Karen Blixen:Το πατρικό της σπίτι κι εκείνο της Κένυας.


Το πατρικό σπίτι της Κάρεν Μπλίξεν κι εκείνο της Κένυας.

«Θεωρώ τον εαυτό μου ως έναν αφηγητή ιστοριών ο οποίος ανήκει σε μια αρχαία, αργόσχολη και πρωτόγονη φυλή».

«Πιστεύω ότι τα λουλούδια είναι από μόνα τους ένα από τα θαύματα της ζωής».

 «Υπάρχουν τρία πράγματα για τα οποία μπορώ να περηφανευτώ: να λέω ιστορίες, να μαγειρεύω και να φροντίζω τρελούς...»


Το σίγουρο είναι ότι η Κάρεν Μπλίξεν υπήρξε μια γυναίκα μπροστά από την εποχή της: έζησε μόνη της στην Αφρική, έγινε γνωστή και αποδεκτή ως γυναίκα συγγραφέας και τόλμησε να στηρίξει αιρετικές αντιλήψεις για το θεσμό του γάμου και της γυναικείας σεξουαλικότητας.

Η Κάρεν Μπλίξεν γεννήθηκε στο Ρούνγκστεντ της Δανίας τις 17 Απριλίου 1885. Ήταν κόρη του Βίλχεμ Ντίνεσεν και της Ίνγκεμποργκ Βέστεχολτς και αδελφή του Τόμας Ντίνεσεν. Η οικογένεια συσχετιζόταν με την βασιλική, αν και δεν είχε τίτλο. Ο πατέρας της αυτοκτόνησε το 1895, όταν η Κάρεν ήταν 10 χρόνων, επειδή διαγνώστηκε ότι είχε σύφιλη. Σπούδασε ζωγραφική στην Κοπεγχάγη, τη Ρώμη και το Παρίσι. Δημοσίευσε την πρώτη ιστορία της όταν ήταν 22 ετών.


Τo 1913, η Κάρεν Μπλίξεν παντρεύτηκε τον δεύτερο ξάδελφό της, τον Σουηδό βαρώνο Μπρορ φον Μπλίξεν-Φίνεκε και έτσι απέκτησε το τίτλο της βαρώνης. Οι δύο τους μετακόμισαν στην Αφρική για να στήσουν μια φυτεία καφεόδεντρων. Η φάρμα τους βρισκόταν στους πρόποδες των λόφων Νγκονγκ, περίπου 10 χιλιόμετρα από το Ναϊρόμπι. Σήμερα στη φάρμα λειτουργεί μουσείο για την Κάρεν Μπλίξεν.

Τον χρόνο μετά τον γάμο τους, η Κάρεν διαγνώστηκε με σύφιλη και έλαβε για θεραπεία αρσενικό και υδράργυρο. Είναι πιθανό η κατάσταση της υγείας τα τελευταία χρόνια της να οφείλεται σε δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα. Το ζευγάρι δεν τα πήγαινε καλά λόγω διαφορετικής παιδείας και χώρισε το 1925. Η Κάρεν είχε γνωρίσει τα πρώτα χρόνια στην Κένυα τον Άγγλο κυνηγό Ντένις Φιντς Χάτον (Denys Finch Hatton) και μετά το διαζύγιό της ανέπτυξε μαζί του μια μακροχρόνια σχέση. Ο Χάτον πέθανε το 1931, όταν το αεροπλάνο του συνετρίβη.


Το πατρικό της στο Ρούνγκστεντλουντ

Η συγγραφέας εγκαταλείπει την Κένυα και επιστρέφει πια στη Δανία το 1931, σε ηλικία 46 ετών και δεν θα ξαναγυρίσει στο Ναϊρόμπι ποτέ. Θα επιστρέψει στο πατρικό της στο Ρούνγκστεντλουντ, «στην ακροθαλασσιά των προγόνων της», άρρωστη, πικραμένη, πάμφτωχη αλλά όσο ποτέ περήφανη και δημιουργική. 

Στο πατρογονικό σπίτι, ένα κτίσμα του 16ου αιώνα – παλιό χάνι – έγραφε, διάβαζε, ζωγράφιζε, καλούσε νέα παιδιά για συζητήσεις ενώ παράλληλα ταξίδευε όπου την καλούσαν, έδινε διαλέξεις όταν της το ζητούσαν.

