Συνοριακοί έλεγχοι με εξελιγμένα ψηφιακά συστήματα.




Συνοριακοί έλεγχοι με εξελιγμένα ψηφιακά συστήματα.

Βασική ιδέα του έργου FOLDOUT είναι η τοποθέτηση αισθητήρων κίνησης σε χερσαία τμήματα των συνόρων όπου λόγω μορφολογίας του εδάφους ή της βλάστησης είναι δύσκολος ο εντοπισμός κάποιας παράτυπης διάσχισης (Φωτ. ΙΝΤΙΜΕ).

Στις αρχές Ιουλίου του 2019, στις εγκαταστάσεις της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στου Ρέντη και σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Κέντρου Μελετών Ασφαλείας στην Αθήνα, εφαρμόστηκε πιλοτικά, σε συνθήκες προσομοίωσης, ένα ερευνητικό ψηφιακό σύστημα ενίσχυσης συνοριακών ελέγχων. Τον ρόλο των ταξιδιωτών στα υποθετικά σενάρια έπαιξαν συνοριοφύλακες και αστυνομικοί. Σε δοκιμασία τέθηκε το iBorderCtrl, ένα έργο που συνδυάζει εργαλεία ταύτισης προσώπου και εξακρίβωσης αυθεντικότητας εγγράφων με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης.

Σε κάθε σενάριο, είτε επρόκειτο για ελέγχους σε επιβάτες τρένου ή σε πεζούς και οχήματα, ο υποτιθέμενος ταξιδιώτης προτού αναχωρήσει έπρεπε να ανεβάσει σε ειδική εφαρμογή μια φωτογραφία ταυτότητας ή διαβατηρίου. Επειτα απαντούσε σε ερωτήσεις που έθετε ένας εικονικός συνοριοφύλακας. Ειδικό λογισμικό κατέγραφε τα λόγια του και τις κινήσεις του προσώπου, που μπορεί να διέφευγαν την προσοχή από ένα κοινό μάτι. Μέσα από ένα σύνολο δεκάδων μικρο-εκφράσεων και τους συνδυασμούς τους το λογισμικό υπολόγιζε τον βαθμό ειλικρίνειάς του.

Εκτιμώντας αυτά τα δεδομένα, στον φυσικό έλεγχο που ακολουθούσε ένας συνοριοφύλακας μπορούσε να αποφασίσει σε ποιον επιβάτη θα εστιάσει για πιο λεπτομερή διασταύρωση στοιχείων και με μια φορητή συσκευή να λάβει δακτυλικό και παλαμικό αποτύπωμα. Θα μπορούσε να είναι αυτή μια εικόνα από το μέλλον των ταξιδιών μας;
Οι εγκαταστάσεις της ΤΡΑΙΝΟΣΕ όπου έγινε μέρος της πιλοτικής δοκιμής.

Το iBorderCtrl ολοκλήρωσε την πορεία του τον περασμένο Αύγουστο. Είναι, όπως επισημαίνουν οι δημιουργοί του, ένα ερευνητικό έργο και όχι μια ώριμη τεχνολογία για να χρησιμοποιηθεί εμπορικά. Χρηματοδοτήθηκε με 4,5 εκατομμύρια ευρώ από το πρόγραμμα Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως και άλλα αντίστοιχα ερευνητικά πρότζεκτ για ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων τα οποία βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.

To FOLDOUT είναι ένα εξ αυτών. Συνδυάζει πολλαπλούς αισθητήρες εδάφους με κάμερες για τον έγκαιρο εντοπισμό διακινητών και παράτυπων μεταναστών σε χερσαία σύνορα. Αντίστοιχα το ROBOBORDER επιχειρεί να αναπτύξει ένα αυτόνομο σύστημα συνοριακού ελέγχου, επιστρατεύοντας drones και ένα δίκτυο θαλάσσιων και επίγειων κινητών ρομπότ. Ενα ακόμη σύστημα υπό έρευνα, το TRESSPASS, εκτιμά το ρίσκο που μπορεί να συνοδεύει κάποιον ταξιδιώτη και αναλόγως προσαρμόζει το είδος των ελέγχων στους οποίους θα υποβληθεί σε κάποιο συνοριακό πέρασμα.

Οπως αναφέρει στην «Κ» μέλος της κοινοπραξίας η οποία ανέπτυξε το iBorderCtrl, αυτές οι τεχνολογίες δεν φτιάχνονται για να είναι άμεσα εφαρμόσιμες στην πραγματικότητα. «Για να τεθούν σε ισχύ θα χρειαστεί να γίνει πανευρωπαϊκός διάλογος, αλλαγή νομοθεσίας και οι ίδιες οι τεχνολογίες να ωριμάσουν περισσότερο», τονίζει.

