Τα αυγά και τα καλάθια - Παθογένεια της παιδείας ή της οικογένειας;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) «Πάρε το χαρτί εσύ…»
(2) Τα δικά μου ερωτήματα για την Παιδεία 
(ή μήπως είναι και δικά σας;)

A-DIGIT VIA GETTY IMAGES

Τα αυγά και τα καλάθια - Παθογένεια της παιδείας 
ή της οικογένειας;

Στη μνήμη του Μηνά Γουναρίδη, δάσκαλου μου στην πέμπτη του 43ου Δημοτικού, πρώην Μαντουβάλου - Σερεμετάκη στα Ταμπούρια. 

Οι μισοί μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διαπιστώνονται και επισήμως ως λειτουργικά αναλφάβητοι. Σιγά τα νέα. Ποιός έσπασε ποτέ αυγά σ′ αυτό τον τόπο; Και το πιο δυσάρεστο (τα καλάθια του τίτλου):

Έξι χρόνια στο δημοτικό και έξι σε γυμνάσιο - λύκειο με τους μαθητές να βαριούνται θανάσιμα. Να μην διασκεδάζουν. Να βρίσκονται αλλού. Ανέμπνευστοι, ανέραστοι, αδιάφοροι. Ακόμη και στην στρατιωτική εκπαίδευση οι νεοσύλλεκτοι βρίσκουν τρόπους να περνάνε καλά. Όχι όμως και στο ελληνικό σχολείο. 

Πρόκειται για ένα δράμα που οι συνεπείς εκπαιδευτικοί το ζουν καθημερινά. Επί χρόνια. Η αληθινή, υπόγεια τραγωδία του τόπου. Νέοι άνθρωποι χαμένοι πριν ακόμα δώσουν τη μάχη, χαμένα χρόνια στην κυριολεξία, λάθος προσανατολισμένοι μαθητές, κατεστραμμένοι πριν καν αρχίσουν τη ζωή τους. Με λάθος εφόδια. Ή, καλύτερα, χωρίς εφόδια. Και το χειρότερο: 

Με αδιαφορία ή και μίσος για το σχολείο. Από το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο (ιδιαίτερα στο τελευταίο με τους καταθλιπτικούς, βρώμικους χώρους του λόγω ... προοδευτικού ακτιβισμού)! 

Επειδή τα παιδιά μας βαριούνται θανάσιμα. Ή, καλύτερα, μάς βαριούνται. Κι εμάς και τα δωρεάν - ίσως και γι′ αυτό τόσο βαρετά, κακογραμμένα και κακοσχεδιασμένα - βιβλία που τούς παρέχουμε και τα οποία δεν ανοίγουν σχεδόν ποτέ. Τόσο μαζικά και απρόσωπα βιβλία. Βιβλία που δεν θα βάλεις ποτέ στη βιβλιοθήκη αλλά θα τα πετάξεις εκδικητικά με την πρώτη ευκαιρία. Δείτε τους όγκους των βιβλίων που δίνουν σε δημοτικό και γυμνάσιο και...φρίξτε. Για τον όγκο της υποκρισίας. Ποιός, διερωτώμαι, θα σπάσει τ′ αυγά της εκπαιδευτικής ιδεοληψίας και θα αξιοποιήσει τα καλάθια της νέας εποχής; Τα τάμπλετ, ας πούμε, που τόσο λατρεύουν οι πιτσιρικάδες. Που θα πει, πρέπει να πάμε στο παιδί με οδηγό τις δικές του ανάγκες κι όχι τις δικές μας ανασφάλειες. Το ίδιο και με την διδασκαλία της ιστορίας, το θαυμαστό παραμύθι του έθνους. Δηλαδή την καλλιέργεια της φιλοπατρίας αλλά και την καταπολέμηση της εθνικιστικής μειονεξίας. 

 Ονειρεύομαι λοιπόν ένα σχολείο με ελάχιστα ή και καθόλου βιβλία στην τάξη. Αλλά με ελεύθερες επιλογές βιβλίων. Το δικό μας σύστημα, είτε αριστερό είτε δεξιό, είναι προαποφασισμένο, δηλαδή σταλινικό. Αφού γενικότερα και ως κοινωνία δεν αγαπάμε το βιβλίο αλλά το θεωρούμε κάτι το εξωτικό και αχρείαστο. Το διακοσμητικό για την σερβάντα! Και με τους πολιτικούς συστηματικά να κρύβουν  όλο το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Ή να παίζουν εν ου παικτοίς. ( Έστω κι αν έχουν πολλοί από αυτούς υπάρξει ακαδημαϊκοί δάσκαλοι). Όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το αμαρτωλό, με το κομματικοποιημένο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.  

