Αναζωπύρωση της Σίνο - Ινδικής έντασης στα υψίπεδα των Ιμαλαΐων.
ΣXETIKA KEIMENA
Ο πόλεμος Ινδίας - Κίνας μόλις έγινε πραγματικός.
Αναζωπύρωση της Σίνο - Ινδικής έντασης
στα υψίπεδα των Ιμαλαΐων.
Τα γεγονότα
Σε ότι αφορά στα ακριβή γεγονότα του μεθοριακού επεισοδίου μεταξύ Κίνας και Ινδίας η διεθνής κοινότητα παραμένει στο ημίφως. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές είχαν γίνει γνωστά τα εξής: Την Δευτέρα, 15 Ιουνίου 2020, ένας Ινδός αξιωματικός και 20 στρατιώτες του Ινδικού Στρατού σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με Κινέζους στην περιοχή της κοιλάδας Γκαλβάν (Galwan), στο οροπέδιο Ακσάι Τσιν (Aksai Chin-υψόμετρο: 5000), περιοχή του Λαντάχ (Ladakh) που έχει καταλάβει η Κίνα από το Σίνο – Ινδικό πόλεμο του 1962.
Σύμφωνα με δηλώσεις ανώτατου Ινδού αξιωματικού και άλλοι Ινδοί στρατιώτες συνελήφθησαν ενώ ορισμένοι ενδεχομένως να βρίσκονται ακόμη υπό κράτηση από τις κινέζικες αρχές. Οι Ινδοί κάνουν λόγο για «κινέζικες ομάδες εφόδου» που επιτέθηκαν με πέτρες και ρόπαλα. Πρόκειται, κατά τα φαινόμενα, για αναζωπύρωση των συγκρούσεων του περασμένου Μαΐου με μια σημαντική ποιοτική διαφορά: πλέον υπάρχουν νεκροί και αυτό συνιστά μείζονα αλλαγή στους όρους με τους οποίους συνομιλούν οι δυο πλευρές.
Για την κινέζικη πλευρά, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ, Zhao Lijian, υπεύθυνη για τα ατυχή γεγονότα είναι η Ινδία καθώς, σύμφωνα με τους ίδιους οι Ινδοί διέσχισαν 2 φορές παράνομα τα σύνορα και επιτέθηκαν σε προσωπικό των Κινέζων. Από την πλευρά των Ινδών τηρείται επικοινωνιακή σιγή και είναι προφανής η πρόθεση της αποκλιμάκωσης καθώς είναι φανερό ότι αιφνιδιάστηκαν από τις εξελίξεις οι οποίες εκθέτουν την αξιοπιστία των ενόπλων δυνάμεων τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό και αυτό έχει άμεση επίδραση στο ηθικό των κατοίκων που ζουν στις περιοχές του Λαντάχ που συνορεύουν με την Γραμμή Ελέγχου (Line of Actual Control).
Αφορμή για πρόσφατα γεγονότα εικάζεται πως είναι η διαρκώς αυξανόμενη ένταση, προϊόν της διαρκούς παρενόχλησης που ισχυρίζονται πως δέχονται οι Ινδοί εκ μέρους των Κινέζων. Η Ινδία, το τελευταίο διάστημα, προχωρά σε αναβάθμιση των στρατιωτικών της εγκαταστάσεων στην μεθόρια ζώνη με την Κίνα και σε αυτό το πλαίσιο έχει ξεκινήσει την κατασκευή αυτοκινητόδρομου προκειμένου να βελτιώσει την συγκοινωνία μιας προωθημένης ορεινής αεροπορικής βάσης. Οι εργασίες, σύμφωνα με την ινδική πλευρά, παρεμποδίζονται διαρκώς από τους Κινέζους οι οποίοι δεν επιθυμούν την επιχειρησιακή αναβάθμιση των Ινδών.
Πώς όμως εξηγείται το επιφανειακά παράδοξο γεγονός ένα σχεδόν ακατοίκητο οροπέδιο με αλάτι στα 5000 μέτρα υψόμετρο (Aksai Chin) και μια ορεινή περιοχή με κορυφές που αγγίζουν τα 7000 μέτρα (Πολιτεία Αρουνάτσαλ Πραντές) να αποτέλεσαν αιτία για ένα Σινο – Ινδικό πόλεμο και συντηρούν μια ένταση που δυνητικά μπορεί να φέρει τον επόμενο;
Γεωγραφία, Γεωπολιτική και Γεωοικονομία
Ψηλά, στην παγωμένη «σκεπή του κόσμου», σε υψόμετρα που κυμαίνονται από 4000 μέχρι 6000 μέτρα, η Κίνα και η Ινδία μοιράζονται περίπου 4.000 χλμ. συνόρων. Το πρώτο που πρέπει να γνωρίζει κανείς σε ό,τι αφορά στα σινο – ινδικά σύνορα είναι πως όσα ισχύουν και πολλά από όσα συμβαίνουν σήμερα στην σινο – ινδική μεθόριο είναι, σε μεγάλο μέρος τους, απόρροια, συνέπειες, του «Μεγάλου Παιχνιδιού» για την κυριαρχία στην Κεντρική Ασία το 19ο αιώνα μεταξύ Βρετανικής και Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Το δεύτερο και σημαντικότερο είναι πως από τότε και μέχρι σήμερα η Κίνα και η Ινδία δεν έχουν συμφωνήσει σε επίσημο επίπεδο για τα όρια των επικρατειών τους.Αυτή ήταν και η αφορμή του πολέμου το 1962.
