Ο χορός των κοινοτικών δισ. – Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ:
(1)Τι σημαίνει για την Ελλάδα επέκταση κατά 500 δισ του Προγράμματος
Πανδημίας της ΕΚΤ; – Θα αγοράσει έως 30 δισ ελληνικά ομόλογα.
(2) Αύξηση αγορών τίτλων κατά 600 δισ. ανακοίνωσε η Λαγκάρντ.
(3) Η Ελλάδα έχει μπροστά της πολλά χρόνια ανάπτυξης.
(4) Στο ταμείο ανάκαμψης, οι «εγκρατείς» χώρες έχουν άδικο.
(1)Τι σημαίνει για την Ελλάδα επέκταση κατά 500 δισ του Προγράμματος
Πανδημίας της ΕΚΤ; – Θα αγοράσει έως 30 δισ ελληνικά ομόλογα.
(2) Αύξηση αγορών τίτλων κατά 600 δισ. ανακοίνωσε η Λαγκάρντ.
(3) Η Ελλάδα έχει μπροστά της πολλά χρόνια ανάπτυξης.
(4) Στο ταμείο ανάκαμψης, οι «εγκρατείς» χώρες έχουν άδικο.
Ο χορός των κοινοτικών δισ. – Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.
Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας είναι τεράστιες. Ειδικά στο πλαίσιο υβριδικών δομών, όπως η ΕΕ και η Ευρωζώνη, μπορούν να γίνουν εκρηκτικές. Αυτός είναι ο λόγος που γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες όχι απλά έκτακτων οικονομικών και νομισματικών μέτρων από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, εν προκειμένω από την Κομισιόν, αλλά και ενός σημαντικού ανταγωνισμού εντός της ΕΕ.
Είναι δεδομένο πως θα έχουμε σύντομα εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα, οι οποίες θα καθορίσουν το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης. Σε πρώτη φάση το ευρωπαϊκό οικοδόμημα λειτούργησε αμυντικά, προασπιζόμενο τη συνοχή του. Δημιούργησε ένα καινούριο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (PEPP), το οποίο αποδέχεται μέχρι και τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, ενώ η ΕΚΤ δήλωσε πως επιφυλάσσεται να διευρύνει τον όγκο του και τη διάρκειά του "όσο χρειαστεί".
Όσο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα λάμβανε αυτές τις αποφάσεις, οι υφέρποντες ανταγωνισμοί οξύνονταν. Το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ως παράνομο το παλαιό, αλλά εν ισχύι, πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (PSPP). Αξίζει να σημειωθεί πως το PSPP είναι πολύ πιο "αυστηρό" από το PEPP. Δεν δέχεται ελληνικά ομόλογα ενώ απαγορεύεται στο πλαίσιο του το Ευρωσύστημα να κατέχει όγκο ομολόγων άνω του 33% των εκδοθέντων ομολόγων ενός οργανισμού. Αυτοί οι περιορισμοί αίρονται στο ΡΕΡΡ.
Εύλογα μπορεί να υποθέσει κάποιος πως αφού το "σκληρό" PSPP κρίνεται παράνομο υπό αίρεση από την Καρλσρούη, ανάλογη τύχη θα έχει και το ΡΕΡΡ. Προς το παρόν, η Καρλσρούη απαιτεί από την ΕΚΤ να δώσει εξηγήσεις εντός τριμήνου, ειδάλλως θα διατάξει τη Γερμανική Κεντρική Τράπεζα (Bundesbank) να αποχωρήσει από το PSPP, δηλαδή πρακτικά να πουλήσει όλα τα ομόλογα που έχει αγοράσει στη δευτερογενή αγορά και να μην αγοράσει καινούρια.
Η πραγματική απειλή
Πρέπει να επισημάνουμε πως αυτή η απειλή έχει μόνον συμβολική αξία για την Ευρωζώνη. Στο PSPP, δεν υπάρχει αμοιβαιοποίηση ρίσκου (risk sharing). Δηλαδή, η Bundesbank έχει αγοράσει μόνον γερμανικά ομόλογα στα πλαίσια του συγκεκριμένου προγράμματος. Ως εκ τούτου, τυχούσα αποχώρηση της εξ αυτού (και άρα μαζική πώληση των ομολόγων που κατέχει) θα λειτουργήσει υπονομευτικά μόνον για τις γερμανικές οικονομικές οντότητες, οι οποίες θα δουν τα επιτόκια τους να ανεβαίνουν. Τα ομόλογα των υπολοίπων μελών-κρατών της Ευρωζώνης θα μείνουν ανεπηρέαστα, ενδεχομένως μάλιστα να ανέβει η αξία τους σε σύγκριση με τα γερμανικά. Άρα η συγκεκριμένη απειλή είναι κίβδηλη.
Τούτο, φυσικά, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει κίνδυνος. Η πραγματική απειλή είναι η καθιέρωση μιας συγκεκριμένης, ευρωσκεπτικιστικής ατζέντας στη γερμανική κοινωνία. Η συγκεκριμένη γραμμή έχει ήδη αρχίσει να ζυμώνεται δημόσια από δικαστές της Καρλσρούης που συμμετείχαν στην απόφαση, οι οποίοι την αναλύουν σε συνεντεύξεις τους. Το μήνυμα είναι έμμεσο, αλλά σαφές. Το 2021 είναι έτος εκλογών στη Γερμανία, η οποία αν πιεστεί για πολλές παραχωρήσεις δεν θα διστάσει να προχωρήσει σε εναλλακτικά σχέδια (μικρότερη Ευρωζώνη, ΕΕ πολλών ταχυτήτων κλπ). Απ’ ότι φαίνεται αυτό δεν θα χρειαστεί πάντως, τουλάχιστον όχι στο άμεσο μέλλον.
Το παζάρι φαίνεται να περιστρέφεται έντονα γύρω από τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος θα είναι ενισχυμένος μετά και τις προτάσεις Γερμανών-Γάλλων αλλά και της Κομισιόν. Η Ιταλία εδώ και καιρό διαμήνυε πως δεν θα αποδεχτεί τίποτα λιγότερο από μία συνολική λύση που θα βασιζόταν στην αμοιβαιοποίηση του χρέους. Οι ευρωπαϊστές πανηγυρίζουν λέγοντας πως η πρόταση του γερμανογαλλικού άξονα και της Κομισιόν θα σηματοδοτήσουν μία ουσιαστική αλλαγή πορείας. Είναι έτσι όμως τα πράματα;
Καταρχάς να ξεκαθαριστεί πως πρόκειται περί μίας πρότασης, όχι περί απόφασης. Ήδη τέσσερις χώρες του βόρειου μπλοκ έχουν καταθέσει ενστάσεις, προμηνύοντας μπαράζ διαπραγματεύσεων μέχρι το τέλος του έτους. Είναι πιθανό είναι το σχέδιο αυτό να καταστεί αρκετά "σκληρότερο" λόγω των πιέσεων των βορείων χωρών.
Το "καλό" σχέδιο της Κομισιόν και η Ελλάδα
Ας δούμε, όμως, τι προβλέπει αυτό, το "καλό", σχέδιο της Κομισιόν, το οποίο πηγάζει από την πρόταση του γερμανογαλλικού άξονα. Η Κομισιόν (για πρώτη φορά στην ιστορία της) θα δανειστεί 750 δισ.. Αυτά τα χρήματα θα διατεθούν σε έξι διαφορετικά προγράμματα (Recovery & Resilience Facility, REACT-EU, Invest EU κ.α.). Εδώ θα ασχοληθούμε το Recovery & Resilience Facility, το οποίο θα απορροφήσει τον κυρίως όγκο των δανεικών. Σημειώνουμε ότι πολλοί από τους υπόλοιπους τομείς βασίζονται σε μόχλευση και είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα αποδώσουν τα αναμενόμενα.