Στις δοκιμές που έγιναν για το iBorderCtrl σε Ελλάδα και Λετονία το 2019 χρειάστηκαν πάνω από 2.000 εργατοώρες. Σκοπός ήταν να διαπιστωθεί πόσο εύχρηστη ήταν η φορητή συσκευή που χρησιμοποιούσαν οι συνοριοφύλακες και πώς λειτουργούσε η εφαρμογή για τους ταξιδιώτες. Το σύστημα στόχευε στη μείωση του χρόνου που απαιτείται για ελέγχους σε χερσαία σύνορα για να αποφεύγονται φαινόμενα συνωστισμού. Η τεχνολογία καταγραφής των μικρο-εκφράσεων στο πρόσωπο των ταξιδιωτών δέχθηκε επικρίσεις από ορισμένα διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων και την ερευνητική ιστοσελίδα The Intercept, σχετικά με την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της. Αρχικά υπήρχε η σκέψη να δοκιμαστεί η τεχνολογία σε πραγματικούς ταξιδιώτες οι οποίοι θα συμμετείχαν εθελοντικά και με δική τους συναίνεση στην έρευνα. Τελικά επιλέχθηκε η πιλοτική δοκιμή να γίνει σε απομονωμένο περιβάλλον.

Μέλος της κοινοπραξίας του iBorderCtrl λέει στην «Κ» ότι το σύστημα δεν λειτουργεί ως ανιχνευτής ψεύδους, ούτε οδηγεί σε στιγματισμό ανθρώπων. Αναφέρει ακόμη ότι η τελική απόφαση για το αν θα διενεργηθεί πιο εξονυχιστικός έλεγχος σε κάποιον ταξιδιώτη δεν λαμβάνεται από μια συσκευή, αλλά από τον ίδιο τον συνοριοφύλακα βάσει της γνώσης και της εκπαίδευσής του.

Αισθητήρες και drones

Στην Ελλάδα πρόκειται να παρουσιαστεί και το ερευνητικό έργο FOLDOUT. Τον συντονισμό της κοινοπραξίας που το αναπτύσσει έχει το αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας και ο προϋπολογισμός τού έργου από το κοινοτικό πρόγραμμα φτάνει τα 8,1 εκατομμύρια ευρώ. Θα δοκιμαστεί πιλοτικά για δύο χρόνια στη Βουλγαρία, ενώ πέρα από τη χώρα μας θα γίνουν επιδείξεις του στη Φινλανδία και στη Γαλλική Γουιάνα. Ως ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου ορίζεται η 28η Φεβρουαρίου 2022.

Βασική ιδέα του είναι η τοποθέτηση αισθητήρων κίνησης σε χερσαία τμήματα των συνόρων όπου λόγω μορφολογίας του εδάφους ή της βλάστησης είναι δύσκολος ο εντοπισμός κάποιας παράτυπης διάσχισης. Ενα κεντρικό σύστημα θα επεξεργάζεται όλα τα δεδομένα που συλλέγονται από τους αισθητήρες. Με κάθε ύποπτη κίνηση, ανθρώπου ή οχήματος, θα υπάρχει η δυνατότητα να στέλνεται στο συγκεκριμένο σημείο drone, ή θα ενεργοποιούνται επίγειες κάμερες για επιπλέον έλεγχο. Σε σχετική παρουσίαση του πρότζεκτ που είχε γίνει τον Οκτώβριο του 2019 στο «Mediterranean Security Event» στο Ηράκλειο της Κρήτης αναφέρθηκε ότι το ίδιο σύστημα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε δασώδεις εκτάσεις, αλλά και για εντοπισμό λαθραίας διακίνησης προϊόντων.

Τον Δεκέμβριο του 2019 ο Λευτέρης Χελιουδάκης, ιδρυτικό μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Homo Digitalis που υπερασπίζεται τα δικαιώματα χρηστών του Διαδικτύου στην Ελλάδα, απευθύνθηκε στις ευρωπαϊκές αρχές για να αποκτήσει πρόσβαση σε έγγραφα σχετικά με την πορεία των εν εξελίξει πρότζεκτ, όπως τις μελέτες ηθικής και νομικής αξιολόγησής τους ή τις τεχνικές προδιαγραφές τους. Σκοπός ήταν να διαπιστωθεί εάν οι προτεινόμενες τεχνολογίες συγκρούονται με ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων. Επειτα από μήνες, το μεγαλύτερο μέρος των εγγράφων που τελικά του δόθηκαν από τις ευρωπαϊκές αρχές παρέμενε εμπιστευτικό. 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ


 13/7/2020