Τι είναι το νέο Ταμείο Ανάκαμψης των 500 δισ. ευρώ και πώς μας αφορά.
Τι είναι το νέο Ταμείο Ανάκαμψης των 500 δισ. ευρώ
και πώς μας αφορά.
Το ποσό των 500 δισ. ευρώ δεν είναι μεγάλο, αν συγκριθεί με τα αλλεπάλληλα τρισ. δολ. που κινητοποιεί η Ουάσιγκτον για να αντιμετωπίσει τη διπλή κρίση της πανδημίας και της ύφεσης. Παρ’ όλα αυτά η κοινή πρόταση Μέρκελ – Μακρόν για τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε. με μισό τρισ. ευρώ ανοίγει σε έναν βαθμό τις πόρτες για σοβαρές αλλαγές στην αρχιτεκτονική της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.
Η Κομισιόν, εφόσον η πρόταση Μέρκελ - Μακρόν περάσει από τα κοινοβούλια των χωρών μελών, –και αυτό χρειάζεται συζήτηση και... χρόνο– θα έχει έτοιμο το σχέδιο λειτουργίας του Ταμείου.
Βασικά στοιχεία του Ταμείου –που μπορεί να αλλάξουν όσο η συζήτηση εξελίσσεται– είναι τα ακόλουθα:
* Τα 500 δισ. ευρώ αποτελούν μέρος του Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού και θα χορηγηθούν μέσα από τα υπάρχοντα αλλά και από νέα προγράμματα που θα ενταχθούν σ’ αυτόν και θα αφορούν σε χρηματοδότηση περιφερειών που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από τον COVID-19, χώρες και περιοχές χωρών, όπως επίσης και σε τομείς της οικονομίας, π.χ. τουρισμός, μεταφορές, υγεία, κ.λ.π. τόσο στο κομμάτι των υποδομών όσο και των επιχειρήσεων που ενεργοποιούνται στους τομείς αυτούς.
* Τα κεφάλαια αυτά θα δίδονται ως επιδοτήσεις και όχι ως δάνεια (όπως ζητούν οι Αυστριακοί), κάτι που συμβαίνει με τα προγράμματα ΕΣΠΑ.
* Τα κεφάλαια που θα καλύψουν τις χρηματοδοτήσεις αυτές θα προέλθουν – σύμφωνα με τη μέχρι στιγμής διαμορφωμένη πρόταση – από δανεισμό της Κομισιόν με ομόλογα, τα οποία θα εξοφλούνται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Πράγμα που σημαίνει ότι θα τεθεί θέμα αύξησης της συμμετοχής των χωρών-μελών της Ε.Ε. στον Προϋπολογισμό της, όπως ήδη έχει δηλώσει ότι θα κάνει η Γερμανία. Αυτή η χρηματοδότηση ουσιαστικά βάζει από την… πίσω πόρτα τη διαδικασία έκδοσης ευρωομολόγων τα οποία βέβαια θα αναχρηματοδοτούνται και θα εξοφλούνται από τον Προϋπολογισμό στον οποίο όμως συμβάλλουν κατά το καθορισμένο ποσοστό τους οι χώρες-μέλη.
* Η Κομισιόν η οποία αντίθετα από τον ESM είναι ευρωπαϊκός θεσμός (ενώ ο ESM είναι διακρατικός θεσμός των χωρών της Ε.Ε.) αποκτά εντολή διαχείρισης "δικού της" Ταμείου το οποίο βέβαια θα αποτελεί μέρος του Προϋπολογισμού που ελέγχεται από το Ευρωκοινοβούλιο.
Με αυτά τα δεδομένα και με την προϋπόθεση ότι τελικά η πρόταση θα "περάσει" από τα κοινοβούλια δημιουργείται άλλο ένα "ευρωπαϊκό" χρηματοδοτικό εργαλείο στο οποίο η κατανομή των πόρων στις χώρες-μέλη λόγω του κορονοϊού δεν θα είναι ισόποση ή απολύτως ανάλογη της ποσόστοσης με την οποία συμμετέχει η κάθε χώρα στον Προϋπολογισμό, αλλά αποτέλεσμα "διαπραγματεύσεων" και ισχύος στο πεδίο της Ε.Ε.
Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι η μεγαλύτερη πίεση που μπορεί να ασκήσει για τη διασφάλιση πόρων θα έχει να κάνει με τον τουρισμό και τις μεταφορές από τις οποίες εξαρτάται πολύ μεγάλο μέρος των συνεπειών της κρίσης στην οικονομία της και την ανάκαμψη μετά το τέλος του lockdown. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα όπως η Ιταλία και η Ισπανία είναι χώρες με σημαντικές "απαιτήσεις" από το νέο Ταμείο το οποίο όμως θα διαχειρίζεται με δικό της σχεδιασμό η Κομισιόν και οι φορείς στους οποίους θα ανατεθεί αυτή η διαχείριση.
Εκτιμήσεις από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης αναφέρουν ότι τα ποσά τα οποία θα μπορούσαν να αποδοθούν στην Ελλάδα με διάφορους τρόπους από το νέο Ταμείο Ανάκαμψης κινούνται μεταξύ 3-6 δισ. ευρώ. Παρ' όλ' αυτά οι ίδιες πηγές αναγνωρίζουν ότι πρόκειται, όσον αφορά τα προαναφερθέντα ποσά, για εικασίες με βάση τις αντίστοιχες δαπάνες του προϋπολογισμού.
Του Γ. Αγγέλη
19/5/2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
1.
Γαλλογερμανικό σχέδιο: Η Μέρκελ βρίσκεται αντιμέτωπη
με το πρώτο κύμα επικρίσεων στην Γερμανία.
Η Αγγελα Μέρκελ βρίσκεται αντιμέτωπη με το πρώτο κύμα επικρίσεων στην Γερμανία μετά το σχέδιο αμοιβαιοποίησης του ευρωπαϊκού χρέους που παρουσίασε με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, που σπάει ένα ταμπού στο θέμα της ευρωπαϊκής οικονομικής αλληλεγγύης.
Σε μία χώρα που εδώ και πολλά χρόνια υπηρετεί με μεγάλη ευλάβεια την δημοσιονομική λιτότητα και ήδη αναγκάσθηκε να αποχωριστεί την έννοια του μηδενικού χρέους εξαιτίας της πανδημίας, το γαλλο-γερμανικό σχέδιο για την Ευρώπη προκαλεί ερωτήματα.
"Εκπλήσσομαι που κάνουμε στροφή 180 μοιρών, που η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί ξαφνικά να χρεωθεί", σχολίασε ο φιλελεύθερος βουλευτής Αλεξάντερ Λάμπσντορφ.
Ο εξαιρετικός χαρακτήρας της κρίσης δεν δικαιολογεί πάντως η ΕΕ "να πετάει στα σκουπίδια τους κανόνες και τις αρχές της" υπερθεματίζει η συντηρητική Frankfurter Allgemeine Zeitung στο σημερινό πολύ επικριτικό κύριο άρθρο της, στο οποίο τονίζεται επιπλέον ότι η πρώτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρώπης θα συνεισφέρει την μερίδα του λέοντος, 135 δισεκατομμύρια ευρώ στο πακέτο των 500 δισεκατομμυρίων, αν τελικά το γαλλο-γερμανικό σχέδιο υιοθετηθεί από τους 27.
Η Αγγελα Μέρκελ παραδέχθηκε χθες ότι η πρόταση, η οποία στηρίζεται από το συντηρητικό της κόμμα, είναι "τολμηρή" και υποψήφιος στόχος για επικρίσεις στην Γερμανία.
Η πρωτοβουλία που παρουσιάσθηκε χθες προβλέπει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χρηματοδοτήσει αυτό το οικονομικό πακέτο στήριξης για την οικονομική ανάκαμψη δανειζόμενη στο όνομα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Τα χρήματα θα τοποθετηθούν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και από εκεί θα κατευθυνθούν προς τις πλέον πληγείσες από την πανδημία χώρες της Ενωσης, όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Οι χώρες δεν θα έχουν υποχρέωση αποπληρωμής της οικονομικής στήριξης που θα λάβουν.
Η πρόταση αποτελεί ένα βήμα προς τα ευρωομόλογα που ζητούσε κυρίως η Ιταλία, συνεπικουρούμενη από την Γαλλία και μέχρι σήμερα θεωρούνταν κόκκινη γραμμή από το Βερολίνο και τις χώρες τους ευρωπαϊκού Βορρά, που προσάπτουν στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου δημοσιονομική αμεριμνησία.