Το Recovery & Resilience Facility θα διανείμει συνολικά 560 δισ., τα 250 εκ των οποίων θα είναι δάνεια και τα υπόλοιπα επιδοτήσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως η στόχευση του είναι ξεκάθαρη. Κύριοι στόχοι είναι η ανάπτυξη της ψηφιακής πολιτικής (5G) και η "πράσινη" οικονομία. Στη δε Ελλάδα μπορούμε να υποθέσουμε πως θα έχουμε πολλαπλασιασμό των ανεμογεννητριών.
Ένα πρώτο ερώτημα είναι αν αυτά τα χρήματα θα είναι αρκετά ώστε να αντιμετωπίσει η Ελλάδα τις συνέπειες της κρίσης. Στην Ελλάδα κατευθύνθηκε το 3% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού το 2018. Αν υποθέσουμε ότι αυτό το ποσοστό θα παραμείνει αναλλοίωτο και στο πρόγραμμα των 750 δισ., μιλάμε για 23 δισ. Αν υποθέσουμε πως η διανομή θα γίνει ακόμη πιο ευνοϊκή για τις χώρες του Νότου, τότε μπορούμε να ελπίζουμε σε 35 δισ. Να υπενθυμίσουμε πως στο πλαίσιο του πρώτου Μνημόνιου (το οποίο ήταν το "μικρότερο") η Ελλάδα εκταμίευσε 52,9 δισ., τα οποία φυσικά δεν ήταν αρκετά, γι’ αυτό και "χρειάστηκαν" και τα υπόλοιπα μνημόνια συν το PSI.
Θα μπορούσε να αντιτείνει όμως κάποιος πως ακόμη και τα 35 δισ. «καλά είναι». Δυστυχώς πρέπει να καταλάβουμε πως αυτή η ενίσχυση δεν θα δοθεί στα κράτη άνευ όρων. Το πού θα κατευθυνθεί περιγράφεται πολύ γλαφυρά στο γερμανογαλλικό ανακοινωθέν αλλά και στην πρόταση της Κομισιόν. Πέραν των δαπανών για την υγεία, το μερίδιο του λέοντος θα κατευθυνθεί στην λεγόμενη "πράσινη ανάπτυξη" και σε τεχνολογίες αιχμής, τομείς στους οποίους η χώρα μας υστερεί σημαντικά.
Άλλοι τομείς από τους οποίους η Ελλάδα θα έβγαινε ωφελημένη (πχ τουρισμός) αναφέρονται μόνο στον πυλώνα REACT-EU, ο οποίος είναι σημαντικά μικρότερος σε μέγεθος (55 δισ. για την επταετία 2021-2028). Άλλωστε, όπως αναφέρεται εύγλωττα στο ανακοινωθέν «θα βοηθηθούν περισσότερο οι πλέον πληττόμενοι τομείς και περιοχές πάντα σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες». Πρόκειται για ενίσχυση περιοχών (και όχι χωρών) ενώ πρέπει να υπογραμμιστεί η αναφορά στις ευρωπαϊκές προτεραιότητες.
Ποιος είπε ότι έφυγαν οι ευρω-εμμονές;
Επιπλέον, πρέπει να τονιστεί πως κάθε ευρωπαϊκό κονδύλι δίδεται με την έγκριση της ΕΕ, η οποία θέτει κάθε φορά όρους και προϋποθέσεις. Όπως διαβάζουμε χαρακτηριστικά στην πρόταση της Κομισιόν, τα κράτη-μέλη πρέπει να καταθέσουν σχέδια ανάκαμψης. Αυτά καθορίζουν τις επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες καθώς και τα επενδυτικά σχέδια που θα χρηματοδοτηθούν.
Εισάγονται ως τμήμα των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων, που ορίζουν τις υποχρεώσεις των κρατών-μελών σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας. Η χρηματοδότηση θα πραγματοποιείται σε δόσεις, η εκταμίευση των οποίων θα εξαρτάται από την πρόοδο με βάση τους προκαθορισμένους στόχους. Σας θυμίζουν κάτι οι παραπάνω ορολογίες;
Δυστυχώς, ο κίνδυνος δεν βρίσκεται μόνον σε επίπεδο ορολογίας. Στις 20 Μαΐου 2020, η Κομισιόν έστειλε ένα κείμενο συστάσεων στην Ιταλία, το οποίο είναι απάντηση στο ιταλικό Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων. Εκεί αναφέρεται ξεκάθαρα πως η "ρήτρα αποφυγής" από το Σύμφωνο Σταθερότητας, δεν συνεπάγεται την αναστολή των διαδικασιών του Συμφώνου. Συμπληρώνει πως η Ιταλία δεν σέβεται το κριτήριο του χρέους (το οποίο είναι υπερβολικά υψηλό), ενώ καλείται να επιβεβαιώσει πως οι πολιτικές της θα είναι συμβατές με αυτές της Ευρωζώνης και συντονισμένες με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Τέλος, το κείμενο την καλεί, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες, να επιτύχει συγκεκριμένους δημοσιονομικούς στόχους, οι οποίοι να καταστήσουν βιώσιμο το δημοσιονομικό χρέος. Όπως βλέπουμε, δεν πρόκειται περί καινούριων πολιτικών. Η εμμονή στα διαχειρίσιμα χρέη και στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς απλώς αναβάλλεται για λίγο, δεν αναστέλλεται.
Όλες οι ευρωπαϊκές απαιτήσεις (δημοσιονομικές, ιδιωτικοποιήσεις κλπ) θα περνάνε πλέον ως τμήμα του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων, από την υλοποίηση του οποίου θα εξαρτάται η εκταμίευση του ενισχυμένου ΕΣΠΑ.
Η πρόταση της Κομισιόν και ο συμβιβασμός των Ιταλών
Οι Ιταλοί είχαν απορρίψει την ιδέα της προσφυγής στον ESM, για πολιτικούς αλλά και για επικοινωνιακούς λόγους. Φαίνονται, εν τούτοις, να συμβιβάζονται με την ιδέα ότι θα τους επιβληθούν μνημονιακές πολιτικές, αν και αυτές δεν θα προέρχονται από τον ESM, αλλά από την ευρωπαϊκή "βοήθεια" μέσω του αυξημένου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Φυσικά, κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε χώρα, με πρώτη υποψήφια φυσικά την Ελλάδα.
Όλες οι πολιτικές δυνάμεις φαίνεται να συναινούν σε αυτό το ενδεχόμενο, πλην του Σαλβίνι. Πάντως δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα μπορέσει η Ιταλία να αποφύγει μία προσφυγή στον ESM, καθώς η μόνη δυνατότητα να αναχρηματοδοτηθεί το ιταλικό χρέος με λογικά επιτόκια, είναι η περαιτέρω διεύρυνση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Αυτό επιχειρεί να αποκλείσει η Γερμανία μέσω της απόφασης της Καρλσρούης, όπως ειπώθηκε παραπάνω.
Ανακεφαλαιώνοντας, η οικονομική κρίση λειτούργησε ως επιταχυντής ήδη υπαρχουσών τάσεων στην ΕΕ. Για ακόμη μία φορά φαίνεται πως θα επικρατήσουν οι πολιτικές της λιτότητας και του πλουτισμού του ευρωπαϊκού Βορρά σε βάρος του Νότου. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει, ωστόσο, πολιτικές συγκρούσεις, οι οποίες ενδεχομένως και να έχουν απρόβλεπτο αποτέλεσμα είτε λόγω λαϊκών αντιδράσεων, είτε λόγω αντιδράσεων του κατεστημένου σε ορισμένες χώρες των οποίων η θέση του στον ευρωπαϊκό καταμερισμό να επιδεινωθεί.
