Η υπόθεση Λιβύη δείχνει γιατί η Τουρκία δεν έχει φίλους.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
(1) Η Λιβύη, η Τουρκία και ο θυμός του αραβικού κόσμου.
(2) Κι όμως, Τουρκία και ναζιστική Γερμανία έχουν κοινό παρονομαστή.


Η υπόθεση Λιβύη δείχνει 
γιατί η Τουρκία δεν έχει φίλους.

Τουρκία, Λιβύη και η στρατηγική Ερντογάν: Δύσκολα το θυμάται κανείς σήμερα, αλλά υπήρξε μια περίοδος, μόλις πριν από μια δεκαετία, που η Τουρκία περιέγραφε το δόγμα της εξωτερικής της πολιτικής υπό τον γενικό τίτλο "μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες". Από τότε, η Άγκυρα "έκαψε" τις γέφυρές της με το Ισραήλ, με αφορμή τον "Στολίσκο Ελευθερίας για τη Γάζα". Εξόργισε την Αίγυπτο, επικρίνοντας σκληρά το στρατιωτικό πραξικόπημα του στρατηγού Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι και υποστηρίζοντας την αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα. Τα "έσπασε" με τη Συρία βοηθώντας τους αντι-ασαντικούς αντάρτες (και πιο πρόσφατα εισβάλλοντας στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, μεταξύ άλλων και για να επαναπατρίσει υποχρεωτικά Σύρους πρόσφυγες). Μπήκε δε σε αντιπαράθεση με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στηρίζοντας ανοικτά το Κατάρ ενάντια στο εμπάργκο τους.

Τώρα, η Τουρκία παρέχει άμεση στρατιωτική βοήθεια στην κυβέρνηση της Λιβύης, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος - μαζί με τη Ρωσία - στηρίζουν τον επαναστατικό στρατό του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ. Μετά την αποτυχία των συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός που διοργάνωσαν η Τουρκία και η Ρωσία, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποσχέθηκε να διδάξει στον Χαφτάρ "ένα μάθημα".

Σε κάθε περίπτωση, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας φαίνεται σχεδιασμένη να επιδεινώνει τα προβλήματα με όλους τους γείτονές της.

Η καθοδική πορεία μέσα σε μία δεκαετία

Πώς συνέβη αυτό; Τα τελευταία 10 χρόνια, η Τουρκία κατήλθε τα σκαλιά της μετατροπής από μια μουσουλμανική χώρα με ζωηρή και παλλόμενη δημοκρατία σε ένα καταπιεστικό, αυταρχικό κράτος. Αυτό ωστόσο δεν εξηγεί τις ανταγωνιστικές σχέσεις της με τους γείτονές της: οι περισσότερες κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή είναι επίσης καταπιεστικές και απολυταρχικές, σε κράτη με κατά βάση μουσουλμανικούς πληθυσμούς.

Η απάντηση είναι ότι ο Ερντογάν έθεσε ως στόχο να προωθήσει ενεργά την υπόθεση του πολιτικού Ισλάμ, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Αυτό τον ευθυγραμμίζει με το Κατάρ, αλλά τον φέρνει σε αντιπαράθεση με τα περισσότερα αραβικά κράτη, ιδίως τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ.

Εντός της Τουρκίας, η ισλαμοποίηση προχώρησε αρχικά με όχημα τον εκδημοκρατισμό. Ο τουρκικός στρατός ήταν μια έντονα κοσμική δύναμη. Καθώς ο έλεγχός του επί του κράτους ατονούσε, η θρησκεία επέστρεψε στην πολιτική, κυρίως με τη μορφή του ισλαμοσυντηρητικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν.

Η στρατιωτική ηγεσία αντιτάχθηκε επισήμως στον υποψήφιο του AKP για την προεδρία της χώρας το 2007 επειδή ήταν ισλαμιστής, ωστόσο ο Αμπντουλάχ Γκιούλ τελικώς εξελέγη - ένα σημαντικό σημείο τομής για τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία. Ο πολιτικός "ευνουχισμός" του στρατού επέτρεψε στον Ερντογάν, ο οποίος είχε περιγράψει κάποτε τη δημοκρατία ως "όχημα και όχι σκοπό", να κυριαρχήσει στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 μπορεί να θεωρηθεί ως μια τυχοδιωκτική απόπειρα από ορισμένα στοιχεία του στρατού να αξιοποιήσουν την αυξανόμενη δυσαρέσκεια μεταξύ των Τούρκων για την εδραίωση της εξουσίας του Ερντογάν. Αντιπροσώπευε επίσης μια βαθιά και συνεχιζόμενη σύγκρουση και ρήξη μεταξύ των ισλαμιστών του Ερντογάν και άλλων πολιτικών δυνάμεων της χώρας.

