Από πού ήρθε ο κορονοϊός, και πού θα μας πάει; Συνέντευξη με τον επιδημιολόγο Rob Wallace

 Από πού ήρθε ο κορονοϊός, και πού θα μας πάει;

Συνέντευξη με τον επιδημιολόγο Rob Wallace

Μια συνέντευξη με τον Rob Wallace, επιδημιολόγο και συγγραφέα του βιβλίου “Big Farms Make Big Flu” – πηγή: unevenearth.org.

Μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου

Πόσο επικίνδυνος είναι ο νέος κορονοϊός;

Εξαρτάται από το πού βρίσκεσαι στο χρονολόγιο της τοπικής εξάπλωσης του Covid-19: νωρίς, στην κορύφωσή του, αργά; Πόσο καλά ανταποκρίνεται το δημόσιο σύστημα υγείας στην περιοχή σου; Τι ηλικία έχεις; Είναι καταβεβλημένο το ανοσοποιητικό σου; Ποια είναι η κατάσταση της υγείας σου; Και για να ρωτήσω κάτι μη διαγνώσιμο: ευθυγραμμίζεται με τον ιό η ανοσογενετική σου (το γενετικό υπόβαθρο του ανοσοποιητικού σου) ή όχι;

Οπότε όλη αυτή η φασαρία για τον κορονοϊό είναι απλώς μια εκστρατεία φόβου;

Όχι, καθόλου. Σε επίπεδο πληθυσμού, ο Covid-19 παρουσίασε θνητότητα (ποσοστό θανάτων προς επιβεβαιωμένα κρούσματα) μεταξύ 2-4% κατά την έξαρσή του στη Γουχάν. Εκτός Γουχάν, η θνητότητα φαίνεται να πέφτει στο 1% ή και λιγότερο, αλλά παρουσιάζει κορυφώσεις εδώ κι εκεί, όπως στην Ιταλία και τις ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, παρουσιάζει διακύμανση που δεν μοιάζει να συγκρίνεται ούτε με τον SARS (10%), ούτε με τη γρίπη του 1918 (5-20%), ούτε με τη γρίπη των πτηνών Η5Ν1 (60%), ούτε με τον Έμπολα που έφτασε και το 90%. Αλλά απ’ την άλλη, ξεπερνά σίγουρα κατά πολύ την εποχική γρίπη που κυμαίνεται στο 0,1%. Η επικινδυνότητά του ωστόσο δεν έχει να κάνει μόνο με τη θνητότητά του, αλλά και με αυτό που αποκαλούμε διεισδυτικότητα ή επιθετικότητα: το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που θα προσβληθεί από τον ιό.

Μπορείς να γίνεις πιο συγκεκριμένος;

Το παγκόσμιο ταξιδιωτικό δίκτυο έχει συνδεσιμότητα πρωτοφανή στην ιστορία. Χωρίς εμβόλια ή εξειδικευμένα αντιϊκά για τον συγκεκριμένο κορονοϊό, και χωρίς καμία ανοσία αγέλης σε αυτόν στην παρούσα φάση, ακόμα και μια θνητότητα που θα κυμανθεί στο 1% συνεπάγεται σημαντικό κίνδυνο. Με μια περίοδο επώασης μέχρι δύο εβδομάδες και με σημαντικές ενδείξεις μετάδοσης πριν την εκδήλωση συμπτωμάτων – πριν καταλάβει κανείς ότι έχει κολλήσει – πολύ λίγα σημεία του πλανήτη θα μείνουν ανέγγιχτα απ’ τον ιό. Αν για παράδειγμα ο Covid-19 καταγράψει 1% θνητότητα επί ενός συνόλου 4 δισεκατομμυρίων φορέων, μιλάμε για 40 εκατομμύρια νεκρούς. Ένα μικρό ποσοστό ενός μεγάλου αριθμού είναι επίσης μεγάλος αριθμός.