Η πρόσφατη πρόταση της Κομισιόν αποτελεί στην καλύτερη περίπτωση συνέχιση των υπαρχουσών πολιτικών, στην χειρότερη Δούρειο Ίππο για τον ασφυκτικότερο έλεγχο όλων των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Το σίγουρο είναι πως τα επόμενα έτη θα ζήσουμε κάτι ανάλογο, αν όχι μεγαλύτερο, της περιόδου 2009-2015.
Έκτακτη Συνεργασία
Νέστορας Νεστορίδης * και Ελένη Αποστολίδου *
*Ο Νέστορας Νεστορίδης εργάζεται ως σύμβουλος τραπεζών σε χρηματοοικονομικές δραστηριότητες στον ιδιωτικό τομέα στο Παρίσι. Είναι απόφοιτος του τμήματος μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει σπουδάσει οικονομικά και χρηματοοικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Σορβώννης. *Η Ελένη Αποστολίδου είναι απόφοιτη της Νομικής του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου και διδάκτωρ φορολογικού δικαίου από το Πανεπιστήμιο της Σορβώννης. Έχει δουλέψει στον ιδιωτικό τομέα σε θέματα φορολογικής πολιτικής και είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Διεθνές Ινστιτούτο Διοίκησης Κύπρου.
28/5/2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα επέκταση κατά 500 δισ του Προγράμματος Πανδημίας της ΕΚΤ; – Θα αγοράσει έως 30 δισ ελληνικά ομόλογα.
Κρίσιμες θα πρέπει να θεωρούνται οι αποφάσεις που θα λάβει σήμερα η ECB για τη χώρα μας στην οποία αναλογεί το 2,47% του πανδημικού προγράμματος. Τις προθέσεις της θα αποκαλύψει εκτός απροόπτου σήμερα 4 Ιουνίου 2020 η C. Lagarde η επικεφαλής της ΕΚΤ σχετικά με το Πανδημικό Πρόγραμμα Αγοράς Έκτακτης Ανάγκης (PEPP).
Ως γνωστόν το πρόγραμμα αυτό έχει προβλέψει την αγορά χρέους από τα μέλη της Ε.Ε. ύψους 750 δισ. ευρώ και υπόκειται σε μια σειρά δεδομένα βάση των οποίων είτε θα επεκταθεί άλλο τόσο, είετ θα επεκταθεί κατά περίπου 500 δισ. ευρώ είτε θα ανακοινωθεί από την ECB η επανεπένδυση στα ομόλογα που λήγουν.
Βεβαίως όλα τούτα μπορεί να συμβούν και σε έναν δεύτερο χρόνο ωστόσο οι αγορές εθισμένες στις κινήσεις της ΕΚΤ αναμένουν σήμερα σοβαρές ανακοινώσεις..
Σε ότι μας αφορά τη χώρα μας το πρόγραμμα αυτό έχει ήδη απορροφήσει κατ’ εξαίρεση ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου ύψους 4,68 δισ. ευρώ.
Το σύνολο που σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών της χώρας μπορεί να δώσει προς απορρόφηση η Ελλάδα στην ΕΚΤ αναμένεται να είναι περί τα 12 δισ. ευρώ όμως τα δεδομένα δείχνουν να είναι πολύ καλύτερα.
Ας σημειωθεί πως η Ελλάδα δικαιούται το 2,47% του προγράμματος που σημαίνει 18,5 δισ. ευρώ και όλα αυτά μολονότι η Ελλάδα δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα.
Σε περίπτωση που το πρόγραμμα επεκταθεί κατά 500 δισ ευρώ το ποσοστό μας παραμένει άρα μιλούμε για άλλα 12 δισ. ευρώ.
Μια επέκταση του προγράμματος λοιπόν θα μπορούσε να βοηθήσει αισθητά το δανεισμό της χώρας ιδιαίτερα σε μια περίοδο ουσιαστικής αποκλιμάκωσης των επιτοκίων.
Ας σημειωθεί πως μέσα στον Ιούνιο, πιθανότητα και την επόμενη εβδομάδα αναμένεται νέα 10ετής έκδοση ομολόγου που θα κινηθεί αναλόγως της συγκυρίας και του ενδιαφέροντος από 1-2 δισ. ευρώ.
Πρόσφατο δημοσίευμα των FT στάθηκε μάλλον αποκαλυπτικό σε ότι αφορά τις κινήσεις της ΕΚΤ.
Οι πιο πολλοί οικονομολόγοι εκφράζονται προς την κατεύθυνση πως η ΕΚΤ θα επεκτείνει το Πρόγραμμα Επείγουσας Αγοράς Πανδημίας (PEPP) 750 δισεκατομμυρίων ευρώ
Έχοντας ήδη ξοδέψει περισσότερα από 234 δισεκατομμύρια ευρώ, το πρόγραμμα βρίσκεται σε καλό δρόμο για να εξαντληθεί μέχρι τον Οκτώβριο.
Ωστόσο δεν είναι καθόλου απαραίτητο οι σχετικές αποφάσεις να ληφθούν σήμερα και να ληφθούν στο σύνολό τους χωρίς ενδιάμεσα στάδια.
«Είναι σαφές ότι το PEPP των 750 δισ. ευρώ δεν θα είναι αρκετό», δήλωσε ο Erik Nielsen, επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit.
Δεν είναι λίγα τα μάλη του Δ.Σ. της ΕΚΤ έχουν ήδη δηλώσει ότι αναμένουν επέκταση του προγράμματος αυτήν την εβδομάδα, ενώ η ίδια η κα. Lagarde ανέφερε πως δεν θα διστάσει να προσαρμόσει το μέγεθος, τη διάρκεια και τη σύνθεση του PEPP στο βαθμό που είναι απαραίτητο, παρά τις αποφάσεις του Γερμανικού Δικαστηρίου, με τις οποίες άλλωστε διαφωνούν και οι Γερμανοί αξιωματούχοι.
Το πρόγραμμα η αλήθεια είναι πως δείχνει επικεντρωμένο στην Ιταλία η οποία αντιμετωπίζει και το μεγαλύτερο πρόβλημα μεταξύ των χωρών της Ευρώπης.
Ωστόσο τα πράγματα δεν θα είναι τόσο ενθαρρυντικά ούτε για τη χώρα μας λόγω τουρισμού αναφέρουν πηγές.
Οι αγορές πάντως περιμένουν και η αναμονή αυτή μπορεί να γεννήσει άνοδο μπορεί να γεννήσει πτώση. Ακόμη και σε περίπτωση θετικών ειδήσεων από την ECB κάποιοι έχουν μάθει να πουλούν στην είδηση.
Ειρήνη Σακελλάρη
4 Ιουνίου 2020
Κατά την Κριστίν Λαγκάρντ, η ΕΚΤ δεν θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) να καταφύγει στην αγορά ομολόγων - σκουπιδιών.
2.
Αύξηση αγορών τίτλων κατά 600 δισ.
ανακοίνωσε η Κριστίν Λαγκάρντ.
