Εννέα χρόνια χάους στη Λιβύη, μετά τον θάνατο Καντάφι.
Εννέα χρόνια χάους στη Λιβύη,
μετά τον θάνατο Καντάφι.
Κορυφώνονται σήμερα οι διπλωματικές επαφές, στο Βερολίνο, με στόχο να βρεθεί η χρυσή τομή για ειρήνευση και επιστροφή της σταθερότητας στη χώρα της Βορείου Αφρικής.
Η εκεχειρία παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη και παρά τις αισιόδοξες εκτιμήσεις από τη Γερμανία, παραμένει αμφίβολο εάν θα μπορέσει να μπει τάξη στο χάος της Λιβύης.
Από τη δολοφονία Καντάφι στην πολιορκία της Τρίπολης
Έχουν περάσει εννέα και πλέον χρόνια από την πτώση του καθεστώτος Καντάφι και η χώρα πασχίζει να βρει την πολυπόθητη σταθερότητα. Τα κυριότερα σημεία που έχουν καθορίζει στη σύγκρουση στη χώρα:
Ο Καντάφι πέφτει και ξεψυχά
Τον Φεβρουάριο του 2011, ενώ ακόμη εκτυλίσσεται η λεγόμενη Αραβική Άνοιξη, διαδηλώσεις καταστέλλονται βίαια από το καθεστώς του Καντάφι στη Βεγγάζη (ανατολικά), πριν εξαπλωθούν. Τον Μάρτιο, στρατιωτική συμμαχία που συγκροτούν η Ουάσινγκτον, το Παρίσι και το Λονδίνο εξαπολύει επιθέσεις από αέρος με το πράσινο φως του ΟΗΕ.
Την 20ή Οκτωβρίου ο Καντάφι δολοφονείται στην τελική έφοδο εναντίον της γενέτειράς του, της Σύρτης.
Τρεις ημέρες αργότερα, το Εθνικό Συμβούλιο Μετάβασης, πολιτικό όργανο των εξεγερμένων, ανακηρύσσει την «πλήρη απελευθέρωση» της χώρας.
Τον Αύγουστο του 2012, το ΕΣΜ παραχωρεί τις εξουσίες του στο Εθνικό Γενικό Κογκρέσο (ΕΓΚ, κοινοβούλιο) το οποίο εξελέγη έναν μήνα νωρίτερα.
11η Σεπτεμβρίου α λα Βεγγάζη
Την 11η Σεπτεμβρίου 2012, τέσσερις Αμερικανοί, ανάμεσά τους ο πρεσβευτής Κρίστοφερ Στίβενς, δολοφονούνται σε επίθεση εναντίον του προξενείου των ΗΠΑ στη Βεγγάζη. Η ευθύνη επιρρίπτεται σε τζιχαντιστική οργάνωση που συνδέεται με την Αλ Κάιντα.
Την 23η Απριλίου 2013 επίθεση με αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά διαπράττεται εναντίον της πρεσβείας της Γαλλίας στην Τρίπολη, τραυματίζοντας δύο Γάλλους φρουρούς.
Οι περισσότερες ξένες πρεσβείες κλείνουν.
Δύο κυβερνήσεις
Δύο αντίπαλα κυβερνητικά σχήματα διεκδικούν την εξουσία στο σύνολο της χώρας, η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (ΚΕΣ), που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και έχει την έδρα της στην πρωτεύουσα Τρίπολη και άλλη μία στο Τομπρούκ, στην ανατολική Λιβύη, η οποία συνδέεται με τον Χαλίφα Χάφταρ, άλλοτε στρατηγό του Καντάφι που μετατράπηκε σε ορκισμένο εχθρό του.
Τη 16η Μαΐου 2014, ο Χάφταρ εξαπολύει επιχείρηση εναντίον τζιχαντιστών στη Βεγγάζη. Πολλοί εντάσσονται μαζικά στις δυνάμεις του στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
Τον Ιούνιο, έπειτα από νέες εκλογές, το ΕΓΚ αντικαθίσταται από ένα κοινοβούλιο στο οποίο κυριαρχούν πολιτικές δυνάμεις οι οποίες εναντιώνονται στους ισλαμιστές.
Αλλά στα τέλη Αυγούστου, έπειτα από εβδομάδες μαχών, μια συμμαχία παραστρατιωτικών ομάδων καταλαμβάνει την Τρίπολη και αποκαθιστά το ΕΓΚ, το προηγούμενο κοινοβούλιο, δημιουργώντας νέο κυβερνητικό σχήμα. Η ανατραπείσα κυβέρνηση εξορίζεται στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Η Λιβύη έχει πλέον δύο κυβερνήσεις και δύο κοινοβούλια.