Αυτά είναι τρομακτικά νούμερα για έναν παθογόνο παράγοντα που είναι φαινομενικά ελάχιστα λοιμογόνος…

Σίγουρα. Και είμαστε μόλις στην αρχή της εξάπλωσης. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι πολλοί νέοι ιοί αλλάζουν συμπεριφορά κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας. Η μολυσματικότητα, η λοιμοτοξικότητα ή και τα δύο μπορεί να μειωθούν. Απ’ την άλλη μεριά, η λοιμοτοξικότητα μπορεί να ενταθεί από επόμενες εξάρσεις. Το πρώτο κύμα της πανδημίας γρίπης την άνοιξη του 1918 ήταν σχετικά ήπιο. Αλλά το δεύτερο και το τρίτο κύμα τον επόμενο χειμώνα είχαν εκατομμύρια θύματα.

Κάποιοι αμφισβητούν τη σοβαρότητα της πανδημίας με το επιχείρημα ότι η τυπική εποχική γρίπη έχει πολύ περισσότερους ασθενείς, αλλά και νεκρούς. Τι λες γι’ αυτό;

Θα είμαι ο πρώτος που θα πανηγυρίσει αν η επιδημία αποδειχθεί “μούφα”. Αλλά η προσπάθεια να υποτιμηθεί ο Covid-19 ως πιθανός κίνδυνος με την επίκληση άλλων θανατηφόρων ασθενειών, και ιδίως της γρίπης, είναι μια ρητορική τακτική για να απαξιωθεί η παγκόσμια κινητοποίηση για τον κορονοϊό.

Οπότε λες ότι η σύγκριση με την εποχική γρίπη είναι αδόκιμη;

Η σύγκριση δύο παθογόνων σε διαφορετικά σημεία των επιδημικών τους καμπυλών δεν έχει νόημα. Ναι, η εποχική γρίπη μολύνει πολλά εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως και σκοτώνει, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, μέχρι 650.000 άτομα τον χρόνο. Ωστόσο ο Covid-19 μόλις ξεκίνησε την επιδημιολογική του διαδρομή. Και, σε αντίθεση με τη γρίπη, γι’ αυτόν δεν έχουμε ούτε εμβόλιο, ούτε ανοσία αγέλης για να καθυστερήσουμε τη διάδοσή του και να προστατεύσουμε τους ευάλωτους πληθυσμούς.

Ακόμα πάντως και αν η σύγκριση είναι παραπλανητική, και οι δύο ασθένειες οφείλονται σε ιούς της ίδιας ομάδας, τους ιούς RNA. Και οι δύο επιδρούν στην περιοχή του στόματος και του λαιμού, μερικές φορές και στους πνεύμονες, κι επίσης είναι και οι δύο ιδιαίτερα κολλητικοί.

Αυτές είναι επιφανειακές ομοιότητες που χάνουν ένα κρίσιμο κομμάτι της σύγκρισης δύο παθογόνων. Γνωρίζουμε πολλά για τη δυναμική της γρίπης, αλλά ελάχιστα για αυτήν του Covid-19 που είναι μια εξίσωση με πολλούς αγνώστους. Μάλιστα, πολλά στοιχεία για τον Covid-19 θα παραμείνουν άδηλα μέχρι η επιδημία να ολοκληρώσει τον κύκλο της. Την ίδια στιγμή, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι το ζήτημα δεν είναι να αντιπαραβάλουμε τον Covid-19 με τη γρίπη, αλλά να τα σκεφτούμε αθροιστικά. Η ανάδυση πολλαπλών λοιμώξεων δυνάμει πανδημικών, που θα επιτίθενται στους πληθυσμούς συνδυαστικά: αυτό είναι που πρέπει να μας ανησυχεί περισσότερο από κάθε τι άλλο.

