Εκλογές στα Σκόπια: «Παίζονται» πολλά αλλά όχι όλα.


Εκλογές στα Σκόπια: 
«Παίζονται» πολλά αλλά όχι όλα.

Οι πολίτες της γειτονικής χώρας ψηφίζουν την ερχόμενη Τετάρτη 15 Ιουλίου για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης στα Σκόπια. Είναι οι πρώτες εκλογές μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών και σηματοδοτούν πολλά. Μπορεί να εκδηλώσουν δυσαρέσκεια για τη Συμφωνία που αφορά και την Ελλάδα μπορεί και όχι. Σημασία έχει ότι δεν θα την ακυρώσουν.

Οι δεσμεύσεις και οι ανάγκες της χώρας είναι πολλές για να μπορέσει οποιοσδήποτε εκλεγεί να ακολουθήσει πολιτική που θα αντίκειται στα συμφέροντα Ευρώπης και ΗΠΑ. Για το Ζόραν Ζάεφ και το κόμμα του, τη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση, ο ευρωατλαντικός προσανατολισμός είναι δεδομένος και δεν τίθεται σε αμφισβήτηση.

Στο VMRO-DPMNE και τον ηγέτη του Κρίστιαν Μίτσκοσκι (το δεξιό εθνικιστικό κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι), ασκεί μια επιρροή η Μόσχα αλλά δεν είναι ικανή να αλλάξει τον προσανατολισμό και τις επιλογές στα βασικά θέματα.

Έτσι, όσοι στην Ελλάδα προσδοκούν πως μια κυβερνητική αλλαγή στα Σκόπια θα διευκολύνει την κατάργηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, μάλλον, μάταια ελπίζουν.

Εκείνο που έχει σημασία για την Ελλάδα είναι να προκύψει μια σταθερή κυβέρνηση που θα επιδιώκει καλές σχέσεις με την Αθήνα και θα εφαρμόσει, τουλάχιστον, και τις δυσάρεστες, για τα Σκόπια, προβλέψεις της Συμφωνίας των Πρεσπών. Τελευταία, τα Σκόπια απαίτησαν από την ελληνική πλευρά να μην τους αποκαλεί βορειομακεδόνες επικαλούμενα άρθρα της Συμφωνίας σύμφωνα με τα οποία ο όρος θα χρησιμοποιείται για συγκεκριμένες περιπτώσεις εγγράφων.

Η πλήρης εφαρμογή της Συμφωνίας έχει, ακόμη, πολύ δρόμο να διανύσει και πολλές συμπληγάδες να περάσει.

Στα Σκόπια σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο αλβανικός παράγων ο οποίος διατηρεί ώσμωση με τα Τίρανα. Ο Αλί Αχμέτι, μάλιστα, ηγέτης του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος των Σκοπίων, πρότεινε να συμφωνήσουν όλα τα κόμματα σε έναν αλβανό πρωθυπουργό- μπαλαντέρ.

Να σημειώσουμε πως και ο Ζόραν Ζάεφ, όπως εξομολογήθηκε ο ίδιος, μπορεί να πολιτεύεται με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα αλλά είναι αλβανικής καταγωγής.

Η ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ

Η ψηφοφορία θα ξεκινήσει στις 13 Ιουλίου για όσους βρίσκονται σε καραντίνα λόγω κορωνοϊού, ενώ η προεκλογική εκστρατεία η οποία ξεκίνησε την Τετάρτη 24 Ιουνίου θα ολοκληρωθεί δύο ημέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, δηλαδή, τα μεσάνυχτα σήμερα, Κυριακή 12 Ιουλίου.

Οι πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές προγραμματίστηκαν να διεξαχθούν στη Βόρεια Μακεδονία στις 12 Απριλίου 2020, αλλά αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

Προτάθηκε η 5 Ιουλίου 2020, αλλά, τελικά, συμφωνήθηκε η 15η Ιουλίου.

Οι εκλογές, αρχικά, επρόκειτο να γίνουν στις 20 Νοεμβρίου, αλλά ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ ζήτησε να διεξαχθούν πρόωρα αφού το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν κατέληξε σε συμφωνία για την έναρξη συνομιλιών με τη Βόρεια Μακεδονία για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω των γνωστών αντιρρήσεων του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν.

