Ο άξονας Σόιμπλε φρενάρει το «μπαζούκα» της Λαγκάρντ.
ΣXETIKA ΚΕΙΜΕΝΑ
(1) H Γερμανία έβαλε τρεις νάρκες στα θεμέλια της Ευρώπης.
(2) Γιατί αξίζει ένα ..."ευχαριστώ"
στο γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο.
(3) Γερμανική επίδειξη ισχύος απέναντι στην ΕΚΤ;
(1) H Γερμανία έβαλε τρεις νάρκες στα θεμέλια της Ευρώπης.
(2) Γιατί αξίζει ένα ..."ευχαριστώ"
στο γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο.
(3) Γερμανική επίδειξη ισχύος απέναντι στην ΕΚΤ;
Ο άξονας Σόιμπλε φρενάρει το «μπαζούκα» της Λαγκάρντ.
Κατά τον πρόεδρο του γερμανικού ινστιτούτου Ifo Κλέμενς Φουεστ πρόκειται για «κήρυξη πολέμου». Κατά την πολιτική ανάγνωση της υπόθεσης πρόκειται για το υπόγειο μπλόκο του σκληρού άξονα του Βερολίνου και του συστήματος Σόιμπλε στο σχέδιο Λαγκάρντ για πάση δυνάμει στήριξη των οικονομιών της ευρωζώνης μέσω των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ. Και κατά την βασική οικονομική ανάγνωση, πρόκειται για ευθεία απειλή αποκλεισμού των αδύναμων χωρών της ευρωπεριφέρειας – της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης – από το χρήμα που ετοιμάζεται να «κόψει» η ΕΚΤ για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Το γεγονός είναι πως, μία ημέρα πριν από την σύνοδο κορυφής της ΕΕ και σε μια εξαιρετικά κρίσιμη καμπή για την ευρωζώνη, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας έκρινε «εν μέρει αντισυνταγματικό» το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης – το γνωστό QE – της ΕΚΤ. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης αποφάσισε ότι το QE που έτρεξε την τελευταία πενταετία με αγορές κρατικών ομολόγων 2 τρις δεν συνιστά μεν έμμεση χρηματοδότηση των κρατών-μελών της ευρωζώνης, αλλά εμπεριέχει στοιχεία μη τήρησης της αρχής της «αναλογικότητας» και πιθανώς παρεκκλίνει της εντολής της ΕΚΤ για την διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών. Ως εκ τούτων, κάλεσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προσκομίσει εντός τριών μηνών αποδείξεις για την τήρηση της αναλογικότητας, ειδάλλως η γερμανική ομοσπονδιακή τράπεζα, η Bundesbank, θα πρέπει να αποσυρθεί από το πρόγραμμα πουλώντας ομόλογα άνω των 500 δις ευρώ που έχει στην κατοχή της.
Στο δια ταύτα, το μήνυμα του γερμανικού δικαστηρίου είναι πρωτίστως πολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό: Παρ’ ότι αφορά το παλαιό QE, στοχεύει ουσιαστικά στο νέο, έκτακτο Πρόγραμμα Πανδημίας της ΕΚΤ (PEPP) ύψους 750 δις. Και ουσιαστικά, όπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, επιχειρεί να μπλοκάρει το σχέδιο Λαγκάρντ για επέκταση αυτού του νέου νομισματικού «μπαζούκα» στα 1,2 τρις ευρώ.
Το «κλειδί» αυτού του μπλόκου βρίσκεται, κατά τις ίδιες πηγές, στο σκεπτικό της απόφασης του Δικαστηρίου που αναφέρει πως το QE δεν κρίνεται οριστικά και συνολικά αντισυνταγματικό διότι έθετε όρια και προϋποθέσεις για τις αγορές κρατικών ομολόγων. Οι προϋποθέσεις αυτές όμως, που συνοψίζονταν κυρίως στο ότι δεν ήταν επιλέξιμα για αγορές από την ΕΚΤ τα ομόλογα των χωρών που δεν διέθεταν επενδυτική βαθμίδα, δεν υφίστανται στο νέο έκτακτο Πρόγραμμα Πανδημίας – άρα, το προφανές μήνυμα είναι πως θα υπάρξουν προσφυγές και ισχυρή νομική βάση απόρριψης και του νέου προγράμματος.
Η πρώτη χώρα που ευνοείται από την άρση των περιορισμών περί επενδυτικής βαθμίδας είναι η Ελλάδα, η οποία προσδοκά να επωφεληθεί από το PEPP με αγορές ομολόγων της ύψους έως και 16 δις. Το Πρόγραμμα Πανδημίας ευνοεί και την Ιταλία, έγκυροι αναλυτές ωστόσο θεωρούν ότι μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Καρλσρούης η Κριστίν Λαγκάρντ θα πιεστεί έντονα και είναι πιθανό να αναγκαστεί να υπαναχωρήσει από το σχέδιο επέκτασης του PEPP στα 1,2 τρις. Και τούτο διότι, κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, μια – εξαιρετικά πιθανή – νέα προσφυγή και κατά του PEPP στο γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο θα έχει ως συνέπεια να καταπέσει το Πρόγραμμα Πανδημίας.