Κάνεις έρευνα πάνω στις επιδημίες και τις αιτίες τους για πολλά χρόνια. Στο βιβλίο σου Big Farms Make Big Flu επιχειρείς να συνδέσεις τις πρακτικές της βιομηχανικής αγροτικής παραγωγής, της βιολογικής γεωργίας και της ιϊκής επιδημιολογίας. Ποια είναι τα βασικά σου ευρήματα;

Ο πραγματικός κίνδυνος της κάθε νέας επιδημίας είναι η αποτυχία ή, καλύτερα, η σκόπιμη άρνηση να καταλάβουμε ότι ο Covid-19 (και ο κάθε αντίστοιχος ιός) δεν είναι ένα μεμονωμένο συμβάν. Η ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση τέτοιων ιών συνδέεται στενά με την παραγωγή τροφίμων και την κερδοφορία των πολυεθνικών του τομέα. Όποιος θέλει να καταλάβει γιατί οι ιοί γίνονται όλο και πιο επικίνδυνοι πρέπει να ερευνήσει το βιομηχανικό αγροτικό μοντέλο και ιδίως την κτηνοτροφία. Προς το παρόν, ελάχιστες κυβερνήσεις, και ελάχιστοι επιστήμονες, μοιάζουν αποφασισμένοι να το κάνουν. Μάλλον το αντίθετο.

Όταν εμφανίζεται μια νέα επιδημία, οι κυβερνήσεις, τα ΜΜΕ, ακόμα και το μεγαλύτερο μέρος του ιατρικού κατεστημένου, εστιάζουν στην έκτακτη κατάσταση που έχουν μπροστά τους και αδιαφορούν για τις δομικές αιτίες που οδηγούν τόσο πολλούς περιθωριακούς παθογόνους παράγοντες στην ξαφνική παγκόσμια διασημότητα, τον ένα μετά τον άλλον.

Ποιος φταίει;

Ανέφερα ήδη τη αγροτοβιομηχανική παραγωγή, αλλά υπάρχει και μεγαλύτερη εικόνα. Το κεφάλαιο πρωτοστατεί στην αρπαγή γαιών στα τελευταία παρθένα δάση και στις τελευταίες μικρές καλλιέργειες του πλανήτη. Οι επενδύσεις αυτές οδηγούν στην αποψίλωση των δασών και εμμέσως στην ανάδυση νέων ασθενειών. Η λειτουργική ποικιλομορφία και πολυπλοκότητα που εκπροσωπούν αυτές οι μεγάλες εκτάσεις γης “βελτιστοποιούνται” με τέτοιο τρόπο που μέχρι πρότινος περιορισμένοι παθογόνοι παράγοντες διαχέονται στα τοπικά κοπάδια και τις ανθρώπινες κοινότητες. Με δυο λόγια, ως πρωταρχικά επίκεντρα της επιδημίας πρέπει να λογίζονται τα κέντρα του παγκόσμιου κεφαλαίου: το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, το Χονγκ Κονγκ κ.λπ.

Για ποιες ασθένειες ισχύει αυτό;

Στο σημείο που βρισκόμαστε, δεν υπάρχουν παθογόνοι παράγοντες χωρίς το κεφάλαιο. Ακόμα και οι πιο απόμακροι επηρεάζονται. Ο Έμπολα, ο Ζίκα, οι κορονοϊοί, ο κίτρινος πυρετός, οι διάφορες γρίπες των πτηνών, ο αφρικανικός πυρετός των χοίρων είναι μερικοί από τους πολλούς παθογόνους παράγοντες που ταξιδεύουν από τις πιο απομακρυσμένες ενδοχώρες στους περιαστικούς δακτυλίους, τα περιφερειακά κέντρα, κι από κει στο παγκόσμιο ταξιδιωτικό δίκτυο. Η διαδρομή από τις νυχτερίδες του Κονγκό στους παραθεριστές του Μαϊάμι παίρνει λίγες μόνο εβδομάδες.