Τα σύνορα Κίνας – Ινδίας, γεωγραφικά,διακρίνονται σε δυτικά, κεντρικά και ανατολικά. Σε ό,τι αφορά στα δυτικά σύνορα, η Ινδία διεκδικεί εδάφη εντός της σημερινής de facto κινεζικής επικράτειας με βάση την οριογραμμή Ardagh – Johnson του 1897, η οποία είχε ως σκοπό την προώθηση των (τότε βρετανικών) συνόρων πέραν την περιοχής Aksai Chin για την απόκτηση πλεονεκτήματος έναντι της (τότε τσαρικής) Ρωσίας.
Η οριογραμμή αυτή μεταβλήθηκε επ' ωφελεία της Κίνας το 1899 όταν, πάλι με βρετανική πρωτοβουλία, επιδιώχθηκε να δοθούν ορισμένες ακατοίκητες περιοχές στην κινέζικη αυτοκρατορία με σκοπό τον εποικισμό τους. Οι Βρετανοί παραχωρούσαν ακατοίκητες περιοχές που συνδέονταν ιστορικά με τον εμπορικό Δρόμο του Μεταξιού, ο οποίος τότε διατηρούσε ενεργά τμήματα του (κινέζικοι εμπορικοί σταθμοί) στην κεντρική Ασία. Η πρωτοβουλία του 1899, η αποκαλούμενη οριογραμμή Ardagh – Johnson είναι η σημερινή αφετηριακή θέση της Κίνας για την οριστική διευθέτηση των δυτικών συνόρων.
Σε ό,τι αφορά στα ανατολικά σύνορα τόσο η Κίνα όσο και η Ινδία, ακόμη και μετά τον πόλεμο του 1962, διατηρούν τα σύνορα του 1935, την λεγόμενη οριογραμμή McMahonη οποία για την μεν Ινδία είναι τα αποδεκτά σύνορα ενώ η Κίνα υποστηρίζει πως 65.000 τ.χλμ σημερινής de facto ινδικής επικράτειας (Πολιτεία Αρουνάτσαλ Πραντές - Arunachal Pradesh) αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης. Το 2006, σε μια περίοδο έντασης, ένας Κινέζος αξιωματούχος δήλωσε πώς ολόκληρη η Πολιτεία είναι κινεζικό έδαφος.
Εικόνα 1: Σύνορα Κίνας – Ινδίας, κύρια σημεία σύγκρουσης στον πόλεμο του 1962 και σημερινή εστία συγκρούσεων (αστέρι), (πηγή: GoogleMaps επεξηγήσεις από συγγραφέα)
Το συμπέρασμα των παραπάνω είναι πως η οριστική διευθέτηση των σίνο – ινδικών συνόρων απέχει πολύ από το σημείο της «αμοιβαίας κατανόησης» καθώς η σημερινή κατάσταση αποτυπώνει έριδες πολλών χρόνων και ταυτόχρονα αποτελεί αφορμή για τη άσκηση – κυρίως εκ μέρους της Κίνας – μιας νέου τύπου ημι-στρατιωτικοποιημένης εξωτερικής πολιτικής η οποία μιμείται, υπό κλίμακα, χωρίς να αντιγράφει την αμερικάνικη παγκόσμια πολιτική των βάσεων.
Η Κίνα, μέσω συστηματικών διεκδικήσεων και υλοποίησης εμπορικών, οικονομικών αλλά και στρατιωτικών κινήσεων επιχειρεί να καταστεί κύριος των στρατηγικών περασμάτων της κεντρικής Ασίας και να αποκτήσει τον έλεγχο όλων των πιθανών διελεύσεων από την περίκλειστη περιοχή προς τις θάλασσες του νότου.
Εικόνα 2: Δυτικά σύνορα Κίνας – Ινδίας, περιοχή Τζαμού και Κασμίρ (Κίνα και Πακιστάν) και AksaiChin (υπό έλεγχο της Κίνας) (πηγή: GoogleMaps επεξηγήσεις από συγγραφέα).