Πέραν της νομικής διάστασης όμως, η βασική παράμετρος του θέματος είναι η πολιτική και το γεγονός ότι η απόφαση του Δικαστηρίου της Καρλσρούης έτυχε της άμεσης και δημόσιας στήριξης της Ανγκελα Μέρκελ.
Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές πρόκειται για σαφές μήνυμα ότι η καγκελαρία παραμένει δέσμια του σκληρού νομισματικού και δημοσιονομικού δόγματος, σε μια στιγμή που διακυβεύονται κρίσιμες αποφάσεις για την ευρωζώνη και την χρηματοδότηση των κρατών που επλήγησαν από την πανδημία. Ο δε «πόλεμος» για τον οποίο μιλά ο επικεφαλής του Ifo δεν είναι άλλος από τον πόλεμο που φαίνεται να κηρύσσει το καλβινιστικό μπλοκ του Βερολίνου κατά της Λαγκάρντ και μιας «πολιτικοποιημένης» ΕΚΤ – ήτοι, κατά της επιλογής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να πάρει πάνω της το βάρος της ευρωπαϊκής ανασυγκρότησης μετά την πανδημία υπερβαίνοντας το τείχος της Γερμανίας και των βορείων συμμάχων της…
Νικόλ Λειβαδάρη
6/5/ 2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
https://www.economist.com/europe/2009/03/26/judgment-days
1.
H Γερμανία έβαλε τρεις νάρκες στα θεμέλια της Ευρώπης.
H απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου για το QE είναι μνημείο οικονομικού αναλφαβητισμού. Οι γερμανικές εμμονές με τον πληθωρισμό και το πρόβλημα της «αναλογικότητας». Οι συνέπειες για την ανεξαρτησία της νομισματικής πολιτικής.
Πριν από την ανακοίνωση της ετυμηγορίας του ομοσπονδιακού δικαστηρίου της Γερμανίας για το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας του 2015, ήταν διάχυτη η ανησυχία ότι μια αρνητική απόφαση θα είχε σοβαρές νομικές και οικονομικές προεκτάσεις. Εντέλει, οι δικαστές στην Καρλσρούη κατόρθωσαν να κάνουν κάτι ακόμα πιο επιβλαβές.
To δικαστήριο δεν έκρινε, «για την ώρα», παράνομη την ποσοτική χαλάρωση. Αντίθετα τοποθέτησε τρεις νάρκες κάτω από τα θεμέλια της ευρωπαϊκής νομικής τάξης.
Πρώτον, απορρίπτοντας τη νομική συλλογιστική του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ως ανεπαρκή, ανέλαβε το ίδιο να ερμηνεύσει αυτό το νομικό πεδίο της Ε.Ε.
Δεύτερον, υιοθέτησε μια ερμηνεία που ανατρέπει τις αρχές των συνθηκών της Ε.Ε. και έρχεται σε σύγκρουση με τα νομικά κείμενα, αλλά και την πολιτική τους κατανόηση, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας.
Τρίτον, έδωσε στους γερμανικούς θεσμούς διορία τριών μηνών: αν ως τότε η ΕΚΤ δεν έχει συμμορφωθεί με το νέο δόγμα του δικαστηρίου, η Bundesbank και άλλες γερμανικές οντότητες απαγορεύεται να λάβουν μέρος στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Είναι δύσκολο να πει κανείς ποιο από τα τρία είναι το χειρότερο. Αλλά ας ξεκινήσουμε με τα οικονομικά ζητήματα που αφορούν την καρδιά του προβλήματος.
H βασική επιχειρηματολογία του δικαστηρίου της Καρλσρούης είναι πως η ΕΚΤ, όπως όλοι οι θεσμοί της Ε.Ε., περιορίζεται από την αρχή της «αναλογικότητας» στις συνθήκες: μπορεί μόνο να ασκήσει τις εξουσίες που της έχουν δοθεί στον βαθμό που είναι απαραίτητος για να επιτύχει τους στόχους της εντολής της.
Κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι αυτό σημαίνει πως το QE είναι νόμιμο, εφόσον είναι αναγκαίο για να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό. Η αποδοχή της αναγκαιότητας αυτής βρισκόταν στον πυρήνα της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου το 2018 ότι το QE ήταν νόμιμο, δεδομένων των ασφαλιστικών δικλίδων ενάντια σε μια παραβίαση των περιορισμών της συνθήκης για «πιστωτικές γραμμές» σε κυβερνήσεις.
Αλλά η αντίληψη του δικαστηρίου της Καρλσρούης είναι πως η ΕΚΤ δεν θα έπρεπε να κάνει ό,τι είναι αναγκαίο για να εκπληρώσει την εντολή της, αλλά να το «ισοσταθμίσει» αυτό με παρενέργειες σε τομείς που ανήκουν στη δικαιοδοσία άλλων θεσμών. H EKT, αποφαίνεται το δικαστήριο, όφειλε να ζυγίσει τις σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις και να τις ισοσταθμίσει με τις θετικές συνέπειες για την επίτευξη του στόχου της νομισματικής πολιτικής». Και οι «οικονομικές επιπτώσεις» που απασχολούν το δικαστήριο είναι το τροπάριο που έχει κάνει γνωστό το συντηρητικό άκρο της γερμανικής νομισματικής πολιτικής: με την άσκηση καθοδικών πιέσεων στα επιτόκια, το QE βοηθάει τις κυβερνήσεις, πλήττει «αποταμιευτές ή τους ασφαλισμένους» και επιτρέπει σε «οικονομικά μη βιώσιμες επιχειρήσεις να παραμείνουν στην αγορά».