Ποιον ρόλο παίζουν οι πολυεθνικές εταιρείες σ’ αυτή τη διαδικασία;

Ο πλανήτης Γη είναι πλανήτης Αγρόκτημα πλέον, σε ό,τι αφορά τόσο τη βιομάζα όσο και τη χρήση γης. Σχεδόν το σύνολο του νεοφιλελεύθερου εγχειρήματος είναι οργανωμένο γύρω από τη στήριξη των προσπαθειών επιχειρήσεων που έχουν τη βάση τους στις πιο προηγμένες βιομηχανικές χώρες να κλέψουν τη γη και τους πόρους των πιο αδύναμων χωρών. Το αποτέλεσμα είναι πολλοί από τους νέους παθογόνους παράγοντες που προηγουμένως περιορίζονταν από μακραίωνα δασικά οικοσυστήματα να απελευθερώνονται, απειλώντας ολόκληρο τον κόσμο.

Πώς επηρεάζουν αυτή την εξάπλωση οι παραγωγικές μέθοδοι των αγροτοεπιχειρήσεων;

Η καπιταλιστικά οργανωμένη αγροτική παραγωγή που αντικαθιστά τα φυσικά οικολογικά συστήματα προσφέρει ακριβώς τα μέσα με τα οποία οι παθογόνοι παράγοντες εξελίσσουν τους πιο λοιμογόνους και μολυσματικούς τους φαινότυπους. Δεν θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε ένα καλύτερο σύστημα για την ανάπτυξη θανατηφόρων ασθενειών.

Μπορείς να το εξηγήσεις λίγο αυτό;

Η ανάπτυξη γενετικών μονοκαλλιεργειών στα οικόσιτα ζώα απομακρύνει όλες τις ανοσολογικές “ζώνες πυροπροστασίας” που θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τη μετάδοση των ιών. Αντίθετα, τα μεγαλύτερα πληθυσμιακά μεγέθη επιταχύνουν τους ρυθμούς μετάδοσης. Τόσο μεγάλες πυκνότητες καταστέλλουν τις ανοσολογικές αντιδράσεις. Η μεγάλη διακίνηση, απαίτηση της οποιασδήποτε βιομηχανικής παραγωγής, δημιουργεί μια διαρκώς ανανεούμενη δεξαμενή ευπαθών ομάδων, που είναι το καύσιμο για την εξέλιξη της λοιμοτοξικότητας. Με άλλα λόγια, η αγροτοβιομηχανία είναι τόσο εστιασμένη στην κερδοφορία που η ανάδυση κάποιου ιού που μπορεί να σκοτώσει ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους αντιμετωπίζεται σαν αποδεκτό ρίσκο.

Τι;

Αυτές οι εταιρείες μπορούν απλώς να εξωτερικεύσουν το κόστος των επιδημιολογικά επικίνδυνων επιχειρήσεών τους σε όλους τους άλλους. Από τα ίδια τα ζώα, μέχρι τους καταναλωτές, τους αγρότες, τα τοπικά περιβάλλοντα και τις κυβερνήσεις. Οι ζημιές είναι τόσο εκτεταμένες που αν μπορούσαμε να επιστρέψουμε τα κόστη αυτά στους εταιρικούς ισολογισμούς, η αγροτοβιομηχανία όπως την ξέρουμε θα τελείωνε για πάντα. Καμία εταιρεία δεν μπορεί να αντέξει το κόστος της ζημιάς που προκαλεί.

Διαδίδεται από πολλά ΜΜΕ ότι το σημείο απ’ το οποίο ξεκίνησε ο κορονοϊός ήταν μια “αγορά εξωτικών τροφίμων” στη Γουχάν. Αληθεύει αυτό;