Τί λείπει λοιπόν από την παιδεία μας; 

Μα τι άλλο από τον έρωτα. Κι απ’το παιχνίδι του έρωτα. Δηλαδή την αυτενέργεια και την αυτοέκφραση. Τα παιδιά μας τα θέλουμε παθητικούς δέκτες που να απομνημονεύουν, τουτέστιν να παπαγαλίζουν. Όχι να εκφράζονται δημιουργικά Η παιδεία όμως είναι συνδημιουργία. Γι’ αυτό είναι τόσο διαφορετικά και τόσο επιτυχημένα τα λεγόμενα καλλιτεχνικά γυμνάσια.

Απ‘την άλλη μια ολόκληρη κοινωνία που εφησυχάζει. Εμπρός στην ηλίθια, ιδιωτική τηλεόραση. Θα ήθελα να ήμουν δικτάτορας για να την καταργήσω. Μακριά απ’το βιβλίο και την κουλτούρα του βιβλίου. Με τα παιδιά, μοιραία, να βλέπουν τους γονείς τους και να τούς μιμούνται. Τόσο απλά. Συμπέρασμα: Η παθογένεια της εκπαίδευσης αντανακλά ακριβοδίκαια  την παθογένεια της οικογένειας. 

Πιο απλά αρπαχτές και στη γνώση όπως και στη ζωή, ήσσων προσπάθεια, έλλειψη πειθαρχίας, κανόνων, αξιών, αρρωστημένος εγωτισμός, κιτς ως αισθητική (δηλαδή επιφάνεια και ”μούρη”), έλλειψη πνεύματος μαθητείας και σεβασμού, απομυθοποίηση του δάσκαλου στο όνομα του ... μοντερνισμού κλπ. Απομυθοποίηση, τέλος, του σχολείου στο όνομα του ... ρεαλισμού και της επαγγελματικής δήθεν αποκατάστασης. Με κάθε κόστος. Μυθοποίηση απ’την άλλη του εξωσχολικού φροντιστηρίου. Αμφισβήτηση εν τοις πράγμασιν της μαθησιακής διαδικασίας. Η παιδεία ως οχληρή υποχρέωση. Η παιδεία ως τεχνική κι όχι ως μέθεξη. 

Και βέβαια η αλλαγή του παραδείγματος που οφείλει να ακολουθήσει την αλλαγή της εποχής δεν είναι διόλου εύκολη. Απεναντίας. Και η έλλειψη διαλόγου ως προς την παιδεία από πλευράς κομμάτων εκ παράλληλου προς την αφωνία και την αυστηρή... ουδετερότητα της πνευματικής ηγεσίας δεν προοιωνίζεται τίποτε αισιόδοξο. Όσο οι πολιτικές παρατάξεις θα ψηφοθηρούν μέσω της παιδείας, τόσο η τραγωδία θα μεγαλώνει. 

 ΥΓ 1. Λέω συχνά στους μαθητές μου ”Δεν μπορεί, όλα αυτά τα χρόνια, θα πετύχατε έναν δάσκαλο, έναν καθηγητή που να τον ερωτευτήκατε, που να σάς ενέπνεε, που να τον κοιτάζατε στα μάτια. Και μόνο για αυτό αξίζει ν′ αγαπήσετε το σχολείο. Που είναι δικό σας κι όχι του εκάστοτε διευθυντή, καθηγητή, υπουργού κλπ.”. Οι περισσότεροι απαντούν θετικά. Αυτό και μόνο αυτό διασώζει κάτι στη παιδεία μας. Ακόμη. 

ΥΓ. 2. Ο  Άγγελος Σκούρτης, γνωστότατος καλλιτέχνης αλλά και δάσκαλος της τέχνης, χτες στο περιστύλιο του Ζαππείου και στην περφόμανς με θέμα, τί άλλο; το μέλλον που αργεί. Μη μού πείτε ότι δεν καταλαβαίνετε τι θέλει να πει. Τι εκφράζει αυτή η τόσο εύγλωττη εικόνα. 