Τελικά, το Μάρτιο δόθηκε η πολυπόθητη ημερομηνία για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. αλλά ο Ζόραν Ζέφ δεν κατάφερε να εκμεταλλευτεί το timing της 12ης Απριλίου λόγω του κορονοϊού.

Στις αρχές της χρονιάς τα Σκόπια έγιναν, επίσης, μέλος του ΝΑΤΟ.

Εκείνος που επείγετο να διεξαχθούν όσο γινόταν νωρίτερα οι εκλογές ήταν ο Ζάεφ για να μην απωλέσει τις θετικές εντυπώσεις από την ένταξη της χώρας του στις ευρωατλαντικές δομές, επιλογή που ενδιαφέρει, ακόμη, τους πολίτες της γειτονικής χώρας.

Η υποστήριξη για τις ευρωατλαντικές προοπτικές της χώρας παραμένει σχετικά υψηλή, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο NDI με έδρα τις ΗΠΑ.

Η μεγάλη πλειοψηφία, 74 τοις εκατό, δήλωσε ότι υποστηρίζει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, κάτι που επετεύχθη κατά το τρέχον έτος, ενώ ένας ακόμη υψηλότερος αριθμός, 79 τοις εκατό, δήλωσε ότι υποστηρίζει την ένταξη στην ΕΕ.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ψηφοφόροι στις εκλογές θεωρούν την οικονομία, τη δημόσια υγεία και τον περιορισμό της διαφθοράς ως τα πιο σημαντικά θέματα.

Η δημοσκόπηση διεξήχθη μεταξύ 12 και 21 Ιουνίου σε εθνικό αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.213 ερωτηθέντων ηλικίας 18 ετών και άνω και έδωσε στη συμμαχία με επικεφαλής τους Σοσιαλδημοκράτες (Ζόραν Ζάεφ) το προβάδισμα  κατά 3,6% από το αντιπολιτευόμενο VMRO- DPMNE Συμμαχία «Ανανέωση για την πΓΔΜ».

Η δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη2 Ιουλίου κατέγραψε ότι το 24,8% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα υποστηρίξει τη συμμαχία με επικεφαλής το κυβερνών κόμμα, ενώ το 21,2% επέλεξε τη συμμαχία της αντιπολίτευσης VMRO DPMNE.

ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΠΛΟΚ

Όσον αφορά το αλβανικό μπλοκ, η ίδια δημοσκόπηση έθεσε τη Δημοκρατική Ένωση για την Ένταξη, το DUI, (Αλί Αχμέτι ) το μικρό κυβερνών κόμμα στην τελευταία κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών τα τελευταία τρία χρόνια, να έχει προβάδισμα με 7,2% επί των κύριων αντιπάλων του, μια συμμαχία μεταξύ της αντιπολιτευόμενης Συμμαχίας για τους Αλβανούς και τα κόμματα Alternativa, που παίρνουν 5,7%.

Ένα άλλο 16,5% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν θα ψηφίσει, το 9,5% αρνήθηκε να απαντήσει και το 9% είπε ότι δεν είχε αποφασίσει πώς να ψηφίσει ακόμη.

Σύμφωνα με άλλη δημοσκόπηση για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού TELMA, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ προηγείται με ισχνή διαφορά 1,6% του αντιπολιτευόμενου δεξιού VMRO-DPMNE.

Η έρευνα NDI έδειξε επίσης ότι οι πολίτες είναι διχασμένοι στο κατά πόσον οι εκλογές θα διεξαχθούν με επαρκή μέτρα ασφαλείας, με το 48% να είναι σίγουρο ότι τα μέτρα είναι επαρκή και το 46% να μην είναι σίγουρο.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ψηφοφόροι στις εκλογές θεωρούν την οικονομία, τη δημόσια υγεία και τον περιορισμό της διαφθοράς ως τα πιο σημαντικά θέματα.