Πρόκειται για οικονομικό αναλφαβητισμό. Όπως κατανόησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά δεν φαίνεται να το έκανε το γερμανικό δικαστήριο, οποιαδήποτε χαλάρωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών θα είχε τέτοιες επιπτώσεις. Είναι μέσω αυτών που επηρεάζει τον πληθωρισμό η νομισματική πολιτική.
Επιπλέον, το δικαστήριο διαπιστώνει πως «δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι έλαβε χώρα τέτοια προσπάθεια ισοστάθμισης» και απαιτεί η ΕΚΤ να «παράσχει τεκμηρίωση».
Κοίταξαν καθόλου οι δικαστές την ιστοσελίδα της ΕΚΤ και τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου που δημοσιεύονται εκεί;
To δικαστήριο καλεί τη γερμανική κυβέρνηση να διασφαλίσει ότι η ΕΚΤ θα υλοποιήσει την «αξιολόγηση της αναλογικότητας» και δεν θα επιτρέψει στην Bundesbank να συνεχίσει το QE, αν η ΕΚΤ δεν εκδώσει νέα απόφαση που θα ικανοποιεί το δικαστήριο εντός των επόμενων τριών μηνών. Πρόκειται για μια τρομακτική δήμευση εξουσίας -ενάντια στην ΕΚΤ αλλά, πάνω από όλα, ενάντια στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Η αμφισβήτηση του κύρους του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με αίολα νομικά επιχειρήματα ήταν ως τώρα ίδιον του νομικού κατεστημένου στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Προκαλεί μεγάλη ανησυχία ότι τώρα κάνει κάτι αντίστοιχο ένα γερμανικό δικαστήριο.
Τι θα σήμαινε μια αποδοχή του δόγματος της Καρλσρούης; Oι συνθήκες απαιτούν όντως από την ΕΚΤ να στηρίζει τις οικονομικές πολιτικές της Ε.Ε. (οι οποίες περιλαμβάνουν την ανάπτυξη, την απασχόληση, την οικονομική συνοχή), αλλά ως μια τρόπον τινά δεύτερη εντολή, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη σταθερότητα των τιμών και όχι σαν κάτι που πρέπει να «ισοσταθμιστεί» με κάτι άλλο.
Η λογική απόρροια του σκεπτικού του δικαστηρίου είναι, αντίθετα, ότι η ΕΚΤ θα έπρεπε να υπάγει την ανεξαρτησία της νομισματικής της πολιτικής στους δημοσιονομικούς και οικονομικούς στόχους της Ε.Ε.
Αυτό είναι απλά εσφαλμένο, αλλά το γεγονός ότι προέρχεται από τη Γερμανία είναι ειρωνικό.
6/5/2020
2.
Γιατί αξίζει ένα "ευχαριστώ"
Γιατί αξίζει ένα "ευχαριστώ"
στο γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο.
Τόσο συγκροτημένη, τόσο λεπτομερής, τόσο γερμανική. Αυτή την εβδομάδα, το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας με έδρα την Καρλσρούη εξέδωσε επιτέλους την απόφασή του για το πιο εμβληματικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ζυγίζοντας το ζήτημα ούτε σε μία, ούτε σε δύο, αλλά σε 110 σελίδες, η συγκεκριμένη απόφαση είναι ιστορική. Για πρώτη φορά, ένα εθνικό δικαστήριο ακύρωσε πρακτικά απόφαση για το ίδιο ζήτημα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο εδρεύει στο Λουξεμβούργο.
Σε απόσταση μεταξύ τους λόγω των νέων κανόνων που έχει επιβάλει ο κορονοϊός, οι δικαστές με την κόκκινη περιβολή δεν ανατίναξαν ακριβώς την εν λόγω πολιτική της ΕΚΤ, γνωστή ως πρόγραμμα αγοράς τίτλων δημόσιου τομέα (ή PSPP).
Σίγουρα όμως έδωσαν στη γερμανική κυβέρνηση, στο γερμανικό κοινοβούλιο και στην κεντρική τράπεζα της χώρας τους, καθώς και στην ΕΚΤ, πολλή δουλειά να διεκπεραιώσουν εάν θέλουν πραγματικά να το διατηρήσουν σε ισχύ.
"Μα τι δεν καταλαβαίνουν επιτέλους οι Γερμανοί;"
Το δικαστήριο ειδοποίησε την ΕΚΤ ότι διαθέτει τρεις μήνες προκειμένου να αποδείξει ότι οι αγορές ομολόγων εκ μέρους της εμπίπτουν στην αρχή της "αναλογικότητας".
