Asli Erdogan-Le Monde:«Η Αγία Σοφία τζαμί είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο εκείνων που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι μια κοσμική χώρα»
Ανοιχτή επιστολή της Τουρκάλας μυθιστοριογράφου Asli Erdogan στην εφημερίδα Le Monde, 13/7/2020: «Η Αγία Σοφία τζαμί είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο εκείνων που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι μια κοσμική χώρα»
Για την μυθιστοριογράφο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δείχνει ότι δεν τον απασχολούν πλέον οι ηθικές αξίες που αποδίδονται στη Δύση, όπως ο νόμος ή η δημοκρατία, συνοψίζει την επιστολή η Le Monde.
Η ανοιχτή επιστολή.
Κατάγομαι από την πόλη που ονομαζόταν Κωνσταντινούπολη, όταν ιδρύθηκε και σήμερα, μετά από περισσότερα από 1.000 χρόνια, λέγεται Istanbul. Μεταξύ των δύο, η Πόλη είχε περισσότερες από δύο δωδεκάδες διαφορετικά ονόματα. Αυτή η πόλη υπέστη σχεδόν δύο δωδεκάδες πολιορκίες, δύο πανδημίες πανώλης, σχεδόν 10 μεγάλους σεισμούς. Έχει επιβιώσει από αμέτρητους πολέμους, μάχες, ίντριγκες και αγώνες.
Είδε εκατοντάδες βασιλιάδες να έρχονται, να βασιλεύουν, μετά να φεύγουν και υποδέχτηκε πολλές γλώσσες, θρησκείες και μνημεία … Και για μένα που είμαι ιθαγενής της Πόλης, όπως την αποκαλούσαν οι Έλληνες, υπάρχει ένα αδιαμφισβήτητο σύμβολο της μοναδικότητας και της σοφίας αυτής της πόλης : Η Αγία Σοφία, ένα μνημείο τόσο επιβλητικό και μοναδικό, για μένα τουλάχιστον, όπως οι αιγυπτιακές πυραμίδες.
Αναρωτιόμουν συχνά με ποια δικαιοσύνη αντιμετωπίστηκε το Βυζάντιο, στην αναζήτηση που είχε η Ευρώπη για τις ιστορικές της ρίζες. Η Κωνσταντινούπολη ήταν ρωμαϊκή, ελληνική και πολλά άλλα … Ήταν εκεί όταν η Μεσόγειος συναντούσε τη Μαύρη Θάλασσα, όταν παλιοί πολιτισμοί της Μικράς Ασίας 12.000 ετών συναντούσαν τη Θράκη, την ελληνική χερσόνησο και την Περσία, όταν η Ανατολή συναντούσε τη Δύση …
Κατεδάφιση του κοσμικού συστήματος του κεμαλισμού
Αλλά μια διήμερη βόλτα στην Κωνσταντινούπολη σήμερα αρκεί για να δείξει ότι ο τρόπος με τον οποίο οι Οθωμανοί αντιμετώπισαν το Βυζάντιο ήταν μακριά από το σωστό. Ωστόσο, έχουν μάθει και αφομοίωσαν πολλά. Ερειπωμένα παλάτια, εκκλησίες που μετατράπηκαν σε τζαμιά, 1.000 χρόνια Βυζαντίου, τα οποία σε μεγάλο βαθμό αρνήθηκαν να σκιάσουν τη δόξα της Οθωμανικής εποχής …
Ο μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι ένα σκόπιμο χαστούκι στο πρόσωπο εκείνων που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Τουρκία είναι μια κοσμική χώρα. Το κοσμικό σύστημα του κεμαλισμού, ή μάλλον του κοσμισμού, αφού η Τουρκία ακολούθησε το γαλλικό μοντέλο περισσότερο από το αγγλοσαξονικό, και το οποίο ήταν ένα από τα σπάνια παραδείγματα σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο, κηρύχθηκε έτσι κατεδαφισμένο.
Αν και η πλειονότητα των Τούρκων βλέπει αυτή τη μετατροπή ως πολιτικό ελιγμό του Ερντογάν για να αποσπάσει την προσοχή τους από την οικονομική κρίση, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ιδιαίτερα το CHP, ο τυπικός φορέας του Κεμαλισμού, παρέμειναν μάλλον δειλά στις επικρίσεις τους, ακόμη και αθόρυβα. Σε μία ή δύο περιπτώσεις ενέκριναν και την εν λόγω απόφαση. Κανείς δεν τολμά να επιτεθεί στα θρησκευτικά συναισθήματα του λαού, αν και κανείς δεν τον ρώτησε, εάν θέλει πραγματικά μια τέτοια μετατροπή.
Προς την κατάκτηση της απόλυτης εξουσίας
Βλέποντας τις δηλώσεις του Ερντογάν, οι Κεμαλιστές και ο Κεμαλισμός δεν είναι οι μόνοι που έλαβαν ένα μάθημα. Χαρακτηρίζοντας την μετατροπή «τελευταία πινελιά μιας κατάκτησης», ο Ερντογάν ανακήρυξε τον εαυτό του ως τον περήφανο διάδοχο του Μεχμέτ τον Κατακτητή και άλλων Οθωμανών σουλτάνων. «Κατάκτηση» είναι ένας όρος που ανήκει στην ορολογία ή την ιδεολογία μιας περασμένης εποχής, κατά την οποία ο νικητής κατελάμβανε και εξόντωνε τον ηττημένο, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του την ηθική.
Η καταστροφή ή μετατροπή των ναών των κατακτημένων ήταν κοινή πρακτική στο παρελθόν. Το καθεστώς του Ερντογάν δηλώνει έτσι ότι στο εξής η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα είναι το νέο μοντέλο της σύγχρονης Τουρκίας. Αυτό το καθεστώς δεν θα ασχολείται πλέον με ηθικές αξίες που αποδίδονται στη Δύση ή στη σύγχρονη κοινωνία, και γενικά, με τις μοντέρνες δυτικές έννοιες και δεν θα επιτρέπει μικροπράγματα όπως : ο νόμος, η δημοκρατία, κ.λπ. να εμποδίζουν τη μεγάλη κατάκτησή της … Η κατάκτηση της απόλυτης εξουσίας.
Asli Erdogan
Για την ελεύθερη μετάφραση και την επεξεργασία της ανοιχτής επιστολής: Αλκης Καλλιαντζίδης.
13/7/2020