Γυναικοκτονίες στην Τουρκία: Μια γυναίκα νεκρή κάθε μέρα.


 Γυναικοκτονίες στην Τουρκία: 
Μια γυναίκα νεκρή κάθε μέρα. 

Τουλάχιστον 245 γυναίκες δολοφονήθηκαν από άντρες στην Τουρκία, μέσα στους 7 πρώτους μήνες του 2019. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα στην Τουρκία μία γυναίκα δολοφονείται από τον πρώην ή τον νυν σύζυγο της, τον αδελφό της ή ακόμα και από κάποιον φίλο της. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία φεμινιστικών οργανώσεων, σημειώθηκε μια αύξηση της τάξης του 840% (ναι, 840%!) των γυναικοκτονιών, από τότε που το κόμμα Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία το 2002.

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, κάποιοι πολιτικοί αλλά και πολλοί ειδικοί αρχίζουν και δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία σε αυτή την τραγωδία. Υπάρχουν, βεβαίως, αρκετοί λόγοι που βρίσκονται πίσω από τον πολλαπλασιασμό των γυναικοκτονιών στην Τουρκία.

Η ιστορία, οι παραδόσεις και η παιδεία είναι οι αιτίες που αναφέρονται πιο συχνά. Από την παιδική ηλικία, τα αγόρια μεγαλώνουν ως προνομιούχα έναντι των κοριτσιών, τόσο στο πλαίσιο της οικογένειας, όσο και στο σχολείο και στους λοιπούς κοινωνικούς κύκλους. Ύστερα έρχεται η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, που αποτελεί το κατ 'εξοχήν σχολείο μιας ριζοσπαστικοποίησης του ματσισμού.

Η ιστορία της Τουρκίας μέχρι και τις μέρες μας, έχει γραφτεί από άνδρες και υπό την ανδρική οπτική. Οι γυναίκες ήταν πάντα υποτιμημένες, ακόμη και καταπιεσμένες.

Την ίδια στιγμή, η θρησκεία είναι ένα ακόμη καθοριστικό εμπόδιο για τη χειραφέτηση των γυναικών στην Τουρκία. Οι θρησκευτικοί άρχοντες ισχυρίζονταν πάντοτε ότι οι γυναίκες είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας και ότι το Ισλάμ δίνει στους άνδρες το δικαίωμα ακόμη και να χτυπούν τις γυναίκες, εάν δεν υπακούουν στον επικεφαλής της οικογένειας. Ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Πολιτισμού της Τουρκίας δήλωσε πρόσφατα ότι «οι γυναίκες ανήκουν στους άντρες τους», όπως τους ανήκουν τα πράγματά τους!

Θεωρητικά, η τουρκική νομοθεσία δεν δείχνει ανοχή σε άντρες που σκοτώνουν γυναίκες. Αλλά η πρακτική εφαρμογή της στα δικαστήρια, όπου δικάζονται συνήθως άντρες, είναι εντελώς διαφορετική.

Οι εισαγγελείς και οι δικαστές καταβάλλουν προσπάθεια για να βρουν δικαιολογίες ώστε να μην καταδικάσουν τους δολοφόνους γυναικών, όπως θα έπρεπε. Για παράδειγμα ακούει κανείς στα δικαστήρια πως μια γυναίκα «δεν πρέπει να ντύνεται έτσι» ή ότι ένα κορίτσι «δεν είναι φυσιολογικό να περπατά μόνο του στις 23:00 το βράδυ». Η λεγόμενη «δημόσια ηθική» απαγορεύει άλλωστε στις γυναίκες και τα κορίτσια να συμπεριφέρονται... ελεύθερα.

