Ημερολόγιο κορωνοϊου, 17 Απριλίου 2020:
Ημερολόγιο κορωνοϊου, 17 Απριλίου 2020:
πώς να διαβάσει ένας μη ειδικός τόσες πολλές πληροφορίες (κι ο ειδικός ακόμη...), αν γίνονται σωστές θεραπευτικές μελέτες τελικά, περί των νεκρών και της διείσδυσης της νόσου στην κοινότητα, περί νέων και παλιών θεραπευτικών σκέψεων, περί παραγόντων κινδύνου (και τι συμβαίνει άραγε με μετανάστες στην Ιταλία):
1. Η τρέχουσα πανδημία θα αλλάξει πολλά στον κόσμο του αύριο, κι εκεί περιλαμβάνεται και η ιατρική πληροφορία. Ζούμε σε μια εποχή πλημμυρισμένη από δήθεν ειδικούς (είτε υπό τον μανδύα του δημοσιογράφου, ή υπό τον μανδύα του επιστήμονα, άλλης ειδικότητας όμως, ή υπό τον τίτλο του πολιτικού, ή απλά του παντογνώστη της διπλανής πόρτας που έχει εσωτερική πληροφόρηση). Αλλά ζούμε και σε μια εποχή που και ο εξειδικευμένος αναγνώστης ξαφνικά κατακλύζεται από άρθρα, άρθρα, άρθρα. Και μάλιστα πλέον σε πλατφόρμες που επιτρέπουν να ανέβουν σχεδόν τα πάντα, αδιακρίτως: και είναι καλές αυτές οι πλατφόρμες όταν πρέπει να τρέξει η πληροφορία, όπως στην αρχή της πανδημίας, όταν δεν έπρεπε να καθυστερήσουμε έναν μήνα για να γίνει κρίση και διόρθωση ενός άρθρου. Αλλά πλέον, πρέπει να ξέρεις τι θα διαβάσεις και πώς. Και πρέπει, αν είσαι μη σχετικός με το θέμα, να είσαι υποψιασμένος: Είναι διασταυρωμένη η πληροφορία που σου δίνει το τάδε μέσο ή ο δείνα διαδικτυακός φίλος; Υπάρχει κάπου τεκμηριωμένη; (Κι αν ναι, έχει αλήθεια σήμασία ή κάνει ωραίο τίτλο απλά;). Υπάρχουν πράγματα που δεν λέγονται για να διαστρεβλώσουν μια είδηση; Υπάρχουν διασταυρούμενα συμφέροντα;- και τα συμφέροντα αυτά εκτείνονται πέραν των συγγραφέων κάποιας μελέτης που ενδέχεται να αποβλέπουν σε πολλών ειδών επιβραβεύσεις, επεκτείνονται και εκτός του ιατρικού χώρου. Κι ακόμη περισσότερο, όταν διαβάζεις μια είδηση ή μια μελέτη, σκέψου και τα περαιτέρω, πως μια διαρροή "καλών αποτελεσμάτων", έτσι απλά χωρίς στοιχεία, μπορεί απλά να αποσκοπεί στο να ανέβει μια μετοχή στο χρηματιστήριο. Αλλά κι ο ειδικός πρέπει να είναι σκεπτικιστής απέναντι σε όσα δεν έχουν περάσει από κρίση (εδώ η κυβέρνηση των ΗΠΑ και χρησιμοποίησε ως επιχείρημα μελέτη που αποσύρθηκε μετά ως λάθος...). Κάποια στιγμή πρέπει, όταν ησυχάσουν όλα, να δούμε τι έγραφαν ορισμένα άρθρα όταν κυκλοφόρησαν χωρίς κρίση, και τι όταν δημοσιεύτηκαν, αλλά και πώς μεταφέρθηκαν στα διεθνή ΜΜΕ και πώς μεταφράστηκαν και στα Ελληνικά ενίοτε.
2. Τελικά γίνονται σωστές θεραπευτικές μελέτες; Όσο αυξάνεται η γνώση μας για το νέο κορωνοϊό, τόσο συνειδητοποιούμε πως οι μεγάλες μελέτες που χαιρετίσαμε πριν λίγες εβδομάδες, όπως αυτή της WHO, δεν θα μας δώσουν δα και απόλυτες απαντήσεις. Γιατί; επειδή όταν σχεδιάστηκαν και ξεκίνησαν, στόχευαν έτσι απλά στην θεραπεία. Ποιας φάσης όμως; Είπαμε, το είπε πρόσφατα και ο Κύριος Τσίοδρας, άλλο η πρόληψη και η αρχή, άλλο η ανοσοαπορρύθμιση, άλλο η ΜΕΘ. Και οι μεγάλες μελέτες δεν το έχουν λάβει υπόψη, θα τελειώσουν τέλη Απριλίου αλλά δεν θα μας πουν όλα όσα θελουμε να ξέρουμε. Θα μας πουν πολλά, αναμφίβολα, αλλά όχι αρκετά. Ευτυχώς όμως τρέχουν μελέτες, ξεκίνησαν διάφορες, παντού και ειδικά στις ΗΠΑ, μπορεί να είναι μικρότερες σε μέγεθος ασθενών, αλλά είναι σοφότερα σχεδιασμένες. Και θα μας δώσουν, φρονώ, τα ποθητά στοιχεία, για όλες τις φάσεις, και για πρόληψη, και για ήπια θεραπεία, και για επίθεση στην ανοσοαπορρύθμιση. Απλά μπορεί να πάρει λίγες εβδομάδες περισσότερες. Πώς θα είχε λυθεί το ζήτημα; Αν ήταν εξαρχής τολμηρή η σχεδίαση των μελετών και όχι μεσοβέζικη (που σπαταλά ένα σκέλος πχ σε φάρμακο που κανένας δεν απέδειξε ότι μπορεί να δουλεύει), αν υπήρχε περισσότερη πληροφορία σε ζωντανή ροή και ανάλυση. Τα έχουμε ξαναπεί.
