Η πολιτική διαχείριση του Covid-19 στην Τουρκία και τα γυναικεία «θύματά» της.

(AP Photo/Emrah Gurel)

Η πολιτική διαχείριση του Covid-19 στην Τουρκία
 και τα γυναικεία «θύματά» της.

Ας ελπίσουμε πως δεν θα θυσιαστούν οι γυναίκες και τα παιδιά στη βάση μιας οιονεί λύσης για τη μείωση της διασποράς του ιού.

Τα κρούσματα από τον νέο ιό στην Τουρκία είναι πολλά και αυξάνονται, όπως σε όλο τον κόσμο με γοργούς ρυθμούς. Ανάμεσα στις πολλές αλυσιδωτές αλλαγές που επιφέρει σε όλα τα επίπεδα, ένα σοβαρό ζήτημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι κυβερνώντες είναι και η διαχείριση χώρων, όπου συνωστίζονται πολλά άτομα. Η Τουρκία πριν λίγες μέρες κλήθηκε να πάρει μια απόφαση για τα σωφρονιστικά της ιδρύματα που θεωρούνται υπερπλήρη. Με αφορμή μάλιστα το γεγονός πως ήδη τα ιδρύματα αυτά μετρούν κρούσματα του νέου ιού, η κατάσταση μετατρέπεται σε ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί. 

Πριν λίγες μέρες κατατέθηκε στη βουλή νομοθετική πρόταση, η οποία συντάχθηκε από κοινού από βουλευτές του AKP και του MHP, με την οποία ανοίγει ο δρόμος για αποφυλάκιση σχεδόν 90 χιλιάδων ατόμων σε όλη τη χώρα. Σε μια ανοιχτή ψηφοφορία στην οποία συμμετείχαν 330 βουλευτές, οι 279 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της πρότασης, ανάμεσά τους και ο ηγέτης του MHP Devlet Bahçeli, ενώ 51 βουλευτές ψήφισαν κατά της πρότασης. Πλέον ο νόμος δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως και ήδη οι πρώτοι κρατούμενοι ξεκίνησαν να βγαίνουν άλλοι με άδεια και άλλοι να αφήνονται ελεύθεροι, αφού έχουν εκτίσει ένα μέρος της ποινής τους.

Τίθεται, λοιπόν, εύλογα το ερώτημα για το ποιοι θα είναι αυτοί που θα ωφεληθούν από αυτή τη νομολογία και ποιοι θα εξαιρεθούν; 

Αξίζει να σημειωθεί πως παρά τις προσπάθειες της αντιπολίτευσης, πολιτικοί κρατούμενοι, συλληφθέντες δημοσιογράφοι και διανοούμενοι δεν συμπεριλήφθηκαν στο νόμο για αποφυλάκιση. Ενώ, φαίνεται να ωφελούνται κυρίως οι έγκυες γυναίκες, οι ανήλικοι και οι ηλικιωμένοι κρατούμενοι. 

Ωστόσο, το μείζον ζήτημα που ήρθε ξανά στην επικαιρότητα είναι οι γάμοι ανηλίκων κοριτσιών (ποινικό αδίκημα στην Τουρκία). Και κατ’ επέκταση για το αν οι κρατούμενοι αυτοί που κακοποίησαν σεξουαλικά ανήλικα κορίτσια και έπειτα παντρεύτηκαν τα θύματά τους δικαιούνται να υπαχθούν στον εν λόγω νόμο. 

Ο νέος νόμος που ψηφίστηκε προβλέπει πως όσοι παντρεύτηκαν πριν από τις 10 Απριλίου 2020 θα απαλλαγούν από κυρώσεις εάν πληρούν κάποια κριτήρια, μεταξύ αυτών:
  • Να παραμείνουν παντρεμένοι για πέντε χρόνια 
  • Η διάπραξη του εγκλήματος να έγινε χωρίς τη χρήση απειλής, εξαπάτησης ή με άλλο τρόπο που να επηρεάζει τη θέληση του θύματος 
  • Ο δράστης να μην είναι παντρεμένος με άλλο άτομο τη στιγμή του εγκλήματος 
  • Το θύμα να έχει συμπληρώσει τα 14 έτη κατά τη στιγμή της πράξης 
  • Και να μην υπάρχει διαφορά ηλικίας μεταξύ του θύματος και του δράστη άνω των 15 ετών. 

Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το ζήτημα των ανήλικων γάμων στην Τουρκία δεν είναι νέο φαινόμενο. Αποτελεί πληγή για τη χώρα που φαίνεται να μην έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς, καθώς επανέρχεται ολοένα συνεχώς στο προσκήνιο.

Πριν περίπου τέσσερα χρόνια με πρόταση του κυβερνώντος κόμματος AKP και της γυναικείας οργάνωσης που πρόσκειται στο κόμμα, είχε επιχειρηθεί να εισαχθεί νόμος που να μειώνει την ποινή όσων παντρεύονται τα θύματά τους.

Η αιτιολόγηση των προασπιστών της απόφασης ήταν πως, όσον αφορά στα νεαρά ζευγάρια που ήταν παντρεμένα με θρησκευτικό γάμο με τη συναίνεση και των δύο συζύγων, όταν αυτά πήγαιναν να γεννήσουν στο νοσοκομείο, ο σύζυγος διωκόταν αυτεπάγγελτα και έπρεπε να εκτίσει ποινή φυλάκισης, με αποτέλεσμα η οικογένεια να μένει πίσω χωρίς να μπορεί να συντηρηθεί για αρκετά χρόνια. Οι αντιδράσεις από τις γυναικείες οργανώσεις, εντός και εκτός συνόρων, απέναντι στην πρωτοβουλία του AKP για το νόμο, ήταν σφοδρότατες και τελικά το AKP αναγκάστηκε να υπαναχωρήσει σε αυτό το ζήτημα.

Σήμερα, όμως ο νέος νόμος περί αποφυλάκισης, θέτοντας το γάμο ως κριτήριο για τη μείωση της ποινής των φυλακισμένων, είναι σαν να «στρώνει χαλί» στους βιαστές να νομιμοποιούν την πράξη τους. Γι’ αυτό άλλωστε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Τουρκία ξεκίνησε καμπάνια διαμαρτυρίας με τίτλο ‘δεν συγχωρείται η παιδική κακοποίηση’ (#çocukistismarınınaffıolmaz).

Είναι ξεκάθαρο πως για άλλη μια φορά η Τουρκία με αφορμή το Covid-19 είναι διχασμένη στον πολιτική της δυική ταυτότητα, ερχόμενη αντιμέτωπη με ένα βαθύ κοινωνικό ζήτημα, που αποτελεί μάστιγα για πολλές χώρες και στο δυτικό κόσμο. Ας ελπίσουμε πως δεν θα θυσιαστούν οι γυναίκες και τα παιδιά στη βάση μιας οιονεί λύσης για τη μείωση της διασποράς του ιού.

  Μαρία Κωνσταντοπούλου
Διδάκτορας του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας 
του Παντείου Πανεπιστημίου.


24/4/2020