 Ο  Άγγελος Σκούρτης, γνωστότατος καλλιτέχνης αλλά και δάσκαλος της τέχνης, στο περιστύλιο του Ζαππείου και στην περφόμανς με θέμα, τί άλλο; το μέλλον που αργεί.

Δείξτε στα παιδιά σας τέχνη. Είναι η υψηλότερη μορφή παιδείας!

 Μάνος Στεφανίδης
Συγγραφέας, κριτικός τέχνης και καθηγητής

16/9/2019


             ΣΧΕΤΙΚΑ  ΚΕΙΜΕΝΑ             



ELENABS VIA GETTY IMAGES

 1.
«Πάρε το χαρτί εσύ…»

Η αγορά εργασίας εξελίσσεται όπως και η προσωπικότητά σου. 

Σεπτέμβριος. Ο μήνας που πολλοί νέοι και νέες φοιτητές/φοιτήτριες στον απόηχο των αποτελεσμάτων των Πανελλαδικών περιμένουν την έναρξη της καινούριας καθημερινότητάς τους. Αυτή της φοιτητικής ζωής. Οι σκέψεις για καθημερινές εξόδους και εκδρομές κυριαρχούν. Τι γίνεται όμως μετά το πέρασμα αυτής; Για κάποιους ίσως φανεί «χαμένος» χρόνος, για άλλους ένα μονοπάτι για τη διαμόρφωση και ανάπτυξη της προσωπικής και επαγγελματικής τους ζωής. 

«Σχολείο..τέλος»

Πλέον, η δευτεροβάθμια εκπαίδευση αποτελεί παρελθόν και η ανακούφιση από μία απαιτητική χρονιά είναι προδήλως φανερή. Είναι αλήθεια πως το εκπαιδευτικό σύστημα αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα, καθώς από την 1η ημέρα του Λυκείου οι σκέψεις κατευθύνονται με γεωμετρική ακρίβεια στην έναρξη των Πανελληνίων. Το σχολείο μοιάζει σαν εξεταστικό κέντρο.

Το διαρκές άγχος στο «να βγει η ύλη» δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων (π.χ συνδυαστική σκέψη) και την απόκτηση ουσιαστικής γνώσης. Μάλιστα, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Για την Εκπαίδευση και Κατάρτιση», 22% των μαθητών αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση κειμένου, στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. 

Πανεπιστήμιο..προθάλαμος για την αγορά εργασίας 
ή ευκαιρία ανάπτυξης δεξιοτήτων; 

Τη φετινή χρονιά οι νέοι-ες εισακτέοι-έες ανέρχονται σε 80.696, με το 23% να έχει εισαχθεί στη σχολή 1ης προτίμησης. Πολλοί εξ αυτών θα έρθουν αντιμέτωποι με δεύτερες σκέψεις όπως «να ξαναδώσω;», άλλοι θα ακούνε από τον περίγυρό τους την συνηθισμένη φράση «Πάρε το χαρτί εσύ…». Αυτή η φράση εσωκλείει μία λανθασμένη προσέγγιση των σπουδών με κύριο χαρακτηριστικό την παθητικότητα.

Σημασία δεν έχει μόνο η φοίτηση στη σχολή 1ης προτίμησης αλλά η δημιουργική προσέγγιση που θα έχει ο φοιτητής-φοιτήτρια κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Το Πανεπιστήμιο δεν πρέπει να θεωρείται –μόνο- προθάλαμος της αγοράς εργασίας αλλά και πυλώνας ανάπτυξης δεξιοτήτων.

Εξάλλου, η αγορά εργασίας δεν είναι στατική. Για παράδειγμα οι φοιτητές της περιόδου λίγο πριν την οικονομική κρίση, εισήλθαν σε μία αγορά εργασίας αρκετά διαφορετική από αυτή που περίμεναν και προσδοκούσαν, με άλλες ανάγκες και άλλα δεδομένα. Για αυτό το λόγο η απόκτηση του πτυχίου μόνο δεν διασφαλίζει την είσοδο στην αγορά εργασίας.