Αποφασισμένη να εξαντλήσει όλα τα υπάρχοντα εργαλεία στο οπλοστάσιό της για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις μιας σοβαρότατης ύφεσης στην Ευρωζώνη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ ανακοίνωσε χθες μια μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση στο πρόγραμμα οικονομικής στήριξης. Μετά τον σχετικά πρόσφατο πρώτο γύρο μέτρων κατά της πανδημίας, η ΕΚΤ επανέρχεται δριμύτερη και αυξάνει τις αγορές τίτλων κατά 600 δισ. ευρώ –στο 1,35 τρισ. ευρώ–, ενώ το όλο πρόγραμμα θα διαρκέσει τουλάχιστον έως τα τέλη Ιουνίου του 2021, δηλαδή έξι μήνες περισσότερο από τον αρχικό σχεδιασμό.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΚΤ αλλά και λοιπών διεθνών οργανισμών, φέτος η Ευρωζώνη θα περιπέσει στη χειρότερη ύφεση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, εμφανίζοντας συρρίκνωση 8,7%. Επιπροσθέτως, η ΕΚΤ θα επανεπενδύσει τα έσοδα από τη ρευστοποίηση ομολόγων στο επείγοντος χαρακτήρα πρόγραμμά της κατά της πανδημίας έως τουλάχιστον τη λήξη του 2022. Κατά την Κριστίν Λαγκάρντ, η ΕΚΤ δεν θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) να καταφύγει στην αγορά ομολόγων-σκουπιδιών, διότι κάτι τέτοιο ούτε ως εναλλακτική συζητήθηκε από τους αξιωματούχους της πρώτης.
Γενναιόδωρο άνοιγμα
Τα αυξημένα μέτρα στήριξης της οικονομίας της Ευρωζώνης ανακοινώνονται μόλις λίγες εβδομάδες αφότου το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας απεφάνθη ότι η ΕΚΤ έχει ήδη υπερβεί την εντολή της με το μακράς διαρκείας πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, γεγονός που προξένησε ζωηρό αγοραστικό ενδιαφέρον για το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα και τα ομόλογα της Ευρωζώνης. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στο Reuters οι αναλυτές της Nordea, «η απόφαση της ΕΚΤ για τις νέες αγορές περιουσιακών στοιχείων δείχνει ακόμα μια φορά ότι στέκεται στο πλευρό των επιχειρήσεων και είναι έτοιμη να κάνει καθετί δυνατόν για να βοηθήσει την Ευρωζώνη να επιβιώσει αρραγής της πανδημίας. Η ΕΚΤ θα κάνει όσα της αναλογούν, ελπίζοντας πως το ίδιο θα πράξουν και οι κυβερνήσεις». Και ενώ μόλις τον Μάρτιο η Κριστίν Λαγκάρντ είχε κάνει πρόβλεψη για ήπια αύξηση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 0,8% την τρέχουσα χρονιά, σήμερα πλέον έχει δραστικά αναθεωρήσει το βασικό σενάριό της και εκτιμά ότι η ύφεση θα είναι της τάξεως του 8,7% – και αυτό εάν δεν υπάρξουν παράγοντες έτι περαιτέρω επιδείνωσης.
Στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου, η πρόεδρος της ΕΚΤ προέβλεψε σταδιακή ανάκαμψη με αύξηση του ΑΕΠ κατά 5,2% το 2021 και 3,3% το 2022, αλλά δεν παρέλειψε να τονίσει ότι τα σημάδια της όποιας ανάκαμψης μέχρι στιγμής είναι άτολμα και υφίστανται κίνδυνοι προς τα κάτω αναθεώρησης του βασικού σεναρίου της. «Η Ευρωζώνη διέρχεται μια περίοδο πρωτοφανούς συρρίκνωσης. Παρατηρείται μια αιφνίδια μείωση στην οικονομική δραστηριότητα, ως συνέπεια της πανδημίας του κορωνοϊού και των μέτρων για την ανάσχεση της εξάπλωσής της», υπογράμμισε χθες η πρόεδρος της ΕΚΤ. Παράλληλα, εξέφρασε την ελπίδα πως θα επιλυθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η υπόθεση με το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας. Επίσης, έκανε ευνοϊκά δεκτό το «μεγαλόπνοο», όπως το χαρακτήρισε, σχέδιο της Κομισιόν για προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 ύψους 1,1 τρισ. ευρώ, στο πλαίσιο του οποίου προβλέπεται και ένα επιπλέον ταμείο ανάκαμψης από την ασθένεια, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με 750 δισ. ευρώ. Πάντως, εν κατακλείδι, να επισημανθεί πως, παρά τις τεράστιες αγορές τίτλων από την ΕΚΤ, δεν επιτυγχάνεται η αναγκαία αποκλιμάκωση στις αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης, όπως στην περίπτωση της Ιταλίας, που επλήγη δραματικά από την ασθένεια και σωρεύει διαρκώς υπέρογκο χρέος.
5/6/2020
3.
Παναγιώτης Πετράκης: Η Ελλάδα έχει μπροστά της
πολλά χρόνια ανάπτυξης.
Τις προϋποθέσεις που βάζουν την Ελλάδα σε τροχιά υψηλών ρυθμών ανάπτυξης για αρκετά χρόνια, όπως ο πλήρης έλεγχος της πανδημίας, η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων και το γεγονός ότι η Ευρώπη θα ρίξει ακόμη περισσότερα κεφάλαια για την ανόρθωση της οικονομίας της σε επίπεδο τόσο δημοσιονομικό, όσο και από πλευράς ποσοτικής χαλάρωσης, περιγράφει στο liberal.gr ο οικονομολόγος Παναγιώτης Πετράκης. Εκτιμά ότι πρόκειται να δούμε πολύ περισσότερα κεφάλαια στην Ευρώπη, απ' όσα ήδη έχουμε ήδη, για να μην μετατραπεί η κρίση σε χρηματοπιστωτική κρίση, ενώ μιλά για την μεσοπρόθεσμη θετική προοπτική που έχει μπροστά της η Ελλάδα, από το συνδυασμό αξιοποίησης των 32 δισ. του πακέτου "Next Generation EU" και της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, η οποία καλείται σήμερα να αποφασίσει κατά πόσο θα ρίξει άμεσα στην μάχη επιπλέον 500 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το οπλοστάσιο της στα 1,2 τρισ. ή θα παραπέμψει την απόφαση για τους επόμενους μήνες.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Διαβάζοντας τις προβλέψεις της τελευταίας έκθεσης της UBS, η Ελλάδα θα έχει τελικά φέτος την μικρότερη ύφεση στην Ευρώπη και του χρόνου την μεγαλύτερη ανάπτυξη. Πριν δύο μήνες λέγαμε ακριβώς το αντίστροφο. Που αποδίδετε αυτή την αλλαγή;
H UBS μαζί με την Oxford Economics, την HSBC αλλά και τις Ελληνικές Τράπεζες (Alpha Bank, NBG) βλέπουν μία ύφεση που κινείται σε μετριοπαθή επίπεδα (γύρω στο -6 με- 7%). Αυτές οι προβλέψεις στηρίζονται σε υποθέσεις που αφορούν τα μοντέλα πρόβλεψης και ποικίλουν. Πάντως υπάρχουν και οίκοι (ING, Fitch κ.λ.π.) που προβλέπουν μεγαλύτερες και άλλοι μικρότερες.
Εάν αναφερόμαστε στο ΑΕΠ θα πρέπει να παρακολουθούμε πολύ στενά τι γίνεται στους κρίσιμους κλάδους που είναι βεβαίως ο τουρισμός αλλά και η διανομή, οι μεταφορές και η διαχείριση ακίνητης περιουσίας (αγοροπωλησία ακινήτων εκμίσθωση ακινήτων κ.τ.λ με 16,1% στο σύνολο της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας). Εάν οι τιμές των ακινήτων επανέλθουν σε χαμηλότερα επίπεδα θα προσελκύσουν πάλι επενδυτές και αυτό θα βοηθήσει το ΑΕΠ.
- Στο μέτωπο της ΕΚΤ θεωρείται προεξοφλημένο ότι θα αυξήσει τελικά κατά τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ το QE Πανδημίας. Τι θα σημάνει αυτό για την Ελλάδα;
Η ECB έχει χρόνο να ανακοινώσει μία παρόμοια απόφαση. Όμως πιστεύω ότι αύριο θα καταλάβουμε τι σκέφτονται για το θέμα αυτό. Αναμένουμε να δούμε εμπροσθοβαρείς δηλώσεις έτσι ώστε να κρατούνται τα spreads των ομολόγων χαμηλά.