Αναστηλωμένο, συμπληρωμένο, φρεσκοβαμμένο, το πατρικό της σήμερα είναι ένα μακρόστενο μάλλον σεμνό οικοδόμημα με γερτή στέγη και αμέτρητα πλατιά πορτοπαράθυρα. Μπροστά του, «μια πλακόστρωτη αυλή πελώρια, δέντρα πανύψηλα, γλάροι που κρώζουν όλο το πρωί, άλμπουρα, αλμύρα και η θάλασσα».

Ωστόσο όταν επέστρεψε, το Ρουνγκστεντλουντ χρειαζόταν φροντίδα, απαιτούσε χρήματα – τα οποία η Μπλίξεν δεν είχε- για να συντηρηθεί. Για χρόνια, λοιπόν, τα δωμάτια πάγωναν, η υγρασία της θάλασσας ροκάνιζε το κτίσμα, «ο χρόνος, οι πόνοι στα οστά που έγιναν ανυπόφοροι, η δυσθυμία, όλα», γι’ αυτό και μαζεύτηκε σ’ ένα δωμάτιο, έκλεισε τα υπόλοιπα, σκεπάστηκαν τα ωραία έπιπλα, αθέατοι οι αξιοπρόσεκτοι πίνακες. Οι πίνακες τους οποίους υπεραγαπούσε, αφού έργα δικά της ήταν κυρίως. Ναι, η  Κάρεν Μπλίξεν είχε φοιτήσει στην Ακαδημία Τεχνών της Κοπεγχάγης και ήταν και ζωγράφος με ευαισθησία και έκφραση δυνατή.

Σήμερα, από τους ωραιότερους χώρους του σπιτιού είναι το γραφείο της, αγορασμένο και μεταφερμένο από μακριά, από τη φάρμα της Αφρικής χάρη στις φροντίδες του Ιδρύματος Ρουνγκστεντλουντ. Εδώ τα όπλα της, δέρματα ζώων, η φωτογραφία του Ντένις Φιντς Χάτον (αγγλικής καταγωγής) τον οποίο στο φιλμ «Πέρα από την Αφρική», ερμήνευσε ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ.

Στο διπλανό δωμάτιο το κρεβάτι και τα πολλά βιβλία της. Έλληνες κλασικοί και Λατίνοι, Σέξπιρ, βιβλία Φυτολογίας και Ιστορίας, το γραμμόφωνο που της είχε χαρίσει ο Ντένις κι οι δίσκοι της.


Στο σπίτι – μουσείο της Κάρεν Μπλίξεν που αναστηλώθηκε και διαρρυθμίστηκε κατάλληλα με χρήματα που απέφεραν οι ταινίες και τα βιβλία της, θα βρεθεί ένας χώρος, για να γίνει καταφύγιο πουλιών σύμφωνα με επιθυμία της συγγραφέως. 

Προς το παρόν υπάρχουν τρεις αίθουσες όπου εκτίθεται φωτογραφικό υλικό καθώς και αντίτυπα βιβλίων της μεταφρασμένων στις κυριότερες γλώσσες. Παρέχονται, επίσης, πληροφορίες γύρω από τη ζωή και τη δημιουργία της, τα ταξίδια της, την αναγνώριση που βεβαίως δεν ήρθε τόσο ξαφνικά και αναπάντεχα και επισημαίνεται τέλος το σθένος της και η τρομακτική θέληση της να επιβιώσει και αυτή και το έργο της.

Έζησε μέχρι τον θάνατό της στην Δανία. Προς το τέλος της ζωής της, υπέφερε από γαστρικό έλκος και έτσι αφαιρέθηκε χειρουργικά το 1/3 του στομάχου της, η μόνη διαθέσιμη τότε θεραπεία. Πιθανόν σε αυτή την εγχείρηση οφείλεται η εικόνα υποσιτισμού που εμφάνιζε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είχε νευρική ανορεξία. 

Ήταν υποψήφια για να λάβει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1962, αλλά πέθανε τις 7 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους από υποσιτισμό.


Το σπίτι της Κένυας [δέκα χλμ περίπου από το Ναϊρόμπι]

«Είχα ένα αγρόκτημα στην Αφρική, στους πρόποδες των λόφων Νγκονγκ. Ο ισημερινός περνά εκατόν εξήντα χιλιόμετρα βόρεια απ' αυτούς τους ορεινούς όγκους, και το αγρόκτημα απλώνεται σε υψόμετρο πάνω από χίλια οκτακόσια είκοσι μέτρα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ένιωθες ότι ανέβηκες ψηλά, ότι πλησίασες τον ήλιο, νωρίς όμως το πρωί και το σούρουπο η ατμόσφαιρα ήταν διαυγής και γαλήνια, και οι νύχτες κρύες.

