Καν’ το όπως οι… Εμιρατιανοί!
Καν’ το όπως οι… Εμιρατιανοί!
Εσχάτως ουκ ολίγοι «αναλυτές», αυτό-προσδιοριζόμενοι ως οι «φωνές της κοινής λογικής», εξηγούν και επεξηγούν στην πανικόβλητη κοινή γνώμη πως δεν υπάρχει «αντίδοτο» στον διαρκώς κλιμακούμενο αναθεωρητισμό της Άγκυρας. Ουδέν αναληθέστερον τούτου. Μια μικρή χώρα στον Κόλπο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αναμετρώνται ως Δαυίδ εναντίον όχι ενός αλλά δύο Γολιάθ (Ιράν και Τουρκία) δίχως ηττοπάθεια. Η δράση των Εμιράτων για την ανάσχεση της Τουρκίας [1] εσχάτως οφείλει να παραδειγματίσει τους κυβερνώντες στη «Νήσο των Μακάρων».
Το Εμιράτα απαντούν εμπράκτως και δυναμικώς στην εξάπλωση της Τουρκίας παρά την ασυμμετρία ισχύος. Κατ’ αρχάς, επιχειρούν να υπονομεύσουν τη «Ζώνη των Μαργαριταριών» της Τουρκίας (Σουακίν στο Σουδάν, Μογκαντίσου στην Σομαλία και Ντόχα στο Κατάρ). Η έξωση του (φιλότουρκου) δικτάτορος Μπασίρ στο Σουδάν εξουδετέρωσε την συμφωνία μεταξύ Σουδάν και Τουρκίας για το Σουακίν [2] ενώ ένας εκ των όρων για την άρση του εμπάργκο κατά του Κατάρ αφορά την εκδίωξη της Τουρκικής στρατιωτικής βάσης από τον Κόλπο. Οι πρόσφατες συζητήσεις μεταξύ Ριάντ και Ντόχα μάλλον σηματοδοτούν την αρχή της άρσης του εμπάργκο με αντάλλαγμα το κλείσιμο της βάσης – εξ ου οι οργίλες δηλώσεις του Ερντογάν προ ημερών περί Κατάρ.
Εν παραλλήλω, τα Εμιράτα και η Αίγυπτος υποστηρίζουν την Κυβέρνηση του Τομπρούκ εναντίον της χειμαζόμενης Κυβέρνησης της Τρίπολης [3] στη Λιβύη. Διόλου τυχαία, ο Χαφτάρ εξαπέλυσε την δριμύτατη επίθεσή του κατά της Τρίπολης λίγες εβδομάδες μετά τις διαδοχικές επισκέψεις του ιδίου και του Πούτιν στο Αμπού Ντάμπι τον Οκτώβριο. Ο Πούτιν όχι μόνο υποστηρίζει εμμέσως πλην σαφώς τον Χαφτάρ δια χειρός των μισθοφόρων του Wagner Group αλλά διαμεσολαβεί μεταξύ Δαμασκού και Άμπου Ντάμπι για την επανεισδοχή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο. Η άρση της περιφερειακής απομόνωσης της Συρίας θα ενισχύσει δραματικά το χέρι του Άσαντ στο μπρα-ντε-φερ με τον Ερντογάν σε Ιντλίμπ και Ροτζάβα στο εγγύς μέλλον. Η πρόσφατη επικήρυξη του Νταλάν, του αντιπάλου του Μαχμούτ Αμπάς στην Παλαιστίνη και νυν ενοίκου Αμπού Ντάμπι, ως δήθεν τρομοκράτη και η πρόσκληση του Χανίγιε, ηγέτη της Χαμάς και άρα εξ ορισμού εχθρού της Αιγύπτου και των Εμιράτων, προσθέτει μια ακόμα εστία ανάφλεξης.
