Ακυβέρνητο σκάφος απέναντι στη θύελλα η Βρετανία.

 O Μπόρις Τζόνσον νόσησε από κορωνοϊό και χρειάστηκε να δώσει μάχη για τη ζωή του στο νοσοκομείο Σεντ Τόμας του Λονδίνου. Εως τότε αψηφούσε τις συστάσεις των γιατρών για ανάπαυση και επέμενε επί ένα δεκαήμερο να ασκεί τα καθήκοντά του από την πρωθυπουργική κατοικία της Ντάουνινγκ Στριτ. EPA / NEIL HALL
   
Ακυβέρνητο σκάφος απέναντι στη θύελλα η Βρετανία.

Ο Μπόρις Τζόνσον ήταν πάντα αντισυμβατικός πολιτικός. Σε όλη την πολιτική του διαδρομή, από τον δήμο του Λονδίνου μέχρι την πρωθυπουργία, το Brexit και τη σαρωτική νίκη του στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου, αψηφούσε συστηματικά τους νόμους της πολιτικής βαρύτητας, παίρνοντας μεγάλα ρίσκα, για να βγει στο τέλος κερδισμένος. Το ίδιο έκανε με την πανδημία του COVID-19, στοιχηματίζοντας στη διαβόητη ανοσία αγέλης. Στις 2 Μαρτίου αντάλλαξε δεκάδες χειραψίες με ασθενείς σε νοσοκομείο αναφοράς και την επομένη διακήρυξε στα κανάλια ότι εννοεί να συνεχίσει να κάνει το ίδιο και στο μέλλον.

Μόνο που αυτή τη φορά το στοίχημα χάθηκε, η ανοσία αγέλης εγκαταλείφθηκε κακήν κακώς και ο ίδιος ο Μπόρις Τζόνσον χρειάστηκε να δώσει μάχη για τη ζωή του στο νοσοκομείο Σεντ Τόμας του Λονδίνου. Και μπορεί να μην έφταιγαν οι χειραψίες του Μαρτίου για την τωρινή του περιπέτεια, αλλά το γεγονός ότι αψηφούσε τις συστάσεις των γιατρών για ανάπαυση και επέμενε επί ένα δεκαήμερο να ασκεί τα ηγετικά του καθήκοντα από την πρωθυπουργική κατοικία της Ντάουνινγκ Στριτ, οπωσδήποτε δεν τον βοήθησε.

Η έξοδος του Τζόνσον από την εντατική έφερε στεναγμούς ανακούφισης, αλλά η ανάρρωση θα χρειαστεί τον χρόνο της. Η δοκιμασία του 55χρονου πρωθυπουργού άνοιξε ένα μεγάλο κενό εξουσίας τη στιγμή κατά την οποία η επιδημία στη Βρετανία έμπαινε στην πιο σκληρή φάση της, με πολλές εκατοντάδες νεκρούς κάθε εικοσιτετράωρο. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν διαθέτει γραπτό σύνταγμα, ούτε σαφείς κανόνες για τη διαδικασία αναπλήρωσης ενός πρωθυπουργού που δεν δύναται να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, η χώρα βυθίζεται στην πολιτική αβεβαιότητα τη στιγμή ακριβώς κατά την οποία απαιτείται η μέγιστη σταθερότητα ηγεσίας.

Από το κρεβάτι του στο Σεντ Τόμας, λίγο πριν εισαχθεί στην εντατική, ο Τζόνσον όρισε ως προσωρινό αντικαταστάτη του «όπου αυτό είναι αναγκαίο» τον υπουργό Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ. Ο 46χρονος Ράαμπ δεν υπήρξε επιστήθιος φίλος του Τζόνσον, αντίθετα ήταν ανθυποψήφιός του στη μάχη για τη διαδοχή της Τερέζα Μέι, όταν τον χαρακτήριζε οπορτουνιστή, άλλο αν στην τελική φάση της αναμέτρησης τον υποστήριξε. Συνοδεύεται από τη φήμη του σκληροπυρηνικού και του άκαμπτου, έχει κακές σχέσεις με αρκετούς υπουργούς και δεν διαθέτει μεγάλη κυβερνητική πείρα. Είναι όμως πεπεισμένος θιασώτης του «καθαρού» Brexit, ακόμη και χωρίς συμφωνία με την Ε.Ε., κι αυτό πρέπει να βάρυνε αποφασιστικά. Πιθανότατα ο Μπόρις Τζόνσον ήθελε να στείλει προς όλους το μήνυμα ότι η υπόθεση της ζωής του, το Brexit, δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο, όποια κι αν είναι η προσωπική του τύχη.

Κανείς δεν θα ήθελε να μπει στα παπούτσια του Ράαμπ. Προσωρινός πρωθυπουργός περιορισμένης ευθύνης, θα κληθεί να αντιμετωπίσει την υγειονομική κρίση στην πιο φονική της φάση, ενώ η κυβέρνησή του δέχεται ήδη σωρεία επικρίσεων για την τραγελαφική διαχείριση της πανδημίας, την ανεπαρκή προετοιμασία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, την αργή εφαρμογή διαγνωστικών ελέγχων και άλλα πολλά. Ταυτόχρονα, η ακέφαλη κυβέρνηση οφείλει να αντιμετωπίσει τις δραματικές επιπτώσεις της κρίσης στην οικονομία και να αρχίσει να σχεδιάζει τη δύσκολη μεταβατική περίοδο της σταδιακής επιστροφής σε κάποιου είδους κανονικότητα.

Με έναν αδύναμο Ράαμπ primus inter pares (ελάχιστα primus και περισσότερο inter pares), οι καίριες αποφάσεις θα λαμβάνονται από ένα άτυπο, τετραμελές κονκλάβιο όπου θα συμμετέχουν επίσης ο υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Μάικλ Γκόουβ, ο υπουργός Οικονομικών Ρίσι Σουνάκ και ο υπουργός Υγείας Ματ Χάνοκ. Οι φήμες που κυκλοφορούν στον βρετανικό Τύπο θέλουν τις σχέσεις μεταξύ των τεσσάρων να δηλητηριάζονται από διαφορετικές στρατηγικές διαχείρισης της κρίσης και συγκρουόμενες φιλοδοξίες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι αμάθητο σε παρόμοιες δοκιμασίες. Το 1918 ο Λόιντ Τζορτζ χαροπάλευε για μία εβδομάδα, ενώ συνεχιζόταν ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και θέριζε η ισπανική γρίπη, η οποία τελικά στοίχισε τη ζωή 228.000 Βρετανών. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ αρρώστησε δύο φορές από πνευμονία. Το 1953, λίγο μετά τον θάνατο του Στάλιν, όταν ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν σε μία άκρως απρόβλεπτη φάση, ο Τσώρτσιλ, που είχε αναλάβει και πάλι την πρωθυπουργία, βγήκε νοκ άουτ για κάμποσο διάστημα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ωστόσο, το σημερινό κενό εξουσίας σε μια χώρα που δοκιμάζεται τόσο σκληρά από έναν αόρατο εχθρό, δεν παύει να προκαλεί ανησυχία, ιδιαίτερα όταν η παρούσα κυβέρνηση των Τόρις αντλεί σε μεγάλο βαθμό την όποια δύναμή της από τον ηγέτη της. Ο Τζόνσον ασφαλώς δεν είναι Τσώρτσιλ, αλλά οι συνεργάτες του ασφαλέστατα δεν είναι Iντεν.



14/4/2020