Το εύθραυστον της εξουσίας Ερντογάν αποδείχθηκε από την εκλογή, το 2019, δημάρχων της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις, καθώς και από το γεγονός ότι οι για πολλά χρόνια πολιτικοί του σύντροφοι - συμπεριλαμβανομένου του πρώην πρωθυπουργού, πρώην προέδρου του AKP και πρώην υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος ήταν ο εμπνευστής της πολιτικής "μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες" - έχουν απομακρυνθεί από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Πώς αντανακλά η εσωτερική στην εξωτερική πολιτική

Αυτή η εσωτερική τροχιά έχει την παράλληλή της στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, η οποία γίνεται όλο και πιο ισλαμιστική και στρατιωτική, όσο η πολιτική ισχύς του Ερντογάν εντός Τουρκίας καθίσταται πιο τρωτή.

Η διάρρηξη των σχέσεων με την Αίγυπτο παρέχει το κλειδί για την κατανόηση της επέμβασης της Τουρκίας στη Λιβύη. Μετά την Αραβική Άνοιξη του 2011, ο Ερντογάν υποστήριξε την άνοδο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην εξουσία στην Αίγυπτο και βοήθησε την κυβέρνηση του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι. Όταν ο Μόρσι ανατράπηκε από τον στρατό το 2013, ο Ερντογάν χαρακτήρισε την ανατροπή "κρατική τρομοκρατία". Πιθανότατα βλέπει τα γεγονότα στη Λιβύη ως επανάληψη εκείνων στην Αίγυπτο: ένας στρατιωτικός ηγέτης, ο οποίος απειλεί να ανατρέψει μια κυβέρνηση που βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με την παγκόσμια κοσμοθεώρηση της Τουρκίας.

Η Τουρκία έχει βαθιούς δεσμούς με τη Λιβύη, η οποία φιλοξενεί το 25% των Τούρκων που ζουν εκτός της χώρας τους. Εξίσου σημαντικό είναι ότι τουρκικές επιχειρηματικές συμβάσεις συνολικού ύψους 18 δισ. δολ. είναι ενεργές στη Λιβύη, ενώ οι δύο χώρες ισχυρίζονται ότι οι αποκλειστικές οικονομικές τους ζώνες (ΑΟΖ) συνορεύουν. Η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) στην Τρίπολη, η οποία υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη και βρίσκεται υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Φαγέζ Αλ Σάρατζ, έχει μέσα της και ισλαμιστικά στοιχεία - φυσικούς συμμάχους του Ερντογάν και του ΑΚΡ.

Η GNA έχει υποστεί βίαιη στρατιωτική επίθεση από τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) υπό τον Χάφταρ, ο οποίος αντιτίθεται σε έναν πολιτικό ρόλο για τους ισλαμιστές, όπως και οι Αιγύπτιοι και οι Εμιρατιανοί υποστηρικτές του - που ταυτόχρονα είναι δυνητικοί σύμμαχοι εσωτερικών δυνάμεων στην Τουρκία που απειλούν την εξουσία του Ερντογάν.

Η πολύπαθη Λιβύη έχει γίνει πεδίο μάχης σε έναν πόλεμο δι' αντιπροσώπων σχετικά με τον ρόλο του Ισλάμ στην πολιτική σφαίρα της Μέσης Ανατολής. Ούτε η Τουρκία, ούτε οι χώρες της Μέσης Ανατολής που συνασπίζονται εναντίον της είναι πιθανό να παραδεχτούν ανοιχτά τους στόχους τους.