Και ναι και όχι. Υπάρχουν κάποια χωρικά στοιχεία που υποστηρίζουν τον ισχυρισμό αυτόν. Η ιχνηλάτηση των επαφών των πρώτων κρουσμάτων οδήγησε πράγματι στη Χοντρική Αγορά Θαλασσινών της Γουχάν, όπου κρατούνταν και άγρια ζώα. Αλλά πόσο πίσω και σε τι εύρος πρέπει να φτάσει η έρευνα; Πότε ακριβώς ξεκίνησε πράγματι η επιδημία; Όταν εστιάζουμε στην αγορά της Γουχάν, χάνουμε την “άγρια” αγροτοπαραγωγή της ενδοχώρας και την εντενόμενη κεφαλαιοποίησή της. Παγκόσμια, και στην Κίνα, παρατηρείται η σταδιακή μορφοποίηση του “άγριου φαγητού” ως κλάδου οικονομικής δραστηριότητας. Αλλά η σχέση του με τη βιομηχανική γεωργία εκτείνεται πέρα από το ότι μοιράζονται τα ίδια χρηματοκιβώτια. Καθώς η βιομηχανική παραγωγή – χοιρινά, πουλερικά κ.λπ. – επεκτείνεται σε περιοχές παρθένων δασών, ασκεί πιέσεις σε όσους επενδύουν στην άγρια τροφή να σκάβουν βαθύτερα μέσα στο δάσος, αυξάνοντας τη διεπαφή με νέους παθογόνους παράγοντες όπως ο Covid-19, και βέβαια και τη διάδοσή τους.

Ο Covid-19 δεν είναι ο πρώτος ιός που αναπτύχθηκε στην Κίνα και η κυβέρνηση προσπάθησε να καλύψει.

Ισχύει, αλλά δεν είναι κινεζική αποκλειστικότητα. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη έχουν υπάρξει κι αυτές “σημεία μηδέν” για νέες γρίπες, όπως πρόσφατα οι Η5Ν2 και Η5Νx, ενώ οι πολυεθνικές τους και οι νεοαποικιακοί τους αντιπρόσωποι ήταν πίσω από την ανάδυση του Έμπολα στη Δυτική Αφρική και του Ζίκα στη Βραζιλία. Επίσης, οι αξιωματούχοι δημόσιας υγείας των ΗΠΑ κάλυψαν την αγροτοβιομηχανία κατά τις επιδημίες του Η1Ν1 το 2009 και, πιο πρόσφατα, του Η5Ν2.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει πλέον κηρύξει τον κορονοϊό ως πανδημία. Έκανε καλά;

Ναι. Ο κίνδυνος ενός τέτοιου παθογόνου είναι ότι οι υγειονομικές αρχές δεν μπορούν να διαχειριστούν τη στατιστική διασπορά κινδύνου. Δεν έχουμε ιδέα πώς θα εξελιχθεί ο ιός. Περάσαμε από κάποια κρούσματα σε μια τοπική αγορά στην παγκόσμια μόλυνση μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ο ιός μπορεί και να εξαντληθεί σύντομα, κάτι που θα είναι υπέροχο. Αλλά απλά δεν το ξέρουμε! Και η καλύτερη προετοιμασία βελτιώνει τις πιθανότητές μας να ανακοπεί η ταχύτητα διασποράς του παθογόνου παράγοντα.

Η διακήρυξη του ΠΟΥ είναι επίσης μέρος αυτού που αποκαλώ πανδημικό θέατρο. Πολλοί διεθνείς οργανισμοί εξαφανίστηκαν λόγω αδράνειας, όπως για παράδειγμα η Κοινωνία των Εθνών. Έτσι, ειδικά οι οργανισμοί του ΟΗΕ είναι πάντα ιδιαίτερα ανήσυχοι για τη σημασία και επικαιρότητά τους, την ισχύ τους και τη χρηματοδότησή τους. Αλλά αυτού του είδους η επίφαση δράσης μπορεί όντως να συμβάλει στην πραγματική προετοιμασία και πρόληψη που χρειάζεται ο κόσμος για να διακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης του Codiv-19.