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι μια διεθνής συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης, που υποχρεώνει τα υπογράφοντα κράτη να λάβουν μέτρα για την εξάλειψη κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της συζυγικής και ενδοοικογενειακής βίας. Η Άγκυρα έχει υπογράψει και επικυρώσει αυτή τη Σύμβαση, η οποία έχει τεθεί σε ισχύ ήδη από την 1η Αυγούστου του 2014. Οι ισλαμιστές όμως αντιτίθενται ευθέως σε όλες τις διατάξεις οι οποίες δεν είναι «σύμφωνες με τις εθνικές και θρησκευτικές παραδόσεις», όπως υποστηρίζουν. 

Πρόσφατες δηλώσεις ανδρών πολιτικών αλλά μερικές φορές και γυναικών αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην καταπολέμηση της συζυγικής και οικογενειακής βίας στην Τουρκία.

Αν και ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ήταν ένας από τους πρώτους ηγέτες που έδωσαν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες γυναίκες (σταδιακά μεταξύ 1930 και 1934), αυτοί που βρίσκονται σήμερα στην εξουσία, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Ερντογάν, που κυβερνά από το 2002, δεν σταματούν να υποβαθμίζουν όλο και περισσότερο τον ρόλο των γυναικών στην κοινωνία. «Δεν πιστεύω καθόλου στην ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών», δήλωσε δημοσίως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Οι γυναίκες δεν θα πρέπει να γελούν σε δημόσιους χώρους», δήλωσε ο Bulent Arinc, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός. «Οι έγκυες γυναίκες δεν θα πρέπει να βγαίνουν από τα σπίτια τους», δήλωσε ένας ισλαμιστής δικηγόρος στην κρατική τηλεόραση. Και σαν να μην έφταναν αυτά, μια έρευνα ενός καθηγητή ψυχιατρικής σε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο της Τουρκίας – η οποία δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα – υποστηρίζει ότι «το κίνημα χειραφέτησης των γυναικών ενθαρρύνει τις γυναικοκτονίες».

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με εξαίρεση αυτά της Αριστεράς και των Κούρδων, αποτυπώνουν την υπεροχή των ανδρών όχι μόνο στις σαπουνόπερες που προβάλλουν αλλά ακόμα και στα ενημερωτικά τους προγράμματα. «Έχουν κατατεθεί περισσότερες από 15.000 καταγγελίες για προβολή βίας κατά γυναικών στην Εθνική Οπτικοακουστική Αρχή της Τουρκίας (RTUK – το αντίστοιχο ΕΣΡ) σε σαπουνόπερες που μεταδίδονται σε τρία διακυβερνητικά κανάλια. Αλλά ο ισλαμιστής πρόεδρος της Αρχής επιμένει να μην θέτει το ζήτημα στην ημερήσια διάταξη, προκειμένου να μην επιβληθούν κυρώσεις στους συγκριμένους τηλεοπτικούς σταθμούς», δήλωσε ο εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης και πρώην διαμεσολαβητής της εφημερίδας Hurriyet, Μ. Faruk Bildirici.

Εν ολίγοις, όταν η πλειοψηφία του πληθυσμού παραμένει παθητική στο φαινόμενο των γυναικοκτονιών, όταν οι κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα μακροπρόθεσμα μέτρα και όταν το κοινωνικοπολιτικό κλίμα ενθαρρύνει αυτές τις δολοφονίες, είναι πραγματικά δύσκολο να καταπολεμηθεί η ενδοοικογενειακή βία παρά τους όλο και αυξανόμενους αγώνες που δίνουν γυναίκες και οργανώσεις προάσπισης των δικαιωμάτων τους.

Οι γυναικοκτονίες θυμίζουν όμως - λίγο ή πολύ - τον πόλεμο που διεξάγει η Τουρκία κατά των Κούρδων από το 1984 κι αυτό κατά των Κούρδων της Συρίας, τα τελευταία δύο χρόνια. για τουλάχιστον δύο χρόνια. 

 Ραγκίπ Ντουράν*

* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει στο Tvxs.gr,  τις εξελίξεις στην Τουρκία

6/9/2019