Υπάρχει μια γενική ανησυχία για την κατεύθυνση της χώρας. Περίπου το 44% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η χώρα οδηγήθηκε σε λάθος κατεύθυνση, το 26% ήταν ουδέτερο και το 29% είπε ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ «ΜΠΑΛΑΝΤΕΡ»

Ως συνήθως, ο αλβανικός παράγοντας είναι εκείνος που θα κρίνει την έκβαση των εκλογών και τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Έπειτα από πολλά χρόνια η δύναμη του κόμματος DUI του Αλί Αχμέτι φαίνεται να μειώνεται, γεγονός που ανάγκασε τον παλαίμαχο πολιτικό να καταθέσει την ιδέα ενός Αλβανού πρωθυπουργού, «μπαλαντέρ» προτείνοντας τον Νάσερ Ζιμπέρι.

Ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες και οι δεξιοί αντίπαλοί τους VMRO DPMNE αναπαράγουν κυρίως παλιές υποσχέσεις για οικονομική ανάκαμψη, κοινωνικά μέτρα και ευρωατλαντική πρόοδο, το DUI μπήκε στο παιχνίδι με αιφνιδιαστική απαίτηση για τον πρώτο πρωθυπουργό με αλβανική καταγωγή, υπό το σύνθημα που βρήκε απήχηση: “Γιατί όχι;”

Επιμένοντας ότι ήρθε η ώρα να τερματιστεί το τελευταίο «εναπομείναν εθνοτικό ταμπού» σε μια χώρα όπου οι Αλβανοί αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού – η δεύτερη μεγαλύτερη εθνική κοινότητα  πρότεινε για πρωθυπουργό έναν συνταξιούχο πολιτικό..

Κρίσιμο θέμα είναι, επίσης, η απόφαση του Ζόραν Ζάεφ να συνασπιστεί προεκλογικά με το αλβανικό κόμμα BESA. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται μία τέτοια πολιτική συμμαχία προεκλογικά. Το BESA, που φέρεται να διάκειται φιλικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχε συμμετάσχει για πρώτη φορά στις προηγούμενες εκλογές και στη συνέχεια διασπάστηκε μεταξύ του τμήματος Σκοπίων και του τμήματος Τετόβου – με το πρώτο να συνεργάζεται με τον Ζάεφ.

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ

Προχθές, Τετάρτη, δοκιμάστηκαν τα πρωτόκολλα ασφαλείας που πρέπει να ισχύσουν για τις πρόωρες γενικές εκλογές  με μια προσομοίωση ψηφοφορίας- σε σχολείο των Σκοπίων.

Η ψηφοφορίας, που διοργανώθηκε από την Κρατική Εκλογική Επιτροπή, DIK, στο γυμνάσιο Γιόζιπ Μπρόζζ Τίτο, είχε σχεδιαστεί ώστε να προσομοιώνει ολόκληρη τη διαδικασία, από την άφιξη των ψηφοφόρων στα εκλογικά τμήματα έως τις διαδικασίες απολύμανσης και ταυτοποίησης καθώς και τη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος και των παρατηρητών.

«Προσομοιώνουμε κάθε ενέργεια που ορίζει ο νόμος, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε όλα τα μέτρα ασφάλειας της υγείας που πρέπει να σέβονται οι πολίτες, καθώς και τα εκλογικά όργανα και τους εγχώριους και ξένους παρατηρητές», δήλωσε ο Μπόρις Κοντάρκο, μέλος του DIK.

Παρά τον ανησυχητικό αριθμό νέων μολύνσεων που καταγράφηκαν τις τελευταίες ημέρες, που κυμαίνονται μεταξύ 100 και 150, και αρκετούς θανάτους κάθε μέρα, οι αρχές επιμένουν ότι η ψηφοφορία θα είναι ασφαλής.

«Σας διαβεβαιώνω στο όνομά μου και στο όνομα της Επιτροπής Λοιμωδών Νοσημάτων ότι η ψηφοφορία την ημέρα των εκλογών θα είναι απολύτως ασφαλής. Η ψηφοφορία δεν θα είναι λιγότερο ασφαλής από οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, όπως η είσοδος σε σούπερ μάρκετ », δήλωσε ο υπουργός Υγείας Βένκο Φίλιπς.

«Το καθήκον μας είναι να τηρούμε και να εφαρμόζουμε το αυστηρό πρωτόκολλο και υποσχόμαστε να διαμορφώσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο οι άνθρωποι θα μπορέσουν να ψηφίσουν», πρόσθεσε ο  Φίλιπς.

