Μετά τη συμφωνία του Καΐρου είναι ο Σουλτάνος γυμνός;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Η επόμενη θα είναι μια δύσκολη ημέρα. (2) Οι δύο λόγοι που ωθούν τον Ερντογάν σε τετελεσμένο και στρατιωτικό καταναγκασμό. (3) Η άμμος που τελειώνει στην τουρκική κλεψύδρα και η δεύτερη απόπειρα του Ερντογάν.
Μετά τη συμφωνία του Καΐρου είναι ο Σουλτάνος γυμνός;
Η Συμφωνία για τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου είναι επιτυχία. Αυτή είναι η λογική αφετηρία της αξιολόγησής της, ανεξάρτητα από την καλόπιστη και υπεύθυνη κριτική που μπορεί να ασκηθεί για το ποσοστό της επήρειας που τελικά αναγνωρίστηκε στα ελληνικά νησιά. Φυσικά, η αρχική χάραξη της οριοθετικής γραμμής μάλλον έγινε με βάση την αρχή της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής, την οποία, όπως είναι γνωστό, αποδέχονται και τα δύο κράτη.
Η ενδεχόμενη, λοιπόν, μετακίνηση της μερικής οριοθετικής γραμμής από τη μέση γραμμή, όπου έγινε, προς όφελος της Αιγύπτου, συνέχεται με την αρχή της αναλογικότητας και την επήρεια που αναπτύσσουν οι απέναντι αιγυπτιακές ηπειρωτικές ακτές. Αυτή η υπόθεση εργασίας εξηγεί και τον λόγο για τον οποίο η οριοθέτηση της ΑΟΖ δεν είναι συνολική. Θεωρητικά, αν η συμφωνία περιλάμβανε και συνυποσχετικό για παραπομπή της οριοθέτησης πέρα από το σημείο Α στη Χάγη, θα ήταν μια εξαιρετική συμφωνία. Ωστόσο, κάτι τέτοιο μάλλον δεν το επιθυμεί το Κάιρο, αφού στο πλαίσιο των μηχανισμών της Σύμβασης της Θάλασσας για την επίλυση των διαφορών, έχει επιλέξει τη διαιτησία.
Επίσης, σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας, οριοθετούμε ΑΟΖ και όχι υφαλοκρηπίδα. Ίσως ο πιο σημαντικός λόγος που υπαγόρευσε αυτή την επιλογή, σχετίζεται με το γεγονός ότι η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία αφορά σε τμηματική και όχι σε συνολική οριοθέτηση. Αν δηλαδή οριοθετούσαμε και τμηματικά υφαλοκρηπίδα, θα δίναμε επιχείρημα στην Τουρκία, ώστε να επικαλεστεί προηγούμενο και να επιδιώξει μια συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και στο Αιγαίο, γεγονός που θα ισοδυναμούσε ουσιαστικά με τη σαλαμοποίησή του.
Επιπλέον, το νομικό καθεστώς της ΑΟΖ υπερκαλύπτει αυτό της υφαλοκρηπίδας. Συνεπώς, η μη οριοθέτηση της τελευταίας με την Αίγυπτο δεν συνεπάγεται με κανένα τρόπο παραίτηση από την αποκλειστική άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων που είναι συνδεδεμένα με την υφαλοκρηπίδα, όπως η έρευνα και η εκμετάλλευση στο βυθό και το υπέδαφος. Άλλωστε, η συμφωνία περιλαμβάνει ρητή πρόβλεψη για συνεκμετάλλευση των φυσικών πόρων που εκτείνονται από την ΑΟΖ του ενός μέρους μέχρι την αντίστοιχη του άλλου, μάλιστα με ρητή αναφορά στη λεκάνη των υδρογονανθράκων. Στο σημείο αυτό ακολουθείται το μοντέλο της αντίστοιχης συμφωνίας οριοθέτησης που υπογράφηκε ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Κύπρο και προέβλεπε τη σύναψη μιας ειδικότερης συμφωνίας για τη συνεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Συνεπώς, οποιοδήποτε παραπάνω ποσοστό έλαβε η Αίγυπτος με βάση την τελική οριοθετική γραμμή, πιθανόν εξουδετερώνεται με βάση την υποχρέωση συνεκμετάλλευσης για όλους τους φυσικούς πόρους που τέμνει η οριοθετική γραμμή.
Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τις συνταγμένες του παραρτήματος που ορίζουν την τμηματική οριοθετική γραμμή, αφήνουμε εκτός οριοθέτησης τη μισή περίπου Ρόδο ανατολικά του 28ου μεσημβρινού. Με αυτή την επιλογή, δεν απομονώνουμε και δεν εγκαταλείπουμε το σύμπλεγμα της Μεγίστης, και συνεπώς δεν προσφέρουμε έδαφος για κανένα από τα προσφιλή τουρκικά επιχειρήματα για «ειδικές περιστάσεις» και «λάθος μεριά της οριοθετικής γραμμής» στην οποία βρίσκεται το Καστελλόριζο και τα παρακείμενα νησιά και νησίδες και ειδικά η Στρογγύλη. Όσο προσχηματική κι αν φαίνεται, ωστόσο, συνιστά συνεπή προσέγγιση που υπαγορεύεται από τη διπλωματική και νομική στάση που τηρούμε και απέναντι στην Τουρκία.
Την ίδια στιγμή, η συμφωνία ανάμεσα σε Αθήνα και Κάιρο έχει ως προμετωπίδα το διεθνές δίκαιο, και τις αρχές της καλής πίστης και της καλής γειτονίας. Δηλαδή, ό,τι λείπει από την Τουρκία με κριτήριο το μνημόνιο που σύναψε τον περασμένο Νοέμβριο με τη Λιβύη αλλά και την εν γένει προκλητική και αναθεωρητική συμπεριφορά της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Είναι μάλιστα ακόμη πιο εντυπωσιακό, ότι δύο καλόπιστα μέρη και καλοί γείτονες, επέλεξαν ρητά να οριοθετήσουν ΑΟΖ με βάση τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και το διεθνές δίκαιο. Με άλλα λόγια, αφήνουν την πόρτα των διαπραγματεύσεων ή της δικαιοδοτικής επίλυσης των διαφορών τους με την Τουρκία ανοιχτή, καθώς η τελευταία, αν και δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, δεσμεύεται από το διεθνές εθιμικό δίκαιο για τη θάλασσα και φυσικά τις οριοθετήσεις.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η επιτυχία της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας δεν περιορίζεται απλά σε διμερές επίπεδο, αλλά περιλαμβάνει και τις συνέπειες σε βάρος του αναθεωρητισμού της Τουρκίας. Πλέον, μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία έχει δημιουργηθεί μια νομική διαφορά μεταξύ των τεσσάρων κρατών, την οποία έχουν υποχρέωση σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ να επιλύσουν ειρηνικά. Συνεπώς, το καθεστώς Ερντογάν δεν μπορεί πια να επικαλείται τα τετελεσμένα που επιχείρησε να δημιουργήσει με το μνημόνιο που υπέγραψε με την de facto κυβέρνηση της Τρίπολης, ούτε και να ισχυρίζεται ότι η Αθήνα δεν έχει καταθέσει συντεταγμένες για τις θαλάσσιες ζώνες που εκείνη υποστηρίζει ότι διαθέτει, ώστε να αρμενίζουν ανεμπόδιστα τα τουρκικά ερευνητικά και γεωτρητικά σκάφη.