Στρατηγική περικύκλωση της Ινδίας (;)
Αυτή η νέα πολιτική εικάζεται πως αποτελεί την αιτία για την αυξημένηνευρικότητατηςΙνδίας. ΤοΔελχίέχειβάσιμους λόγουςναυποψιάζεταιότι ο μεγάλος του γείτονας, σε συνεργασία με τον άσπονδο φίλο, το Πακιστάν, έχει αρχίσει να ξεδιπλώνει μια στρατηγική περικύκλωσης της χώρας. Το Πεκίνο από την μεριά του μολονότι δεν δέχεται τις κατηγορίες στην πράξη ενεργεί με τρόπο που ενισχύει τις υποψίες.
Συγκεκριμένα,στα δυτικά της Ινδίας οι Κινέζοι συνεργάστηκαν με την κυβέρνηση του Πακιστάν για τη κατασκευή ενός φράγματος στο – υπό ινδική διεκδίκηση – Κασμίρ. Στα ανατολικά το Νεπάλ, ο νέος φίλος του Πεκίνου, έθεσε σε κυκλοφορία χάρτη με τον οποίο αμφισβητούνται τα ινδικά σύνορα επ΄ ωφελεία της Κίνας. Τέλος, στο νότο, η Κίνα φαίνεται πως εφαρμόζει στις Μαλδίβες την ίδια τακτική με τη Νότια Σινική Θάλασσα και προχωρά στην τεχνητή επέκταση υφιστάμενων νησιών και την αναβάθμιση τους με στρατιωτικές δυνατότητες. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη διαρκώς συντηρούμενη ένταση στα βόρεια σύνορα, φαίνεται πως έχουν οδηγήσει το Ν. Δελχί στην απώλεια της ψυχραιμίας του.
Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο των υδάτινων πόρων
Ο τελευταίος στη σειρά, αλλά όχι σε βαθμό σπουδαιότητας, παράγοντας που συντελεί στην διατήρηση της έντασης είναι το νερό. Συγκεκριμένα, οι αμφισβητούμενες περιοχές στα βορειοδυτικά και βορειοανατολικά σύνορά, μεταξύ άλλων στρατηγικών πλεονεκτημάτων που έχουν (έλεγχος ορεινών περασμάτων κλπ.), συμπίπτουν – γεωμορφολογικά - με τα όρια του Μεγάλου Υδροκρίτη των Ιμαλαΐων γεγονός που τις το μεγαλύτερο έπαθλο στην – άνυδρη – κεντρική Ασία και την – εξαρτώμενη από τα ποτάμια που πηγάζουν στα ορεινά – ινδική υπο-ήπειρο.
Η κυριαρχία επί αυτών των περιοχών συνεπάγεται αυτόματα τον ουσιαστικό έλεγχο επί του σημαντικότερου πόρου της περιοχής, του νερού. Και από το νερό που κατεβαίνει από τα υψίπεδα των βουνών εξαρτάται η ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων και ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας των κρατών που στηρίζονται στη ροή του. Η Ινδία είναι το μεγαλύτερο από τα κράτη που εξαρτώνται από τη ροή των ποταμών που τροφοδοτούνται από το Μεγάλο Υδροκρίτη των Ιμαλαΐων.
Αρχικά συμπεράσματα
Οι αψιμαχίες στα βορειοδυτικά σύνορα της Ινδίας με την Κίνα είναι ένα σύμπτωμα, όχι η ασθένεια. Ήδη αξιωματούχοι και από τις δυο χώρες προχωρούν σε κινήσεις εκτόνωσης και αποκλιμάκωσης της κρίσης. Η ασθένεια όμως, η οποία θα παραμείνει, είναι η υφέρπουσα αντιπαλότητα των δυο μείζονων δυνάμεων της περιφέρειας και ο ανταγωνισμός τους για την κυριαρχία. Η αμοιβαία καχυποψία για τις προθέσεις του «άλλου», και οι προκαταλήψεις των πληθυσμών υπονομεύουν κάθε προσπάθεια προσέγγισης εν τη γενέσει της.
Στο νέο «Μεγάλο Παιχνίδι» στην Ασία η Κίνα έχει την πρωτοβουλία και οι υπόλοιποι, ακόμη και η Ρωσία, προς το παρόν, απλά αντιδρούν. Αλλά η αγωνία για την επόμενη κίνηση του αντιπάλου πάντα φέρνει νευρικότητα.
Ανδρέας Λιούμπας.
Υπ. Δρ. Διεθνών Σχέσεων και Ερευνητής
στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
AP Photo/Mukhtar Khan
18 Ιουνίου 2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Ο πόλεμος Ινδίας - Κίνας μόλις έγινε πραγματικός.