Διέταξε επίσης την κυβέρνηση της Γερμανίας και την Bundestag (σ.σ. Ομοσπονδιακή Δίαιτα, κάτω σώμα του γερμανικού κοινοβουλίου) να παρακολουθούν τις προσπάθειες της ΕΚΤ. Διαφορετικά, η γερμανική Bundesbank, δηλαδή ο μεγαλύτερος μέτοχος της ΕΚΤ, δεν θα μπορεί πλέον να συμμετέχει σε αυτήν τη συγκεκριμένη μορφή ποσοτικής χαλάρωσης, "ευνουχίζοντας" επί της ουσίας το πρόγραμμα.
Στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ακόμη περισσότερα στα μέλη της από τον ευρωπαϊκό Νότο, πολλά στόματα έμειναν ανοικτά με το μέγεθος της γερμανικής αδιαλλαξίας, επιμονής, αλλά και "νομικισμού".
Μα οι Γερμανοί δεν καταλαβαίνουν επιτέλους ότι η ΕΚΤ προσπαθεί απλώς να σώσει την οικονομία της Ευρωζώνης και να διατηρήσει τη συνοχή της; Πιθανόν η Τράπεζα, καμιά φορά, να "θολώνει" τα όρια μεταξύ της νομισματικής πολιτικής, η οποία είναι αρμοδιότητά της, και της οικονομικής πολιτικής, που δεν είναι.
Ωστόσο αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο γεγονός ότι οι κυβερνήσεις της Ευρώπης, πρώτη απ' όλες εκείνη της Γερμανίας, έχουν από καιρό παρακάμψει το καθήκον τους να βοηθούν από την πλευρά του δημοσιονομικού σκέλους στην τόνωση της οικονομίας.
Πέραν αυτού, πολλοί Ευρωπαίοι αναρωτιούνται πώς γίνεται, εάν τίθενται πραγματικά θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με το QE της ΕΚΤ, μόνον ένα κράτος μέλος από τα 19 της Ευρωζώνης και τα 27 στην ΕΕ να ανησυχεί γι΄ αυτά.
Άλλοι Ευρωπαίοι, συμπεριλαμβανομένων των δικαστών του ανώτατου δικαστηρίου της ΕΕ, προσπαθούν να είναι ρεαλιστές και "μεγάθυμοι" στην ερμηνεία των ευρωπαϊκών συνθηκών.
Μόνον οι Γερμανοί, όπως φαίνεται, θα παραμένουν για πάντα δεσμευμένοι όχι μόνον από το πνεύμα, αλλά και από το "γράμμα" του νόμου.
Μερικοί από τους ενάγοντες της υπόθεσης, στους οποίους περιλαμβάνονται βιομηχάνοι, συντηρητικοί πολιτικοί, ακόμη και ένας εγγονός του πρώτου καγκελάριου της Γερμανίας μετά τον πόλεμο, μπορεί πράγματι να είναι "κολλημένοι" σε μια συγκεκριμένη άποψη ανεξαρτήτως της κάθε φορά επικρατούσας κατάστασης.
Σε γενικές γραμμές, έχουν ελάχιστο ενθουσιασμό για την ΕΚΤ και πιθανώς να λαχταρούν στα κρυφά την επιστροφή στο παλιό τους γερμανικό μάρκο.
Tο ερώτημα της δημοκρατικής νομιμοποίησης του QE
Ωστόσο, οι δικαστές στην Καρλσρούη δεν ακολούθησαν ακριβώς τη λογική των εναγόντων. Συγκεκριμένα, απάλλαξαν την ΕΚΤ από μια βασική κατηγορία: ότι οι αγορές ομολόγων εκ μέρους της αντιστοιχούν σε έναν καλυμμένο τρόπο εκτύπωσης χρημάτων για τη χρηματοδότηση κρατικών ελλειμμάτων.
Αντ' αυτού, οι δικαστές επέμειναν σε άλλες ανησυχίες. Ένα σημείο ήταν το ζήτημα της αναλογικότητας που αναφέρθηκε πριν. Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του σκεπτικού της απόφασής τους πέρασε στα "ψιλά". Πρόκειται για το ζήτημα του πόσο δημοκρατική εξακολουθεί να είναι η ΕΕ.
Εάν η ΕΚΤ, μη εκλεγμένη αλλά παρ’ όλα αυτά ανεξάρτητη (όπως επέμεινε να την καταστήσει η Γερμανία ήδη από τη δεκαετία του 1990), αποφασίζει να "σκουπίσει" από την αγορά τεράστιες ποσότητες αμφίβολης αξιοπιστίας ομολόγων, τότε οι εθνικές κεντρικές τράπεζες που αποτελούν τους μετόχους της ΕΚΤ πρέπει να εκτελέσουν τις σχετικές συναλλαγές.
Έτσι, η Bundesbank, για παράδειγμα, συνεχίζει να συσσωρεύει επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία στον ισολογισμό της. Εάν αυτά τα τελευταία χάσουν την αξία τους, η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να δαπανήσει χρήματα από τον εθνικό της προϋπολογισμό για να καλύψει τις απώλειες.