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων. Μπορεί το πτυχίο να διαμορφώνει τα «hardskills», όμως στην διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα λεγόμενα «softskills», τις δεξιότητες δηλαδή που αφορούν το άτομο.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες μέσα από τις οποίες δίνεται η δυνατότητα διαμόρφωσης εκείνων των προσωπικών δεξιοτήτων που θα φανούν χρήσιμες για την προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη. Πολλές φορές οι λέξεις «εργασία», «παρουσίαση» μοιάζουν αγχωτικές και απόμακρες για μερίδα των φοιτητών-τριών. Ωστόσο, η τριβή μέσα από τη διαδικασία συνεργασίας για τη συγγραφή μίας ομαδικής εργασίας αλλά και η παρουσίαση ερευνητικών αποτελεσμάτων και η υποστήριξη αυτών αναπτύσσουν στον φοιτητή επικοινωνιακές και οργανωτικές δεξιότητες απαραίτητες για τη μετέπειτα σταδιοδρομία.

Επίσης, η δυνατότητα συμμετοχής σε Erasmus προγράμματα είναι μία από τις δραστηριότητες που συμβάλλει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του/της φοιτητή-τριας. Η απόκτηση διεθνούς εμπειρίας, η συναναστροφή με άτομα προερχόμενα από διαφορετικά πολιτιστικά υπόβαθρα προετοιμάζουν τον μελλοντικό εργαζόμενο σε συνθήκες διεθνούς περιβάλλοντος. Δεξιότητες όπως η επίλυση προβλημάτων και η προσαρμοστικότητα αναπτύσσονται κατά τη διαμονή σε μία ξένη χώρα.

Πλέον το πτυχίο δεν αποτελεί διαβατήριο για την αγορά εργασίας (;)

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, πολλά από τα επαγγέλματα και τις δεξιότητες που κυριαρχούν στην αγορά εργασίας την περίοδο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης δεν υπήρχαν πριν από μία 10ετία.

Πλέον ο εργαζόμενος καλείται να αλλάξει πολλές φορές εργασιακό περιβάλλον, ακόμα και τομέα. Η αγορά εργασίας αλλάζει με τέτοια ταχύτητα που οι ανάγκες του μέλλοντος δεν μπορούν να προβλεφθούν και να θεωρηθούν ως δεδομένες. Ωστόσο, τα softskills βοηθούν το άτομο να ανταποκρίνεται στη συνεχώς εξελισσόμενη αγορά εργασίας και να προσαρμόζεται επιτυχώς στα νέα εργασιακά περιβάλλοντα.

Σύμφωνα με έρευνα του Linkedin, τα 5 πιο σημαντικά softskills είναι τα ακόλουθα:

Δημιουργικότητα, η ικανότητα δηλαδή να σκέφτεσαι και να ενεργείς πέρα από το προφανές, να εκτελείς τα καθήκοντά σου με καινοτόμο τρόπο και να λύνεις τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην καθημερινότητα.

Πειθώ. Η πειθώ περιλαμβάνει το να πείθεις τους άλλους να ακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο τρόπο δράσης, να συμφωνήσουν μαζί σου ή να αγοράσουν την υπηρεσία/προϊόν που προσφέρεις.

Ομαδικότητα. Η αποτελεσματική λειτουργία στο πλαίσιο της ομάδας είναι αναγκαία για την επαγγελματική επιτυχία. Η ομαδικότητα συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων, στην αποτελεσματική επικοινωνία με τους συναδέλφους και τους πελάτες ανεξάρτητα από την ιδιότητα ή τον επαγγελματικό τομέα.

Προσαρμοστικότητα. Η προσαρμοστικότητα σε νέα εργασιακά περιβάλλοντα, συναναστροφή με άτομα αλλά και η απόκτηση νέων δεξιοτήτων για την αποτελεσματική ανταπόκριση στις νέες προκλήσεις. H προσαρμοστικότητα προϋποθέτει ευελιξία.

Διαχείριση χρόνου. Η διαχείριση χρόνου αποτελεί βασικό προσόν για κάθε εργαζόμενο-η ανεξάρτητα από τον κλάδο εργασίας. Το να μπορείς να υλοποιήσεις τα καθήκοντά σου σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, να παραστείς σε συνάντηση χωρίς καθυστέρηση, να παρουσίασης μία θέση-ένα επιχείρημα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Επίλυση προβλημάτων. Επίλυση προβλημάτων είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις τις δυσκολίες ή τα εμπόδια και να εφαρμόζεις πιθανές λύσεις.