Ακριβώς τη στιγμή που φαινόταν ότι η Κίνα και η Ινδία είχαν φτάσει σε μια "ανακωχή" ή ύφεση (détente), μετά από εβδομάδες στρατιωτικής κλιμάκωσης στα σύνορα τους στα Ιμαλάια, Κινέζοι στρατιώτες σκότωσαν τουλάχιστον 20 Ινδούς ομολόγους τους και πιθανότατα κατέγραψαν και εκείνοι τα δικά τους θύματα.
Η πρώτη αιματηρή μεθοριακή σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 δείχνει πόσο τεταμένες είναι οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλεον πυκνοκατοικημένων χωρών του κόσμου. Και ενώ οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι προφανείς και σοβαροί, η κρίση προσφέρει επίσης στις ΗΠΑ μια ευκαιρία να σφυρηλατήσουν την ισχυρή σχέση με την Ινδία την οποία επιθυμούν εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Η τρέχουσα σύγκρουση ξεκίνησε πριν από αρκετές εβδομάδες όταν οι Κινέζοι μετέφεραν χιλιάδες στρατιώτες στην κοιλάδα του Γκάλουαν στο Λαντάκ, κατά μήκος της λεγόμενης Γραμμής Πραγματικού Ελέγχου. (Πάντα με εντυπωσίαζε ο συγκεκριμένος παράδοξος όρος - ποια είναι η εναλλακτική του, "Γραμμή Ανύπαρκτου Ελέγχου";).
Το σκηνικό σύγκρουσης
Αφορμή στάθηκε η απόφαση της Ινδίας να δημιουργήσει έναν δρόμο που να οδηγεί σε μια αεροπορική βάση σε μικρή απόσταση από το σημείο. Η Κίνα απάντησε με ενίσχυση των δυνάμεών της στην περιοχή, μεταφέροντας βαρύ εξοπλισμό (εκσκαφείς, οχήματα μεταφοράς προσωπικού και πιθανώς πυροβολικό) και κατασκευάζοντας νέους προσωρινούς, κινητούς στρατώνες για την υποστήριξή τους.
Κάνοντας τα παραπάνω, οι Κινέζοι στρατιώτες εισήλθαν σε τμήμα της μεθοριακής περιοχής, το οποίο επί μακρόν θεωρείτο ινδικό και από τα δύο μέρη.
Η Ινδία απάντησε στην εισβολή ενισχύοντας τα στρατεύματά της κατά μήκος της συνοριακής γραμμής των 3.200 χιλιομέτρων. Περιπλέκοντας την κατάσταση, το γειτονικό Νεπάλ και το Πακιστάν ενισχύουν τις σχέσεις τους με την Κίνα, με το πρώτο να αμφισβητεί τις αξιώσεις του Νέου Δελχί για τη διαρρύθμιση των συνόρων του με την Ινδία.
Όποια από τις δύο πλευρές κι αν κάνει πρώτη πίσω, η αλήθεια είναι ότι η κινεζική κλιμάκωση ήταν μια αποφασιστική κίνηση, η οποία αντικατοπτρίζει τους κλιμακούμενους στρατηγικούς στόχους του Πεκίνου, όχι μόνο στην "κορυφή του κόσμου", αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα.
Αφορά όμως τίποτε από όλα αυτά τις ΗΠΑ, που έχουν γενικά στραμμένη την προσοχή τους σε άλλα ζητήματα; Θα έπρεπε, καθώς τα διακυβεύματα είναι πολύ σημαντικότερα από τις συνοριακές γραμμές σε έναν χάρτη που αφορά άγονα εδάφη 4.500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Είχα συζητήσει τη μακροχρόνια διασυνοριακή διαμάχη με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας της Ινδίας πριν από αρκετά χρόνια στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Εκείνος την είχε αποκαλέσει "κακοφορμισμένη πληγή".
Η Ινδία θεωρεί ότι η Κίνα κατέχει σχεδόν 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ινδικής επικράτειας, τα οποία είχε καταλάβει στον πόλεμο του 1962, τον οποίο οι Ινδοί έχασαν ξεκάθαρα και εμφατικά. Η αίσθηση της ταπείνωσης παραμένει και ανάλογες με τη σημερινή κινεζικές επιδρομές έχουν δείξει ότι η Ινδία έχει λίγες πραγματικές δυνατότητες να εξαναγκάσει το Πεκίνο να αποχωρήσει από τις περιοχές τις οποίες διεκδικεί.
Κίνα και Ινδία είχαν άλλη μια αντιπαράθεση το 2017, διάρκειας μερικών μηνών, στο κοντινό οροπέδιο Doklam. Η Κίνα κέρδισε, προωθούμενη εδαφικά και δημιουργώντας μια στρατιωτική βάση. Τα δύο έθνη έχουν εμπλακεί επανειλημμένα σε διαπραγματεύσεις εδώ και χρόνια, ωστόσο η τρέχουσα στάση από πλευράς Πεκίνου καταδεικνύει ένα νέο επίπεδο επιθετικότητας.