Ωστόσο, η Bundestag, η οποία έχει το συνταγματικό καθήκον να εγκρίνει αυτόν τον προϋπολογισμό, δεν έλαβε ποτέ μέρος στη λήψη της σχετικής απόφασης. Και αν κάτι κείται πέραν του ελέγχου του κοινοβουλίου, κείται επίσης πέραν της δημοκρατικής νομιμοποίησης των ψηφοφόρων.
Με τον ίδιο τρόπο, η πολιτική της ΕΚΤ διαβρώνει την ανεξαρτησία του εθνικού προϋπολογισμού όλων των υπόλοιπων κρατών μελών. Συνεπώς, στο συγκεκριμένο σημείο κινείται πέραν των καθηκόντων της, τα οποία περιγράφονται αναλυτικά στις ευρωπαϊκές συνθήκες.
Ακριβώς επειδή "η ΕΕ δεν έχει εξελιχθεί σε ομοσπονδιακό κράτος", αναφέρει η ετυμηγορία, "ορισμένες εντάσεις είναι οργανικά ενταγμένες και προβλεπόμενες στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να επιλύονται με τη μέθοδο της συνεργασίας".
Ανατρέποντας την ετυμηγορία του δικαστηρίου με έδρα το Λουξεμβούργο, η Καρλσρούη αντιτίθεται σε μια ερμηνεία των πράξεων της ΕΚΤ τόσο ελευθεριάζουσα, ώστε "ουσιαστικά να ισοδυναμεί με τροποποίηση Συνθηκών".
Αυτό που οι δικαστές απέφυγαν να πουν ρητά, φυσικά, είναι ότι αυτή η υπέρβαση εντολής - η οποία πράγματι συνιστά άτυπη και με τήρηση πολύ χαμηλών "τόνων" τροποποίηση των Συνθηκών - δεν αποτελεί σφάλμα, αλλά εγγενές χαρακτηριστικό της πολιτικής της ΕΕ.
Οι εθνικοί ηγέτες, κυρίως η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, δεν έχουν προχωρήσει ποτέ στις δύσκολες επιλογές όσον αφορά την νομισματική τους ένωση, ούτε κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, ούτε καν στη διάρκεια αυτής εδώ της πανδημίας.
Πρέπει η Ευρωζώνη να αποκτήσει τον δικό της προϋπολογισμό; Τα δικά της φορολογικά έσοδα; Τη δική της διακυβέρνηση και υπουργό Οικονομικών; Το δικό της χρέος;
Κάθε φορά που αυτές οι ερωτήσεις απειλούν να έρθουν από την μπροστινή πόρτα της πολιτικής, πιέζονται να εξέλθουν γρήγορα από την πίσω. Έτσι, οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί, οι Αυστριακοί και τα άλλα βόρεια μέλη συνεχίζουν να λένε, για παράδειγμα, όχι στην αμοιβαιοποίηση χρέους, αρνούμενοι τα ευρωομόλογα ή πιο πρόσφατα τα κορονο-ομόλογα.
Ωστόσο, συνεχίζουν να συναινούν σε ενισχυμένες μορφές ανάληψης κοινής ευθύνης και ρίσκου μέσω θεσμικών οργάνων της ΕΕ, από την ΕΚΤ έως τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, δηλαδή το ταμείο διάσωσης του μπλοκ.
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης προ των ευθυνών τους
Το μήνυμα από την Καρλσρούη είναι ότι αυτή η επαμφοτερίζουσα κατάσταση πρέπει να λάβει τέλος.
Αν θέλετε να σώσετε οριστικά το ευρώ, λένε οι δικαστές, εγγράψτε νέους κανόνες στις ευρωπαϊκές συνθήκες και εξηγήστε τους στους ψηφοφόρους σας. Αυτούς τους νέους κανόνες οι Γερμανοί δικαστές θα ήταν ιδιαίτερα χαρούμενοι να τους εφαρμόσουν, καθώς αγαπούν πραγματικά την Ευρώπη.
Εάν ωστόσο δεν είστε έτοιμοι να προχωρήσετε σε μια πραγματική νομισματική ένωση, με κοινό χρέος και διακυβέρνηση, τότε τουλάχιστον να είστε αρκετά ειλικρινείς ώστε να μπορείτε να το παραδεχτείτε.
Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να υπάρξει μια ανοιχτή και δημοκρατική συζήτηση για το πώς, σταδιακά και προσεκτικά, θα απαλλαγούμε από την Ευρωζώνη, όπως αυτή έχει σήμερα.
Αυτό είναι το θεμελιώδες ερώτημα για τους Ευρωπαίους αυτής της γενιάς.
Οι κοκκινοντυμένοι δικαστές της Καρλσρούης αξίζουν την ευγνωμοσύνη μας για το γεγονός ότι προσπαθούν να μας αναγκάσουν να αντιμετωπίσουμε οριστικά αυτό το δίλημμα.
Του Andreas Kluth
Bloomberg
7/5/2020
https://www.economist.com/europe/2010/11/04/
a-grim-tale-of-judges-and-politicians
3.