Εάν δείτε την σχέση ανάμεσα στο βάθος της κρίσης και στην ποσοτική χαλάρωση στις ΗΠΑ και την αντίστοιχη στην Ευρώπη θα αντιληφθείτε ότι τα επίπεδα που κινείται η ποσοτική χαλάρωση στην Ευρώπη είναι σχετικά χαμηλά παρόλο που το βάθος της κρίσης είναι εξίσου μεγάλο και οι επιπτώσεις της κρίσης στις ΗΠΑ, παρά τα μέτρα τους έχουν μία άσχημη μορφή. Συνεπώς μπορούμε να συμπεράνουμε ότι θα δούμε πολύ περισσότερα κεφάλαια στο δρόμο να έρχονται στην Ευρώπη για να μην μετατραπεί η κρίση σε χρηματοπιστωτική κρίση.
- Πόσο απαραίτητο είναι κάτι τέτοιο και τι θα σημάνει για την Ελλάδα, ομόλογα της οποίας ήδη έχει συμπεριλάβει η ΕΚΤ στο αρχικό QE πανδημίας;
Θα σας το θέσω πολύ απλά. Χωρίς την ΕΚΤ τα πράγματα θα ήταν πολύ δύσκολα έως αδύνατα για την Ελλάδα. Με δεδομένη όμως την παρουσία της δεν βελτιώνεται απλώς η θέση μας αλλά σταθεροποιούμε μία αισιόδοξη οπτική. Βεβαίως αυτή στηρίζεται στην πολιτική αποφασιστικότητα, στην καλή επιδημιολογική διαχείριση, στην προηγούμενη δημοσιονομική σταθεροποίηση και στην κοινωνική θέληση για ασφάλεια και πρόοδο.
Εάν ελεγχθεί, από εδώ και πέρα, το επιδημιολογικό, με δεδομένο το υψηλό κενό παραγωγής που έχουμε, μπορούμε να προσβλέπουμε σε αρκετά χρόνια σε σχετικά υψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης. Η ύπαρξη του Next Generation EU θα εξασφαλίσει μία θετική εξωτερική εισροή κεφαλαίων που μαζί με την ποσοτική χαλάρωση θα εξασφαλίσουν μία μεσοπρόθεσμη θετική προοπτική.
Επαναλαμβάνω την εκτίμησή μου. Στην πορεία θα δούμε την Ευρώπη να ρίχνει περισσότερα κεφάλαια στην μάχη, από τα οποία θα ωφεληθούν τα μέγιστα χώρες όπως η Ελλάδα. Εξάλλου αρχίζει να γίνεται κατανοητό σε ολοένα και περισσότερους ότι η ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται δύο ειδών ενέσεις. Η μία αφορά την ποσοτική χαλάρωση, για την οποία είπαμε ότι έχει προεξοφληθεί πως τα 750 δισ. του QE πανδημίας θα αυξηθούν κατά 500 δισ. και θα εκτιναχθούν στα 1,2 τρισ. ευρώ. Η δεύτερη ένεση είναι η δημοσιονομική που και αυτή πρέπει να ξεπεράσει το 1 τρισ. ευρώ. Τα λέω αυτά γιατί οι ενδείξεις ανάρρωσης της Ευρώπης είναι ανησυχητικές. Tα προβλήματα που έχουν ανακύψει είναι τεράστια. Η Ευρώπη πρέπει να κάνει κι άλλα βήματα. Τα 750 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης ήταν ένα πολύ καλό πακέτο. Αλλά στην πραγματικότητα τα κεφάλαια που χρειάζεται η ΕΕ πρέπει να ανέλθουν σε τρισεκατομμύρια. Σκεφτείτε ότι η δυναμικότητα λειτουργίας των ευρωπαϊκών χωρών δεν φαίνεται να υπερβαίνει το 85%.
- Χθες ο ESM ανακοίνωσε ότι όσες χώρες προσφύγουν σε αυτόν, θα τις δανείσει με αρνητικά επιτόκια. Συμφέρει την Ελλάδα κάτι τέτοιο ή προτιμότερη είναι η έξοδος στις αγορές;
Αντιλαμβανόμαστε το «πολιτικό στίγμα» που φέρνει μαζί της η λήψη δανειακών κεφαλαίων από τον ESM. Αυτό είναι αποτέλεσμα της πρότερης λανθασμένης πολιτικής του ESM περί «ηθικού κινδύνου» και των αυστηρών όρων που κάλυπτε την ρητορική των στελεχών του.
Όμως ως οικονομολόγοι δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την «προσφορά» τους με αρνητικά επιτόκια. Σε ετήσια βάση 4 δισ., με δεκαετές και -0,05% δημιουργούν ένα όφελος 2 εκατ. ευρώ ενώ ο δανεισμός από τις αγορές με 1,91% έχει κόστος 80 εκατ. ευρώ. Τα μεγέθη δεν είναι βεβαίως τεράστια. Άρα τα πάντα εξαρτώνται από τους όρους που θα τα χορηγήσουν.
Θα είναι βαρύτεροι από αυτά της Enhance Surveillance που ήδη έχουμε; Νομίζω ότι στον ESM έχουν κάνει ένα θεμελιώδες λάθος να βάλουν συγκεκριμένη κοντινή ημερομηνία λήξης στο πρόγραμμά τους. Με την αβεβαιότητα που υπάρχει δεν γνωρίζουμε τους όρους με τους οποίους θα λειτουργήσει η Enhance Surveillance και το European Semester όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλη την Ευρώπη. Επίσης δεν γνωρίζουμε πώς θα διακινηθούν τα 750 δισ. ευρώ της EE. Νομίζω ότι η Ευρωπαϊκή στρατηγική υποβοήθησης της ανάκαμψης θέλει πολύ μεγαλύτερο συντονισμό.
https://www.liberal.gr/apopsi/panagiotis-petrakis
-i-ellada-echei-mprosta-tis-polla-chronia-anaptuxis/305786
4/6/2020
3.
Παναγιώτης Πετράκης: Η Ελλάδα έχει μπροστά της
πολλά χρόνια ανάπτυξης.
Τις προϋποθέσεις που βάζουν την Ελλάδα σε τροχιά υψηλών ρυθμών ανάπτυξης για αρκετά χρόνια, όπως ο πλήρης έλεγχος της πανδημίας, η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων και το γεγονός ότι η Ευρώπη θα ρίξει ακόμη περισσότερα κεφάλαια για την ανόρθωση της οικονομίας της σε επίπεδο τόσο δημοσιονομικό, όσο και από πλευράς ποσοτικής χαλάρωσης, περιγράφει στο liberal.gr ο οικονομολόγος Παναγιώτης Πετράκης. Εκτιμά ότι πρόκειται να δούμε πολύ περισσότερα κεφάλαια στην Ευρώπη, απ' όσα ήδη έχουμε ήδη, για να μην μετατραπεί η κρίση σε χρηματοπιστωτική κρίση, ενώ μιλά για την μεσοπρόθεσμη θετική προοπτική που έχει μπροστά της η Ελλάδα, από το συνδυασμό αξιοποίησης των 32 δισ. του πακέτου "Next Generation EU" και της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, η οποία καλείται σήμερα να αποφασίσει κατά πόσο θα ρίξει άμεσα στην μάχη επιπλέον 500 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το οπλοστάσιο της στα 1,2 τρισ. ή θα παραπέμψει την απόφαση για τους επόμενους μήνες.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Διαβάζοντας τις προβλέψεις της τελευταίας έκθεσης της UBS, η Ελλάδα θα έχει τελικά φέτος την μικρότερη ύφεση στην Ευρώπη και του χρόνου την μεγαλύτερη ανάπτυξη. Πριν δύο μήνες λέγαμε ακριβώς το αντίστροφο. Που αποδίδετε αυτή την αλλαγή;
H UBS μαζί με την Oxford Economics, την HSBC αλλά και τις Ελληνικές Τράπεζες (Alpha Bank, NBG) βλέπουν μία ύφεση που κινείται σε μετριοπαθή επίπεδα (γύρω στο -6 με- 7%). Αυτές οι προβλέψεις στηρίζονται σε υποθέσεις που αφορούν τα μοντέλα πρόβλεψης και ποικίλουν. Πάντως υπάρχουν και οίκοι (ING, Fitch κ.λ.π.) που προβλέπουν μεγαλύτερες και άλλοι μικρότερες.