Τα Εμιράτα «σηκώνουν το γάντι». Δεν αναμένουν από τους μακρόθεν συμμάχους τους (ΗΠΑ) να τους επιλύσουν τα προβλήματα ασφαλείας με το Ιράν ή την Τουρκία. Δρουν εν παραλλήλω σε πολλαπλά μέτωπα δίχως ηττοπάθεια. Εμείς …; Mήπως αντί να υπογράφουμε μόνο μνημόνια συνεργασίας των ΣΕΘΑ των δύο κρατών να διδαχθούμε από τη στρατηγική μιας μικρής χώρας όπως τα Εμιράτα;
Y.Γ. 1. Προτού πιπιλίσουν κάποιοι «στρατηγοί της πολυθρόνας» την καραμέλα περί του «μαύρου χρυσού» κτλ, υπενθυμίζω πως η Ελλάδα προ κρίσεως υπερείχε έναντι των Εμιράτων ως προς το ΑΕΠ. Αλλά τότε η Ελλάδα είχε επενδύσει στην «εξημέρωση του θηρίου» με το «καρότο» της ένταξης στην ΕΕ.
Υ.Γ. 2. Ας διδαχθούμε έστω από τα Εμιράτα ως προς το εθνικό όραμα. Από ένα ψαροχώρι εν έτει το 1971, το Ντουμπάι έχει μετατραπεί σε έναν διεθνή κόμβο (το Νο. 1 αεροδρόμιο της υφηλίου ως προς τον αριθμό των επιβατών και το Νο. 10 λιμάνι της υφηλίου ως προς τον αριθμό εμπορευματοκιβωτίων) και έναν διεθνή τουριστικό πόλο (π.χ. το ψηλότερο κτήριο της υφηλίου Burj Khalifa κτλ). Η σύγκριση με την μιζέρια της πρωτεύουσας λίγα τετράγωνα παραπέρα από τη Βουλή και το συγκεχυμένο όραμα για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Παλιγγενεσία προκαλεί μόνο θλίψη. Έχει καταπέσει το brand name της Ελλάδας σε Mykonos, souvlaki και syrtaki τη στιγμή που το Expo2020 στο Ντουμπάι θα καταπλήξει τη γενιά μας. Μια χώρα με την ιστορία και τον πολιτισμό μας δύναται να δημιουργήσει ένα απείρως δυνατότερο brand name εντός ολίγου. Υπάρχει όραμα; Υπάρχει θέληση;
[1] Υπενθυμίζεται πως ο Ερντογάν αρέσκεται να εξαπολύει μύδρους κατά των Εμιράτων ως δήθεν ιθύνοντα νου του πραξικοπήματος – παρωδία το θέρος του 2016.
[2] Η λεόντεια υπέρ της Τουρκίας συμφωνία προέβλεπε την εκμίσθωση στην Άγκυρα της νήσου για 99 χρόνια και τη δημιουργία μιας στρατιωτικής βάσης.
[3] Στην κυριολεξία η Κυβέρνηση της Τρίπολης δεν αντιστοιχεί εδαφικά παρά στη Δημαρχία της Τρίπολης και της Μιζράτα.
Δρ Σπύρος Πλακούδας ,
Αντιπρόεδρος του ΚΕΔΙΣΑ
20 Δεκεμβρίου 2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ελλάδα - Τουρκία και αραβικές χώρες.
Ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται στην Κουάλα Λουμπούρ, όπου συναντάται με τους ηγέτες του Ιράν, του Κατάρ και της Μαλαισίας, προωθώντας μεταξύ άλλων και το όραμα ανάδειξής του σε ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου. Ταυτόχρονα, ο ίδιος και η κυβέρνησή του συνεχίζουν την επιθετική ρητορική γύρω από τη συμφωνία με τη Λιβύη και την προοπτική γεωτρήσεων στην περιοχή.