Παρακαταθήκη
Συναινώντας στην ιδέα της αμοιβαιοποίησης των χρεών, η Γερμανίδα καγκελάριος φρόντισε να επαναλάβει την δέσμευση της Γερμανίας απέναντι στην Ευρώπη μετά τις σκληρές επικρίσεις της Ιταλίας και της Ισπανίας, σχολιάζουν πηγές της γαλλικής προεδρίας.
Ηδη την περασμένη εβδομάδα πήρε θέση υπέρ της μεγαλύτερης ολοκλήρωσης της ευρωζώνης, έπειτα από την ανακοίνωση της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας , πολύ επικριτικής απέναντι στην πολιτική οικονομικής στήριξης που εφάρμοσε και συνεχίζει να εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Εχει επίσης στον νου της ότι η Γερμανία αναλαμβάνει τον Ιούλιο την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θέλει να αφήσει μία σφραγίδα, πριν ολοκληρώσει τον επόμενο χρόνο την τέταρτη και τελευταία θητεία της.
Η Αγγελα Μέρκελ μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της την ανάληψη ορισμένων πολιτικών ρίσκων. Η δημοφηλία της είναι υψηλή στις δημοσκοπήσεις εξαιτίας της διαχείρισης της επιδημίας του κορονοϊού, που πλήττει λιγότερο σκληρά την Γερμανία σε σχέση με του γείτονές της, την Γαλλία και την Ιταλία.
Και η ιδέα μίας αμοιβαιοποίησης των χρεών στην Ευρώπη έχει ήδη κάνει μαλακά τον δρόμο της στην Γερμανία όπου οι οικονομολόγοι ή κόμματα σαν τους Πράσινους έχουν ταχθεί υπέρ των ευρωομολόγων απέναντι στην πρωτοφανή κρίση της πανδημίας.
"Τώρα εναπόκειται στην Μέρκελ και τον Μακρόν να ρίξουν το βάρος τους στην επιβολή του σχεδίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τονίζει Λίζα Πάους, η εκπρόσωπος για οικονομικά θέματα των Οικολόγων στην γερμανική βουλή.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να επιτρέψει το θάψιμο τέτοιων προτάσεων όπως εκείνη του Μέζεμπεργκ, εδώ και δύο χρόνια, όταν το Παρίσι και το Βερολίνο συμφώνησαν επί βαθύτερης ολοκλήρωσης της ευρωζώνης με την θέσπιση ίδιου προϋπολογισμού, προτάσεις που έμειναν νεκρό γράμμα ελλείψει της έγκρισης των ευρωπαίων εταίρων.
Οι δύο τους θα έχουν πολλή δουλειά. Οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά (Αυστρία, Ολλανδία, Δανία) έχουν ήδη κάνει δεκτή την αρνητική τους διάθεση. Ο αυστριακός καγκελάριος ήταν ο πρώτος που αντέδρασε λέγοντας ότι η Βιένη είναι διατεθειμένη να βοηθήσει "με δάνεια και όχι με επιχορηγήσεις".
Η Γαλλία και η Γερμανία είχαν αρχικά απόψεις πολύ διαφορετικές για τον τρόπο δράσης, παραδέχθηκε χθες η Αγγελα Μέρκελ.
Προσεγγίζοντας τις θέσεις τους, οι δύο χώρες "ένωσαν ορισμένες πλευρές των προβληματισμών" στην Ευρώπη, είπε.
19/5/2020
2.
"Κόκκινη κάρτα" Κουρτς στο σχέδιο Μακρόν-Μέρκελ:
"Να βοηθήσουμε με δάνεια, όχι με επιχορηγήσεις".
Κατά των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων προς τα πλέον πληττόμενα από την πανδημία του κορονοϊού κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τάχθηκε ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, αντιπροτείνοντας βοήθεια μέσω δανείων, μετά τις διαβουλεύσεις που είχε χθες το βράδυ με τους ομολόγους του, πρωθυπουργούς της Δανίας, της Ολλανδίας και της Σουηδίας.
"Είχαμε μια καλή ανταλλαγή απόψεων με τους πρωθυπουργούς Δανίας, Ολλανδίας και Σουηδίας εν όψει της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον αναθεωρημένο Προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης", τόνισε ο επικεφαλής της αυστριακής κυβέρνησης μέσω Twitter.