3. Πόσο διεισδύει τελικά ο ιος στην κοινότητα; Τώρα που αναθεωρούνται τα νούμερα της Wuhan, ουδείς εκπλήττεται. Γιατί απλά είδαμε πώς διασπείρεται ο ιος επιθετικά, και δεν μπορούσε να είναι φυσιολογικά τα νούμερα μιας περιοχής όπου κυκλοφόρησε ο ιος για αρκετό διάστημα πριν την λήψη περιοριστικών μέτρων. Δεν μπορεί η Ιταλία στην αρχή της κάμψης της να γράφει σε 5 μέρες όσους συνολικά νεκρούς είχε η πόλη της Κϊνας. Και θα αναθεωρηθούν κι άλλο τα νούμερα, όχι πως έχει σημασία. Την ίδια στιγμή, η Ισλανδία που έλεγξε πολύ κόσμο εξαρχής, είδε διείσδυση στην κοινότητα 0.8%. Ενώ στην Ολλανδία με βάση αιμοδότες βρήκαν 3%, και σε μια μελέτη που μελλοντικά θα προκαλέσει φασαρία άνευ λόγου, στην Σάντα Κλάρα αρχές Απριλίου είδαν διείσδυση στην κοινότητα έως και 4,1%, έως 85 φορές πάνω από τα δηλωθέντα κρούσματα (σα να λέμε ότι στην Ελλάδα νόσησαν 200.000 χιλιάδες πχ). Αλλά είναι νούμερα που όσο κι αν εντυπωσιάζουν, δεν έχουν καμία κλινική και επιδημιολογική σημασία. Απέχουν πολύ πολύ απο την ανοσία αγέλης, κι αυτή για το νέο κορωνοϊό μπορεί να είναι πολύ υψηλή, να μην αρκεί ένα άστοχο 65% του πληθυσμού που είχε ειπωθεί κάποτε, αλλά να πλησιάζει το 90%.
4. Από νέες θεραπείες τι παίζει; Ενώ ο Μακρόν καταδέχτηκε να επισκεφτεί ο ίδιος τον Ραούλ για να τα ξαναβρούν στο παιχνίδι ισχύος τους, μελέτες με τον συνδυασμό υδροξυχλωροκίνης-αζιθρομυκίνης σταμάτησαν πρώιμα στην Βραζιλία λόγω καρδιολογικών επιπλοκών. Το παράξενο είναι ότι στην περίληψη της νέας μεγάλης μελέτης του Ραούλ, δεν έχει καρδιολογικές επιπλοκές με τον ίδιο συνδυασμό, άντε να δούμε το πλήρες κείμενο. Το καθησυχαστικό είναι ότι όλα αυτά έχουν να κάνουν με μεγαλύτερες δόσεις υδροξυχλωροκίνης, όχι σαν αυτές, τις συνήθεις, που χορηγούνται και στην Ελλάδα. Οι Μασσαλοί πάντως, άρχισαν να μελετούν την δοξυκυκλίνη ως αλλαγή της αζιθρομυκίνης (οπότε γλιτώνεις τα πολλά καρδιολογικά;): έχουμε ξαναπεί για την δοξυκυκλίνη και να που έρχεται στο προσκήνιο- τρομερό αντιβιοτικό που πιάνει από μελιταίο μέχρι ακμή, κάνανε τώρα μελέτη in vitro οι Γάλλοι και λένε ότι θεωρητικά δουλεύει, οπότε θα αρχίσουν να το δίνουν. Εξαίρετο και πάμφθηνο και ασφαλές φάρμακο, μόνο που αν πας καλοκαίρι να το δώσεις για προφύλαξη, θα κοκκινίσουν σαν αστακοί όσοι το πάρουν και βγουν στον ήλιο, οφείλουμε να σκεφτόμαστε και τέτοια τουριστικά. Εν τω μεταξύ κάποιοι σκέφτηκαν πως όλο φάρμακα που δίνουμε στην ρευματοειδή αρθρίτιδα δοκιμάζουμε, μήπως να σκεφτούμε και τον χρυσό που δίναμε παλιά (το Ridaura ή auronafin) ; Και τέτοια μελέτη θα τρέξει, γιατί πήγε εκπληκτικά in vitro (95% ελάττωση του ιικού φορτίου σε 48 ώρες, με μία δόση, και ελάττωση και των κυτταροκινών που κάνουν την διαβόητη τρικυμία).