Γερμανική επίδειξη ισχύος απέναντι στην ΕΚΤ;
Η ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε η απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015 στο επίκεντρο του γερμανικού Τύπου. Το θέμα που κυριαρχεί στα σχόλια του γερμανικού Τύπου είναι η απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015.
Ωστόσο να ξεκινήσουμε με ένα σχόλιο της Süddeutsche Zeitung για την πολύπαθη Ιταλία που μετά από τόσο καιρό χαλάρωσε τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας από τον κορωνοϊό. Η εφημερίδα υπογραμμίζει: «Το τραύμα των προηγούμενων εβδομάδων θα μείνει για καιρό. Τώρα οι αριθμοί επιβεβαιώνουν μια δραματική αύξηση των θανάτων με αφορμή τον κορωνοϊό. Στο Μπέργκαμο και τα περίχωρα πέθαναν στην πρώτη φάση της κρίσης έξι φορές περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι συνήθως. Επιπλέον 568%, απίστευτο να το φανταστεί κανείς. Ίσως οφείλεται σε αυτό το βαθύ τραύμα που δεν εναντιώθηκαν ποτέ οι Ιταλοί στα σκληρά μέτρα της κυβέρνησης. Αντίθετα τα υπέμειναν καρτερικά. Φυσικά η ανησυχία για την οικονομία είναι μεγάλη. Ποτέ όμως δεν στάθηκε στη ζυγαριά απέναντι στη ζωή. Απέναντι σε καμία ζωή, ακόμα και του ανήμπορου και του άρρωστου. Και ίσως και αυτό να αποτελέσει ένα θεμέλιο για το μέλλον».
Μια ιστορική δικαστική απόφαση
«Παράξενη επίδειξη ισχύος» του Συνταγματικό Δικαστηρίου της Καρλσρούης έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη«Παράξενη επίδειξη ισχύος» του Συνταγματικό Δικαστηρίου της Καρλσρούης έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη. Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας απεφάνθη χθες ότι ο τρόπος με τον οποίο ελήφθη το 2015 η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να θεσπίσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές (PSPP) προκειμένου να αποφευχθεί ένας αποπληθωρισμός δεν έγινε βάσει του δικαίου της ΕΕ καθώς επίσης ότι ήρθε σε αντίθεση και με το γερμανικό Σύνταγμα. Η απόφαση αυτή σχολιάζεται εκτενώς στον γερμανικό Τύπο. Το Spiegel επιγράφει σχόλιό του «Η παράξενη επίδειξη ισχύος των δικαστών του Συνταγματικό Δικαστηρίου» και παρατηρεί: «Η απόφαση μοιάζει με γροθιά. Σε τελική ανάλυση η ΕΚΤ με την έκδοση ομολόγων κράτησε χαμηλά τα επιτόκια τα προηγούμενα χρόνια και την οικονομία ζωντανή και πρόσφατα, με αφορμή την κρίση εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και τη φοβερή κατάρρευση της οικονομίας από τον Β‘ Παγκόσμιο Πόλεμο, θέσπισε ένα παρόμοιο πρόγραμμα. Γιατί, θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς, το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο ειδικά τώρα, τορπιλίζει αυτά τα σημαντικά μέτρα βοήθειας;».
Και το άρθρο συνεχίζει: «Αυτή η κατηγορία όμως δεν έχει βάση. Είναι υποχρέωση των δικαστών να εξετάζουν τις συνταγματικές προσφυγές και το γεγονός ότι η απόφαση εκδόθηκε τώρα είναι καθαρή σύμπτωση. Κι όμως αυτή η απόφαση δεν προκαλεί σύγχυση μόνο εκ πρώτης όψεως, όπως δήλωσε όταν την ανακοίνωνε ο πρόεδρος του δικαστηρίου Φόσκουλε, αλλά και εκ δεύτερης όψεως. Κυρίως το αιτιολογικό της απόφασης φαντάζει περίεργο. Οι δικαστές επιρρίπτουν στους κεντρικούς τραπεζίτες, ότι δεν σκέφθηκαν αρκετά τις παράπλευρες συνέπειες του προγράμματος αγοράς ομολόγων και ότι δεν έκαναν προβλέψεις για τις οικονομικές συνέπειες, τι σημαίνουν δηλαδή τα πολύ χαμηλά επιτόκια για τους επενδυτές, τους ιδιοκτήτες ακινήτων, τους καταθέτες, τις επιχειρήσεις. Σαν να μην ήταν γνωστά όλα αυτά εδώ και χρόνια και σαν να μην είχαν ευρέως συζητηθεί από τα μέλη του συμβουλίου της ΕΚΤ. Συνέχεια ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, αλλά και οι διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών, όπως ο Γερμανός Γενς Βάιντμαν καταδείκνυαν τις συνέπειες και είχαν έντονες αντιπαραθέσεις πάνω σε αυτή τη βάση».