Λόγω των πρωτοκόλλων ασφαλείας, αυτές οι εκλογές θα είναι πολύ διαφορετικές από όλες τις άλλες. Θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη, όχι τη συνηθισμένη Κυριακή, για έναν λόγο.

Για να αποφευχθούν μεγάλα πλήθη, η ψηφοφορία θα διαρκέσει δύο ώρες περισσότερο από το συνηθισμένο, έως τις 21:00, σε αντίθεση με τη συνήθη ώρα κλεισίματος στις 19:00.

Οι άνθρωποι θα πρέπει να κρατήσουν μια απόσταση στα εκλογικά κέντρα, να χρησιμοποιούν απολυμαντικό πριν και μετά την ψηφοφορία και να φορούν προστατευτικές μάσκες ή κασκόλ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εκτός από το σύντομο χρόνο που απαιτείται για την αναγνώρισή τους.

Τα πρώτα άτομα που θα ψηφίσουν, τη Δευτέρα, θα είναι εκείνα που επηρεάζονται περισσότερο από το COVID-19 – περίπου 5.000 άτομα που βρίσκονται σε απομόνωση ή αυτο-απομόνωση και που είτε είχαν θετικά αποτελέσματα είτε είχαν επαφές με ένα μολυσμένο άτομο.

Ωστόσο, οι ειδικές ομάδες που έχουν διατεθεί για να επισκεφθούν τα σπίτια τους δεν θα έχουν πολλή δουλειά αφού, πριν από την προθεσμία που δόθηκε για να εγγραφούν και να ψηφίσουν με αυτόν τον τρόπο, ως τα μεσάνυχτα της Τετάρτης, μόνο μερικές δεκάδες πολίτες είχαν κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος.

Οι ηλικιωμένοι και οι κρατούμενοι θα ψηφίσουν την Τετάρτη.

ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΩΝ

Μια πληθώρα υποκλοπών που δημοσιεύθηκαν στο YouTube από ανώνυμες πηγές έχει προκαλέσει την εκλογική εκστρατεία της Βόρειας Μακεδονίας, αποκαλύπτοντας ακόμη και ενοχοποιητικές συνομιλίες, στις οποίες συμμετείχε ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών Ζόραν Ζάεφ, μεταξύ άλλων.

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του, SDSM, έχει καταθέσει ποινικές αγωγές εναντίον των άγνωστων που τις δημοσιοποίησαν όχι «επειδή φοβόμαστε αυτές τις συνομιλίες», δήλωσε ο Zaev στο εθνικό πρακτορείο ειδήσεων MIA την Κυριακή. Έγινε επειδή «ο νόμος ορίζει ότι η παράνομη τηλεφωνική σύνδεση είναι εγκληματική πράξη, ανεξάρτητα από  το αν κάποιος υποκλέπτει μια τηλεφωνική συνομιλία ή καταγράφει μια ζωντανή συνομιλία σε μια συνάντηση».

Την προπερασμένη Παρασκευή, ένα κανάλι στο YouTube που άνοιξε πρόσφατα δημοσίευσε δύο σύντομα τμήματα συνομιλιών στα οποία ακούγεται μια φωνή, που φέρεται να ανήκει στον Ζάεφ, να λέει ότι είναι αυτός που χρηματοδοτεί τους Σοσιαλδημοκράτες και ότι ο προκάτοχός του στην κορυφή του κόμματος, πρώην πρωθυπουργός Μπράνκο Τσερβένκοβσκι, είχε χάσει κάθε επιρροή.

Στο δεύτερο μέρος της ίδιας συνομιλίας, ο Ζάεφ – του οποίου η οικογένεια κατέχει πολλές επιχειρήσεις – ακούγεται να λέει ότι αξίζει περισσότερα από 8 εκατομμύρια ευρώ.

Σε προηγούμενες ηχογραφήσεις, τις οποίες ο Ζάεφ επιβεβαίωσε ως αυθεντικές, που χρονολογούνται πριν αναλάβει την εξουσία στα μέσα του 2017, ακούγεται  να βωμολοχεί κατά των συμμάχων του.