Από την πλευρά του, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών πραγματοποιεί εκστρατεία ενημέρωσης και αξιοποίησης διμερών και πολυμερών συμμαχιών και συνεργασιών στον αραβικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, περιοδεύει μεταξύ άλλων στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χώρες που, όπως και η Αίγυπτος, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις περιφερειακές εξελίξεις και σε αυτή τη φάση βρίσκονται απέναντι από το δίδυμο Τουρκίας - Κατάρ. Αποτελούν, δε, τους κύριους υποστηρικτές του Εθνικού Λιβυκού Στρατού του στρατηγού Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Λιβύης και έχει ταχθεί κατά της συμφωνίας του Ερντογάν με τον επικεφαλής της κυβέρνησης του Φαγιέζ αλ Σαράζ που εδρεύει στην Τρίπολη.
Η προσέγγιση με το Ριάντ και το Αμπου Ντάμπι είναι προφανής επιλογή και ορθώς γίνεται. Παράλληλα, είναι χρήσιμη η διατήρηση διαύλων επαφής και με το Κατάρ, μια αραβική χώρα με μεγάλη οικονομική ισχύ, η οποία στη διένεξη που έχει προκληθεί από τη συμφωνία της Αγκυρας με την Τρίπολη δεν στηρίζει τη δική μας πλευρά, αλλά δεν παύει να αποτελεί παράγοντα που επηρεάζει τις εξελίξεις.
Το Κατάρ είναι ένας από τους σημαντικότερους χρηματοδότες της Τουρκίας. Η τελευταία έσπευσε να ταχθεί στο πλευρό του Εμιράτου όταν πριν από περίπου δύο χρόνια άλλες αραβικές χώρες της περιοχής, και όχι μόνον, του επέβαλαν εμπορικό εμπάργκο. Και σήμερα επιστρέφει τη στήριξη προσφέροντας τεράστια οικονομική βοήθεια στον Ερντογάν.
Δεν έχει νόημα να υπεισέλθει κανείς στις ενδοαραβικές διαφορές, που σε μερικές περιπτώσεις έχουν και οικογενειακές, φυλετικές και θρησκευτικές διαστάσεις. Απλώς η Ελλάδα, που σε αυτή τη σύνθετη συγκυρία των εξελίξεων στην Αν. Μεσόγειο ορθώς έχει κινηθεί προς συγκεκριμένες πρωτεύουσες και έχει αξιοποιήσει υφιστάμενες συνεργασίες και συμμαχίες, δεν έχει λόγο να αποκοπεί εντελώς από άλλους παίκτες.
Πέραν του γεωπολιτικού σκηνικού, υπάρχει και το οικονομικό και ο στρατηγικός στόχος της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Στο φετινό διεθνές φόρουμ που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ντόχα, ο υφ. Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης συναντήθηκε μεταξύ άλλων και με τον επικεφαλής του Qatar Investment Authority, που αποτελεί το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο της χώρας και διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 330 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Είναι γνωστή η στήριξη του Κατάρ στην Τουρκία. Οπως γνωστό είναι και το ενδιαφέρον του Εμιράτου για επενδύσεις στην Ελλάδα. Τα μεγέθη δεν συγκρίνονται, αλλά η εξίσωση μπορεί και πρέπει να περιλαμβάνει και την Ελλάδα.
Η Αθήνα ζυγίζει καταστάσεις και κάνει συγκεκριμένες κινήσεις. Αλλά οι αποκλεισμοί δεν ωφελούν. Αλλωστε, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται κινητικότητα στο διπλωματικό πεδίο και ενδεχομένως να δούμε σύντομα την άρση του αποκλεισμού του Κατάρ.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα, μια χώρα με παραδοσιακούς δεσμούς με τον αραβικό κόσμο, κατάφερε να οικοδομήσει πολύ στενή συνεργασία με το Ισραήλ. Οι προσεκτικές και ισορροπημένες κινήσεις αυξάνουν, δεν περιορίζουν τον ρόλο της χώρας και τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει.
