Αφγανιστάν: Τέλος του πολέμου ή νέος αιματηρός κύκλος;

  
Αφγανιστάν: Τέλος του πολέμου
 ή νέος αιματηρός κύκλος;

Την περασμένη Τρίτη, ο Πρόεδρος του Αφγανιστάν Mohammad A. Ghani, ανακοίνωσε την επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον των Ταλιμπάν. Η ανακοίνωση αποτελεί και την αρχή του τέλους για τις συνομιλίες που ξεκίνησαν μετά την ειρηνευτική συμφωνία του Φεβρουαρίου μεταξύ των Ταλιμπάν και των ΗΠΑ.

Το Αφγανιστάν κατά τα πρώτα 70 χρόνια του 20ου αιώνα, ναι μεν ενεπλάκη σε κάποιες πολεμικές συγκρούσεις, ωστόσο είχε δύο πλεονεκτήματα: πρώτον, δεν αποτέλεσε αποικία κάποιας ευρωπαϊκής δύναμης (αν και η Βρετανοί ασκούσαν επιρροή κατά καιρούς) και δεύτερον δεν συμμετείχε στου παγκοσμίους πολέμους.

Ωστόσο, μετά την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης το 1979 και μέχρι σήμερα, οι Αφγανοί ζουν σε ένα κράτος – πολεμικό μέτωπο. Ο πιο πρόσφατος πόλεμος στο Αφγανιστάν ξεκίνησε το 2001, όταν οι ΗΠΑ αποφάσισαν να εισβάλουν στην χώρα στο πλαίσιο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Μετά από 18 χρόνια, είναι φανερό πως οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους δεν κατάφεραν να εξουδετερώσουν τους Ταλιμπάν.

Μετά από αρκετά χρόνια διαπραγματεύσεων, οι ΗΠΑ κατέληξαν σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τους Ταλιμπάν. Έτσι, στις 29 Φεβρουαρίου 2020 υπεγράφη συμφωνία στην Ντόχα του Κατάρ η οποία τερματίζει τον πόλεμο των Αμερικανών στο Αφγανιστάν. Η εν λόγω συμφωνία περιλαμβάνει την σταδιακή αποχώρηση όλων των αμερικανικών και νατοϊκών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν εντός 14 μηνών. Επιπροσθέτως, η συμφωνία προβλέπει την απαγόρευση της διεξαγωγής επιχειρήσεων από την Al-Qaeda στα εδάφη που ελέγχουν οι Ταλιμπάν. Ένα από τα σημαντικότερα σημεία της συμφωνίας αποτελεί και η έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ των Ταλιμπάν και της κεντρικής φιλοδυτικής κυβέρνησης του Αφγανιστάν.

Παρά την υπογραφή της συμφωνίας, η κατάσταση δεν βελτιώθηκε. Οι Αμερικανοί κατηγορούν τους Ταλιμπάν ότι συνέχισαν τις επιθέσεις σε περιοχές όπου βρίσκονται ξένες δυνάμεις. Μάλιστα, οι επιθέσεις των ανταρτών αυξήθηκαν κατά 70% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, παρά την μυστική συμφωνία ΗΠΑ – Ταλιμπάν για την μείωση των επιθέσεων κατά 80% (είχαμε 4500 επιθέσεις τις πρώτες 45 μέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας). Οι αντάρτες από την μεριά τους, κατηγορούν τις ΗΠΑ ότι δεν μεσολαβούν για την απελευθέρωση των φυλακισμένων Ταλιμπάν στις αφγανικές φυλακές και υποστηρίζουν ότι έχουν μειώσει τις επιθέσεις τους μετά την υπογραφή της συμφωνίας του Φεβρουαρίου.

Τον περασμένο Απρίλιο, οι Ταλιμπάν διέκοψαν τις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, κυρίως εξαιτίας της μη αποφυλάκισης 5000 φυλακισμένων Ταλιμπάν από τις αφγανικές αρχές. Εντούτοις, οι ένοπλες δυνάμεις του Αφγανιστάν δεν ξεκίνησαν εκ νέου επιχειρήσεις εναντίον των ισλαμιστών. Την Τρίτη, μετά από δύο αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις με δεκάδες νεκρούς, ο Πρόεδρος του Αφγανιστάν γνωστοποίησε την εντολή του προς τον αφγανικό στρατό για επανέναρξη των επιθέσεων εναντίον των Ταλιμπάν, οι οποίοι με την σειρά τους αντέδρασαν διαμηνύοντας ότι είναι προετοιμασμένοι για έναν πόλεμο με τον Πρόεδρο και τις δυνάμεις του.

Με την εξέλιξη αυτή ενδέχεται να ξεκινήσει ένας νέος αιματηρός κύκλος συγκρούσεων. Οι Αφγανοί βρίσκονται αντιμέτωποι με την βία και την τρομοκρατία. Οι Ταλιμπάν, η Al-Qaeda, το Ισλαμικό Κράτος και πολλές ακόμη ισλαμιστικές-σαλαφιστικές ομάδες δραστηριοποιούνται στο Αφγανιστάν. Η υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας τον Φεβρουάριο έδωσε μια ελπίδα στην αφγανική κοινωνία για την επίτευξη ενός μεγάλου βήματος προς την ειρήνη. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι διαφορετική. Ακόμα και αν αποχωρήσουν οι ΗΠΑ, ο πόλεμος απ’ ότι φαίνεται δεν θα σταματήσει.

Γιώργος Μενενσιάν


 17 Μαΐου 2020