Με την αποτυχία των συνομιλιών για κατάπαυσης του πυρός, η προσοχή θα επιστρέψει στην πρώτη γραμμή του πυρός, όπου κυριαρχεί ένα αιματηρό αδιέξοδο. Εάν ο Χαφτάρ είχε τη στρατιωτική δύναμη να καταλάβει την Τρίπολη, θα το είχε ήδη κάνει. Σημαντική αύξηση της τουρκικής βοήθειας θα μπορούσε να αντιστρέψει το ρεύμα των εξελίξεων υπέρ της GNA, εκτός εάν οι σύμμαχοι του Χαφτάρ αναβαθμίσουν την υποστήριξή τους προς τον LNA. Τα προβλήματα της Τουρκίας με τους γείτονές της, εν τω μεταξύ, μάλλον θα συνεχίσουν να οξύνονται.




17/1/2020


              ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ             


 Οι μάχες μεταξύ των στρατευμάτων του Χάφταρ 
και των δυνάμεων της κυβέρνησης Σάρατζ μαίνονται έξω από την Τρίπολη.

 Μια από τις πρώτες ενέργειες του Χάφταρ, εάν επικρατήσει, 
θα είναι η ακύρωση της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης, όπως έχει πει.

Η Λιβύη, η Τουρκία 
και ο θυμός του αραβικού κόσμου.

 Η συμφωνία της Τουρκίας με την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη έχει τραβήξει την προσοχή του αραβικού κόσμου, που επηρεάζεται από τις εξελίξεις. Οι καιροσκοπικές κινήσεις της Τουρκίας προκαλούν έντονες αντιδράσεις.

 Ο Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται αποφασισμένος. Όπως έχει δηλώσει η Τουρκία θα μπορούσε το ταχύτερο δυνατό να ξεκινήσει την αναζήτηση φυσικού αερίου στην θαλάσσια περιοχή κοινών συμφερόντων Τουρκίας και Λιβύης, όπως αυτή προσδιορίζεται στην αμφιλεγόμενη συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών για την χάραξη των θαλάσσιων συνόρων. Στα ανοιχτά του Λιβυκού πελάγους εικάζεται ότι βρίσκονται κοιτάσματα φυσικού αερίου, στα οποία η Τουρκία διεκδικεί μέρισμα. Η συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης συνομολογήθηκε σε δύσκολες εποχές για τη διπλωματία. Η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία έχει επηρεάσει αρνητικά τη στάση των ΗΠΑ σε σχέση με την Τουρκία. H εμπλοκή της Τουρκίας στο συριακό μέτωπο δυσχεραίνει επίσης της σχέσεις με τη Ρωσία.

 Αλλά και οι σχέσεις της Τουρκίας με τις αραβικές χώρες δεν είναι καλύτερες. Οι διμερείς σχέσεις Τουρκίας - Σαουδικής Αραβίας είναι κακές. Αφενός εξαιτίας των διαφορετικών προσεγγίσεων αναφορικά με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και αφετέρου λόγω της δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη. Η εγγύτητα της σημερινής Τουρκίας με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους δυσχεραίνει επίσης τις σχέσεις με την Αίγυπτο. Το ίδιο και το ζήτημα της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Στο πεδίο της ενεργειακής πολιτικής και της μελλοντικής αξιοποίησης υποθαλάσσιων πόρων, η Αίγυπτος ανήκει στην ίδια ομάδα συμφερόντων με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.

 Το δύσκολο παζλ των συσχετισμών στη Λιβύη

 Στο πλαίσιο των ενεργειακών διεκδικήσεων στην ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία επέλεξε να στραφεί στρατηγικά προς τη Λιβύη. Ως αντάλλαγμα για την αλλαγή στον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων η Άγκυρα στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης, υπό τον πρωθυπουργό Φαγιέζ αλ Σάρατζ. Ο Σάρατζ βρίσκεται πολιτικά και στρατιωτικά υπό πίεση, δεδομένου ότι η Τρίπολη εδώ και καιρό πολιορκείται από τα στρατεύματα του Χαλιφά Χάφταρ. Η κυβέρνηση του στρατάρχη Χάφταρ, με κέντρο της το Τομπρούκ, κέρδισε τις εκλογές του 2014, ωστόσο δεν έχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως επίσημη κυβέρνηση. Η κυβέρνηση της Τρίπολης, αν και έχει αναγνωριστεί από πολλά δυτικά κράτη και τον ΟΗΕ, δεν έχει την στρατιωτική στήριξη κανενός εξ αυτών παρά μόνο της Τουρκίας και του Κατάρ. Οι σχέσεις Τουρκίας - Κατάρ είναι στενές. Άγκυρα και Ντόχα στηρίζουν αμφότερες τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Η Λιβύη αποτελεί ωστόσο μια χώρα, στην οποία συγκρούoνται τα συμφέροντά του Κατάρ με εκείνα της Σαουδικής Αραβίας.