Σε μια περίπτωση, λέει ότι σκοπεύει να συγκεντρώσει όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις γύρω του για να ρίξει το τότε καθεστώς του Νικόλα Γκρουέφσκι και αργότερα σκοπεύει να «γ…..ει τη μητέρα τους».

Υπερασπίζοντας τον εαυτό του ο Ζάεφ είπε ότι αυτές οι λέξεις ήταν «ακατάλληλες», αλλά μιλούσε αφού πέρασε μερικές ώρες σε μια παμπ.

Μια άλλη δημοσιευμένη συνομιλία μεταξύ άλλων περιέχει δυνητικά ενοχλητικές λεπτομέρειες σχετικά με τον ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών.

Σε αυτήν, ακούγεται η φερόμενη φωνή του Ζόραν Μιλέβσκι, γνωστού και ως Κίτσετς, επιχειρηματία που καταδικάστηκε πέρυσι στην προβεβλημένη δίκη «Εκβιασμός» («Extortion”), να μιλάει με τον επιχειρηματία του Μαυροβουνίου Μιόντραγκ Νταβίντοβιτς Ντάκα.

Σε αυτήν, η φερόμενη ως  φωνή του Ντέιβιντβιτς ακούγεται να λέει ότι είχε δώσει χρήματα στον Ζάεφ και τους συνεργάτες του, με αντάλλαγμα επιχειρήσεις που θα ευνοήσουν τη Βόρεια Μακεδονία  σε υδροηλεκτρικά και αιολικά πάρκα, αλλά δεν έλαβε τίποτε.

Το 2015, ο Zaev δημοσίευσε εκατοντάδες μαγνητοσκοπημένες ηχογραφήσεις σε συνεντεύξεις Τύπου, επιμένοντας ότι το τότε κυβερνών κόμμα VMRO DPMNE υπό τον Γκρουέφσκι είχε ενορχηστρώσει τη μαζική και παράνομη δημοσιοποίηση συνομιλιών χιλιάδων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των δικών του υπουργών.

Οι δημοσιεύσεις και το ενοχλητικό περιεχόμενό τους προκάλεσαν μια βαθιά πολιτική κρίση στη χώρα, η οποία τελείωσε με την πτώση του Γκρουέφσκι το 2017. Το περιεχόμενο των ηχογραφήσεων παραδόθηκε, εν τω μεταξύ, στην ανενεργό, πλέον, Ειδική Εισαγγελία, στην οποία ανατέθηκε η διερεύνηση των ισχυρισμών για ένα έγκλημα υψηλού προφίλ.

Παρά το άνοιγμα πολλών υποθέσεων, η Ειδική Εισαγγελία κατέληξε σε αποτυχία, νωρίτερα αυτό το έτος, αφού η φήμη της αμαυρώθηκε από την πρώην επικεφαλής της, Κατίτσα Τζάνεβα, η οποία μπλέχτηκε στην υπόθεση «Εκβιασμός» και αργότερα καταδικάστηκε σε φυλάκιση με πρωτοβάθμια ετυμηγορία για κατάχρηση εξουσίας. Η υπόθεση ρίχνει σκιά στην πολιτική καριέρα του Ζάεφ,επίσης.

Ωστόσο, ο Ζάεφ δεν ήταν ο μόνος στόχος των πρόσφατων υποκλοπών κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Στις 17 Ιουνίου, ένα άλλο κανάλι του YouTube δημοσίευσε ηχογραφήσεις μιας φερόμενης συνομιλίας μεταξύ του επιχειρηματία Μίλεφσκι και του αρχηγού της αντιπολίτευσης VMRO DPMNE, Κρίστιαν  Μίτσκοσκι.

Σε αυτό, η φερόμενη φωνή του Μίτσκοσκι εκφράζει την ευγνωμοσύνη της για τη βοήθεια που είχε λάβει από τον συνεργάτη του Μίλεφσκι, επιχειρηματία Όρτσε Κάμτσεφ, ο οποίος καταδικάστηκε επίσης σε φυλάκιση σε πρωτοβάθμια ετυμηγορία στην υπόθεση «Εκβιασμός».

Η φωνή του Μίτσκοσκι  σημειώνει ότι αγωνίζεται έντονα ενάντια στο πέρασμα των αλλαγών στον νόμο περί εισαγγελίας, κάτι που θα μπορούσε να βλάψει τον Κάμτσεφ.