Ωστόσο, δυστυχώς φαίνεται πως για την Τουρκία δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την περαιτέρω κλιμάκωση. Το καθεστώς Ερντογάν είναι πλέον εκτεθειμένο στο εσωτερικό πολιτικό ακροατήριό του, καθώς διαπιστώνει πως η λεγόμενη «Γαλάζια Πατρίδα» είναι μια άσκηση στον χάρτη χωρίς τη συναίνεση των γειτονικών χωρών, ενώ παράλληλα φαίνεται πως η τουρκική οικονομία κλονίζεται και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα των Τούρκων πολιτών. Ο Ερντογάν, λοιπόν, θα προχωρήσει άμεσα σε νέες προκλήσεις, από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο μέχρι την Στρογγύλη και φυσικά την Κύπρο, προκειμένου να δημιουργήσει ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες στο εσωτερικό, να αποδείξει επιχειρησιακά ότι η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία δεν μπορεί να εφαρμοσθεί και τέλος πως είναι σε θέση να επιβάλλει τους κανόνες του στο Αιγαίο.
Με άλλα λόγια, αν και η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο προσφέρει την ευκαιρία για ειρηνική επίλυση των διαφορών μας για τις οριοθετήσεις με την Τουρκία, μάλλον πληγώνει και εξαγριώνει τον Ερντογάν και διαμορφώνει άμεσα την προοπτική για ένα επικίνδυνο σκηνικό με απρόβλεπτες κινήσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο. Προφανώς, δεν χρειάζεται να σημειωθεί πως οι διερευνητικές επαφές, ο διάλογος και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με την Τουρκία θα τεθούν εκτός πραγματικότητας για το επόμενο χρονικό διάστημα. Την ίδια στιγμή, απαιτείται ετοιμότητα, ψυχραιμία και αξιοπιστία σε κάθε ενέργεια που αφορά στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, αλλά και η συνειδητοποίηση από τον ελληνικό λαό, πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με εντάσεις και κρίσεις, όσο κι αυτές δεν υπήρξαν ποτέ, ούτε και είναι σήμερα η επιλογή μας.
Μιλτιάδης Σαρηγιαννίδης,
Επίκουρος Καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου της Νομική Σχολή ΑΠΘ
10/8/2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Και ξαφνικά η Ελληνική Δημοκρατία κατορθώνει να (συν)διαμορφώνει τετελεσμένα Διεθνούς Δικαίου και ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συμφωνία οριοθέτησης με την Αίγυπτο έρχεται στη συνέχεια εκείνης με την Ιταλία. Η Αθήνα αποκτά και διευρύνει στρατηγικά πλεονεκτήματα σε ένα τερέν που ενώ ξέραμε ότι μας ευνοεί –αυτό της διπλωματίας και του Διεθνούς Δικαίου– δεν είχαμε μέχρι τώρα τολμήσει να μεταφέρουμε στα αλήθεια, με συγκεκριμένες κινήσεις – τον ανταγωνισμό μας με την Τουρκία. Είναι τόσο σημαντική και θετική για τις ελληνικές επιδιώξεις η συμφωνία με την Αίγυπτο; Κάθε τέτοια στρατηγικού χαρακτήρα διευθέτηση δεν αξιολογείται στο κενό. Δεν αξιολογείται με μέτρο μια ιδανική κατάσταση αλλά με συγκεκριμένα κριτήρια.
Το πρώτο κριτήριο είναι η συγκυρία ή αλλιώς το στρατηγικό τοπίο στο οποίο διαπραγματεύεσαι. Η Αθήνα είχε να αντιμετωπίσει μια Τουρκία που είχε αρχίσει να νιώθει άτρωτη. Στρατιωτική εμπλοκή στη Συρία και εξουδετέρωση των Κούρδων. Παραβίαση των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων συστηματικά και χωρίς καμία απολύτως συνέπεια. Στρατιωτική παρέμβαση στη Λιβύη και δημιουργία προτεκτοράτου στην Τρίπολη. Σύναψη «μνημονίου» με την τελευταία εν είδει αποικιοκρατικής δύναμης που απλώς χαράζει σύνορα στον χάρτη. Μια κυβέρνηση που δημοσιεύει χάρτες, «αδειοδοτεί» τον εαυτό της και απειλεί απροκάλυπτα με τη χρήση στρατιωτικής βίας. Σε αυτό το στρατηγικό περιβάλλον με τους συγκεκριμένους περιορισμούς η Αθήνα έπρεπε να απαντήσει ή να υποχωρήσει αποδεχόμενη ότι δεν έχει τα κυριαρχικά δικαιώματα που προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας πέρα από την αιγιαλίτιδα ζώνη της. Η μόνη χώρα στην περιοχή (μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία) που δεν είχε τέτοια δικαιώματα κατά την Τουρκία. Η Αγκυρα αντιμετωπίζει τις δύο χώρες σχεδόν ως περίκλειστες. Μόνο έτσι βεβαίως υπάρχει περιθώριο για την υλοποίηση της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Το δεύτερο κριτήριο είναι η ύπαρξη εναλλακτικών. Οχι θεωρητικά, αλλά ως άμεσα υλοποιήσιμη στρατηγική αντίδραση που θα ήταν δυνατόν να απονομιμοποιήσει τύποις αλλά και ουσία τα τουρκικά αναθεωρητικά –σχεδόν «νέο-οθωμανικά»– διαβήματα. Οσο και αν προσπαθεί κανείς, δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάτι καλύτερο από αυτό που πετύχαμε με τη συγκεκριμένη συμφωνία στη συγκεκριμένη συγκυρία. Προφανώς υπάρχει και η επιλογή της αναμονής και της προσδοκίας για μία άλλη συγκυρία, ένα άλλο λιγότερο πιεστικό γεωπολιτικό τοπίο. Ισως στο μέλλον τα πράγματα να ήταν καλύτερα, η Αίγυπτος να άλλαζε την πολιτική της δεκαετιών και να προχωρούσαμε μαζί σε μία συνολική οριοθέτηση μέχρι την Κύπρο. Απλώς να μην ξεχνάμε ποτέ, ότι ως χώρα χωρίς νησιωτικά συμπλέγματα αλλά με μεγάλη ηπειρωτική ακτογραμμή πιο εύκολα θα συμμεριστεί τις σχετικές τουρκικές θέσεις και η σημερινή δυστοπική σχέση Καΐρου-Αγκυρας είναι προσωρινή.
Αν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά το 2013 και είχε επιβιώσει το καθεστώς Μόρσι, Τουρκία και Αίγυπτος θα είχαν μοιράσει όλη την Ανατολική Μεσόγειο δυτικά της Κύπρου (ίσως και ανατολικά…) και η σημερινή τμηματική διευθέτηση θα ήταν στη σφαίρα του αδιανόητα ιδανικού.