Μην αφήσεις το χρόνο να περάσει ανεκμετάλλευτος…

Είναι αλήθεια ότι στα 18 δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρος ο τομέας που επιθυμείς να σπουδάσεις και να εργαστείς. Δεν σημαίνει ότι επειδή πέρασες στη Χ σχολή αυτή θα καθορίσει και την επαγγελματική σου πορεία. Η αγορά εργασίας εξελίσσεται όπως και η προσωπικότητά σου.

Ακόμα και να σπουδάζεις σε κάποια σχολή, η οποία δεν σου αρέσει ή δεν βρίσκεις ενδιαφέρον στα συγκεκριμένα μαθήματα, μην πτοείσαι. Υπάρχει η δυνατότητα μέσα από διάφορες δραστηριότητες (πρακτικές/εθελοντισμός κ.α) να ανακαλύψεις αυτό που θες, να γνωρίσεις νέες πτυχές του χαρακτήρα σου και να αναπτύξεις εκείνες τις δεξιότητες που θα σε κάνουν ανταγωνιστικό, αποκτώντας εμπειρία στον τομέα που σου αρέσει.

Αρκεί να μην αποδεχτείς το «Πάρε το χαρτί..».

Γιώργος Κουλούρης
Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας

18/9/2019

 FOTOJOG VIA GETTY IMAGES
Shadows of people on a wall behind a fence

2.
Τα δικά μου ερωτήματα για την Παιδεία
(ή μήπως είναι και δικά σας;)

Καθώς άρχισε η σχολική χρονιά διάφοροι προβληματισμοί αναβιώνουν στην δημόσια σφαίρα, όπως συνηθίζεται κάθε χρόνο. Θα υπάρχει επάρκεια εκπαιδευτικών από την αρχή; Μήπως πρέπει να τοποθετούνται νωρίτερα για να μην αιφνιδιάζονται οι οικογένειες; Έχουν αρκετές πιστώσεις τα σχολεία ή θα αναγκαστούν οι γονείς να βάλουν το χέρι στην τσέπη; Πρέπει το μάθημα της Ιστορίας να έχει ιδεολογικό χαρακτήρα; Γιατί να ευτελίζεται η Ανώτατη εκπαίδευση με την τεχνητή ‘αναβάθμιση’ τμημάτων σε δήθεν πανεπιστήμια; Και τόσα άλλα ων ουκ εστιν αριθμός.

Θα ήθελα να επικεντρωθώ σήμερα σε άλλα ερωτήματα, τα οποία με απασχολούν διαρκώς, όχι μόνο στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Ίσως να πρόκειται για έναν μοναχικό προβληματισμό. Πιθανόν όμως και όχι. Ελπίζω να τον συμμερίζονται και άλλοι.

Τα δικά μου ερωτήματα, λοιπόν, είναι τα εξής: 

-Το σχολείο δεν είναι πια η κύρια πηγή γνώσης. Σίγουρα στην εποχή μας δεν μπορεί να είναι η κύρια πηγή πληροφορίας, αλλά αυτό δεν μας πειράζει. Μπορεί κάποτε να ξαναγίνει η κύρια πηγή γνώσης, όμως; Πώς πρέπει να βοηθήσουμε τις νέες γενιές να διακρίνουν μεταξύ αυτών των δύο; 

-Μέχρι να συμβεί αυτό θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε ένα πλεονέκτημα αυτής της παραφωνίας; Τώρα που το σχολείο έχει γίνει ουραγός της πληροφορίας (μπροστά στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο) και αμήχανο ως προς την γνώση, μήπως είναι η μεγάλη ευκαιρία να συνειδητοποιήσει τι άλλο μπορεί να κάνει; Μήπως να θυμηθεί την αποστολή του για την διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού; Μήπως πρόκειται για μια δύναμη που σπαταλιέται; 

-Έχουμε αντιληφθεί ότι μεγάλο μέρος της δουλειάς του εκπαιδευτικού είναι η διαχείριση ανθρώπινων ομάδων; Έχει τέτοιες δεξιότητες; Αν όχι, πώς πρέπει να προετοιμασθεί γι’ αυτές; 