Ενώ όλες οι υποκλοπές δημοσιεύτηκαν στα κανάλια του YouTube που άνοιξαν πρόσφατα, κανένα από τα δύο κύρια μέρη δεν έχει αναλάβει ευθύνη γι ‘αυτές  επιμένοντας ότι είναι δεσμευμένοι να διεξάγουν μια θετική εκστρατεία.

Η πολιτική ζωή στα Σκόπια απέχει πολύ από την κανονικοποίηση αλλά οι πρώτες εκλογές μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών θα διαμορφώσουν τις νέες ισορροπίες με δεδομένη μια συμφωνία σε ένα ζήτημα που ταλάνισε τη χώρα εδώ και πολλά χρόνια.

Τα προβλήματα, όμως, βρίσκονται, ακόμη μπροστά.

 Του Παντελή Σαββίδη


13/7/2020  


             ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ            




ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΚΑΜΠΕΣ ΣΤΑ ΣΚΟΠΙΑ.

Κρίσιμες βουλευτικές εκλογές διεξάγονται μεθαύριον Τετάρτη 15 Ιουλίου στο Κράτος των Σκοπίων. Είχαν προκηρυχθεί για τα μέσα Απριλίου αλλά ανεβλήθησαν τον Μάρτιο οπότε η χώρα είχε κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης υπό την πανδημία του κορωνοϊού που αποδείχθηκε δραματική και δεν έχει εξαλειφθεί ακόμη. Την 1η Ιουνίου ο αντιπρόεδρος του ΒΜΡO-DPMNE Βλάντο Μισαϊλόβσκι δήλωσε: «Σήμερα, η Μακεδονία βιώνει μια μαύρη Δευτέρα, πράγμα που σημαίνει έναν τεράστιο αριθμό νέων κρουσμάτων με covid-19 και ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους. Έχουμε μια θανάσιμη ανωμαλία στην κοινωνία αλλά ο Ζόραν Ζάεφ μιλάει για εκλογές ενώ το μισό κόμμα του βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό».

Εντέλει οι πολιτικοί Αρχηγοί όρισαν τις εκλογές εργάσιμη ημέρα Τετάρτη 15 Ιουλίου και σύντομη προεκλογική περίοδο 15 ημερών ώστε να προλάβουν μια τυχόν αντεπίθεση της πανδημίας. Ωστόσο, πέραν από τα αποτελέσματά τους, οι εκλογές φώτισαν πάλι τα δομικά προβλήματα της χώρας:

1ον Οι εκλογικοί κατάλογοι δεν έχουν ελεγχθεί ούτε έχει διεξαχθεί γενική απογραφή του πληθυσμού υπό την εγγύηση διεθνών παρατηρητών ενώ η οικονομική κρίση οδήγησε σε μετανάστευση το περίπου 25% των οικονομικά ενεργών πολιτών.

2ον Κατά τα τελευταία 25 χρόνια ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά καθώς κάθε χρόνο από το 1994 οι θάνατοι αυξάνονται και παράλληλα οι γεννήσεις μειώνονται. Σε έναν συνολικό πληθυσμό δύο περίπου εκατομμυρίων πολιτών μεταξύ 1994-2019 σημειώθηκαν 11.576 λιγότερες γεννήσεις και πέθαναν 4.797 περισσότερα άτομα. Οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών αντιστοιχούν στο 16% έως 18% του πληθυσμού.