«Αμφιλεγόμενη, ευρωσκεπτικιστική απόφαση
που προκαλεί σύγχυση»
«Αργότερα μπορεί να προκύψουν τα ομόλογα για το κλίμα και κάποια στιγμή θα έρθουν και τα ευρωομόλογα...»«Αργότερα μπορεί να προκύψουν τα ομόλογα για το κλίμα και κάποια στιγμή θα έρθουν και τα ευρωομόλογα…»
H Welt γράφει για το ίδιο θέμα: «Πολλοί πολίτες εδώ στη χώρα θα αισθανθούν δικαιωμένοι με την κριτική τους απέναντι στην ΕΚΤ. Αλλά ας μη βιαστούν να πανηγυρίσουν. Εάν η ΕΚΤ δεν είναι πλέον διαθέσιμη ως πυροσβέστης, αυτόματα θα αυξάνεται η πίεση στις εθνικές κυβερνήσεις, όπως στη Γερμανία, την Ολλανδία ή τη Φιλανδία να δεχθούν άμεσους τρόπους για τη μεταφορά κεφαλαίων. Τώρα Ρώμη, Παρίσι και Μαδρίτη με μια φωνή ζητούν τα κορωνοoμόλογα, αργότερα μπορεί να είναι τα ομόλογα για το κλίμα και κάποια στιγμή θα έρθουν και τα ευρωομόλογα».
H Zeit στη διαδικτυακή της σελίδα σχολιάζει: «Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε εν μέρει αντισυνταγματική την αγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτή η δικαστική απόφαση δεν προοιωνίζει το τέλος της Νομισματικής Ένωσης. Έστω αυτό. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο αφήνει αρκετά παραθυράκια ανοιχτά για να συνεχιστεί το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Αυτό όμως είναι και το μόνο θετικό που μπορεί να πει κανείς για αυτή την αμφιλεγόμενη οικονομικά και ευρωσκεπτικιστική απόφαση που προκαλεί σύγχυση».
Μαρία Ρηγούτσου
Deutsche Welle
https://www.in.gr/2020/05/06/world/
deutsche-welle/germaniki-epideiksi-isxyos-apenanti-stin-ekt/
a-grim-tale-of-judges-and-politicians
3.
Γερμανική επίδειξη ισχύος απέναντι στην ΕΚΤ;
Η ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε η απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015 στο επίκεντρο του γερμανικού Τύπου. Το θέμα που κυριαρχεί στα σχόλια του γερμανικού Τύπου είναι η απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015.
Ωστόσο να ξεκινήσουμε με ένα σχόλιο της Süddeutsche Zeitung για την πολύπαθη Ιταλία που μετά από τόσο καιρό χαλάρωσε τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας από τον κορωνοϊό. Η εφημερίδα υπογραμμίζει: «Το τραύμα των προηγούμενων εβδομάδων θα μείνει για καιρό. Τώρα οι αριθμοί επιβεβαιώνουν μια δραματική αύξηση των θανάτων με αφορμή τον κορωνοϊό. Στο Μπέργκαμο και τα περίχωρα πέθαναν στην πρώτη φάση της κρίσης έξι φορές περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι συνήθως. Επιπλέον 568%, απίστευτο να το φανταστεί κανείς. Ίσως οφείλεται σε αυτό το βαθύ τραύμα που δεν εναντιώθηκαν ποτέ οι Ιταλοί στα σκληρά μέτρα της κυβέρνησης. Αντίθετα τα υπέμειναν καρτερικά. Φυσικά η ανησυχία για την οικονομία είναι μεγάλη. Ποτέ όμως δεν στάθηκε στη ζυγαριά απέναντι στη ζωή. Απέναντι σε καμία ζωή, ακόμα και του ανήμπορου και του άρρωστου. Και ίσως και αυτό να αποτελέσει ένα θεμέλιο για το μέλλον».
Μια ιστορική δικαστική απόφαση
«Παράξενη επίδειξη ισχύος» του Συνταγματικό Δικαστηρίου της Καρλσρούης έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη«Παράξενη επίδειξη ισχύος» του Συνταγματικό Δικαστηρίου της Καρλσρούης έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη. Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας απεφάνθη χθες ότι ο τρόπος με τον οποίο ελήφθη το 2015 η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να θεσπίσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές (PSPP) προκειμένου να αποφευχθεί ένας αποπληθωρισμός δεν έγινε βάσει του δικαίου της ΕΕ καθώς επίσης ότι ήρθε σε αντίθεση και με το γερμανικό Σύνταγμα. Η απόφαση αυτή σχολιάζεται εκτενώς στον γερμανικό Τύπο. Το Spiegel επιγράφει σχόλιό του «Η παράξενη επίδειξη ισχύος των δικαστών του Συνταγματικό Δικαστηρίου» και παρατηρεί: «Η απόφαση μοιάζει με γροθιά. Σε τελική ανάλυση η ΕΚΤ με την έκδοση ομολόγων κράτησε χαμηλά τα επιτόκια τα προηγούμενα χρόνια και την οικονομία ζωντανή και πρόσφατα, με αφορμή την κρίση εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και τη φοβερή κατάρρευση της οικονομίας από τον Β‘ Παγκόσμιο Πόλεμο, θέσπισε ένα παρόμοιο πρόγραμμα. Γιατί, θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς, το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο ειδικά τώρα, τορπιλίζει αυτά τα σημαντικά μέτρα βοήθειας;».