Εάν αναφερόμαστε στο ΑΕΠ θα πρέπει να παρακολουθούμε πολύ στενά τι γίνεται στους κρίσιμους κλάδους που είναι βεβαίως ο τουρισμός αλλά και η διανομή, οι μεταφορές και η διαχείριση ακίνητης περιουσίας (αγοροπωλησία ακινήτων εκμίσθωση ακινήτων κ.τ.λ με 16,1% στο σύνολο της προστιθέμενης αξίας της οικονομίας). Εάν οι τιμές των ακινήτων επανέλθουν σε χαμηλότερα επίπεδα θα προσελκύσουν πάλι επενδυτές και αυτό θα βοηθήσει το ΑΕΠ.
- Στο μέτωπο της ΕΚΤ θεωρείται προεξοφλημένο ότι θα αυξήσει τελικά κατά τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ το QE Πανδημίας. Τι θα σημάνει αυτό για την Ελλάδα;
Η ECB έχει χρόνο να ανακοινώσει μία παρόμοια απόφαση. Όμως πιστεύω ότι αύριο θα καταλάβουμε τι σκέφτονται για το θέμα αυτό. Αναμένουμε να δούμε εμπροσθοβαρείς δηλώσεις έτσι ώστε να κρατούνται τα spreads των ομολόγων χαμηλά.
Εάν δείτε την σχέση ανάμεσα στο βάθος της κρίσης και στην ποσοτική χαλάρωση στις ΗΠΑ και την αντίστοιχη στην Ευρώπη θα αντιληφθείτε ότι τα επίπεδα που κινείται η ποσοτική χαλάρωση στην Ευρώπη είναι σχετικά χαμηλά παρόλο που το βάθος της κρίσης είναι εξίσου μεγάλο και οι επιπτώσεις της κρίσης στις ΗΠΑ, παρά τα μέτρα τους έχουν μία άσχημη μορφή. Συνεπώς μπορούμε να συμπεράνουμε ότι θα δούμε πολύ περισσότερα κεφάλαια στο δρόμο να έρχονται στην Ευρώπη για να μην μετατραπεί η κρίση σε χρηματοπιστωτική κρίση.
- Πόσο απαραίτητο είναι κάτι τέτοιο και τι θα σημάνει για την Ελλάδα, ομόλογα της οποίας ήδη έχει συμπεριλάβει η ΕΚΤ στο αρχικό QE πανδημίας;
Θα σας το θέσω πολύ απλά. Χωρίς την ΕΚΤ τα πράγματα θα ήταν πολύ δύσκολα έως αδύνατα για την Ελλάδα. Με δεδομένη όμως την παρουσία της δεν βελτιώνεται απλώς η θέση μας αλλά σταθεροποιούμε μία αισιόδοξη οπτική. Βεβαίως αυτή στηρίζεται στην πολιτική αποφασιστικότητα, στην καλή επιδημιολογική διαχείριση, στην προηγούμενη δημοσιονομική σταθεροποίηση και στην κοινωνική θέληση για ασφάλεια και πρόοδο.
Εάν ελεγχθεί, από εδώ και πέρα, το επιδημιολογικό, με δεδομένο το υψηλό κενό παραγωγής που έχουμε, μπορούμε να προσβλέπουμε σε αρκετά χρόνια σε σχετικά υψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης. Η ύπαρξη του Next Generation EU θα εξασφαλίσει μία θετική εξωτερική εισροή κεφαλαίων που μαζί με την ποσοτική χαλάρωση θα εξασφαλίσουν μία μεσοπρόθεσμη θετική προοπτική.
Επαναλαμβάνω την εκτίμησή μου. Στην πορεία θα δούμε την Ευρώπη να ρίχνει περισσότερα κεφάλαια στην μάχη, από τα οποία θα ωφεληθούν τα μέγιστα χώρες όπως η Ελλάδα. Εξάλλου αρχίζει να γίνεται κατανοητό σε ολοένα και περισσότερους ότι η ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται δύο ειδών ενέσεις. Η μία αφορά την ποσοτική χαλάρωση, για την οποία είπαμε ότι έχει προεξοφληθεί πως τα 750 δισ. του QE πανδημίας θα αυξηθούν κατά 500 δισ. και θα εκτιναχθούν στα 1,2 τρισ. ευρώ. Η δεύτερη ένεση είναι η δημοσιονομική που και αυτή πρέπει να ξεπεράσει το 1 τρισ. ευρώ. Τα λέω αυτά γιατί οι ενδείξεις ανάρρωσης της Ευρώπης είναι ανησυχητικές. Tα προβλήματα που έχουν ανακύψει είναι τεράστια. Η Ευρώπη πρέπει να κάνει κι άλλα βήματα. Τα 750 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης ήταν ένα πολύ καλό πακέτο. Αλλά στην πραγματικότητα τα κεφάλαια που χρειάζεται η ΕΕ πρέπει να ανέλθουν σε τρισεκατομμύρια. Σκεφτείτε ότι η δυναμικότητα λειτουργίας των ευρωπαϊκών χωρών δεν φαίνεται να υπερβαίνει το 85%.
- Χθες ο ESM ανακοίνωσε ότι όσες χώρες προσφύγουν σε αυτόν, θα τις δανείσει με αρνητικά επιτόκια. Συμφέρει την Ελλάδα κάτι τέτοιο ή προτιμότερη είναι η έξοδος στις αγορές;
Αντιλαμβανόμαστε το «πολιτικό στίγμα» που φέρνει μαζί της η λήψη δανειακών κεφαλαίων από τον ESM. Αυτό είναι αποτέλεσμα της πρότερης λανθασμένης πολιτικής του ESM περί «ηθικού κινδύνου» και των αυστηρών όρων που κάλυπτε την ρητορική των στελεχών του.
Όμως ως οικονομολόγοι δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την «προσφορά» τους με αρνητικά επιτόκια. Σε ετήσια βάση 4 δισ., με δεκαετές και -0,05% δημιουργούν ένα όφελος 2 εκατ. ευρώ ενώ ο δανεισμός από τις αγορές με 1,91% έχει κόστος 80 εκατ. ευρώ. Τα μεγέθη δεν είναι βεβαίως τεράστια. Άρα τα πάντα εξαρτώνται από τους όρους που θα τα χορηγήσουν.
Θα είναι βαρύτεροι από αυτά της Enhance Surveillance που ήδη έχουμε; Νομίζω ότι στον ESM έχουν κάνει ένα θεμελιώδες λάθος να βάλουν συγκεκριμένη κοντινή ημερομηνία λήξης στο πρόγραμμά τους. Με την αβεβαιότητα που υπάρχει δεν γνωρίζουμε τους όρους με τους οποίους θα λειτουργήσει η Enhance Surveillance και το European Semester όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλη την Ευρώπη. Επίσης δεν γνωρίζουμε πώς θα διακινηθούν τα 750 δισ. ευρώ της EE. Νομίζω ότι η Ευρωπαϊκή στρατηγική υποβοήθησης της ανάκαμψης θέλει πολύ μεγαλύτερο συντονισμό.
https://www.liberal.gr/apopsi/panagiotis-petrakis
-i-ellada-echei-mprosta-tis-polla-chronia-anaptuxis/305786
4/6/2020
Σκίτσο του Μ.ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ
4.