"Η θέση μας παραμένει αμετάβλητη. Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τις πλέον πληττόμενες χώρες με δάνεια. Αναμένουμε ο επικαιροποιημένος Προϋπολογισμός της Ε.Ε. περισσότερο να αντανακλά τις νέες προτεραιότητες παρά να αυξάνει το "ταβάνι" των δαπανών", υπογράμμισε ο συντηρητικός Αυστριακός ηγέτης.
Η θέση Κουρτς αποτελεί έτσι επί της ουσίας την απόρριψη του κοινού σχεδίου που ανακοίνωσαν το απόγευμα της Δευτέρας ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, το οποίο περιλαμβάνει Ταμείο 500 δισ. ευρώ το οποίο θα έχει ως αντικείμενο τις επιχορηγήσεις και όχι τα δάνεια προς κράτη μέλη των οποίων η οικονομική ζωή έχει πληγεί ισχυρότερα από την πανδημία του κορονοϊού.
Γαλλία: "Κάνετε δυσκολότερη την έξοδο από την κρίση"
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας δήλωσε εξάλλου σήμερα ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι επιφυλακτικές απέναντι στη γαλλογερμανική πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης από τον κορονοϊό ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα πρέπει να υποστηρίξουν την πρόταση αυτή διότι διαφορετικά διακινδυνεύουν να καταστήσουν δυσκολότερη την έξοδο από την κρίση.
"Είναι προς το συμφέρον όλων των ευρωπαϊκών χωρών να συμμετάσχουν σ' αυτή την πρωτοβουλία .... αν δεν υπάρξει αυτή η ώθηση, κανένας δεν θα μπορέσει να βγει απ' αυτό", δήλωσε ο Ζαν-Ιβ Λεντριάν μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο LCI.
19/5/2020
3.
Ντομπρόβσκις: Χαιρετίζουμε τη γαλλογερμανική πρωτοβουλία, στην πρόταση της Κομισιόν η αναλογία δανείων - επιχορηγήσεων.
Την γαλλογερμανική πρόταση την οποία παρουσίασαν τη Δευτέρα ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ χαιρέτισε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, αρμόδιος για ζητήματα Οικονομίας, Βάλντις Ντομπρόβσκις, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε τη συνεδρίαση του συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN).
Ο κ. Ντομπρόβσκις έκανε λόγο για την ανάγκη ενός "ισχυρού και εμπροσθοβαρούς εργαλείου για την ανάκαμψη" σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ σημείωσε ότι το θετικό στοιχείο της γαλλογερμανικής πρότασης είναι ότι θέτει ένα πανευρωπαϊκό , διακρατικό πλαίσιο στο επίκεντρο της προσπάθειας για την έξοδο της οικονομίας της Ε.Ε. από την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού.
Όσον αφορά τις διαφωνίες που έχουν προκύψει για το ζήτημα του μείγματος δανείων και επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν περιορίστηκε να σημειώσει ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θα παρουσιαστεί στις 27 Μαΐου, θα περιγράφει την αναλογία μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων και δανείων στο πλαίσιο του Ταμείου.
"Δεν χρειάζόμαστε μόνον επιπλέον χρήματα για επενδύσεις, αλλά και μεταρρυθμίσεις που να έχουν πολλαπλασιαστικό όφελος. Είναι σημαντικό η δημοσιονομική και νομισματική τόνωση που είναι απόλυτα αναγκαία αυτή τη στιγμή να είναι συντονισμένη με τους στρατηγικούς στόχους μας για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση", ανέφερε ο Β. Ντομπρόβσκις.
"Είμαι πεπεισμένος ότι στο τέλος θα καταλήξουμε σε έναν αποδεκτό από όλους συμβιβασμό", κατέληξε.
Ο Ζντράβκο Μάριτς, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών της Κροατίας, που ασκεί την προεδρία της Ε.Ε. το τρέχον εξάμηνο, από την πλευρά του, ανέφερε ότι "βρισκόμαστε πολύ κοντά σε συμφωνία για το πανευρωπαϊκό σχήμα εγγυήσεων μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ)".
"Στόχος μας είναι η συμφωνία επί των λεπτομερειών της διάρθρωσης και λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης να επιτευχθεί εντός του δεύτερου 15ημέρου του Ιουνίου", σημείωσε.
Στην συνεδρίαση των 27 ΥΠΟΙΚ συζητήθηκε εκτενώς και το ζήτημα της μάχης ενάντια στο ξέπλυμα χρήματος από εγκληματικές δραστηριότητες και στη χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων.
19/5/2020