3ον Η δημογραφική εξέλιξη μεταβάλλει δραματικά σε βάθος χρόνου τους συσχετισμούς δυνάμεων ανάμεσα στις διάφορες εθνότητες του κατ’ εξοχήν πολυεθνικού πληθυσμού καθώς οι Αλβανοί παρουσιάζουν τριπλάσιο δείκτη γεννήσεων σε σχέση με τους Σλάβους. Με την ένοπλη εξέγερσή τους το 2000 αναγορεύθηκαν δεύτερη εθνική συνιστώσα, μετέχουν υποχρεωτικά σε κάθε κυβέρνηση, κατέλαβαν ύπατα αξιώματα, καθιέρωσαν δεύτερη επίσημη γλώσσα του Κράτους την αλβανική και το 2017 εξέλεξαν πρώτο Αλβανό Πρόεδρο της Βουλής τον Μούσα Ταλάτ Τζαφέρι, άλλοτε αναπληρωτή Πρωθυπουργό του Γκρούεφσκι. Τώρα απαιτούν και Αλβανό Πρωθυπουργό. Στις 6 Ιουνίου ο Αλί Αχμέτι, αρχηγός του μεγαλυτέρου αλβανικού κόμματος DUI, διεκήρυξε: «Οι Αλβανοί έχουμε γλωσσική ισότητα, τρία Πανεπιστήμια, σχολεία, νοσοκομεία, νηπιαγωγεία και ιδρύματα Αλβανικής γλώσσας. Διοικήσαμε ως Αλβανοί πολίτες το Κοινοβούλιο, τα Υπουργεία Άμυνας και Εσωτερικών, τον Συνήγορο του Πολίτη, την Γενική Εισαγγελία, το Ανώτατο και το Συνταγματικό Δικαστήριο, αλλά τώρα ήρθε η ώρα για κάτι μεγαλύτερο: έναν Αλβανό Πρωθυπουργό». Από την άλλη πλευρά η Αλβανία έχει αναγνωρίσει επίσημα «μακεδονική» μειονότητα η οποία μάλιστα διαθέτει το κόμμα Μακεδονική Συμμαχία για την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση που εξέλεξε βουλευτή τον Βασίλ Στεργιόβσκι. Αυτόν υποδέχθηκε ο Πρόεδρος των Σκοπίων Στέβο Πενταρόβσκι στα μέσα Μαΐου απαντώντας έμμεσα στις αξιώσεις του DUI.

4ον Χάρις στην Συμφωνία των Πρεσπών η χώρα αποτελεί πλέον το 30ό μέλος του ΝΑΤΟ και από τις 30 Μαρτίου η σημαία της κυματίζει μπροστά στο Γενικό Στρατηγείο του στις Βρυξέλλες ενώ η Ελλάδα ανέλαβε ήδη τον έλεγχο του εναερίου χώρου της εκτοπίζοντας την Τουρκία. Τούτο προκάλεσε αντιδράσεις στα Σκόπια. Στις 5 Ιουνίου φέτος ο πρώην πρέσβης Ρίστο Νίκοβσκι δήλωσε: «Αποδεχόμενη την προστασία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας η Μακεδονία έκανε μια σημαντική παραχώρηση της στην Ελλάδα. Καθ ‘όλη τη διάρκεια της ανεξαρτησίας μας, ο μεγαλύτερος φίλος της χώρας ήταν η Τουρκία, η οποία μας έδωσε μεγάλη υποστήριξη. Ήταν λογικό να δώσουμε τον ρόλο του προστάτη του εναέριου χώρου μας στην Τουρκία. Η Άγκυρα το περίμενε αυτό. Η Μακεδονία δεν έχει να κερδίσει τίποτα από την ελληνική προστασία του εναερίου χώρου της». Και ο πολιτικός αναλυτής Γιόβε Κεκενόβσκι τόνισε: «Με την Συμφωνία των Πρεσπών οι Έλληνες έλαβαν άδεια για πτήσεις πάνω από τον εναέριο χώρο μας. Εμείς ορκιζόμασταν στην Τουρκία και αποδείχθηκε ότι ήλθε η Ελλάδα». Εδώ, ωστόσο, τον Ιούνιο σημειώθηκε η πρώτη εμπλοκή με την Ελλάδα. Στα έγγραφα της Συμμαχίας οι χώρες σημειώνονται με τα ακρωνύμιά τους και τα Σκόπια έπρεπε να εγγραφούν ως RNM -Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας- αλλά αυτά έγραψαν ΜΚ-Μακεδονία- και η Αθήνα αντέδρασε έντονα στο παρασκήνιο.