Είναι σαφές ότι η σχέση Κατάρ - Τουρκίας είναι ισχυρή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να αναπτύσσει τον δικό της ρόλο. Αλλωστε, η Qatar Petroleum συμμετέχει σε κοινοπραξία με την αμερικανική Exxon Mobil στις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Και, όπως τόνισε Καταρινός αξιωματούχος στο περιθώριο του φόρουμ της Ντόχα, «άλλο πολιτική και άλλο μπίζνες».
Επίσης, δεν μπορεί κανείς να αγνοεί το γεγονός ότι το Κατάρ πουλάει σημαντικές ποσότητες αερίου στην Ελλάδα, ενώ σχεδόν το ένα τέταρτο των Καταρινών εξαγωγών αερίου παγκοσμίως πραγματοποιείται με LNG Ελλήνων εφοπλιστών. Εχει και η Ελλάδα εργαλεία πίεσης, αλλά και κίνητρα.
Το βέβαιο είναι ότι, πέρα από τη συμμαχία με τις ΗΠΑ, τη συμμετοχή στην Ε.Ε. και τη συνεργασία με το Ισραήλ, οι δεσμοί με τον αραβικό κόσμο, ιδιαίτερα τις χώρες που πολιτικά ή οικονομικά επηρεάζουν τις εξελίξεις στην περιοχή μας, αποτελούν σημαντικό κομμάτι του παζλ της διαχείρισης των σχέσεων με την Τουρκία.
Αθανάσιος Έλλις
https://www.kathimerini.gr/1056953/opinion/
epikairothta/politikh/ellada---toyrkia-kai-aravikes-xwres
19/12/2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ελλάδα - Τουρκία και αραβικές χώρες.
Ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται στην Κουάλα Λουμπούρ, όπου συναντάται με τους ηγέτες του Ιράν, του Κατάρ και της Μαλαισίας, προωθώντας μεταξύ άλλων και το όραμα ανάδειξής του σε ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου. Ταυτόχρονα, ο ίδιος και η κυβέρνησή του συνεχίζουν την επιθετική ρητορική γύρω από τη συμφωνία με τη Λιβύη και την προοπτική γεωτρήσεων στην περιοχή.
Από την πλευρά του, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών πραγματοποιεί εκστρατεία ενημέρωσης και αξιοποίησης διμερών και πολυμερών συμμαχιών και συνεργασιών στον αραβικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, περιοδεύει μεταξύ άλλων στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χώρες που, όπως και η Αίγυπτος, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις περιφερειακές εξελίξεις και σε αυτή τη φάση βρίσκονται απέναντι από το δίδυμο Τουρκίας - Κατάρ. Αποτελούν, δε, τους κύριους υποστηρικτές του Εθνικού Λιβυκού Στρατού του στρατηγού Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Λιβύης και έχει ταχθεί κατά της συμφωνίας του Ερντογάν με τον επικεφαλής της κυβέρνησης του Φαγιέζ αλ Σαράζ που εδρεύει στην Τρίπολη.
Η προσέγγιση με το Ριάντ και το Αμπου Ντάμπι είναι προφανής επιλογή και ορθώς γίνεται. Παράλληλα, είναι χρήσιμη η διατήρηση διαύλων επαφής και με το Κατάρ, μια αραβική χώρα με μεγάλη οικονομική ισχύ, η οποία στη διένεξη που έχει προκληθεί από τη συμφωνία της Αγκυρας με την Τρίπολη δεν στηρίζει τη δική μας πλευρά, αλλά δεν παύει να αποτελεί παράγοντα που επηρεάζει τις εξελίξεις.
Το Κατάρ είναι ένας από τους σημαντικότερους χρηματοδότες της Τουρκίας. Η τελευταία έσπευσε να ταχθεί στο πλευρό του Εμιράτου όταν πριν από περίπου δύο χρόνια άλλες αραβικές χώρες της περιοχής, και όχι μόνον, του επέβαλαν εμπορικό εμπάργκο. Και σήμερα επιστρέφει τη στήριξη προσφέροντας τεράστια οικονομική βοήθεια στον Ερντογάν.