Το τρίτο κριτήριο έχει να κάνει με τις στρατηγικές συνέπειες της συμφωνίας στο μέτωπο που υπαρξιακά μας ενδιαφέρει, δηλαδή στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Εδώ την απάντηση τη δίνει η βίαιη αντίδραση της Αγκυρας και η απειλή για τη δημιουργία των γνωστών διαβημάτων (έρευνες, γεωτρήσεις) της για χρήση βίας. Μια απειλή που ποτέ δεν έφυγε από το τραπέζι με το μορατόριουμ που επέτυχε η διαμεσολάβηση του Βερολίνου. Η Αθήνα επιδιώκει και σωστά τον διάλογο. Δεν θα μπορούσε όμως ποτέ να πάει σε αυτόν με το τουρκολιβυκό μνημόνιο στον τράχηλό της. Τι είδους διάλογος θα ήταν αυτός όταν η άλλη πλευρά είχε ήδη διαμορφώσει τα όρια επί του «πεδίου»;
Υπάρχει η ένσταση περί της μειωμένης επήρειας των νησιών. Για την ιστορία να επισημανθεί ότι η Αίγυπτος δέχθηκε την αρχή της πλήρους επήρειας και εμείς την αρχή της αναλογικότητας που μπορεί να περιορίσει θεμιτά την πρώτη. Ενας απολύτως έντιμος συμβιβασμός με κέρδη και για τις δύο πλευρές. Μα η Αίγυπτος δεν χάνει κάτι, θα αντιτείνει κάποιος καλοπροαίρετος. Θα θυμίσω ότι η Αίγυπτος είχε πάντοτε την επιλογή της οριοθέτησης με την Τουρκία και πολλαπλάσια κέρδη σε σχέση με τη συμφωνία με την Αθήνα. Το Κάιρο είχε εναλλακτική και πολύ πιο ελκυστική.
Μια καταληκτική σκέψη: Επιτέλους η ελληνική διπλωματία σκέπτεται στρατηγικά. Βλέπουμε επιτέλους τη μεγάλη εικόνα. Αν και θα ακουστεί παράδοξο, είναι η τουρκική ηγεμονική ατζέντα που είναι υπεύθυνη για την πρωτοφανή ικανότητα της Αθήνας να διαβάζει με στρατηγικό τρόπο τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις περιφερειακές δυναμικές. Είναι η Τουρκία που έβγαλε το Αιγαίο από το στενό διμερές πλαίσιο των τελευταίων 45 ετών. Είναι η Τουρκία ως περιφερειακός αποσταθεροποιητής που ανάγκασε την Αθήνα να κινηθεί και να ορίσει τα συμφέροντά της σε ένα ευρύτερο γεωστρατηγικό περιβάλλον και να καταστεί ελκυστικός εταίρος για άλλους παραδοσιακούς παίκτες στην περιοχή.
Η επόμενη μέρα δεν θα είναι εύκολη. Η Τουρκία θα επιδιώξει να μας σύρει στο τερέν που θεωρεί ότι υπερέχει. Δεν υπάρχει περιθώριο για χαλάρωση της στρατιωτικής ετοιμότητας. Δυστυχώς. Αλλά αν αναγκαστούμε, τουλάχιστον θα υπερασπιστούμε δικαιώματα που κατοχυρώσαμε, επιτέλους!
Κώστας Υφαντής,
καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
https://www.kathimerini.gr/1091389/article/epikairothta/politikh/ar8ro-k-yfanth-h-epomenh-8a-einai-mia-dyskolh-hmera?fbclid=IwAR1TyOmmfvKdIMje9-c0gG8rQxRj0oDPFEE8HZX6JRI5bJfPoXODCY6PaYw
10/8/2020
Από τη στιγμή που η Αθήνα αντελήφθη, ή μάλλον αποδέχθηκε, ότι η Τουρκία επιδιώκει δια της επίδειξης στρατιωτικής ισχύος να καταγάγει νίκες, αρπάζοντας ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα χωρίς να ρίξει ντουφεκιά, έχει αλλάξει και τακτική. Έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την αλλαγή του περιφερειακού πλαισίου το οποίο οικοδόμησε προσεκτικά και εντός του οποίου κινείται η Άγκυρα, επιδιώκοντας ηγεμονία στην περιοχή.
Η υπογραφή του συμφώνου μερικής οριοθέτησης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο "αποσυντόνισε" την Άγκυρα, η οποία είχε μεθοδεύσει –σε συνεργασία επί της ουσίας με τον γερμανικό παράγοντα– ένα ελληνοτουρκικό διάλογο για την ειρηνική υποτίθεται επίλυση των προβλημάτων με την Ελλάδα. Η αντίδραση των Τούρκων στο ελληνοαιγυπτιακό σύμφωνο απέδειξε στην πράξη πως ακριβώς είχαν οι Τούρκοι στο μυαλό τους αυτό τον διάλογο. Έσπευσαν να κατηγορήσουν την Αθήνα ότι παραβίασε τα συμφωνηθέντα, λες και πουθενά είχε συμφωνηθεί η αναστολή της κυβερνητικής λειτουργίας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής!
Κατά τους Τούρκους η υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου συνιστά παραβίαση και κλιμάκωση! Η υπογραφή του μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης τίποτα από τα δυο! Ούτε ασφαλώς η απόφαση αποστολής του "Μπαρμπαρός" στην κυπριακή ΑΟΖ. Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως ο Ερντογάν φροντίζει να κρατήσει επιμελώς την Αίγυπτο εκτός κάδρου, δηλώνοντας ότι δεν έχει παραβιάσει τα τουρκικά δικαιώματα με την υπογραφή του συμφώνου με την Ελλάδα!
Επιλέγει βολικά να εμφανιστεί ότι όσον αφορά τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, "το ποτήρι είναι μισογεμάτο". Σύμφωνα με τη λογική της, θα έπρεπε να θεωρούσε επιλήψιμο το γεγονός ότι το Κάιρο αναγνωρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δικαιούνται ΑΟΖ. Ο Τσαβούσογλου, έκρινε ότι αυτό εξυπηρετεί την Τουρκία, διότι η συμφωνία δεν αποδίδει πλήρη επήρεια στην Κρήτη, λησμονώντας ότι η τουρκική θέση αρνείται παντελώς το δικαίωμα σε ΑΟΖ.
Προκειμένου να μην βρεθεί αντιμέτωπη και με τις αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις, οι Τούρκοι αποδέχονται όσα εξασφαλίζει η Αίγυπτος από τη συμφωνία του Καΐρου, αλλά θεωρούν ότι η ΑΟΖ που αποδίδεται στην Ελλάδα τους ανήκει. Και για να την διεκδικήσουν εμπράκτως καταφεύγουν στη στρατιωτική ισχύ! Η Άγκυρα επιθυμεί διάλογο με την Αθήνα αποκλειστικά και μόνον με στόχο να επιβάλει σημαντικό μέρος των μονομερών και καταφανώς παρανόμων –με βάση το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας– ισχυρισμών της, για την ακρίβεια των επεκτατικών διεκδικήσεών της.