-Γιατί έχουμε τόσο λίγες σχολικές κοινότητες; Δεν έχουμε καταλάβει ακόμη ότι σε μια πραγματική σχολική κοινότητα, ως κύτταρο ζωντανής συνεργασίας, θα έχουμε λιγότερη παραβατικότητα, λιγότερες τιμωρίες, λιγότερο μαθητικό άγχος, καλύτερες επιδόσεις; 

-Γιατί συνεχίζουμε να αδιαφορούμε για τη γνώμη των μαθητών ως χρηστών; Σε έρευνα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς το 2005, ερωτήθηκαν 1600 νέοι 15-29 ετών.1 Ενώ τοποθετούσαν την εκπαίδευση στη θέση 9 της δεκάβαθμης κλίμακας αξιών, εμφανίσθηκαν κατά μέσο όρο στο 75% δυσαρεστημένοι από τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν στην εκπαιδευτική πραγματικότητα (στα λύκεια 82%, στα ΑΕΙ 77%, στα ΤΕΙ 71%, στα ΙΕΚ 59%). Ερωτώμενοι για τα συναισθήματά τους εκεί δήλωσαν πλήξη (66%), κούραση (59,4%), άγχος (57%), απογοήτευση (56%), θυμό (55%). Αυτά από νέους οι οποίοι δεν αδιαφορούσαν για την εκπαίδευση αλλά τήν θεωρούσαν σπουδαία και επιθυμητή αξία! Πώς κατάφερε, λοιπόν, το εκπαιδευτικό μας σύστημα να παραλάβει ανθρώπους που «από τη φύση τους θέλουν να μαθαίνουν» (Αριστοτέλης) και να τούς καταστήσει το σχολείο μισητό; 

-Σε έρευνα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου το 2010, τον τελευταίο 1 χρόνο είχαν διαβάσει περισσότερα από 10 βιβλία μόνο το 8,1% του πληθυσμού! Δεν είχαν διαβάσει κανένα βιβλίο το προηγούμενο έτος το 40,7%!2 Γιατί, λοιπόν, η αντιπάθεια προς την ανάγνωση συνοδεύει μια ανησυχητικά μεγάλη μερίδα αποφοίτων λυκείου για όλη τους τη ζωή; Γιατί κάποιοι ενήλικες γίνονται ανίκανοι να διαβάσουν ακόμη και εφημερίδα, περιοριζόμενοι σε ξεφύλλισμα περιοδικώνμε φωτογραφίες; Σύμφωνα με άλλη έρευνα, 7 στους 10 μαθητές και 8 στους 10 φοιτητές, σπουδαστές και εργαζομένους παρακολουθούσαν καθημερινά τις τηλεοπτικές μεσημεριανές εκπομπές! Ακόμη, η τηλεόραση ήταν ανοιχτή συνεχώς, είτε παρακολουθεί κάποιος είτε όχι, περισσότερο από 6 ώρες στο 68% των σπιτιών! Έχει το σχολικό σύστημα κάποια ευθύνη για το ότι ο λαός μας δεν αγαπά το διάβασμα, σε βαθμό δυσανάλογο για την ιστορία του και για την συμβολή του στον πολιτισμό; 

-Γιατί δεχόμασταν ως φυσιολογικό φαινόμενο επί τόσες δεκαετίες την καταστροφή των σχολικών βιβλίων στο τέλος της χρονιάς; (Δεν γνωρίζω αν γίνεται ακόμη). 

-Γιατί παραμένουμε απαθείς τόσα χρόνια στο αρρωστημένο φαινόμενο της κατάληψης σχολείων; Γιατί να υπάρχουν εκπαιδευτικοί που τις ευνοούν; 

-Γιατί η όψη των πανεπιστημιακών κτιρίων μας κάνει να ντρεπόμαστε όταν τα επισκέπτονται ξένοι καθηγητές και φοιτητές; Ποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέχεται βανδαλισμούς σε ΑΕΙ και μνημεία, καθώς και καταδρομικές επιθέσεις καταστροφών σε πανεπιστήμια; 