Δεν έχει νόημα να υπεισέλθει κανείς στις ενδοαραβικές διαφορές, που σε μερικές περιπτώσεις έχουν και οικογενειακές, φυλετικές και θρησκευτικές διαστάσεις. Απλώς η Ελλάδα, που σε αυτή τη σύνθετη συγκυρία των εξελίξεων στην Αν. Μεσόγειο ορθώς έχει κινηθεί προς συγκεκριμένες πρωτεύουσες και έχει αξιοποιήσει υφιστάμενες συνεργασίες και συμμαχίες, δεν έχει λόγο να αποκοπεί εντελώς από άλλους παίκτες.
Πέραν του γεωπολιτικού σκηνικού, υπάρχει και το οικονομικό και ο στρατηγικός στόχος της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Στο φετινό διεθνές φόρουμ που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Ντόχα, ο υφ. Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης συναντήθηκε μεταξύ άλλων και με τον επικεφαλής του Qatar Investment Authority, που αποτελεί το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο της χώρας και διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 330 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Είναι γνωστή η στήριξη του Κατάρ στην Τουρκία. Οπως γνωστό είναι και το ενδιαφέρον του Εμιράτου για επενδύσεις στην Ελλάδα. Τα μεγέθη δεν συγκρίνονται, αλλά η εξίσωση μπορεί και πρέπει να περιλαμβάνει και την Ελλάδα.
Η Αθήνα ζυγίζει καταστάσεις και κάνει συγκεκριμένες κινήσεις. Αλλά οι αποκλεισμοί δεν ωφελούν. Αλλωστε, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται κινητικότητα στο διπλωματικό πεδίο και ενδεχομένως να δούμε σύντομα την άρση του αποκλεισμού του Κατάρ.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα, μια χώρα με παραδοσιακούς δεσμούς με τον αραβικό κόσμο, κατάφερε να οικοδομήσει πολύ στενή συνεργασία με το Ισραήλ. Οι προσεκτικές και ισορροπημένες κινήσεις αυξάνουν, δεν περιορίζουν τον ρόλο της χώρας και τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει.
Είναι σαφές ότι η σχέση Κατάρ - Τουρκίας είναι ισχυρή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να αναπτύσσει τον δικό της ρόλο. Αλλωστε, η Qatar Petroleum συμμετέχει σε κοινοπραξία με την αμερικανική Exxon Mobil στις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Και, όπως τόνισε Καταρινός αξιωματούχος στο περιθώριο του φόρουμ της Ντόχα, «άλλο πολιτική και άλλο μπίζνες».
Επίσης, δεν μπορεί κανείς να αγνοεί το γεγονός ότι το Κατάρ πουλάει σημαντικές ποσότητες αερίου στην Ελλάδα, ενώ σχεδόν το ένα τέταρτο των Καταρινών εξαγωγών αερίου παγκοσμίως πραγματοποιείται με LNG Ελλήνων εφοπλιστών. Εχει και η Ελλάδα εργαλεία πίεσης, αλλά και κίνητρα.
Το βέβαιο είναι ότι, πέρα από τη συμμαχία με τις ΗΠΑ, τη συμμετοχή στην Ε.Ε. και τη συνεργασία με το Ισραήλ, οι δεσμοί με τον αραβικό κόσμο, ιδιαίτερα τις χώρες που πολιτικά ή οικονομικά επηρεάζουν τις εξελίξεις στην περιοχή μας, αποτελούν σημαντικό κομμάτι του παζλ της διαχείρισης των σχέσεων με την Τουρκία.
Αθανάσιος Έλλις
https://www.kathimerini.gr/1056953/opinion/
epikairothta/politikh/ellada---toyrkia-kai-aravikes-xwres
19/12/2019