Προβάλει στρατιωτικό καταναγκασμό
Αρνείται να ανατεθεί στο Διεθνές Δικαστήριο να κρίνει την ελληνοτουρκική διαφορά για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Επιδιώκει με στρατιωτικό καταναγκασμό να κάμψει την αντίσταση της Ελλάδας και να την σύρει σε υπογραφή συνυποσχετικού, το οποίο με το πρόσχημα των "ειδικών περιστάσεων" θα υπαγορεύει οριοθέτηση με βάση τα τουρκικά συμφέροντα. Κάπως έτσι φτάσαμε στη σημερινή στρατιωτική κλιμάκωση.
Δύο είναι ωστόσο οι παράγοντες που πρέπει να προσεχθούν ιδιαιτέρως από την Αθήνα κατά την εξέταση των δεδομένων της παρούσας συγκυρίας. Και τα δύο αφορούν το εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας, το οποίο σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσει και τα περιθώρια κινήσεων του Ερντογάν.
Ο πρώτος είναι η ζημιά που κάνει στην εικόνα του, όταν ο ίδιος προβάλει τον εαυτό του ως ηγέτη μιας περιφερειακής υπερδύναμης. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Τούρκος πρόεδρος αντιμετωπίζει την Ελλάδα σαν μικρό γεωπολιτικό μέγεθος, κυρίως επειδή έτσι τον έμαθε το φοβικό σύνδρομο των ελληνικών κυβερνήσεων. Θα ήταν σήμερα αλλιώς τα πράγματα εάν η Αθήνα είχε εδώ και πολλά χρόνια ακολουθήσει άλλη πολιτική. Αυτή την περίοδο, στριμωγμένη από την τουρκική επεκτατική πίεση, η Ελλάδα δείχνει να σηκώνει κεφάλι, υπό την έννοια ότι αντιστέκεται.
Η τουρκική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία κατά μία έννοια έχει αιφνιδιαστεί, επειδή διαψεύδεται η εκτίμηση ότι η Ελλάδα τελικά θα αποδεχτεί τα τετελεσμένα, περιοριζόμενη σε διπλωματικές αντιδράσεις. Παρότι βρισκόμαστε στη δυσκολότερη συγκυρία, λόγω της συνειδητής παραμέλησης της στρατιωτικής ισχύος για πάνω από μια δεκαετία, η Αθήνα υιοθετεί μια άλλη στάση, επειδή αυτά που κάνουν οι Τούρκοι δεν της αφήνουν περιθώρια υποχώρησης.
Παρότι ο Ερντογάν γνωρίζει ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις δεν αποτελούν αμελητέο μέγεθος, ότι έχουν τη δυνατότητα να "ματώσουν" σοβαρά την Τουρκία, αντιλαμβάνεται ότι για λόγους κύρους σε εσωτερικό και εξωτερικό, δεν μπορεί να μείνει με σταυρωμένα χέρια. Και αυτό ακριβώς πράττει, προβάλλοντας εικόνες από τον πλου του "Ορούτς Ρέις". Η αγωνία του Τούρκου προέδρου να πείσει ότι δεν γίνονται αποδεκτά τα υποτιθέμενα "ελληνικά τετελεσμένα" είναι καταφανής. Άλλο αυτό, όμως, και άλλο η απειλή Τσαβούσογλου ότι η επερχόμενη κρίση θα είναι χειρότερη από αυτή του 1974...
Ο δεύτερος παράγοντας
Ο δεύτερος παράγοντας που τεχνηέντως μένει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας είναι η πολύ άσχημη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Η αγωνία χρηματοοικονομικών κύκλων της Κωνσταντινούπολης για τη συνεχή και χωρίς πλέον δυνατότητα ανάσχεσης διολίσθηση της τουρκικής λίρας, έχει οδηγήσει σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η τουρκική ηγεσία έχοντας διδαχθεί από την ελληνική κρίση, φρόντισε να εγκλωβίσει ευρωπαϊκές (γερμανικές και γαλλικές) τράπεζες, καθώς –κατά πληροφορίες– και μια μεγάλη αμερικανική, οι οποίες έπαιζαν κερδοσκοπικά παιχνίδια με την τουρκική λίρα. Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία απειλεί εμμέσως τον διεθνή παράγοντα με μια ιδιότυπη εκδοχή της "στρατηγικής του Σαμψών".
Εάν οδηγηθεί σε κατάρρευση η τουρκική οικονομία, θα υποστούν μεγάλες ζημιές οι προβληματικές στην παρούσα συγκυρία οικονομίες τουλάχιστον της Γαλλίας και της Γερμανίας. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής μπορεί να αποθαρρύνει σκέψεις αξιοποίησης οικονομικών "εργαλείων" σε βάρος της Τουρκίας, αλλά δεν έχει κατορθώσει να ανακόψει την υποχώρηση της τουρκικής λίρας.
Οι δυο παράγοντες που προαναφέρθηκαν, υπό φυσιολογικές συνθήκες θα οδηγούσαν σε μια πιο διαλλακτική πολιτική. Ακόμα κι αν στόχος του Ερντογάν ήταν αυτός, θα πρέπει να συγκαλυφθεί ώστε να μη δώσει την εντύπωση υποχωρητικής στάσης απέναντι στην Ελλάδα. Τα χειραγωγούμενα τουρκικά ΜΜΕ, που παρουσιάζουν αρνητικά την Ελλάδα, βοηθούν πλέον και προς αυτή την κατεύθυνση. Η Τουρκία πάντα πρέπει να εμφανίζεται σαν κραταιά και οποιαδήποτε φωνή τολμήσει να παρεκκλίνει, θα κατηγορηθεί για εθνική προδοσία...
Η Τουρκία δεν γνωρίζει άλλον δρόμο από αυτόν της επίδειξης πυγμής και αυτό θα συνεχίσει να κάνει. Εκεί, όμως, κρύβεται και ο μεγάλος κίνδυνος γι' αυτήν. Εάν κάτι δεν πάει καλά, εάν ο αντίπαλος δεν "πειστεί" για την τρομακτική ισχύ που επιδιώκει να προβάλλει, τότε δημιουργούνται συνθήκες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο να τεθούν σε κίνηση διαδικασίες που θα έθεταν την κατάσταση εκτός ελέγχου για τον Ερντογάν, το καθεστώς του και τη χώρα του…
Μίχας Ζαχαρίας
https://slpress.gr/ethnika/oi-dyo-logoi-poy-othoyn-ton-erntogan-se-tetelesmeno-kai-stratiotiko-katanagkasmo/?fbclid=IwAR3Fj4Y_eR5XRuY_EJHYxQ4xSeskbFAd9d27y_ydGa1JtHjRQk79u3KSiok
10 Αυγούστου 2020
Αν η Ελλάδα καταφέρει ξανά να αποτρέψει την τουρκική επιθετικότητα, τότε θα μιλάμε για ολική αλλαγή του έως τώρα ρου των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η Τουρκία έχει γίνει πιο προβλέψιμη από ποτέ. Αυτή η προβλεψιμότητα αποτελεί έναν έμμεσο σύμμαχο για την Ελλάδα. Προβλέψιμη δεν ήταν μόνο στο γεγονός που δεν αναφέρεται συχνά και είναι πως και στις 21 Ιουλίου αλλά και στις 9 Αυγούστου, η Τουρκία αποφάσισε να κάνει τις γνωστές της επιχειρήσεις, λόγω του οτι ήξερε οτι οι ελληνοαιγυπτιακές διαπραγματεύσεις προχωρούν, (21 Ιουλίου) και βέβαια μετά τις 6 Αυγούστου, όπου και ολοκληρώθηκαν με επιτυχία. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, αφού πρώτα η Τουρκία τορπίλισε τις διαπραγματεύσεις που θα γίνονταν στο τέλος του Αυγούστου, εξέδωσε οδηγία προς ναυτιλομένους (NAVTEX) από την υδρογραφική υπηρεσία της Αττάλειας, για ασκήσεις με πραγματικά πυρά μεταξύ Καστελορίζου και Ρόδου.
Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, μεγάλο μέρους του τουρκικού στόλου πηγαίνει προς την περιοχή ενώ το Oruc Reis έχει πάψει να εκπέμπει σήμα. Δε θα κάνει σε κανέναν αίσθηση αν η Τουρκία βγάλει ξαφνικά το Oruc Reis και με τη δέσμευση της περιοχής ανάμεσα από Καστελόριζο και Ρόδο να αποτρέπει ουσιαστικά τη δυνατότητα προσέγγισης, να ελέγχει ταυτόχρονα την πορεία του τουρκικού πλοίου σεισμικών ερευνών. Για ακόμη μια φορά, ο αριθμός πλοίων που η Τουρκία επιχειρεί να ετοιμάσει για τις προκλήσεις της, δείχνει πως προετοιμάζεται για σοβαρή πρόκληση η οποία δεν ολοκληρώθηκε την 21η Ιουλίου λόγω της αποφασιστικής απάντησης που επέδειξε η Ελλάδα.
Πέραν αυτού του σεναρίου με το οποίο η Τουρκία απειλεί τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής, ( και με το οποίο δοκιμάζει όχι μόνο την ελληνική, αλλά και την αιγυπτιακή στάση) είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τη στοχοθεσία της τουρκικής επιθετικότητας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν ψάχνει ένα λάφυρο -τρόπαιο για να προσπαθήσει να πάει σε πρόωρες εκλογές. Οι έως τώρα δημοσκοπήσεις, καθιστούν απαγορευτική μια προσφυγή στις κάλπες. Επομένως, ψάχνει μια κατάσταση που θα συσπειρώσει τον τουρκικό λαό. Επίσης, ψάχνει μια νίκη που θα αποδείξει ότι είναι ο μοναδικός Τούρκος ηγέτης.Η Ελλάδα θα είναι προετοιμασμένη να δεχθεί τουρκικά fake news και σκηνοθεσίες κάθε μορφής προκειμένου να καταστήσει πιο πυκνή την ομίχλη της ελληνοτουρκικής κρίσης.
Ο Ταγίπ Ερντογάν γνωρίζει οτι θα αναμετρηθεί με την ιστορία σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να κλιμακώσει και υποστεί ήττα. Αυτή θα είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι καθώς η τουρκική οικονομία, μπορεί να έχει πάνω από 100 δις δολάρια σαν συναλλαγματικό απόθεμα κατά τα fake news του Τούρκου προέδρου, όμως η πραγματικότητα είναι πως τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας θα εξαντληθούν μέσα στο μήνα Σεπτέμβριο.
Η Τουρκία θα κάνει ό,τι μπορεί μέσα στις επόμενες μέρες για να καταφέρει κάτι εναντίον του Ελληνισμού. Αν δεν το καταφέρει και δεν το αποτολμήσει, θα το κατασκευάσει ώστε να μην εξαγριωθεί η τουρκική αντιπολίτευση που θα θεωρήσει υποχώρηση μια απόφαση του Τούρκου προέδρου για αποκλιμάκωση.
Τέλος, μην ξεχνάμε πως η Τουρκία τορπίλισε τις συνομιλίες με την Ελλάδα που θα γίνονταν τέλη Αυγούστου. Αυτό σημαίνει πως κανένας διαμεσολαβητής δεν μπορεί να πιέσει την Ελλάδα σε τίποτε.
Η Τουρκία είναι δύσκολο να βρει καλύτερη περίοδο για τις παραβιάσεις της, καθώς από τα τέλη του τρέχοντος μήνα μέχρι και τα τέλη του Σεπτεμβρίου, η ΕΕ θα συνεδριάσει δύο φορές για ″χατίρι″της Άγκυρας. Η μια συνεδρίαση θα είναι στα πλαίσια της Ευρωμεσογειακής Συνδιάσκεψης την οποία είχε εξαγγείλει ο πρόεδρος Μακρόν κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Κύπριου προέδρου στη Γαλλία.
Αν η Ελλάδα καταφέρει ξανά να αποτρέψει την τουρκική επιθετικότητα, τότε θα μιλάμε για ολική αλλαγή του έως τώρα ρου των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα θα έχει καταφέρει να εγκλωβίσει την Τουρκία και να την οδηγήσει σε εσωστρέφεια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τουρκική εσωτερική πολιτική. Η κλεψύδρα αδειάζει για την Τουρκία και σε καμία περίπτωση η Ελλάδα δεν πρέπει να τη γεμίσει με άμμο.
Αλέξανδρος Θ. Δρίβας
Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ - Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council)
https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-ammos-poe-teleionei-sten-toerkike-klepsedra-kai-e-deetere-apopeira-toe-erntoyan_gr_5f30e0f1c5b6b9cff7f3e0c9?fbclid=IwAR01KfpUK0ur7OfomGrDB7lj5i1yd8zSX5V65tpTMaHU01xib05LDA_FCzA
10/08/2020
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Η Τουρκία θα επιδιώξει να μας σύρει στο τερέν που θεωρεί ότι υπερέχει. Δεν υπάρχει περιθώριο για χαλάρωση της στρατιωτικής ετοιμότητας. Φωτ. ΑΠΕ
1.
Η επόμενη θα είναι μια δύσκολη ημέρα.
Η επόμενη θα είναι μια δύσκολη ημέρα.
Και ξαφνικά η Ελληνική Δημοκρατία κατορθώνει να (συν)διαμορφώνει τετελεσμένα Διεθνούς Δικαίου και ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συμφωνία οριοθέτησης με την Αίγυπτο έρχεται στη συνέχεια εκείνης με την Ιταλία. Η Αθήνα αποκτά και διευρύνει στρατηγικά πλεονεκτήματα σε ένα τερέν που ενώ ξέραμε ότι μας ευνοεί –αυτό της διπλωματίας και του Διεθνούς Δικαίου– δεν είχαμε μέχρι τώρα τολμήσει να μεταφέρουμε στα αλήθεια, με συγκεκριμένες κινήσεις – τον ανταγωνισμό μας με την Τουρκία. Είναι τόσο σημαντική και θετική για τις ελληνικές επιδιώξεις η συμφωνία με την Αίγυπτο; Κάθε τέτοια στρατηγικού χαρακτήρα διευθέτηση δεν αξιολογείται στο κενό. Δεν αξιολογείται με μέτρο μια ιδανική κατάσταση αλλά με συγκεκριμένα κριτήρια.