Η νεοφιλελεύθερη αναδόμηση των δημόσιων συστημάτων υγείας έχει επιδεινώσει την ποιότητα τόσο της έρευνας όσο και της γενικής φροντίδας των ασθενών, π.χ. στα νοσοκομεία. Τι διαφορά θα έκανε ένα καλύτερα χρηματοδοτημένο σύστημα στη μάχη κατά του ιού;

Υπάρχει μια τρομερή αλλά ενδεικτική ιστορία, του υπαλλήλου μιας εταιρείας ιατρικού εξοπλισμού που, όταν γύρισε στο σπίτι του στο Μαϊάμι από την Κίνα με συμπτώματα γρίπης, έκανε το σωστό για την οικογένεια και την κοινότητά του και απαίτησε το τοπικό νοσοκομείο να τον εξετάσει για τον Covid-19, παρότι είχε ανησυχούσε ότι η ελάχιστη κάλυψη που είχε επιλέξει στο Obamacare δεν θα κάλυπτε τα έξοδα του τεστ. Και είχε δίκιο. Ξαφνικά βρέθηκε χρεωμένος με 3.270 δολάρια.

Ένα αίτημα των Αμερικανών θα μπορούσε να είναι να περάσει ένα έκτακτο διάταγμα που θα ορίζει ότι, κατά τη διάρκεια πανδημίας, όλα τα ιατρικά έξοδα που θα σχετίζονται με την εξέταση για τη συγκεκριμένη ασθένεια και τη νοσηλεία σε περίπτωση θετικού δείγματος θα πληρώνονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Στην τελική, θέλουμε να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να ζητάει βοήθεια και όχι να κρύβεται – και να διασπείρει τον ιό – επειδή δεν μπορεί να πληρώσει τα έξοδα. Η προφανής λύση είναι μια εθνική υπηρεσία υγείας – επαρκώς στελεχωμένη και εξοπλισμένη για τις ανάγκες έκτακτων συμβάντων που αφορούν όλη την κοινότητα – έτσι ώστε ένα τόσο γελοίο πρόβλημα όσο η αποθάρρυνση της κοινοτικής συνεργασίας δεν θα ανακύψει ποτέ ξανά.

Μόλις ανακαλύπτεται ο ιός στις χώρες τους, οι κυβερνήσεις αντιδρούν με αυταρχικά και τιμωρητικά μέτρα, όπως η υποχρεωτική καραντίνα ολόκληρων περιοχών και πόλεων. Είναι δικαιολογημένα τέτοια δραστικά μέτρα;

Η χρήση μιας επιδημίας μετά το ξέσπασμά της για τη δοκιμή μέτρων αυταρχικού ελέγχου συνιστά εκτροχιασμό του καπιταλισμού της καταστροφής. Θα έκλινα προς την πλευρά της εμπιστοσύνης και της συμπόνοιας, που είναι πολύ σημαντικές επιδημιολογικές μεταβλητές γιατί, χωρίς αυτές, οι διοικήσεις χάνουν την υποστήριξη των πληθυσμών.

Η αίσθηση της αλληλεγγύης και του αλληλοσεβασμού είναι απαραίτητη για να εμπνεύσει τη διάθεση συνεργασίας που χρειαζόμαστε για να ξεπεράσουμε μαζί απειλές τέτοιου μεγέθους. Ο αυτο-περιορισμός με την κατάλληλη υποστήριξη –επισκέψεις από εκπαιδευμένες ομάδες γειτονιάς, διανομή φαγητού πόρτα-πόρτα, ειδικές άδειες και εξασφάλιση έναντι της ανεργίας- μπορεί να εκμαιεύσει αυτό το είδος συνεργασίας, να πείσει ότι αυτό το περνάμε όλοι μαζί.

Συντηρητικοί και ακροδεξιοί όπως η AfD στη Γερμανία διασπείρουν ψευδείς αναφορές για τον ιό και απαιτούν ακόμα πιο αυταρχικά μέτρα από τις κυβερνήσεις τους: περιορισμό πτήσεων και απαγόρευση εισόδου μεταναστών, κλείσιμο συνόρων και αναγκαστικό εγκλεισμό…