5. Κατά τα άλλα, τρέχουν νέες κλινικές μελέτες που ψάχνουν αν βάζοντας φυσιολογικό ορό ή μπεταντίν ή χλωρεξιδίνη στην μύτη και γαργάρες επίσης, μπορεί να καθαρίσεις νωρίτερα τον ιο- λες τελικά να είναι τόσο εύκολο; Άλλες "λαμπρές" θεραπείες που κάποιοι είπαν να προτείνουν, περιλαμβάνουν μεγάλη δόση μελατονίνης (κι αν δεν γίνουν καλά, θα κοιμούνται σαν πουλάκια), ένα απαίσιο αντιδιαβητικό νέας κοπής (την νταπαγκλιφοζίνη, από αυτά τα ακατανόητα και αβάσταχτα που αποβάλλεις το ζάχαρο στα ούρα με όλες τις συνέπειες...), οι Πολωνοί δοκιμάζουν καρδιολογικά φάρμακα (την γνωστή αμιοδαρόνη και την γνωστή βεραπαμίλη), έχουμε και νέο μονοκλωνικό ονόματι gimsilumab (έναντι του GM-GSF για τους ειδικούς σε μελέτη 270 ασθενών με αναπνευστική δυσχέρεια), οι ιρανοί δίνουν δεφεροξαμίνη (που την παίρνουν για αποσιδήρωση οι έχοντες μεσογειακή αναιμία), αναμένεται πρωτόκολλο με χορήγηση λεκιθίνης σε δόση φόρτισης 50 αυγών σαν τον Paul Newman της εικόνας στον Μεγάλο Δραπέτη.
6. Από νέες μελέτες που δημοσιεύονται, Ιταλοί από το Reggio-Emilia, σε άνευ κρίσης ακόμη μελέτη, διέγνωσαν 2563 ασθενείς, πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση ότι οι μετανάστες είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο να χρειαστούν νοσοκομείο σε σχέση με τους γηγενείς (αλλά όχι να πεθάνουν): αργούσαν άραγε να ζητήσουν βοήθεια και επιδεινώνονταν; ήταν γενετικά επιρρεπέστεροι σε σοβαρή νόσο (αλλά ποικίλες οι εθνικότητες); Πιθανώς, λένε οι συγγραφείς, δεν είχαν τόση ευχέρεια στην αποτελεσματική κατ' οίκον απομόνωση. Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε αν υπάρχουν αντίστοιχα Ελληνικά στοιχεία. Κατά τα άλλα οι άνδρες κινδύνευαν περισσότερο, το ίδιο και οι άνω των 80 σε σχέση με τους κάτω των 50, επίσης καρδιολογικό ιστορικό, άνοια και διαβήτης επιδείνωναν πρόγνωση, το ίδιο και η χρονια πνευμονοπάθεια (αλλά μόνο για νοσηλεία, όχι για θάνατο). Πολλές άλλες νέες μελέτες σε καλά περιοδικά εστιάζουν στους παράγοντες κινδύνου με κάποιες εκατοντάδες ασθενών ως δείγμα, όχι κάποια έκπληξη στους παράγοντες κινδύνου, σημειώνεται όμως σε πολύ πρόσφατη του New England Journal of Medicine ότι τα γαστρεντερικά συμπτώματα είναι αρκετά συχνά στη Νέα Υόρκη (εδώ που τα λέμε, ό,τι και να έχεις σε υπερενδημική περιοχή, ύποπτο είναι).
7. Πολύ της μόδας αυτοί που ξαναγίνονται θετικοί, επαναλαμβάνουμε ότι κανείς δε νόσησε. Εν τω μεταξύ όμως σε ένα νέο Κινέζικο άρθρο (έχει κατατεθεί στον όμιλο του Nature αλλά δεν το βλέπω να περνά) τους φάνηκε συνηθισμένο, 20 στους 182, δε νόσησε κανείς εκ νέου, δεν μετέδωσε κανείς, κυρίως παρατηρήθηκε σε νεώτερους και γυναίκες και όσους δε νοσούν σοβαρά, δεν το εξήγησαν βέβαια. Δεν πανικοβαλλόμαστε διόλου με το συγκεκριμένο θέμα. Το άρθρο λέγεται Recurrence of Positive SARS-CoV-2 Viral RNA in Recovered COVID-19 Patients During Medical Isolation Observation και το βρισκετε στο researchsquare.
Giorgos Pappas
17 Απριλίου 2020