Το αγεφύρωτο ρήγμα Σίσι - Ερντογάν.


Η Τουρκία του Ερντογάν ζωντανεύει τους χειρότερους εφιάλτες του προέδρου Σίσι 
και του αιγυπτιακού βαθέος κράτους (φωτ. A.P.).

Το αγεφύρωτο ρήγμα Σίσι - Ερντογάν.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τον Ταγίπ Ερντογάν σε δείπνο εργασίας με τον Αμπντελφατάχ Σίσι, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, σε μια απόπειρα να ρίξει κάποιες γέφυρες συμφιλίωσης. Ο Τούρκος πρόεδρος απέρριψε μετά βδελυγμίας την ιδέα, δηλώνοντας ότι δεν θα δεχόταν για τίποτα να φωτογραφηθεί με τον ισχυρό άνδρα της Αιγύπτου.

Τα συναισθήματα είναι αμοιβαία, τουλάχιστον από τον Ιούλιο του 2013, όταν ο Σίσι ανέτρεψε τον τότε πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι, ηγέτη των Αδελφών Μουσουλμάνων και σύμμαχο του Ερντογάν. Για τον Σίσι, το πολιτικό Ισλάμ είναι όχι απλά μια λανθάνουσα πολιτική απειλή για το καθεστώς του (η οποία θα μπορούσε να αναζωπυρωθεί στις δύσκολες συνθήκες της οικονομικής κρίσης), αλλά και μια υπαρξιακή απειλή για το εθνικό κράτος που οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Προβάλλοντας ως προστάτης των Αδελφών Μουσουλμάνων σε όλη τη Μέση Ανατολή, υιοθετώντας ακόμη και τη χαρακτηριστική τους χειρονομία, τη «ραμπία», στις δημόσιες συγκεντρώσεις και διατυμπανίζοντας ότι «τα σύνορα της καρδιάς» του φτάνουν μέχρι το Κιρκούκ, το Χαλέπι και την Ιερουσαλήμ, ο Ερντογάν ζωντανεύει τους χειρότερους εφιάλτες του Σίσι και του αιγυπτιακού βαθέος κράτους.

Οι εξελίξεις στη Λιβύη έφεραν τους δύο άνδρες στα πρόθυρα της ρήξης. Η Αίγυπτος, που έχει κάπου 1.000 χιλιόμετρα σύνορα με τη Λιβύη, δεν μπορεί να ανεχθεί να γίνει αυτή η χώρα τουρκικό προτεκτοράτο, φυτώριο τζιχαντιστών – μεταξύ άλλων και για το Σινά. Ανακηρύσσοντας τον άξονα Σύρτη - Τζούφρα σε «κόκκινη γραμμή» για την Αίγυπτο, ο Σίσι απείλησε με στρατιωτική επέμβαση, γεγονός που (μαζί με τον βομβαρδισμό τουρκικών θέσεων στην Αλ Ουατίγια και τη ρωσική παρέμβαση) ανάγκασε τον Ερντογάν και τους συμμάχους του να «παγώσουν» τα σχέδιά τους. Στο μεταξύ, ο Σίσι αποκατέστησε πλήρεις σχέσεις με τον Ασαντ, τον οποίο στηρίζει έναντι της Τουρκίας, ενώ επέτρεψε πρόσφατα στους Κούρδους να ανοίξουν γραφείο στο Κάιρο.

Βεβαίως ο Σίσι, ένας ηγέτης που μπορεί να κατηγορηθεί για πολλά, αλλά όχι για τυχοδιωκτισμό, δεν επιδιώκει την ανοιχτή σύγκρουση με την Τουρκία. Η χθεσινή, μερική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ελλάδα, αν και αποδυναμώνει την τουρκολιβυκή συμφωνία, δεν ξεπερνάει τις κόκκινες γραμμές της Αγκυρας (Καστελλόριζο, 28ος μεσημβρινός). Σε κάθε περίπτωση, το ρήγμα μεταξύ των δύο ηγετών δεν φαίνεται δυνατό να γεφυρωθεί.

ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ


7/8/2020