Το πρώτο κριτήριο είναι η συγκυρία ή αλλιώς το στρατηγικό τοπίο στο οποίο διαπραγματεύεσαι. Η Αθήνα είχε να αντιμετωπίσει μια Τουρκία που είχε αρχίσει να νιώθει άτρωτη. Στρατιωτική εμπλοκή στη Συρία και εξουδετέρωση των Κούρδων. Παραβίαση των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων συστηματικά και χωρίς καμία απολύτως συνέπεια. Στρατιωτική παρέμβαση στη Λιβύη και δημιουργία προτεκτοράτου στην Τρίπολη. Σύναψη «μνημονίου» με την τελευταία εν είδει αποικιοκρατικής δύναμης που απλώς χαράζει σύνορα στον χάρτη. Μια κυβέρνηση που δημοσιεύει χάρτες, «αδειοδοτεί» τον εαυτό της και απειλεί απροκάλυπτα με τη χρήση στρατιωτικής βίας. Σε αυτό το στρατηγικό περιβάλλον με τους συγκεκριμένους περιορισμούς η Αθήνα έπρεπε να απαντήσει ή να υποχωρήσει αποδεχόμενη ότι δεν έχει τα κυριαρχικά δικαιώματα που προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας πέρα από την αιγιαλίτιδα ζώνη της. Η μόνη χώρα στην περιοχή (μαζί με την Κυπριακή Δημοκρατία) που δεν είχε τέτοια δικαιώματα κατά την Τουρκία. Η Αγκυρα αντιμετωπίζει τις δύο χώρες σχεδόν ως περίκλειστες. Μόνο έτσι βεβαίως υπάρχει περιθώριο για την υλοποίηση της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Το δεύτερο κριτήριο είναι η ύπαρξη εναλλακτικών. Οχι θεωρητικά, αλλά ως άμεσα υλοποιήσιμη στρατηγική αντίδραση που θα ήταν δυνατόν να απονομιμοποιήσει τύποις αλλά και ουσία τα τουρκικά αναθεωρητικά –σχεδόν «νέο-οθωμανικά»– διαβήματα. Οσο και αν προσπαθεί κανείς, δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάτι καλύτερο από αυτό που πετύχαμε με τη συγκεκριμένη συμφωνία στη συγκεκριμένη συγκυρία. Προφανώς υπάρχει και η επιλογή της αναμονής και της προσδοκίας για μία άλλη συγκυρία, ένα άλλο λιγότερο πιεστικό γεωπολιτικό τοπίο. Ισως στο μέλλον τα πράγματα να ήταν καλύτερα, η Αίγυπτος να άλλαζε την πολιτική της δεκαετιών και να προχωρούσαμε μαζί σε μία συνολική οριοθέτηση μέχρι την Κύπρο. Απλώς να μην ξεχνάμε ποτέ, ότι ως χώρα χωρίς νησιωτικά συμπλέγματα αλλά με μεγάλη ηπειρωτική ακτογραμμή πιο εύκολα θα συμμεριστεί τις σχετικές τουρκικές θέσεις και η σημερινή δυστοπική σχέση Καΐρου-Αγκυρας είναι προσωρινή.
Αν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά το 2013 και είχε επιβιώσει το καθεστώς Μόρσι, Τουρκία και Αίγυπτος θα είχαν μοιράσει όλη την Ανατολική Μεσόγειο δυτικά της Κύπρου (ίσως και ανατολικά…) και η σημερινή τμηματική διευθέτηση θα ήταν στη σφαίρα του αδιανόητα ιδανικού.
Το τρίτο κριτήριο έχει να κάνει με τις στρατηγικές συνέπειες της συμφωνίας στο μέτωπο που υπαρξιακά μας ενδιαφέρει, δηλαδή στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Εδώ την απάντηση τη δίνει η βίαιη αντίδραση της Αγκυρας και η απειλή για τη δημιουργία των γνωστών διαβημάτων (έρευνες, γεωτρήσεις) της για χρήση βίας. Μια απειλή που ποτέ δεν έφυγε από το τραπέζι με το μορατόριουμ που επέτυχε η διαμεσολάβηση του Βερολίνου. Η Αθήνα επιδιώκει και σωστά τον διάλογο. Δεν θα μπορούσε όμως ποτέ να πάει σε αυτόν με το τουρκολιβυκό μνημόνιο στον τράχηλό της. Τι είδους διάλογος θα ήταν αυτός όταν η άλλη πλευρά είχε ήδη διαμορφώσει τα όρια επί του «πεδίου»;
Υπάρχει η ένσταση περί της μειωμένης επήρειας των νησιών. Για την ιστορία να επισημανθεί ότι η Αίγυπτος δέχθηκε την αρχή της πλήρους επήρειας και εμείς την αρχή της αναλογικότητας που μπορεί να περιορίσει θεμιτά την πρώτη. Ενας απολύτως έντιμος συμβιβασμός με κέρδη και για τις δύο πλευρές. Μα η Αίγυπτος δεν χάνει κάτι, θα αντιτείνει κάποιος καλοπροαίρετος. Θα θυμίσω ότι η Αίγυπτος είχε πάντοτε την επιλογή της οριοθέτησης με την Τουρκία και πολλαπλάσια κέρδη σε σχέση με τη συμφωνία με την Αθήνα. Το Κάιρο είχε εναλλακτική και πολύ πιο ελκυστική.
Μια καταληκτική σκέψη: Επιτέλους η ελληνική διπλωματία σκέπτεται στρατηγικά. Βλέπουμε επιτέλους τη μεγάλη εικόνα. Αν και θα ακουστεί παράδοξο, είναι η τουρκική ηγεμονική ατζέντα που είναι υπεύθυνη για την πρωτοφανή ικανότητα της Αθήνας να διαβάζει με στρατηγικό τρόπο τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις περιφερειακές δυναμικές. Είναι η Τουρκία που έβγαλε το Αιγαίο από το στενό διμερές πλαίσιο των τελευταίων 45 ετών. Είναι η Τουρκία ως περιφερειακός αποσταθεροποιητής που ανάγκασε την Αθήνα να κινηθεί και να ορίσει τα συμφέροντά της σε ένα ευρύτερο γεωστρατηγικό περιβάλλον και να καταστεί ελκυστικός εταίρος για άλλους παραδοσιακούς παίκτες στην περιοχή.
Η επόμενη μέρα δεν θα είναι εύκολη. Η Τουρκία θα επιδιώξει να μας σύρει στο τερέν που θεωρεί ότι υπερέχει. Δεν υπάρχει περιθώριο για χαλάρωση της στρατιωτικής ετοιμότητας. Δυστυχώς. Αλλά αν αναγκαστούμε, τουλάχιστον θα υπερασπιστούμε δικαιώματα που κατοχυρώσαμε, επιτέλους!
Κώστας Υφαντής,
καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
https://www.kathimerini.gr/1091389/article/epikairothta/politikh/ar8ro-k-yfanth-h-epomenh-8a-einai-mia-dyskolh-hmera?fbclid=IwAR1TyOmmfvKdIMje9-c0gG8rQxRj0oDPFEE8HZX6JRI5bJfPoXODCY6PaYw
10/8/2020
2.
Οι δύο λόγοι που ωθούν τον Ερντογάν
σε τετελεσμένο και στρατιωτικό καταναγκασμό.
