκησης εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα (ο κ. Χατζηδάκης είχε και συνάντηση με τον κ. Πέρι στο Κάιρο επί της διμερούς ενεργειακής συνεργασίας). Ωστόσο, το γεγονός ότι το EMGF εκλαμβάνεται τόσο αρνητικά από την Αγκυρα δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής.
Το σχήμα «3+1» μπορεί, από πολιτικής απόψεως, να αποβεί σημαντικότερο. Τόσο το Ισραήλ όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες δίνουν μεγάλη έμφαση στην εμβάθυνσή του και αυτό κατέστη σαφές και κατά τη διάρκεια της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον στις 25 Ιουλίου μεταξύ της βοηθού υπουργού Εξωτερικών για οικονομικές υποθέσεις Μανίσα Σινγκ με εκπροσώπους της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Παράλληλα, η επίσκεψη του κ. Φάνον ακουμπά τόσο στο σχήμα «3+1» όσο και στις εκτενείς συνομιλίες Αθηνών και Ουάσιγκτον εν όψει της πραγματοποίησης της δεύτερης συνάντησης του Στρατηγικού Διαλόγου το φθινόπωρο στην ελληνική πρωτεύουσα. Αλλωστε, ο κ. Φάνον θα έχει συνάντηση και με τον υφυπουργό Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, άνθρωπο-«κλειδί» της νέας κυβέρνησης σε θέματα οικονομικής διπλωματίας, με διευρυμένη ατζέντα επί όλου του φάσματος της διμερούς ενεργειακής συνεργασίας και συναντίληψης, η οποία έχει άλλωστε διευρυνθεί πολύ τα τελευταία χρόνια (ΤΑΡ, FSRU Αλεξανδρούπολης, IGB κ.ά.)
Αθανασόπουλος Αλ. Άγγελος
https://www.tovima.gr/2019/08/06/politics/
skaki-gia-dynatous-paixtes-i-kypriaki-aoz/
6/8/2019
Σχετικά άρθρα
1. Ερντογάν: Θα προστατεύσουμε μέχρι τέλους τα δικαιώματά μας στην Αν. Μεσόγειο2. Το «Γιαβούζ» ξεκίνησε γεωτρήσεις στην Καρπασία– τεντώνει το σκοινί η Τουρκία3. Τσαβούσογλου ο προκλητικός: Τίποτα ισχυρότερο από τη συνήθεια4. Ενεργειακό πόκερ με… άσο τις ΗΠΑ5. Τσαβούσογλου: Θα υπερασπιστούμε τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων στην κυπριακή ΑΟΖ6. Κυπριακό: Σύσκεψη Αναστασιάδη με τους πολιτικούς αρχηγούςενόψει της συνάντησης με Ακιντζί7. Ατυπη συνάντηση Αναστασιάδη – Ακιντζί
Σκάκι για δυνατούς παίχτες η κυπριακή ΑΟΖ.
Ενεργειακή συμμαχία Ελλάδας, Αιγύπτου, Ισραήλ
– Ο ρόλος των ΗΠΑ και η θέση της Τουρκίας.
Συνεχείς είναι οι κινήσεις στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου από τους εμπλεκόμενους παίκτες και με την ένταση στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) να παραμένει σε υψηλά επίπεδα εξαιτίας της παρουσίας των πλωτών γεωτρυπάνων που έχει στείλει η Τουρκία. Αν και η Αγκυρα δεν προτίθεται να υποχωρήσει από τις δεδηλωμένες προθέσεις της, οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής κινούνται μεθοδικά προς στενότερη συνεργασία, έχοντας την αμέριστη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σήμερα, ο βοηθός υπουργού Εξωτερικών με αρμοδιότητα τους ενεργειακούς πόρους Φράνισις Φάνον θα έχει συνάντηση με τον υπουργό Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη ενώ αύριο, ο κ. Φάνον θα συμμετάσχει στο στο σχήμα «3+1» μαζί με τους υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου, Γιώργο Λακκοτρύπη, και του Ισραήλ, Γιουβάλ Στάινιτς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν άλλωστε ισχυρό παρών στην πρόσφατη συνάντηση του Φόρουμ για το Αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο (East Med Gas Forum – EMGF), η οποία πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο το διήμερο 24-25 Ιουλίου. Στη συνάντηση στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου βρέθηκαν τόσο ο κ. Φάνον όσο και ο αμερικανός υπουργός Ενέργειας Ρικ Πέρι.