Στο ταμείο ανάκαμψης, οι «εγκρατείς» χώρες
έχουν άδικο.
Προτού τις πετάξουμε στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας, στην κατηγορία των «επίτιμων τσιγκούνηδων», ας εξετάσουμε την κατάσταση των τεσσάρων ή πέντε χωρών που αποκαλούνται «εγκρατείς». Οι χώρες αυτές αρνούνται να βοηθήσουν τους γείτονές τους στον Νότο, που επλήγησαν περισσότερο από την επιδημία. «Εγκρατείς»; Μάλλον εγωιστές. Οι Αυστριακοί, οι Δανοί, οι Ολλανδοί, οι Σουηδοί και οι άλλοι Βόρειοι είναι σπαγγοραμμένοι και άκαρδοι; Δεν είναι τόσο απλό.
Η πρόταση του Βερολίνου, του Παρισιού και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποτελεί ένα ομοσπονδιακό άλμα. Ένα δάνειο στο όνομα των «27», που θα επιστραφεί από τους «27», ακόμη κι από εκείνους που δεν θα επωφεληθούν άμεσα από το ταμείο. Μια μεταβίβαση πόρων. Οι πιο εύποροι θα βοηθήσουν τους πιο φτωχούς.
Η ΕΕ θέτει στη διάθεση των μελών της, και κυρίως εκείνων που πλήττονται περισσότερο από την οικονομική και κοινωνική κρίση, ποσά που οι χώρες αυτές δεν θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν μόνες τους. Η ιστορία θα γράψει ότι η Γερμανία ήταν πιστή σε αυτό το κρίσιμο ραντεβού για την ευρωπαϊκή περιπέτεια.
Οι τέσσερις «εγκρατείς» είπαν στην αρχή όχι. Σήμερα διστάζουν, συμφωνούν με ένα συλλογικό δάνειο, που δεν θα περιλαμβάνει όμως επιχορηγήσεις. Ας μην αυταπατώμαστε: οι «εγκρατείς» είναι καλοί Ευρωπαίοι. Σέβονται τους δημοσιονομικούς κανόνες, κάτι που δεν τους εμποδίζει να διαθέτουν ένα λειτουργικό κοινωνικό κράτος που χρηματοδοτείται από φόρους και όχι από χρέος. Οι οικονομίες τους είναι ανταγωνιστικές. Και η ανάπτυξη που σημειώνουν είναι συχνά μεγαλύτερη από τον μέσο όρο των «27» – σαν να υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στο μικρό βάρος του δημόσιου χρέους μιας χώρας και τον οικονομικό της δυναμισμό.
Κάποιες στιγμές υπήρξαν γενναιόδωροι, όπως η Αυστρία με τους πρόσφυγες στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων. Οι Σκανδιναβοί και οι Ολλανδοί σέβονται τις ατομικές ελευθερίες περισσότερο από τους Γάλλους. Στην ενσάρκωση του περίφημου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, δηλαδή, βρίσκονται πολύ μπροστά από τους Νότιους. Στο ταμείο ανάκαμψης, όμως, έχουν άδικο. Δεν αντιλαμβάνονται το διακύβευμα και στρέφονται κατά του συμφέροντός τους. Και δεν καταλαβαίνουν γιατί εγκαταλείφθηκαν από τη Γερμανία.
Γιατί η Αγγελα Μέρκελ συντάχθηκε με τις γαλλικές θέσεις; Επειδή κατάλαβε ότι η συνοχή της ΕΕ απειλείται από ένα ρήγμα Βορρά-Νότου που θα θέσει το ευρώ, και ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, σε κίνδυνο. Το ρήγμα αυτό μεγάλωσε λόγω του γεγονότος ότι τρεις από τις μεγάλες χώρες της νότιας Ευρώπης – η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία – επλήγησαν περισσότερο από την Covid-19. Οι χώρες αυτές είναι και μεταξύ των πιο χρεωμένων, κάτι που περιορίζει τη δυνατότητα ανάκαμψής τους με δημόσιες επενδύσεις.
Οι πραγματικοί οπαδοί του Κέινς βρίσκονται στον Βορρά, μεταξύ των «εγκρατών»: έλεγξαν το χρέος τους και διαθέτουν σήμερα, που το έχουν ανάγκη, μια δύναμη ανάκαμψης ανώτερη σε σχέση με τους Νότιους. Μαζί με τη Γερμανία, θα ανακάμψουν ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό Νότο. Εξ ου και η ανάγκη επιδοτήσεων προς τις μεσογειακές χώρες. Αυτό λέγεται αλληλεγγύη και είναι απαραίτητη για να αποτραπεί μια ασύμμετρη ανάκαμψη ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο.
Αν το σχέδιο του Βερολίνου, του Παρισιού και των Βρυξελλών εγκριθεί από το σύνολο των μελών της ΕΕ, τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ του ευρωπαϊκού δανείου θα προστεθούν στα 540 δισεκατομμύρια που έχουν ήδη δρομολογήσει οι «27» και στο ένα τρισεκατομμύριο νομισματικού πλούτου που οφείλεται στην ΕΚΤ.
Ανύπαρκτη μπροστά στην υγειονομική κρίση, η ΕΕ δείχνει τη δύναμή της απέναντι στις οικονομικές συνέπειες αυτής της κρίσης. Και αυτό είναι καλό για το ηθικό μας που, όπως όλοι γνωρίζουν, συμβάλλει αποφασιστικά στην υγεία της οικονομίας.
Alain Frachon,
αρθρογράφος της Monde
Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ- ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του πρακτορείου.
(Πηγή: Le Monde)
ANAΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ
29/5/2020
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
1.
Χιόνης Διονύσης: Το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ
δεν θα κριθεί από το εκ των προτέρων χειροκρότημα (3/6/2020)
Για άλλη μια φορά η ελληνική ανταπόκριση στην κρίση λαμβάνει έναν υπερ-πανηγυρικό χαρακτήρα! Για άλλη μια φορά οι ελπίδες για την αντιμετώπιση του μεγάλου κύματος της ανεργίας και της ύφεσης, επαφίενται στο εξωτερικό. Δεν πέρασε πολύ καιρός από τότε που περιμέναμε το "περίστροφο" από τις Βρυξέλλες και τις "σφαίρες" από το Βερολίνο, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κρίση του 2009.
Πέρασαν ήδη οκτώ χρόνια από τότε που μας υποσχέθηκαν ότι με την αναδιάρθρωση του χρέους θα απαλειφθούν τα χρέη, μέχρι που τελικά ανακαλύψαμε ότι θα παραμείνουμε υπερχρεωμένοι μέχρι το 2062! Ας πούμε ορισμένες αλήθειες, ακόμα και αν αυτές χαλάνε την γιορτή. Η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, θα είναι μια αργή διαδικασία. Εν πολλοίς η ανάκαμψη της επόμενης χρονιάς του 2021 θα εξαρτηθεί από τον τρόπο αντίδρασης, κατά τη διάρκεια της κρίσης και την αμεσότητα της αντίδρασης.
Επίσης η αντιμετώπιση της κρίσης εντός του πλαισίου προηγούμενων δεκαετιών (της δημοσιονομικής πειθαρχίας) και η πρόωρη απόσυρση των υποστηρικτικών μέτρων, θα έχει ως βέβαιο αποτέλεσμα την μακροχρόνια ύφεση. Και τέλος, είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος, η κρίση της πανδημίας να μετατραπεί σε μακροχρόνια ύφεση και το κυριότερο που αφορά την Ελλάδα, να μετατραπεί σε κρίση χρέους.