Και το άρθρο συνεχίζει: «Αυτή η κατηγορία όμως δεν έχει βάση. Είναι υποχρέωση των δικαστών να εξετάζουν τις συνταγματικές προσφυγές και το γεγονός ότι η απόφαση εκδόθηκε τώρα είναι καθαρή σύμπτωση. Κι όμως αυτή η απόφαση δεν προκαλεί σύγχυση μόνο εκ πρώτης όψεως, όπως δήλωσε όταν την ανακοίνωνε ο πρόεδρος του δικαστηρίου Φόσκουλε, αλλά και εκ δεύτερης όψεως. Κυρίως το αιτιολογικό της απόφασης φαντάζει περίεργο. Οι δικαστές επιρρίπτουν στους κεντρικούς τραπεζίτες, ότι δεν σκέφθηκαν αρκετά τις παράπλευρες συνέπειες του προγράμματος αγοράς ομολόγων και ότι δεν έκαναν προβλέψεις για τις οικονομικές συνέπειες, τι σημαίνουν δηλαδή τα πολύ χαμηλά επιτόκια για τους επενδυτές, τους ιδιοκτήτες ακινήτων, τους καταθέτες, τις επιχειρήσεις. Σαν να μην ήταν γνωστά όλα αυτά εδώ και χρόνια και σαν να μην είχαν ευρέως συζητηθεί από τα μέλη του συμβουλίου της ΕΚΤ. Συνέχεια ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, αλλά και οι διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών, όπως ο Γερμανός Γενς Βάιντμαν καταδείκνυαν τις συνέπειες και είχαν έντονες αντιπαραθέσεις πάνω σε αυτή τη βάση».
«Αμφιλεγόμενη, ευρωσκεπτικιστική απόφαση
που προκαλεί σύγχυση»
«Αργότερα μπορεί να προκύψουν τα ομόλογα για το κλίμα και κάποια στιγμή θα έρθουν και τα ευρωομόλογα...»«Αργότερα μπορεί να προκύψουν τα ομόλογα για το κλίμα και κάποια στιγμή θα έρθουν και τα ευρωομόλογα…»
H Welt γράφει για το ίδιο θέμα: «Πολλοί πολίτες εδώ στη χώρα θα αισθανθούν δικαιωμένοι με την κριτική τους απέναντι στην ΕΚΤ. Αλλά ας μη βιαστούν να πανηγυρίσουν. Εάν η ΕΚΤ δεν είναι πλέον διαθέσιμη ως πυροσβέστης, αυτόματα θα αυξάνεται η πίεση στις εθνικές κυβερνήσεις, όπως στη Γερμανία, την Ολλανδία ή τη Φιλανδία να δεχθούν άμεσους τρόπους για τη μεταφορά κεφαλαίων. Τώρα Ρώμη, Παρίσι και Μαδρίτη με μια φωνή ζητούν τα κορωνοoμόλογα, αργότερα μπορεί να είναι τα ομόλογα για το κλίμα και κάποια στιγμή θα έρθουν και τα ευρωομόλογα».
H Zeit στη διαδικτυακή της σελίδα σχολιάζει: «Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε εν μέρει αντισυνταγματική την αγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτή η δικαστική απόφαση δεν προοιωνίζει το τέλος της Νομισματικής Ένωσης. Έστω αυτό. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο αφήνει αρκετά παραθυράκια ανοιχτά για να συνεχιστεί το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Αυτό όμως είναι και το μόνο θετικό που μπορεί να πει κανείς για αυτή την αμφιλεγόμενη οικονομικά και ευρωσκεπτικιστική απόφαση που προκαλεί σύγχυση».
Μαρία Ρηγούτσου
Deutsche Welle
https://www.in.gr/2020/05/06/world/
deutsche-welle/germaniki-epideiksi-isxyos-apenanti-stin-ekt/
***
Οι απόψεις, που δημοσιεύονται στα εκάστοτε- αποκλειστικά χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που τις διατυπώνουν.Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ' ανάγκη με την άποψη του blogger. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στους δημιουργούς των κειμένων, εικόνων κλπ και των ιστολογίων που αναφέρονται. Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger. Στο αρχικό πρωτότυπο κείμενο παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.
Οι απόψεις, που δημοσιεύονται στα εκάστοτε- αποκλειστικά χάριν ενημέρωσης και προβληματισμού-αναρτώμενα άρθρα (ή κάθε είδους κείμενα) του ιστολογίου μου, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο τους αρθρογράφους που τις διατυπώνουν.Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τον συντάκτη τους, χωρίς να συμπίπτουν κατ' ανάγκη με την άποψη του blogger. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στους δημιουργούς των κειμένων, εικόνων κλπ και των ιστολογίων που αναφέρονται. Οι ''υπογραμμίσεις'' -χρώμα,μέγεθος γραμματοσειράς και οι εικονογραφήσεις-με εικόνες από το World Wide Web-στις αναρτήσεις γίνονται με ευθύνη του blogger. Στο αρχικό πρωτότυπο κείμενο παραπέμπεστε μέσω των επισυναπτόμενων ενεργών συνδέσμων.