 Από την πλευρά του το Ριάντ ασκεί σκληρή κριτική στην εμπλοκή της Άγκυρας στη Λιβύη. Σύμφωνα με τη Σαουδική Αραβία η τουρκική εμπλοκή και η κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή, έρχονται σε αντίθεση με αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Για τη Σαουδική Αραβία "η τουρκική εμπλοκή αποτελεί απειλή για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη Λιβύη και ταυτόχρονα απειλή για την ασφάλεια στις αραβικές χώρες". Το Ριάντ βλέπει τις κινήσεις της Τουρκίας στη Λιβύη ως "ευθεία προσβολή των διεθνών αρχών και συμμαχιών".

 Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και ο νεο-οθωμανισμός

 Σύμφωνα με τον Κανάν Ατιλγκάν από το παράρτημα του γερμανικού Ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ στην Τυνησία, η υποστήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων από την Τουρκία αποτελεί βασικό λόγο για την εναντίωση της Αιγύπτου στην παρουσία της Τουρκίας στην Λιβύη. Η Αίγυπτος φοβάται για την ασφάλεια στην γειτονική της χώρα, δεδομένου ότι η κλιμάκωση ενδέχεται να οδηγήσει πολλούς ακραίους ισλαμιστές να καταφύγουν στην Αίγυπτο. Έντονη κριτικά ασκούν αιγυπτιακά ΜΜΕ στην τουρκική παρουσία στη Λιβύη και για έναν ακόμη λόγο. Όπως έγραψε πρόσφατα η εφημερίδα Αhram, η τουρκική εμπλοκή στη Λιβύη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο επέκτασης της επιρροής της Άγκυρας στη βόρεια Αφρική, με άλλα λόγια σε εδάφη που στο παρελθόν αποτελούσαν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα σχέδια αυτά εντάσσονται στην τουρκική τακτική του λεγόμενου νεο-οθωμανισμού.

 Ωστόσο σύμφωνα με αναλυτές η Τουρκία με την επιλογή της να εμπλακεί στο λιβυκό μέτωπο παίρνει και ένα μεγάλο ρίσκο. Θα πρέπει να υπολογίζει όχι μόνο σε διπλωματική αντίσταση, αλλά ενδεχομένως και σε στρατιωτική. Εάν χάσει στο στρατιωτικό πεδίο ο Φαγιέζ αλ Σάρατζ, τότε η Τουρκία θα χάσει και το "πόκερ" για το φυσικό αέριο στην περιοχή. Κι αυτό διότι η συμφωνία που έχει υπογράψει η Τουρκία με τη Λιβύη ισχύει μόνο για τον Φαγιέζ αλ Σαράτζ. Εάν επικρατήσει οριστικά ο στρατάρχης Χάφταρ, όπως έχει πει, μια από τις πρώτες ενέργειές του θα είναι να ακυρώσει τη συμφωνία με την Τουρκία. Από νομική άποψη αυτό θα είναι για τον ίδιο εύκολο, διότι η βουλή του Τομπρούκ δεν συμμετείχε στην επικύρωσή της. Επιπλέον υπάρχουν και διεθνείς νομικές ενστάσεις γύρω από την επίμαχη συμφωνία. Κι όπως παρατηρεί στο περιοδικό Foreing Policy o ειδικός σε θέματα Τουρκίας, Σονέρ Καγκαπτάι, από το Ινστιτούτο για την Εγγύς Ανατολή στην Ουάσιγκτον: "Εάν η κυβέρνηση της Τρίπολης πέσει, θα εκπέσει επίσης και η συμφωνία για τη Μεσόγειο. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο η Λιβύη θεωρείται ένα τόσο σημαντικό πεδίο, στο οποίο θα μπορούσε να διεξαχθεί πόλεμος δι' αντιπροσώπων".

 Κέρστεν Κνιπ

 Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη

 Πηγή: Deutsche Welle
19/1/2020

   ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 

 Από την υπογραφή συμφωνίας φιλίας μεταξύ της Τουρκίας 
και της ναζιστικής Γερμανίας στις 18/6/1941 στην Άγκυρα.