Οι νέες στρατηγικές φιλοδοξίες της Κίνας
Όλα τα παραπάνω "δένουν" με ευρύτερες κινέζικες στρατηγικού και τακτικού χαρακτήρα κινήσεις που ξεκίνησαν στις αρχές του 2020, καθώς η προσοχή του κόσμου στρεφόταν στον νέο κορονοϊό.
Έχουμε δει την κινεζική ναυτική δραστηριότητα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας να γίνεται ολοένα και πιο επιθετική - να παρενοχλεί τις ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, να βυθίζει ένα βιετναμέζικο αλιευτικό σκάφος, να καταστρέφει μια πετρελαιοπηγή της Μαλαισίας - και τις διπλωματικές και ρητορικές πιέσεις κατά της Ταϊβάν να αυξάνονται.
Η Κίνα χρησιμοποιεί κίνητρα οικονομικής και ανθρωπιστικής βοήθειας προκειμένου να παγιώσει την εμπορική πρωτοβουλία One Belt, One Road σε ολόκληρη τη Νότια Ασία, ιδίως στο Πακιστάν. Το Πεκίνο μετατρέπει επίσης ένα μικρό νησί στις Μαλδίβες σε βάση στρατιωτικών αεροπορικών επιχειρήσεων, όπως έχει πράξει και με τα τεχνητά νησιά που δημιούργησε στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Κίνα προχώρησε σε γραμμή σκληρής καταστολής των διαδηλωτών στο Χονγκ Κονγκ, ψηφίζοντας νόμο ο οποίος στην πραγματικότητα δίνει στις πιο σκληρές και ισχυρές δυνάμεις ασφαλείας του Πεκίνου ελευθερία δράσης στην πρώην βρετανική αποικία.
Όλα αυτά έχουν τρεις επάλληλες αναγνώσεις. Πρώτον, ως απόπειρα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος να ενισχύσει το εθνικιστικό αίσθημα στην Κίνα - που στρέφεται εναντίον όχι μόνο της Ινδίας, αλλά και άλλων χωρών της περιοχής και των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη λογική του κόμματος, κάτι τέτοιο θα αποσπάσει τους Κινέζους πολίτες από τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης που υποβόσκει λόγω του κορονοϊού.
Δεύτερον, ως ενίσχυση του στάτους του προέδρου Xi Jinping ως ικανού και αποφασιστικού ηγέτη, με βάση και την "επιτυχία" την οποία θεωρεί και διακηρύσσει ότι κατέγραψε το Πεκίνο στην αντιμετώπιση του ιού.
Τέλος, σε γεωστρατηγικό επίπεδο, οι κινήσεις στα Ιμαλάια μπορούν να γίνουν αντιληπτές ως μια προσπάθεια της Κίνας να πιέσει την Ινδία να παραμείνει σε "απόσταση ασφαλείας" από τις ΗΠΑ.
Ναι, υπάρχει μια πιθανότητα να της γυρίσουν μπούμερανγκ: η Ινδία μπορεί να κινηθεί προς την Αμερική μετά το αιματηρό περιστατικό στα σύνορα. Ωστόσο, οι Κινέζοι γενικά έχουν εμπιστοσύνη στη σκληρή, κλασσικού τύπου δύναμή τους και δεν είναι καθόλου χαρούμενοι με την αυξανόμενη αίσθηση προσέγγισης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ινδίας τα τελευταία πέντε χρόνια.
Η πρωτοβουλία One Belt, One Road έχει ένα μεγάλο πρόβλημα: την Ινδία, η οποία τέμνει εγκάρσια τις εμπορικές οδούς τις οποίες η Κίνα θέλει να χρησιμοποιήσει για να κυριαρχήσει τον 21ο αιώνα. Υπό αυτήν την έννοια, η διαμάχη στα Ιμαλάια αφορά σε τελική ανάλυση τον έλεγχο του Ινδικού Ωκεανού.
Οι ΗΠΑ, ο ρόλος τους και το μέλλον
Οι ΗΠΑ έχουν περιορισμένο "κεφάλαιο" για να εμπλακούν στη συγκεκριμένη διαμάχη. Αν και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προσφέρθηκε να μεσολαβήσει, όπως ανέφερε σε πρόσφατο tweet του, οι πιθανότητες η Κίνα να δεχθεί μια τέτοια μεσολάβηση είναι ελάχιστες. Μια καλύτερη προσέγγιση του ζητήματος από πλευράς ΗΠΑ θα ήταν να συνεχίσουν να συσφίγγουν τις σχέσεις τους με την Ινδία, καθιστώντας σαφές στο Πεκίνο ότι δεν θα επιτρέψουν το Νέο Δελχί να υφίσταται πιέσεις προκειμένου να οδηγηθεί μακριά από την Ουάσινγκτον.