5ον Η πολυπόθητη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. αναμένεται τον Σεπτέμβριο και σε κάθε σημείο αυτών η Ελλάδα θα προβάλει βέτο αν τυχόν τα Σκόπια παραβιάσουν την Συμφωνία των Πρεσπών όπως ήδη προειδοποίησε ο Πρωθυπουργός της Κυριάκος Μητσοτάκης. Ανάλογη προειδοποίηση απηύθυνε και η Βουλγαρία για την πιστή τήρηση της Συμφωνίας Καλής Γειτονίας με τα Σκόπια. Και εδώ τα πράγματα περιπλέκονται σοβαρά διότι η Σόφια εντείνει τις απαιτήσεις της. Η Συμφωνία Καλής Γειτονίας ορίζει ότι οι δύο χώρες έχουν κοινούς εθνικούς ήρωες, εορτάζουν κοινές εθνικές επετείους και μια κοινή Επιτροπή Ειδικών Επιστημόνων θα αναθεωρήσει τα σχολικά βιβλία σε όσα σημεία τους θίγουν την άλλη χώρα. Η Σόφια την κατήργησε όταν τα Σκόπια απέρριψαν τις απαιτήσεις της ότι η γλώσσα των Σκοπίων είναι παραλλαγή της βουλγαρικής και οι Σλάβοι πολίτες τους Βούλγαροι. Τέλη Μαΐου φέτος η κρίση οξύνθηκε όταν κατά την εορτή των Θεσσαλονικέων Κυρίλλου και Μεθοδίου η Σόφια διεκήρυξε ότι οι Φωτιστές των Σλάβων ήσαν Βούλγαροι και διέδωσαν σε όλον τον σλαβικό κόσμο την βουλγαρική γλώσσα και γραφή. Μάλιστα η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών εξέδωσε πρόσφατα το βιβλίο «Για την επίσημη γλώσσα της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» που διατυπώνει όλες τις παραπάνω θέσεις. Ήδη από τον Μάρτιο Βούλγαροι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι, εάν οι θέσεις τους αυτές δεν γίνουν δεκτές, η Βουλγαρία θα προβάλει βέτο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις των Σκοπίων με την Ε.Ε. Σάλος και αγωνία στα Σκόπια.

Αντίθετα η Ελλάδα, παρ’ ότι δεν εγκαταλείπει τα δικαιώματά της και την Ιστορία της, δεν αντιδρά προς το παρόν όταν για προεκλογικούς λόγους οι πολιτικοί των Σκοπίων φαλκιδεύουν την Συμφωνία των Πρεσπών και αυτό το αναθεωρημένο Σύνταγμά τους ισχυριζόμενοι ότι η Αθήνα αποδέχθηκε δήθεν την «μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα». Φέτος η κυβέρνηση των Σκοπίων γιόρτασε επίσημα την 2η επέτειο των Πρεσπών και η Ευρώπη έδειξε πανηγυρικά την προτίμησή της προς τον Ζόραν Ζάεφ στον οποίον το Ίδρυμα Friedrich Ebert απένειμε το ομώνυμο Βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 2020 για τη Συμφωνία των Πρεσπών «και τις προσπάθειές του για ένα ευρωπαϊκό μέλλον και μια ελεύθερη και ανοιχτή κοινωνία».

6ον Η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε βαριά την οικονομία της μικρής φτωχής χώρας και είναι άγνωστον πόσο θα επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης προέβλεψε ότι φέτος το ΑΕΠ των Σκοπίων θα μειωθεί κατά 3,5% αλλά το 2022 θα αυξηθεί κατά 5,5%. Σύμφωνα με τη Κρατική Στατιστική Υπηρεσίας οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 8,1% και κατά 33,5% η βιομηχανική παραγωγή τον Απρίλιο ενώ το έλλειμμα του Προϋπολογισμού ανέρχονταν στο 6,8% του ΑΕΠ οπότε η χώρα εξέδωσε το έβδομο ευρωομόλογο ύψους 700.000.000€ με επιτόκιο είναι 3,675% και δανείσθηκε 176.000.000€ από το οποίο είναι το δεύτερο χαμηλότερο επιτόκιο μετά την έκδοση του Ευρωομολόγου το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, 140.000.000€ από την Παγκόσμια Τράπεζα και 160.000.000€ από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτά τα καυτά ζητήματα θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση συνασπισμού που ο εμπερίστατος γειτονικός μας Λαός θα εκλέξει την Τετάρτη.

Ν.Ι.Μέρτζος


10/7/2020