29/9/1938,Συμφωνία του Μονάχου 
(Άρθουρ Νέβιλ Τσάμπερλεν -Aόλφος Χίτλερ)


Μίχας Ζαχαρίας:Κι όμως, Τουρκία και ναζιστική Γερμανία 
έχουν κοινό παρονομαστή (19/1/2020)

Ενίοτε στη διπλωματία, το ενδιαφέρον μονοπωλούν οι τακτικές κινήσεις των εμπλεκομένων, σε μια προσπάθεια να υπερφαλαγγίσουν τον αντίπαλο και να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη τους. Αυτό παρακολουθούμε εδώ και καιρό στα μέτωπα της Συρίας και της Λιβύης. Το επιχείρημά μας, όμως, είναι ότι σε περιόδους που το διακύβευμα είναι η "τελική λύση" σε ένα παίγνιο υψίστης γεωστρατηγικής σημασίας, οι εμπλεκόμενοι συχνά εξακολουθούν να μη δίνουν την πρέπουσα σημασία στη "μεγάλη εικόνα" ελπίζοντας ότι έτσι θα αποφύγουν δύσκολες αποφάσεις. Ως αποτέλεσμα, φέρνουν πιο κοντά εξελίξεις που θέλουν να αποφύγουν...

 Το επίμαχο ζήτημα είναι η συμπεριφορά της Τουρκίας. Όσο κι αν φαντάζει υπερβολή, η συμπεριφορά της έχει δανειστεί στοιχεία από τη ναζιστική Γερμανία. Αυτή την πραγματικότητα αρνούνται να αναγνωρίσουν οι μεγάλες δυνάμεις που εμπλέκονται στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, με αποτέλεσμα να φέρνουν πιο κοντά μια μεγάλη σύγκρουση στην περιοχή.

 Μόλις εδραιώθηκε ο Χίτλερ στην εξουσία, αφού πρώτα πέρασε ένα διάστημα στο οποίο κατόρθωσε να αντιμετωπίσει κάθε αντίπαλο και να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του, ξεκίνησε την εφαρμογή του επεκτατικού τους σχεδίου. Παρομοίως, ο Ερντογάν, αφού εδραιώθηκε στην εξουσία παριστάνοντας τον μετριοπαθή ισλαμιστή-μοντέλο για τις χώρες της Μέσης Ανατολής και αφού αντιμετώπισε τους αντιπάλους του, συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Ελέγχοντας αποτελεσματικά πλέον το βαθύ κράτος ξεκίνησε την εφαρμογή του δικού του επεκτατικού του σχεδίου.

 Αξίζει να σημειωθεί ότι η ναζιστική Γερμανία καθοδηγούνταν από την πεποίθηση ότι ασφυκτιούσε στα τότε σύνορά της και όφειλε να αναζητήσει "ζωτικό χώρο" (Lebensraum) για να αναδείξει τον δυναμισμό της. Με τον τρόπο αυτό θα αποκτούσε τον ρόλο που της άρμοζε στον κόσμο. Σήμερα, η Τουρκία δεν κρύβει ότι ασφυκτιά στα τωρινά σύνορά της και ευθέως φλερτάρει, όπως προκύπτει από τη ρητορική ηγετικών στελεχών της, με την έννοια του "ζωτικού χώρου".

 Με τον τρόπο αυτό επιδιώκει να αναγνωριστεί στον ρόλο που θεωρεί ότι πρέπει να έχει στην ευρύτερη περιοχή ως μια παγκόσμια, αν και μεσαιομεγάλου μεγέθους, δύναμη. Από τη ρητορική του Ερντογάν δεν λείπουν ούτε τα ρατσιστικά στοιχεία. Άλλοτε με τη μορφή της επίδειξης ασέβειας απέναντι στους υπόλοιπους, με ιδιαίτερη έμφαση στον Ελληνισμό και άλλοτε με έμμεσες αναφορές στην υπεροχή της "τουρκικής φυλής".
(...)

 Διαβάστε ΟΛΟΚΛΗΡΟ το άρθρο στην ιστοσελίδα:
https://slpress.gr/diethni/ki-omos-toyrkia-kai-nazistiki-germania
-echoyn-koino-paronomasti/