Το πιο σημαντικό είναι να τερματιστεί η διαμάχη σχετικά με τους δασμούς, η οποία ξεκίνησε με τις κακοσχεδιασμένες προσπάθειες του Τραμπ για ελάφρυνση των εμπορικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ. Από στρατιωτική άποψη, ένα καλό πρώτο βήμα θα ήταν οι ΗΠΑ να καλέσουν την Ινδία, η οποία έχει φιλόδοξους στόχους στη θάλασσα, να συμμετάσχει ολοκληρωμένα στις ανά διετία διενεργούμενες ναυτικές ασκήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό (Rim of the Pacific).
Πώς θα έμοιαζε ένας ινδικός στολίσκος μαζί με πολεμικά πλοία των ΗΠΑ, Ιαπωνίας και Αυστραλίας ως κεντρικό στοιχείο της άσκησης;
Οι ισχυρότεροι δεσμοί με την Ινδία πρέπει να αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης αμερικανικής στρατηγικής για την περιοχή. Οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν να διερευνούν τρόπους να πλησιάσουν την Ταϊβάν και να επιβάλουν κατάλληλες κυρώσεις στο Πεκίνο για τις ενέργειές του στο Χονγκ Κονγκ.
Θα πρέπει να συνεχιστούν οι περιπολίες προστασίας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η Ουάσινγκτον πρέπει να δημιουργήσει ένα ισχυρό μπλοκ αντίστασης στον στρατιωτικό και οικονομικό καταναγκασμό από πλευράς Κίνας, με συμμετοχή όχι μόνο της Ινδίας, αλλά της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Αυστραλίας, της Σιγκαπούρης και άλλων εταίρων της Αμερικής.
Οι εντάσεις στην "Κορυφή του Κόσμου" είναι σημαντικότατες και επικίνδυνες, ωστόσο η επίλυσή τους πρέπει να αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής που ακολουθούν ή πρέπει να ακολουθήσουν οι ΗΠΑ έναντι της Κίνας.
Του James Stavridis
https://www.capital.gr/bloomberg-view/3462006/
o-polemos-indias-kinas-molis-egine-pragmatikos
18/6/2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Ο πόλεμος Ινδίας - Κίνας μόλις έγινε πραγματικός.
Ακριβώς τη στιγμή που φαινόταν ότι η Κίνα και η Ινδία είχαν φτάσει σε μια "ανακωχή" ή ύφεση (détente), μετά από εβδομάδες στρατιωτικής κλιμάκωσης στα σύνορα τους στα Ιμαλάια, Κινέζοι στρατιώτες σκότωσαν τουλάχιστον 20 Ινδούς ομολόγους τους και πιθανότατα κατέγραψαν και εκείνοι τα δικά τους θύματα.
Η πρώτη αιματηρή μεθοριακή σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 δείχνει πόσο τεταμένες είναι οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλεον πυκνοκατοικημένων χωρών του κόσμου. Και ενώ οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι προφανείς και σοβαροί, η κρίση προσφέρει επίσης στις ΗΠΑ μια ευκαιρία να σφυρηλατήσουν την ισχυρή σχέση με την Ινδία την οποία επιθυμούν εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Η τρέχουσα σύγκρουση ξεκίνησε πριν από αρκετές εβδομάδες όταν οι Κινέζοι μετέφεραν χιλιάδες στρατιώτες στην κοιλάδα του Γκάλουαν στο Λαντάκ, κατά μήκος της λεγόμενης Γραμμής Πραγματικού Ελέγχου. (Πάντα με εντυπωσίαζε ο συγκεκριμένος παράδοξος όρος - ποια είναι η εναλλακτική του, "Γραμμή Ανύπαρκτου Ελέγχου";).
Το σκηνικό σύγκρουσης
Αφορμή στάθηκε η απόφαση της Ινδίας να δημιουργήσει έναν δρόμο που να οδηγεί σε μια αεροπορική βάση σε μικρή απόσταση από το σημείο. Η Κίνα απάντησε με ενίσχυση των δυνάμεών της στην περιοχή, μεταφέροντας βαρύ εξοπλισμό (εκσκαφείς, οχήματα μεταφοράς προσωπικού και πιθανώς πυροβολικό) και κατασκευάζοντας νέους προσωρινούς, κινητούς στρατώνες για την υποστήριξή τους.
Κάνοντας τα παραπάνω, οι Κινέζοι στρατιώτες εισήλθαν σε τμήμα της μεθοριακής περιοχής, το οποίο επί μακρόν θεωρείτο ινδικό και από τα δύο μέρη.