(...)
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
1.
Χιόνης Διονύσης: Το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ
δεν θα κριθεί από το εκ των προτέρων χειροκρότημα (3/6/2020)
Για άλλη μια φορά η ελληνική ανταπόκριση στην κρίση λαμβάνει έναν υπερ-πανηγυρικό χαρακτήρα! Για άλλη μια φορά οι ελπίδες για την αντιμετώπιση του μεγάλου κύματος της ανεργίας και της ύφεσης, επαφίενται στο εξωτερικό. Δεν πέρασε πολύ καιρός από τότε που περιμέναμε το "περίστροφο" από τις Βρυξέλλες και τις "σφαίρες" από το Βερολίνο, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κρίση του 2009.
Πέρασαν ήδη οκτώ χρόνια από τότε που μας υποσχέθηκαν ότι με την αναδιάρθρωση του χρέους θα απαλειφθούν τα χρέη, μέχρι που τελικά ανακαλύψαμε ότι θα παραμείνουμε υπερχρεωμένοι μέχρι το 2062! Ας πούμε ορισμένες αλήθειες, ακόμα και αν αυτές χαλάνε την γιορτή. Η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, θα είναι μια αργή διαδικασία. Εν πολλοίς η ανάκαμψη της επόμενης χρονιάς του 2021 θα εξαρτηθεί από τον τρόπο αντίδρασης, κατά τη διάρκεια της κρίσης και την αμεσότητα της αντίδρασης.
Επίσης η αντιμετώπιση της κρίσης εντός του πλαισίου προηγούμενων δεκαετιών (της δημοσιονομικής πειθαρχίας) και η πρόωρη απόσυρση των υποστηρικτικών μέτρων, θα έχει ως βέβαιο αποτέλεσμα την μακροχρόνια ύφεση. Και τέλος, είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος, η κρίση της πανδημίας να μετατραπεί σε μακροχρόνια ύφεση και το κυριότερο που αφορά την Ελλάδα, να μετατραπεί σε κρίση χρέους.
(...)
Το κείμενο συνεχίζεται στην ιστοσελίδα:
https://slpress.gr/oikonomia/to-tameio-anakampsis-tis-ee
-den-tha-krithei-apo-to-ek-ton-proteron-cheirokrotima/
https://slpress.gr/oikonomia/to-tameio-anakampsis-tis-ee
-den-tha-krithei-apo-to-ek-ton-proteron-cheirokrotima/
2.
Μελάς Κώστας:Τι προτείνει η Κομισιόν
για την αποπληρωμή των 750 δισ.(2/6/2020)
Το σχέδιο της Κομισιόν για την ενίσχυση των χωρών-μελών που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία με 750 δισ. ευρώ (επιχορηγήσεις και δάνεια) στηρίζεται, βέβαια, σε έκδοση ομολόγων, μέσω των οποίων θα αντληθεί αυτό το ποσό από τις αγορές. Πώς, άραγε, προβλέπεται να αποπληρωθούν αυτά τα ομόλογα;
Ουσιαστικά η Κομισιόν προτείνει νέους φόρους για την αύξηση των εσόδων, προκειμένου να αποπληρωθεί το νέο χρέος. Συγκεκριμένα, προτείνει τα κοινοτικά έσοδα που θα επιτρέψουν την αποπληρωμή των 750 δισ., να προκύψουν από την επέκταση του συστήματος εμπορίας ρύπων της ΕΕ (μεταξύ άλλων στους κλάδους της ναυτιλίας και των αερομεταφορών). Επίσης, από τη "διασυνοριακή προσαρμογή άνθρακα" (το νέο φόρο για την αποτροπή εξόδου παραγωγικών μονάδων προς χώρες με πιο χαλαρή περιβαλλοντική νομοθεσία) και από έναν νέο ψηφιακό φόρο, που ως τώρα έχει αποδειχθεί αδύνατον να συμφωνηθεί.
Οι συγκεκριμένες φορολογίες για την ενίσχυση των ιδίων πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού έχουν προταθεί πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά έχουν συναντήσει τη σθεναρή αντίσταση συγκεκριμένων χωρών. Και εδώ θα πρέπει να περιμένουμε τις αποφάσεις. Παράλληλα, πρέπει η κυβέρνηση να εκτιμήσει τι ακριβώς σημαίνουν για την ελληνική οικονομία οι νέες αυτές επιβαρύνσεις.
Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, απορρίφθηκε η ιδέα των "ομολόγων εις το διηνεκές" (perpetual bonds) ως πολιτικά μη εφικτών και νομικά επισφαλών. Όμως, η έκδοση διηνεκών ομολόγων ήταν μια λύση που δεν θα εξανάγκαζε την επιτροπή να επιβάλλει νέους φόρους για αποπληρωμή του χρέους. Έτσι, η επιβάρυνση του δημοσίου χρέους των κρατών, θα ήταν ελάχιστη.
(...)
Το κείμενο συνεχίζεται στην ιστοσελίδα:
https://slpress.gr/oikonomia/ti-proteinei-i-komision
-gia-tin-apopliromi-ton-750-dis/
3.
Σαρακινός Βαγγέλης:Και νέα σύγκρουση στην Ευρωζώνη
– ΕΚΤ και οικονομικός εθνικισμός (5/6/2020)
Τον Μάιο "πιάσαμε πάτο" ομολόγησε η Λαγκάρντ, σε ό,τι αφορά την ύφεση στην Ευρωζώνη, εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν για τον περιορισμό της πανδημίας. Δικαιολόγησε έτσι, με τον καλύτερο τρόπο την απόφαση της για ένα νέο πρόγραμμα μαμούθ αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ. Την ίδια ώρα πάντως, συνεχίζονται σε πολιτικό επίπεδο οι αντιδράσεις κρατών μελών της ΕΕ στο σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης που παρουσίασε η Κομισιόν.
Η ύφεση στην Ευρωζώνη είναι πρωτοφανής και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αυξήσει κατά 600 δισ. ευρώ το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, εξαιτίας του κορονοϊού, γνωστό ως PEPP. Οι αγορές αυτές, οι οποίες θα συνεχίσουν να γίνονται με ευέλικτο τρόπο, ώστε να συγκρατούν το κόστος δανεισμού των κρατών της Ευρωζώνης, ανεβάζουν το συνολικό ποσό του προγράμματος στα 1,35 τρισ. ευρώ.
Η αύξηση του ποσού δεν είναι, ωστόσο, το μοναδικό νέο παρεμβατικό μέτρο που ανακοίνωσε σήμερα η πρόεδρος της ΕΚΤ. Σύμφωνα με την Λαγκάρντ, το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων PEPP, το οποίο θα έληγε κανονικά στα τέλη Δεκεμβρίου του 2020, παρατείνεται τουλάχιστον έως τα τέλη του Ιουνίου 2021. Δεδομένη είναι επίσης η θέση του ΔΣ της ΕΚΤ, ότι η κεντρική τράπεζα θα προχωρά σε καθαρές αγορές, στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, έως ότου κρίνει ότι παρήλθε η οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία. Η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε επίσης ότι θα επανεπενδύει, τουλάχιστον έως το τέλος του 2022, τα έσοδα που θα έχει από τις αποπληρωμές ομολόγων που έχει αγοράσει στο πλαίσιο του προγράμματος.
(...)
Το κείμενο συνεχίζεται στην ιστοσελίδα:
https://slpress.gr/politiki/kai-nea-sygkroysi-stin-eyrozoni-ekt-kai-oikonomikos-ethnikismos/