Λίβανος: Διαδηλώσεις και μολότοφ κατά τραπεζών εν μέσω καραντίνας.



Λίβανος: Διαδηλώσεις και μολότοφ κατά τραπεζών 
εν μέσω καραντίνας. 

Τα ξημερώματα της Κυριακής τρεις βόμβες μολότοφ εκτοξεύθηκαν εναντίον τράπεζας στην Τύρο του νοτίου Λιβάνου, με αποτέλεσμα να καταστραφεί η πρόσοψή της. Λίγες ώρες νωρίτερα εκρηκτικός μηχανισμός είχε εκτοξευθεί και εναντίον τράπεζας στην Σιδώνα.

Το γιατί τα τραπεζικά υποκαταστήματα έχουν αρχίσει να στοχοποιούνται στο φτωχότερο (και κυριαρχούμενο από το σιιτικό στοιχείο) τμήμα της Χώρας των Κέδρων δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά σε σχέση με την οικονομική και πολιτική κρίση που μαίνεται από το περασμένο φθινόπωρο και οδήγησε σε αλλεπάλληλες διαδηλώσεις, κεφαλαιακούς ελέγχους, στάση πληρωμών στο υπέρογκο δημόσιο χρέος και συγκρότηση μιας νέας κυβέρνησης τον Ιανουάριο.

Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και ο κορονοϊός. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, τα κρούσματα ανέρχονται σε 707, οι νεκροί σε 24 και οι αναρρώσαντες σε 145. Από τις 15 Μαρτίου ισχύουν περιοριστικά μέτρα που έχουν οδηγήσει σε κλείσιμο του αεροδρομίου, των λιμανιών και όλων των ξενοδοχείων και εστιατορίων.

Για μία οικονομία που κατεξοχήν στηρίζεται στις υπηρεσίες, το πλήγμα είναι βαρύτατο. Κατά τις εκτιμήσεις των Los Angeles Times τα περιοριστικά μέτρα στοιχίζουν στον Λίβανο 2,5 δισ. δολάρια τον μήνα - και αυτό ενώ το 2019 το λιβανικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 6,5% το 2019.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2020 θα μειωθεί περαιτέρω κατά 12% το ΑΕΠ και ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί στο 17%. Ήδη από τον Νοέμβριο η Παγκόσμια Τράπεζα προέβλεπε ότι το ποσοστό φτώχειας κινδυνεύει να αυξηθεί κατά 30% έως 50%.

Υπολογίζεται ότι 220.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν στον ιδιωτικό τομέα από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φεβρουάριο. Το κλείσιμο του Bristol Hotel της Βηρυτού, το οποίο άντεξε τον δεκαπενταετή εμφύλιο πόλεμο (1975-1990), θεωρείται εμβληματικό. Ο εθνικός αερομεταφορέας (Middle East Airlines), ο οποίος αναλάβει γρήγορα από τον πόλεμο με το Ισραήλ το 2006 και κατέγραφε τα τελευταία χρόνια κέρδη ύψους 1 δισ. ετησίως μένει αδρανής.

Το νόμισμα, προσδεδεμένο από το 1997 στο δολάριο, έχει υποτιμηθεί ραγδαία από τις 1.500 λίρες ανά δολάριο στις 4.000 στη μαύρη αγορά.

Τα οικονομικά δεινά φαντάζουν απειλητικότερα από τον ίδιο τον κορονοϊό, καθώς η εμπειρία του πολυετούς πολέμου και η κουλτούρα της συσπείρωσης στην οικογένεια (και την επιμέρους θρησκευτική κοινότητα) έχουν καταστήσει τους Λιβανέζους ιδιαίτερα πειθαρχημένους και προεκτικούς. Άλλωστε, σε μια χώρα παραμελημένων και ιδιωτικοποιημένων υποδομών, η εμπιστοσύνη στο σύστημα υγείας είναι περιορισμένη. Χαρακτηριστική, άλλωστε, είναι και η κινητοποίηση της (χαρακτηριζόμενης ως τρομοκρατικής από το Ισραήλ και τη Δύση) σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολλάχ, η οποία συμμετέχει με δύο υπουργούς στην κυβέρνηση και επεστράτευσε χιλιάδες εθελοντές, ιδρύοντας ειδικές κλινικές για την προστασία της κοινότητάς της.

Η καραντίνα πάντως δεν απέτρεψε την πραγματοποίηση νέων διαδηλώσεων και μάλιστα έξω από την κεντρική τράπεζα. Ο δε πρωθυπουργός Χασάν Ντιάμπ εξαπέλυσε, σε τηλεοπτικό μήνυμά του την Παρασκευή, σφοδρή επίθεση εναντίον του κεντρικού τραπεζίτη Ριάντ Σαλαμέ, σε σημείο ώστε να σπεύσει προς υπεράσπιση του τελευταίου κατά το κήρυγμα της Κυριακής ο θρησκευτικός ηγέτης των Μαρωνιτών καρδινάλιος Ράι. Ο Σαλαμέ, άλλοτε στέλεχος της Merill Lynch και προσωπικός τραπεζίτης του πρωθυπουργού της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης Ραφίκ Χαρίρι, βρίσκεται στο πηδάλιο της κεντρικής τράπεζας επί 27 χρόνια και θεωρεί ότι μόνη λύση στο οικονομικό αδιέξοδο είναι η προσφυγή στο ΔΝΤ.

Ο Ντιαμπ, πάλι, ο οποίος ηγείται μιας κυβέρνησης με αρκετούς τεχνοκράτες, η οποία έχει τη στήριξη μόνο της Χεζμπολλάχ και των συμμάχων της, στους οποίους ξεχωρίζει το Ελεύθερο Πατριωτικό Μέτωπο που ίδρυσε ο Μαρωνίτης πρόεδρος της Δημοκρατίας Μισέλ Αούν, επιμένει στην λήψη μέτρων με τα οποία θα ανακτηθούν κεφάλαια τα οποία διέρρευσαν τους προηγούμενους μήνες στο εξωτερικό, παρά τους κεφαλαιακούς ελέγχους, και στην θέσπιση αναδρομικών διαδικασιών πόθεν έσχες για τους δημόσιους λειτουργούς.

Το ότι ο νεποτισμός και η διαφθορά αποτέλεσαν τη συγκολλητική ύλη της μεταπολεμικής συνύπαρξης των ηγεσιών των επιμέρους θρησκευτικών κοινοτήτων του Λιβάνου, οι οποίες διαπλέκονταν με το τραπεζικό σύστημα, εξηγεί το γιατί οι όποιες προσπάθειες αλλαγής των ισορροπιών βρίσκουν αντιστάσεις πέρα από τις διαχωριστικές γραμμές του πολιτικού σκηνικού. Χαρακτηριστικά, ο σιίτης πρόεδρος της Βουλής Ναμπίχ Μπέρι (σύμμαχος της Χεζμπολλάχ) αφήνει ακάλυπτο τον πρωθυπουργό.

Του Κώστα Ράπτη


27/4/2020