Τον Δεκέμβριο του 2015, έπειτα από μήνες διαπραγματεύσεων, αντιπρόσωποι διαφόρων οργανώσεων και κοινοβουλευτικοί υπογράφουν στην Σχιράτ (Μαρόκο) μια συμφωνία που καταρτίστηκε από τον ΟΗΕ. Ιδρύεται η ΚΕΣ.
Τον Μάρτιο του 2016, ο επικεφαλής της Φάγεζ ας Σαράτζ καταφέρνει να εγκατασταθεί στην Τρίπολη. Αλλά στο ανατολικό τμήμα της χώρας η παράλληλη κυβέρνηση, που υποστηρίζει ο Χάφταρ, και το κοινοβούλιο συνεχίζουν να εναντιώνονται στην ΚΕΣ.
Τζιχαντιστές (ξανά)
Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Φάγεζ ας Σαράτζ ανακηρύσσει την απελευθέρωση της Σύρτης, που είχε μετατραπεί σε προπύργιο του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ), έπειτα από πολύμηνη επιχείρηση με αεροπορική υποστήριξη των ΗΠΑ.
Την 5η Ιουλίου 2017, ο Χάφταρ, ο οποίος αυτοανακηρύσσεται στρατάρχης έναν χρόνο νωρίτερα, αναγγέλλει την «πλήρη απελευθέρωση» της Βεγγάζης από τους τζιχαντιστές, που όμως παραμένουν απειλή και διαπράττουν αιματηρές επιθέσεις στη χώρα.
Η διαίρεση, της διαίρεσης
Την 25η Ιουλίου 2017, ο Φάγεζ ας Σαράτζ και ο Χαλίφα Χάφταρ, που συναντιούνται σε προάστιο του Παρισιού, δεσμεύονται να εργαστούν προκειμένου να τερματιστεί το χάος στη χώρα.
Την 29η Μαΐου 2018 οι δύο άνδρες, σε συνάντησή τους στο Παρίσι, υπόσχονται να συνεργαστούν για να οργανωθούν εκλογές.
Αλλά τον Νοέμβριο, οι βαθιές διαιρέσεις μεταξύ των Λίβυων και τρίτων χωρών που υποστηρίζουν τα μέρη έρχονται στο φως στη σύνοδο στο Παλέρμο. Ο Χάφταρ αποφασίζει να τη μποϊκοτάρει. Η Τουρκία κλείνει με πάταγο την πόρτα.
Ο Χάφταρ εφορμά
Τον Ιανουάριο του 2019, ο στρατάρχης διατάσσει τους άνδρες του να αρχίσουν επιχειρήσεις στον νότο. Συμμαχεί με τοπικές φυλές και καταλαμβάνει χωρίς να πέσει ούτε σφαίρα τη Σάμπχα και την αλ Σαράρα, όπου βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπηγές της χώρας.
Την 4η Απριλίου, διατάσσει τους άνδρες του να «προελάσουν» προς την Τρίπολη. Αλλά οι δυνάμεις του συναντούν σφοδρή αντίσταση από τις παραστρατιωτικές ομάδες που δηλώνουν πίστη στην ΚΕΣ.
Επεμβάσεις
Την 5η Ιανουαρίου 2020, η Άγκυρα ανακοινώνει πως αρχίζει να στέλνει στρατιωτικούς της στη Λιβύη. Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, έχει αναπτύξει ήδη περίπου 40 τούρκους στρατιωτικούς και έχει επίσης στείλει περίπου 2.000 μισθοφόρους του λεγόμενου Ελεύθερου Συριακού Στρατού (ΕΣΣ).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγγέλλει την «στρατιωτική εμπλοκή» της Άγκυρας και της Μόσχας.
Τη Ρωσία βαρύνουν υποψίες, παρά τις διαψεύσεις της, ότι υποστηρίζει τις δυνάμεις του Χάφταρ κυρίως με ρώσους μισθοφόρους του λεγόμενου Ομίλου Βάγκνερ.
Πετρέλαιο, το πασπαρτού
Τη 18 Ιανουαρίου, μέλη φυλών και στρατιωτικών τμημάτων πιστών στον Χάφταρ κλείνουν τα σημαντικότερα λιμάνια από τα οποία εξάγεται πετρέλαιο στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Η Εθνική Επιχείρηση Πετρελαίου (ΕΕΠ), δημόσιος θεσμός που πασχίζει να παραμένει ανεξάρτητος, υπολογίζει πως ο αποκλεισμός μειώνει την παραγωγή αργού, που αποτελεί τη βασική πηγή προσόδων της Λιβύης, από το 1,3 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα στις 500.000 βαρέλια την ημέρα.
19/1/2020