Είναι σαφές ότι η συνάντηση του Καΐρου υπήρξε κομβικής σημασίας, καθώς το EMGF κινείται προς τη μετατροπή του σε περιφερειακό οργανισμό. Η αμερικανική παρουσία συνέβαλε σε αυτό, αλλά δεν ήταν ο μόνος παράγοντας που οδηγεί σε αυτό το συμπέρασμα. Οπως και στην πρώτη συνάντηση, παρόντες ήταν οι υπουργοί Ενέργειας της Αιγύπτου Ταρίκ ελ Μούλα, του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτς, της Ελλάδας Κωστής Χατζηδάκης, της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης, της Ιορδανίας Χάλα Ζαουάτι, της Παλαιστινιακής Αρχής Μοχάμεντ Μουσταφά, ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας της Ιταλίας Αντρέα Τσόφι, ο γενικός διευθυντής Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντομινίκ Ριστορί, αλλά και ο πρεσβευτής της Γαλλίας στην Αίγυπτο Στεφάν Ροματέτ (πιθανή ένδειξη για μελλοντική συμμετοχή του Παρισιού στο EMGF). Παρόντες ήταν και εκπρόσωποι της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) εμφανίζεται διατεθειμένη να συμβάλει με σημαντική οικονομική βοήθεια στις εργασίες του Φόρουμ, η δε Παγκόσμια Τράπεζα θα συνδράμει στην πραγματοποίηση μελέτης για τα βέλτιστα σενάρια αξιοποίησης και εξαγωγής των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τρεις χώρες της περιοχής λείπουν: η Τουρκία, ο Λίβανος και η Συρία.
Ο ρόλος της Αιγύπτου και η συνεργασία με ΗΠΑ, Ισραήλ
Το EMGF καταδεικνύει ξεκάθαρα ότι η Αίγυπτος διεκδικεί κεντρικό και ηγετικό ρόλο στην ενεργειακή αρχιτεκτονική της περιοχής. Δεν είναι μόνη η ύπαρξη στην επικράτειά της μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και η γεωγραφική της θέση, που σε συνδυασμό με την ύπαρξη υποδομών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) τη μετατρέπουν σε κόμβο. Παράλληλα, δύσκολα μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι η Αίγυπτος είναι το βασικό αντίβαρο στην απόπειρα της Τουρκίας να διεκδικήσει δυναμικά ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Κάιρο έχει δύο ισχυρότατους συμμάχους σε αυτή τη διεκδίκηση: τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Φόρουμ (επρόκειτο για τη δεύτερη συνάντηση, ύστερα από εκείνη που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ θα ακολουθήσει και η τρίτη τον Ιανουάριο του 2020), το οποίο θα έχει ως μόνιμη έδρα την αιγυπτιακή πρωτεύουσα, υπεγράφη μάλιστα μεταξύ ΗΠΑ και Αιγύπτου Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) με σκοπό την προώθηση του στρατηγικού διαλόγου των δύο χωρών σε θέματα ενέργειας.
Την ίδια στιγμή, η ενέργεια φέρνει ολοένα και εγγύτερα την Αίγυπτο με το Ισραήλ. Οι σχέσεις των δύο πλευρών διάγουν μία από τις καλύτερες περιόδους τους και η παρουσία του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην προεδρία της αραβικής χώρας έχει συμβάλει ιδιαίτερα σε αυτό. Δεν είναι μόνο η συμφωνία για εξαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου προς τα αιγυπτιακά τερματικά, μετά την εξεύρεση λύσης στην πολυετή οικονομική διαφορά που είχε ανακύψει μεταξύ των δύο χωρών όταν η Αίγυπτος είχε αθετήσει τις υποχρεώσεις της για εξαγωγή αερίου προς το Ισραήλ.