Η υπογραφή του συμφώνου μερικής οριοθέτησης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο "αποσυντόνισε" την Άγκυρα, η οποία είχε μεθοδεύσει –σε συνεργασία επί της ουσίας με τον γερμανικό παράγοντα– ένα ελληνοτουρκικό διάλογο για την ειρηνική υποτίθεται επίλυση των προβλημάτων με την Ελλάδα. Η αντίδραση των Τούρκων στο ελληνοαιγυπτιακό σύμφωνο απέδειξε στην πράξη πως ακριβώς είχαν οι Τούρκοι στο μυαλό τους αυτό τον διάλογο. Έσπευσαν να κατηγορήσουν την Αθήνα ότι παραβίασε τα συμφωνηθέντα, λες και πουθενά είχε συμφωνηθεί η αναστολή της κυβερνητικής λειτουργίας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής!
Κατά τους Τούρκους η υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου συνιστά παραβίαση και κλιμάκωση! Η υπογραφή του μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης τίποτα από τα δυο! Ούτε ασφαλώς η απόφαση αποστολής του "Μπαρμπαρός" στην κυπριακή ΑΟΖ. Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως ο Ερντογάν φροντίζει να κρατήσει επιμελώς την Αίγυπτο εκτός κάδρου, δηλώνοντας ότι δεν έχει παραβιάσει τα τουρκικά δικαιώματα με την υπογραφή του συμφώνου με την Ελλάδα!
Επιλέγει βολικά να εμφανιστεί ότι όσον αφορά τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, "το ποτήρι είναι μισογεμάτο". Σύμφωνα με τη λογική της, θα έπρεπε να θεωρούσε επιλήψιμο το γεγονός ότι το Κάιρο αναγνωρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δικαιούνται ΑΟΖ. Ο Τσαβούσογλου, έκρινε ότι αυτό εξυπηρετεί την Τουρκία, διότι η συμφωνία δεν αποδίδει πλήρη επήρεια στην Κρήτη, λησμονώντας ότι η τουρκική θέση αρνείται παντελώς το δικαίωμα σε ΑΟΖ.
Προκειμένου να μην βρεθεί αντιμέτωπη και με τις αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις, οι Τούρκοι αποδέχονται όσα εξασφαλίζει η Αίγυπτος από τη συμφωνία του Καΐρου, αλλά θεωρούν ότι η ΑΟΖ που αποδίδεται στην Ελλάδα τους ανήκει. Και για να την διεκδικήσουν εμπράκτως καταφεύγουν στη στρατιωτική ισχύ! Η Άγκυρα επιθυμεί διάλογο με την Αθήνα αποκλειστικά και μόνον με στόχο να επιβάλει σημαντικό μέρος των μονομερών και καταφανώς παρανόμων –με βάση το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας– ισχυρισμών της, για την ακρίβεια των επεκτατικών διεκδικήσεών της.
Προβάλει στρατιωτικό καταναγκασμό
Αρνείται να ανατεθεί στο Διεθνές Δικαστήριο να κρίνει την ελληνοτουρκική διαφορά για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Επιδιώκει με στρατιωτικό καταναγκασμό να κάμψει την αντίσταση της Ελλάδας και να την σύρει σε υπογραφή συνυποσχετικού, το οποίο με το πρόσχημα των "ειδικών περιστάσεων" θα υπαγορεύει οριοθέτηση με βάση τα τουρκικά συμφέροντα. Κάπως έτσι φτάσαμε στη σημερινή στρατιωτική κλιμάκωση.
Δύο είναι ωστόσο οι παράγοντες που πρέπει να προσεχθούν ιδιαιτέρως από την Αθήνα κατά την εξέταση των δεδομένων της παρούσας συγκυρίας. Και τα δύο αφορούν το εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας, το οποίο σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσει και τα περιθώρια κινήσεων του Ερντογάν.
Ο πρώτος είναι η ζημιά που κάνει στην εικόνα του, όταν ο ίδιος προβάλει τον εαυτό του ως ηγέτη μιας περιφερειακής υπερδύναμης. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Τούρκος πρόεδρος αντιμετωπίζει την Ελλάδα σαν μικρό γεωπολιτικό μέγεθος, κυρίως επειδή έτσι τον έμαθε το φοβικό σύνδρομο των ελληνικών κυβερνήσεων. Θα ήταν σήμερα αλλιώς τα πράγματα εάν η Αθήνα είχε εδώ και πολλά χρόνια ακολουθήσει άλλη πολιτική. Αυτή την περίοδο, στριμωγμένη από την τουρκική επεκτατική πίεση, η Ελλάδα δείχνει να σηκώνει κεφάλι, υπό την έννοια ότι αντιστέκεται.
Η τουρκική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία κατά μία έννοια έχει αιφνιδιαστεί, επειδή διαψεύδεται η εκτίμηση ότι η Ελλάδα τελικά θα αποδεχτεί τα τετελεσμένα, περιοριζόμενη σε διπλωματικές αντιδράσεις. Παρότι βρισκόμαστε στη δυσκολότερη συγκυρία, λόγω της συνειδητής παραμέλησης της στρατιωτικής ισχύος για πάνω από μια δεκαετία, η Αθήνα υιοθετεί μια άλλη στάση, επειδή αυτά που κάνουν οι Τούρκοι δεν της αφήνουν περιθώρια υποχώρησης.
Παρότι ο Ερντογάν γνωρίζει ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις δεν αποτελούν αμελητέο μέγεθος, ότι έχουν τη δυνατότητα να "ματώσουν" σοβαρά την Τουρκία, αντιλαμβάνεται ότι για λόγους κύρους σε εσωτερικό και εξωτερικό, δεν μπορεί να μείνει με σταυρωμένα χέρια. Και αυτό ακριβώς πράττει, προβάλλοντας εικόνες από τον πλου του "Ορούτς Ρέις". Η αγωνία του Τούρκου προέδρου να πείσει ότι δεν γίνονται αποδεκτά τα υποτιθέμενα "ελληνικά τετελεσμένα" είναι καταφανής. Άλλο αυτό, όμως, και άλλο η απειλή Τσαβούσογλου ότι η επερχόμενη κρίση θα είναι χειρότερη από αυτή του 1974...
Ο δεύτερος παράγοντας
Ο δεύτερος παράγοντας που τεχνηέντως μένει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας είναι η πολύ άσχημη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Η αγωνία χρηματοοικονομικών κύκλων της Κωνσταντινούπολης για τη συνεχή και χωρίς πλέον δυνατότητα ανάσχεσης διολίσθηση της τουρκικής λίρας, έχει οδηγήσει σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η τουρκική ηγεσία έχοντας διδαχθεί από την ελληνική κρίση, φρόντισε να εγκλωβίσει ευρωπαϊκές (γερμανικές και γαλλικές) τράπεζες, καθώς –κατά πληροφορίες– και μια μεγάλη αμερικανική, οι οποίες έπαιζαν κερδοσκοπικά παιχνίδια με την τουρκική λίρα. Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία απειλεί εμμέσως τον διεθνή παράγοντα με μια ιδιότυπη εκδοχή της "στρατηγικής του Σαμψών".