Η απαγόρευση μετακινήσεων και το κλείσιμο συνόρων είναι αιτήματα με τα οποία η ριζοσπαστική δεξιά θέλει να δώσει φυλετική διάσταση σε ασθένειες που είναι πια παγκόσμιες. Αυτά είναι, προφανώς, ανοησίες. Τώρα που μιλάμε, δεδομένου ότι ο ιός έχει μεταδοθεί παντού, η λογική αντίδραση είναι να ενισχύσουμε την αντοχή των συστημάτων δημόσιας υγείας σε σημείο που να μη μας νοιάζει ποιοι και πόσοι έχουν τη λοίμωξη, γιατί έχουμε τα μέσα να τους περιθάλψουμε και να τους θεραπεύσουμε. Και φυσικά, να σταματήσουμε να αρπάζουμε τη γη των ανθρώπων γιατί αυτό είναι που τους σπρώχνει στη μετανάστευση και την προσφυγιά, κι έτσι θα αποτραπεί η ανάδυση των παθογόνων παραγόντων στην πηγή της.

Ποιες αλλαγές θα ήταν βιώσιμες;

Προκειμένου να ελαττώσουμε την ανάδυση νέων επιδημιών, πρέπει να αλλάξει δραστικά το μοντέλο παραγωγής τροφίμων. Η αυτονομία των παραγωγών κι ένας ισχυρός δημόσιος τομέας μπορούν να περιορίσουν την περιβαλλοντική αποδιάρθρωση και τις ανεξέλεγκτες επιδημίες. Σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, εισαγωγή ποικιλιών στα κοπάδια και τις καλλιέργειες, και στρατηγική αποκατάσταση της άγριας ζωής. Η αναπαραγωγή των βρώσιμων ζώων στις εγκαταστάσεις ενισχύει την ανοσία της αγέλης και πρέπει να επιτραπεί. Σύνδεση της δίκαιης παραγωγής με δίκαιη κυκλοφορία. Υποστήριξη της αγρο-οικολογικής παραγωγής μέσω ενισχύσεων για τη στήριξη τιμών και προγραμμάτων καταναλωτικής προώθησης. Υπεράσπιση του αγρο-οικολογικού μοντέλου έναντι των πειρασμών που επιβάλλει η νεοφιλελεύθερη οικονομία στα άτομα και τις κοινότητες και έναντι της υποκινούμενης από το κεφάλαιο κρατικής καταστολής.

Τι θα έπρεπε να ζητάμε ως σοσιαλιστές μπροστά στην αυξανόμενη δυναμική των νέων επιδημιών;

Η αγροτοβιομηχανία ως τρόπος κοινωνικής αναπαραγωγής πρέπει να τελειώσει για τα καλά και μόνο για το καλό της δημόσιας υγείας. Η υψηλής κεφαλαιοποίησης παραγωγή τροφίμων εξαρτάται από πρακτικές που βάζουν σε κίνδυνο το σύνολο της ανθρωπότητας, όπως στην περίπτωση που ζούμε τώρα, που συνέβαλαν στο ξέσπασμα μιας νέας θανατηφόρας πανδημίας.

Πρέπει να απαιτήσουμε την κοινωνικοποίηση των διατροφικών συστημάτων έτσι ώστε να αποτραπεί η ανάδυση τόσο επικίνδυνων παθογόνων παραγόντων στην πηγή της. Θα απαιτηθεί να ξαναπροσαρμόσουμε την παραγωγή τροφής στις ανάγκες καταρχάς των αγροτικών κοινοτήτων. Θα απαιτηθούν αγρο-οικολογικές πρακτικές που προστατεύουν το περιβάλλον και τους αγρότες που καλλιεργούν το φαγητό μας. Στη μεγάλη εικόνα, πρέπει να κλείσουμε τα μεταβολικά χάσματα που χωρίζουν την οικολογική από την οικονομική σφαίρα. Με δυο λόγια, πρέπει να ξανακερδίσουμε τον πλανήτη.

https://voidnetwork.gr/2020/03/21/coronoios-synenteuksi-epidhmiologos-rob-wallace/?fbclid=IwAR275sYaN90dcORiqEUBfmN9PqI7mBcanu01ANBi4bGhFnhqPC-mUBr2vUE

21/3/2020