Είναι επίσης ο σχεδιασμός για την κατασκευή νέου χερσαίου τερματικού σταθμού υγροποίησης στην Ερυθρά Θάλασσα – στη Χερσόνησο του Σινά – με σκοπό τις εξαγωγές στην Ασία. Αν προστεθεί σε όλα τα παραπάνω η αναμενόμενη έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου με σκοπό να επιλυθεί η μεταξύ τους διαφορά και να υπάρξει οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους – εξέλιξη που κατέστη εφικτή έπειτα από πολύ ενεργή αμερικανική συμβολή και την ενεργητικότητα του εκτελούντος χρέη βοηθού υπουργού Εξωτερικών για θέματα Εγγύς Ανατολής Ντέιβιντ Σάτερφιλντ που, σημειωτέον, θα είναι ο επόμενος πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία – αντιλαμβάνεται κανείς ότι δημιουργείται στην Ανατολική Μεσόγειο μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που υπερβαίνει την ενέργεια.
Το EMGF, το σχήμα «3+1» και η σημασία τους για την Αθήνα
Η προώθηση του Φόρουμ αλλά και το σχήμα «3+1» έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Αθήνα. Η έμφαση στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου – στην προκειμένη περίπτωση, του Δικαίου της Θάλασσας – η οποία καταγράφηκε στο ανακοινωθέν της πρόσφατης συνάντησης του Καΐρου είναι κομβικής σημασίας για την ελληνική πλευρά. Παράλληλα, η εξέταση της βιωσιμότητας των εξαγωγικών οδών, στις οποίες εντάσσεται παρά τις σαφείς τεχνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο αγωγός East Med, καθιστά το Φόρουμ κρίσιμο πεδίο άσκησης εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα (ο κ. Χατζηδάκης είχε και συνάντηση με τον κ. Πέρι στο Κάιρο επί της διμερούς ενεργειακής συνεργασίας). Ωστόσο, το γεγονός ότι το EMGF εκλαμβάνεται τόσο αρνητικά από την Αγκυρα δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής.
Το σχήμα «3+1» μπορεί, από πολιτικής απόψεως, να αποβεί σημαντικότερο. Τόσο το Ισραήλ όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες δίνουν μεγάλη έμφαση στην εμβάθυνσή του και αυτό κατέστη σαφές και κατά τη διάρκεια της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον στις 25 Ιουλίου μεταξύ της βοηθού υπουργού Εξωτερικών για οικονομικές υποθέσεις Μανίσα Σινγκ με εκπροσώπους της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Παράλληλα, η επίσκεψη του κ. Φάνον ακουμπά τόσο στο σχήμα «3+1» όσο και στις εκτενείς συνομιλίες Αθηνών και Ουάσιγκτον εν όψει της πραγματοποίησης της δεύτερης συνάντησης του Στρατηγικού Διαλόγου το φθινόπωρο στην ελληνική πρωτεύουσα. Αλλωστε, ο κ. Φάνον θα έχει συνάντηση και με τον υφυπουργό Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, άνθρωπο-«κλειδί» της νέας κυβέρνησης σε θέματα οικονομικής διπλωματίας, με διευρυμένη ατζέντα επί όλου του φάσματος της διμερούς ενεργειακής συνεργασίας και συναντίληψης, η οποία έχει άλλωστε διευρυνθεί πολύ τα τελευταία χρόνια (ΤΑΡ, FSRU Αλεξανδρούπολης, IGB κ.ά.)
Αθανασόπουλος Αλ. Άγγελος
https://www.tovima.gr/2019/08/06/politics/
skaki-gia-dynatous-paixtes-i-kypriaki-aoz/
6/8/2019
Σχετικά άρθρα
1. Ερντογάν: Θα προστατεύσουμε μέχρι τέλους τα δικαιώματά μας στην Αν. Μεσόγειο2. Το «Γιαβούζ» ξεκίνησε γεωτρήσεις στην Καρπασία– τεντώνει το σκοινί η Τουρκία3. Τσαβούσογλου ο προκλητικός: Τίποτα ισχυρότερο από τη συνήθεια4. Ενεργειακό πόκερ με… άσο τις ΗΠΑ5. Τσαβούσογλου: Θα υπερασπιστούμε τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων στην κυπριακή ΑΟΖ6. Κυπριακό: Σύσκεψη Αναστασιάδη με τους πολιτικούς αρχηγούςενόψει της συνάντησης με Ακιντζί7. Ατυπη συνάντηση Αναστασιάδη – Ακιντζί