Η Ινδία απάντησε στην εισβολή ενισχύοντας τα στρατεύματά της κατά μήκος της συνοριακής γραμμής των 3.200 χιλιομέτρων. Περιπλέκοντας την κατάσταση, το γειτονικό Νεπάλ και το Πακιστάν ενισχύουν τις σχέσεις τους με την Κίνα, με το πρώτο να αμφισβητεί τις αξιώσεις του Νέου Δελχί για τη διαρρύθμιση των συνόρων του με την Ινδία.
Όποια από τις δύο πλευρές κι αν κάνει πρώτη πίσω, η αλήθεια είναι ότι η κινεζική κλιμάκωση ήταν μια αποφασιστική κίνηση, η οποία αντικατοπτρίζει τους κλιμακούμενους στρατηγικούς στόχους του Πεκίνου, όχι μόνο στην "κορυφή του κόσμου", αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα.
Αφορά όμως τίποτε από όλα αυτά τις ΗΠΑ, που έχουν γενικά στραμμένη την προσοχή τους σε άλλα ζητήματα; Θα έπρεπε, καθώς τα διακυβεύματα είναι πολύ σημαντικότερα από τις συνοριακές γραμμές σε έναν χάρτη που αφορά άγονα εδάφη 4.500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Είχα συζητήσει τη μακροχρόνια διασυνοριακή διαμάχη με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας της Ινδίας πριν από αρκετά χρόνια στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Εκείνος την είχε αποκαλέσει "κακοφορμισμένη πληγή".
Η Ινδία θεωρεί ότι η Κίνα κατέχει σχεδόν 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ινδικής επικράτειας, τα οποία είχε καταλάβει στον πόλεμο του 1962, τον οποίο οι Ινδοί έχασαν ξεκάθαρα και εμφατικά. Η αίσθηση της ταπείνωσης παραμένει και ανάλογες με τη σημερινή κινεζικές επιδρομές έχουν δείξει ότι η Ινδία έχει λίγες πραγματικές δυνατότητες να εξαναγκάσει το Πεκίνο να αποχωρήσει από τις περιοχές τις οποίες διεκδικεί.
Κίνα και Ινδία είχαν άλλη μια αντιπαράθεση το 2017, διάρκειας μερικών μηνών, στο κοντινό οροπέδιο Doklam. Η Κίνα κέρδισε, προωθούμενη εδαφικά και δημιουργώντας μια στρατιωτική βάση. Τα δύο έθνη έχουν εμπλακεί επανειλημμένα σε διαπραγματεύσεις εδώ και χρόνια, ωστόσο η τρέχουσα στάση από πλευράς Πεκίνου καταδεικνύει ένα νέο επίπεδο επιθετικότητας.
Οι νέες στρατηγικές φιλοδοξίες της Κίνας
Όλα τα παραπάνω "δένουν" με ευρύτερες κινέζικες στρατηγικού και τακτικού χαρακτήρα κινήσεις που ξεκίνησαν στις αρχές του 2020, καθώς η προσοχή του κόσμου στρεφόταν στον νέο κορονοϊό.
Έχουμε δει την κινεζική ναυτική δραστηριότητα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας να γίνεται ολοένα και πιο επιθετική - να παρενοχλεί τις ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, να βυθίζει ένα βιετναμέζικο αλιευτικό σκάφος, να καταστρέφει μια πετρελαιοπηγή της Μαλαισίας - και τις διπλωματικές και ρητορικές πιέσεις κατά της Ταϊβάν να αυξάνονται.
Η Κίνα χρησιμοποιεί κίνητρα οικονομικής και ανθρωπιστικής βοήθειας προκειμένου να παγιώσει την εμπορική πρωτοβουλία One Belt, One Road σε ολόκληρη τη Νότια Ασία, ιδίως στο Πακιστάν. Το Πεκίνο μετατρέπει επίσης ένα μικρό νησί στις Μαλδίβες σε βάση στρατιωτικών αεροπορικών επιχειρήσεων, όπως έχει πράξει και με τα τεχνητά νησιά που δημιούργησε στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Κίνα προχώρησε σε γραμμή σκληρής καταστολής των διαδηλωτών στο Χονγκ Κονγκ, ψηφίζοντας νόμο ο οποίος στην πραγματικότητα δίνει στις πιο σκληρές και ισχυρές δυνάμεις ασφαλείας του Πεκίνου ελευθερία δράσης στην πρώην βρετανική αποικία.
Όλα αυτά έχουν τρεις επάλληλες αναγνώσεις. Πρώτον, ως απόπειρα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος να ενισχύσει το εθνικιστικό αίσθημα στην Κίνα - που στρέφεται εναντίον όχι μόνο της Ινδίας, αλλά και άλλων χωρών της περιοχής και των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη λογική του κόμματος, κάτι τέτοιο θα αποσπάσει τους Κινέζους πολίτες από τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης που υποβόσκει λόγω του κορονοϊού.