Γεωγραφική θέση και υψόμετρο συντελούσαν στη δημιουργία ενός τοπίου που όμοιο του δεν υπήρχε σε ολόκληρο τον κόσμο. Πλούτος και αφθονία πουθενά. Ήταν η Αφρική διυλισμένη στα χίλια οκτακόσια είκοσι μέτρα, σαν τη δυνατή και καθάρια ουσία μιας ηπείρου.»

To 1913, η Κάρεν Μπλίξεν παντρεύτηκε τον δεύτερο ξάδελφό της, τον Σουηδό βαρόνο Μπρορ φον Μπλίξεν-Φίνεκε, και έτσι απέκτησε τον τίτλο της βαρόνης. Οι δύο τους μετακόμισαν στην Αφρική για να στήσουν μια φυτεία καφεόδεντρων. Η φάρμα τους βρισκόταν στους πρόποδες των λόφων Νγκονγκ, περίπου 10 χιλιόμετρα από το Ναϊρόμπι. Σήμερα στη φάρμα λειτουργεί μουσείο για την Κάρεν Μπλίξεν.

Τα δωμάτια είναι διακοσμημένα ακριβώς όπως τα είχε η συγγραφέας. Τα πάντα στο σπίτι-μουσείο δίνουν την αίσθηση της καθημερινής ζωής της συγγραφέως στην Κένυα.

Λειτουργεί καθημερινά για το κοινό από τις 9.30 π.μ. μέχρι τις 18.00 μ.μ., ενώ υπάρχει και πωλητήριο με αφίσες της ταινίας «Πέρα από την Αφρική», βιβλία, αλλά και σουβενίρ της Κένυας. Το μουσείο λειτουργεί από το 1986.


Η Κάρεν Μπλίξεν κατάφερε να κατακτήσει τη λογοτεχνική κοινότητα («ως μια ιδιαίτερα πρωτότυπη και ευφάνταστη συγγραφέας»), όταν το 1934 με το ψευδώνυμο Ισακ Ντίνεσεν κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Επτά γοτθικές ιστορίες». Το 1937 εκδόθηκε το «Πέρα από την Αφρική» με αναμνήσεις της από την περίοδο της Αφρικής, σε Αγγλία, Δανία και Αμερική, βιβλίο που την κατέταξε ανάμεσα στους μεγαλύτερους συγγραφείς της εποχής της. Πέρα όμως από τη συγγραφή έργων η Κάρεν Μπλίξεν αγαπούσε με πάθος τα λουλούδια...

Σήμερα το Ιδρυμα Ρούγκστεντλουν, όπου περιήλθε το πατρικό αρχοντικό της και τα 160 στρέμματα γης και δάσους που το περιβάλλουν, λειτουργεί ως Μουσείο αφιερωμένο στην Μπλίξεν. Μια βόλτα στον κήπο είναι ένας περίπατος στον κόσμο της βοτανολογίας. Κι όταν σηκώσεις το βλέμμα από τα λουλούδια αντικρίζεις το δάσος που έχει κηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή. Να φανταστείτε ότι στις οξιές του (των 250-300 χρόνων) φωλιάζουν σαράντα είδη πουλιών της Δανίας...

Ελένη Γκίκα


 13 Μαΐου 2020 




  
  • '' Η θεραπεία για όλα είναι αλμυρό νερό: ιδρώτας, δάκρυα, ή η θάλασσα''
  • '' Όλες οι λύπες αντέχονται αν μπορεί να τις βάλεις σε μια ιστορία ή να πεις μια ιστορία γύρω από αυτές''
  • ''Ο Θεός έκανε τον κόσμο στρογγυλό, ώστε να μην μπορούμε να δούμε πολύ μακριά τον δρόμο μπροστά μας''
  • ''Άντρας και γυναίκα είναι δυο κλειδωμένα κουτιά, το καθένα από τα οποία περιέχει το κλειδί για το άλλο''
  • ''Πώς γίνεται μια σειρά από νίκες να οδηγούν σε μια ήττα;''

                                             Κάρεν Μπλίξεν,1885-1962,Δανέζα συγγραφέας


      ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