-Γιατί η Ιστορία, μάθημα με τεράστια ψυχολογική, πολιτική, και κοινωνική σημασία, θεωρείται από τους Έλληνες μαθητές από τα πιο ανιαρά; 

-Γιατί παραδίδουμε τα παιδιά μας σε ανθρώπους που νοσούν ψυχικά σοβαρά, τους οποίους χρίζουμε εκπαιδευτικούς και εισάγουμε σε σχολικές τάξεις, επειδή κάποτε έλαβαν ένα πτυχίο; 

- Σε ποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνονται πενθήμερες εκδρομές, μέσα στη σχολική χρονιά και με συνοδεία καθηγητών, με στόχο το καθημερινό ξενύχτι και μεθύσι; 

-Σε ποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι φοιτητικές ομάδες αποτελούν παραρτήματα και φυτώρια των κομμάτων στα Πανεπιστήμια; 

-Γιατί τα σχολικά κυλικεία δεν τηρούν τις προδιαγραφές του νόμου ως προς τα επιτρεπόμενα τρόφιμα και πωλούν τις συνήθεις ανθυγιεινές τροφές; 

-Γιατί στην δευτεροβάθμια (κυρίως) εκπαίδευση αναπτύχθηκε συνδικαλισμός σαν κράτος εν κράτει, με αποτέλεσμα οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί να ‘καίγονται’, να αηδιάζουν, και να αποχωρούν πρόωρα; 

-Σε ποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι εκπαιδευτικοί καπνίζουν στο σχολείο, μπροστά στους μαθητές; 

-Γιατί οι εκλογές καθηγητών στα ΑΕΙ αντιμετωπίζονται (σε μεγάλο ποσοστό) σαν στημένη διαδικασία, οικογενειακή υπόθεση, ή πονηρή υπαλληλική τυπολατρία, στέλνοντας έτσι απογοητευμένους πολλούς επιστήμονες στο εξωτερικό ή αποθαρρύνοντάς τους να επιστρέψουν; 

Εμένα αυτά τα ερωτήματα με απασχολούν. Όχι ότι είναι ασήμαντα εκείνα που σχετίζονται με τις σχολικές αίθουσες, τους προϋπολογισμούς, τις αποσπάσεις και μεταθέσεις κτλ. Είναι απολύτως απαραίτητα, με την διαφορά ότι πρόκειται για διαχείριση. Η διαφορά στις δύο αυτές κατηγορίες προβλημάτων αντιστοιχεί στην διαφορά διοικητή και ηγέτη. Αν οι πολιτικοί μας και τα στελέχη του κρατικού μηχανισμού δεν το γνωρίζουν, ας τους θυμίσουμε ότι διοικητές είναι οι άνθρωποι που κάνουν τα πράγματα σωστά, ενώ ηγέτες είναι εκείνοι που κάνουν τα σωστά πράγματα.

Αλλά όταν επί τόσα χρόνια είμαστε ανίκανοι ακόμη και για σωστή διαχείριση, πώς να απαιτήσουμε ηγεσία που σχεδιάζει και υλοποιεί;*

Η Ελλάδα που δεν ενδιαφέρεται να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα και να λύσει τα αντίστοιχα προβλήματα, δεν είναι παρά η Ελλάδα που στρουθοκαμηλίζει, που κατασκευάζει για τον εαυτό της μια πλαστή ταυτότητα. Είναι η Ελλάδα που αδυνατεί να ζήσει στην παγκόσμια κοινότητα, είτε επειδή αισθάνεται υπεροπτικά απέναντι στα άλλα έθνη, είτε επειδή μειονεκτεί. Είναι η Ελλάδα η οποία στο τέλος καταφεύγει στην (ενίοτε παραποιημένη) ιστορία της για να αντλήσει παρηγοριά, όχι γι’ αυτό που δεν είναι, αλλά γι’ αυτό που δεν θέλει να γίνει…

Ευτυχώς υπάρχει και άλλη Ελλάδα. Τελευταίο ερώτημα: Γιατί από τη Μεταπολίτευση μέχρι τώρα δεν ανέλαβε αυτή η Ελλάδα τα ηνία;



π. Βασίλειος Θερμός
Ψυχίατρος παιδιών καί εφήβων. Δρ. Θεολογικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών. Αναπληρωτής καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών



15/09/2019