Δεύτερον, ως ενίσχυση του στάτους του προέδρου Xi Jinping ως ικανού και αποφασιστικού ηγέτη, με βάση και την "επιτυχία" την οποία θεωρεί και διακηρύσσει ότι κατέγραψε το Πεκίνο στην αντιμετώπιση του ιού.
Τέλος, σε γεωστρατηγικό επίπεδο, οι κινήσεις στα Ιμαλάια μπορούν να γίνουν αντιληπτές ως μια προσπάθεια της Κίνας να πιέσει την Ινδία να παραμείνει σε "απόσταση ασφαλείας" από τις ΗΠΑ.
Ναι, υπάρχει μια πιθανότητα να της γυρίσουν μπούμερανγκ: η Ινδία μπορεί να κινηθεί προς την Αμερική μετά το αιματηρό περιστατικό στα σύνορα. Ωστόσο, οι Κινέζοι γενικά έχουν εμπιστοσύνη στη σκληρή, κλασσικού τύπου δύναμή τους και δεν είναι καθόλου χαρούμενοι με την αυξανόμενη αίσθηση προσέγγισης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ινδίας τα τελευταία πέντε χρόνια.
Η πρωτοβουλία One Belt, One Road έχει ένα μεγάλο πρόβλημα: την Ινδία, η οποία τέμνει εγκάρσια τις εμπορικές οδούς τις οποίες η Κίνα θέλει να χρησιμοποιήσει για να κυριαρχήσει τον 21ο αιώνα. Υπό αυτήν την έννοια, η διαμάχη στα Ιμαλάια αφορά σε τελική ανάλυση τον έλεγχο του Ινδικού Ωκεανού.
Οι ΗΠΑ, ο ρόλος τους και το μέλλον
Οι ΗΠΑ έχουν περιορισμένο "κεφάλαιο" για να εμπλακούν στη συγκεκριμένη διαμάχη. Αν και ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προσφέρθηκε να μεσολαβήσει, όπως ανέφερε σε πρόσφατο tweet του, οι πιθανότητες η Κίνα να δεχθεί μια τέτοια μεσολάβηση είναι ελάχιστες. Μια καλύτερη προσέγγιση του ζητήματος από πλευράς ΗΠΑ θα ήταν να συνεχίσουν να συσφίγγουν τις σχέσεις τους με την Ινδία, καθιστώντας σαφές στο Πεκίνο ότι δεν θα επιτρέψουν το Νέο Δελχί να υφίσταται πιέσεις προκειμένου να οδηγηθεί μακριά από την Ουάσινγκτον.
Το πιο σημαντικό είναι να τερματιστεί η διαμάχη σχετικά με τους δασμούς, η οποία ξεκίνησε με τις κακοσχεδιασμένες προσπάθειες του Τραμπ για ελάφρυνση των εμπορικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ. Από στρατιωτική άποψη, ένα καλό πρώτο βήμα θα ήταν οι ΗΠΑ να καλέσουν την Ινδία, η οποία έχει φιλόδοξους στόχους στη θάλασσα, να συμμετάσχει ολοκληρωμένα στις ανά διετία διενεργούμενες ναυτικές ασκήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό (Rim of the Pacific).
Πώς θα έμοιαζε ένας ινδικός στολίσκος μαζί με πολεμικά πλοία των ΗΠΑ, Ιαπωνίας και Αυστραλίας ως κεντρικό στοιχείο της άσκησης;
Οι ισχυρότεροι δεσμοί με την Ινδία πρέπει να αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης αμερικανικής στρατηγικής για την περιοχή. Οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν να διερευνούν τρόπους να πλησιάσουν την Ταϊβάν και να επιβάλουν κατάλληλες κυρώσεις στο Πεκίνο για τις ενέργειές του στο Χονγκ Κονγκ.
Θα πρέπει να συνεχιστούν οι περιπολίες προστασίας της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η Ουάσινγκτον πρέπει να δημιουργήσει ένα ισχυρό μπλοκ αντίστασης στον στρατιωτικό και οικονομικό καταναγκασμό από πλευράς Κίνας, με συμμετοχή όχι μόνο της Ινδίας, αλλά της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Αυστραλίας, της Σιγκαπούρης και άλλων εταίρων της Αμερικής.
Οι εντάσεις στην "Κορυφή του Κόσμου" είναι σημαντικότατες και επικίνδυνες, ωστόσο η επίλυσή τους πρέπει να αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής που ακολουθούν ή πρέπει να ακολουθήσουν οι ΗΠΑ έναντι της Κίνας.
Του James Stavridis
https://www.capital.gr/bloomberg-view/3462006/
o-polemos-indias-kinas-molis-egine-pragmatikos
18/6/2020