Εάν οδηγηθεί σε κατάρρευση η τουρκική οικονομία, θα υποστούν μεγάλες ζημιές οι προβληματικές στην παρούσα συγκυρία οικονομίες τουλάχιστον της Γαλλίας και της Γερμανίας. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής μπορεί να αποθαρρύνει σκέψεις αξιοποίησης οικονομικών "εργαλείων" σε βάρος της Τουρκίας, αλλά δεν έχει κατορθώσει να ανακόψει την υποχώρηση της τουρκικής λίρας.
Οι δυο παράγοντες που προαναφέρθηκαν, υπό φυσιολογικές συνθήκες θα οδηγούσαν σε μια πιο διαλλακτική πολιτική. Ακόμα κι αν στόχος του Ερντογάν ήταν αυτός, θα πρέπει να συγκαλυφθεί ώστε να μη δώσει την εντύπωση υποχωρητικής στάσης απέναντι στην Ελλάδα. Τα χειραγωγούμενα τουρκικά ΜΜΕ, που παρουσιάζουν αρνητικά την Ελλάδα, βοηθούν πλέον και προς αυτή την κατεύθυνση. Η Τουρκία πάντα πρέπει να εμφανίζεται σαν κραταιά και οποιαδήποτε φωνή τολμήσει να παρεκκλίνει, θα κατηγορηθεί για εθνική προδοσία...
Η Τουρκία δεν γνωρίζει άλλον δρόμο από αυτόν της επίδειξης πυγμής και αυτό θα συνεχίσει να κάνει. Εκεί, όμως, κρύβεται και ο μεγάλος κίνδυνος γι' αυτήν. Εάν κάτι δεν πάει καλά, εάν ο αντίπαλος δεν "πειστεί" για την τρομακτική ισχύ που επιδιώκει να προβάλλει, τότε δημιουργούνται συνθήκες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο να τεθούν σε κίνηση διαδικασίες που θα έθεταν την κατάσταση εκτός ελέγχου για τον Ερντογάν, το καθεστώς του και τη χώρα του…
Μίχας Ζαχαρίας
https://slpress.gr/ethnika/oi-dyo-logoi-poy-othoyn-ton-erntogan-se-tetelesmeno-kai-stratiotiko-katanagkasmo/?fbclid=IwAR3Fj4Y_eR5XRuY_EJHYxQ4xSeskbFAd9d27y_ydGa1JtHjRQk79u3KSiok
10 Αυγούστου 2020
EUROKINISSI
3.
Η άμμος που τελειώνει στην τουρκική κλεψύδρα
και η δεύτερη απόπειρα του Ερντογάν.
Η Τουρκία έχει γίνει πιο προβλέψιμη από ποτέ. Αυτή η προβλεψιμότητα αποτελεί έναν έμμεσο σύμμαχο για την Ελλάδα. Προβλέψιμη δεν ήταν μόνο στο γεγονός που δεν αναφέρεται συχνά και είναι πως και στις 21 Ιουλίου αλλά και στις 9 Αυγούστου, η Τουρκία αποφάσισε να κάνει τις γνωστές της επιχειρήσεις, λόγω του οτι ήξερε οτι οι ελληνοαιγυπτιακές διαπραγματεύσεις προχωρούν, (21 Ιουλίου) και βέβαια μετά τις 6 Αυγούστου, όπου και ολοκληρώθηκαν με επιτυχία. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, αφού πρώτα η Τουρκία τορπίλισε τις διαπραγματεύσεις που θα γίνονταν στο τέλος του Αυγούστου, εξέδωσε οδηγία προς ναυτιλομένους (NAVTEX) από την υδρογραφική υπηρεσία της Αττάλειας, για ασκήσεις με πραγματικά πυρά μεταξύ Καστελορίζου και Ρόδου.
Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, μεγάλο μέρους του τουρκικού στόλου πηγαίνει προς την περιοχή ενώ το Oruc Reis έχει πάψει να εκπέμπει σήμα. Δε θα κάνει σε κανέναν αίσθηση αν η Τουρκία βγάλει ξαφνικά το Oruc Reis και με τη δέσμευση της περιοχής ανάμεσα από Καστελόριζο και Ρόδο να αποτρέπει ουσιαστικά τη δυνατότητα προσέγγισης, να ελέγχει ταυτόχρονα την πορεία του τουρκικού πλοίου σεισμικών ερευνών. Για ακόμη μια φορά, ο αριθμός πλοίων που η Τουρκία επιχειρεί να ετοιμάσει για τις προκλήσεις της, δείχνει πως προετοιμάζεται για σοβαρή πρόκληση η οποία δεν ολοκληρώθηκε την 21η Ιουλίου λόγω της αποφασιστικής απάντησης που επέδειξε η Ελλάδα.
Πέραν αυτού του σεναρίου με το οποίο η Τουρκία απειλεί τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής, ( και με το οποίο δοκιμάζει όχι μόνο την ελληνική, αλλά και την αιγυπτιακή στάση) είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τη στοχοθεσία της τουρκικής επιθετικότητας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν ψάχνει ένα λάφυρο -τρόπαιο για να προσπαθήσει να πάει σε πρόωρες εκλογές. Οι έως τώρα δημοσκοπήσεις, καθιστούν απαγορευτική μια προσφυγή στις κάλπες. Επομένως, ψάχνει μια κατάσταση που θα συσπειρώσει τον τουρκικό λαό. Επίσης, ψάχνει μια νίκη που θα αποδείξει ότι είναι ο μοναδικός Τούρκος ηγέτης.Η Ελλάδα θα είναι προετοιμασμένη να δεχθεί τουρκικά fake news και σκηνοθεσίες κάθε μορφής προκειμένου να καταστήσει πιο πυκνή την ομίχλη της ελληνοτουρκικής κρίσης.
Ο Ταγίπ Ερντογάν γνωρίζει οτι θα αναμετρηθεί με την ιστορία σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να κλιμακώσει και υποστεί ήττα. Αυτή θα είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι καθώς η τουρκική οικονομία, μπορεί να έχει πάνω από 100 δις δολάρια σαν συναλλαγματικό απόθεμα κατά τα fake news του Τούρκου προέδρου, όμως η πραγματικότητα είναι πως τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας θα εξαντληθούν μέσα στο μήνα Σεπτέμβριο.
Η Τουρκία θα κάνει ό,τι μπορεί μέσα στις επόμενες μέρες για να καταφέρει κάτι εναντίον του Ελληνισμού. Αν δεν το καταφέρει και δεν το αποτολμήσει, θα το κατασκευάσει ώστε να μην εξαγριωθεί η τουρκική αντιπολίτευση που θα θεωρήσει υποχώρηση μια απόφαση του Τούρκου προέδρου για αποκλιμάκωση.
Τέλος, μην ξεχνάμε πως η Τουρκία τορπίλισε τις συνομιλίες με την Ελλάδα που θα γίνονταν τέλη Αυγούστου. Αυτό σημαίνει πως κανένας διαμεσολαβητής δεν μπορεί να πιέσει την Ελλάδα σε τίποτε.
Η Τουρκία είναι δύσκολο να βρει καλύτερη περίοδο για τις παραβιάσεις της, καθώς από τα τέλη του τρέχοντος μήνα μέχρι και τα τέλη του Σεπτεμβρίου, η ΕΕ θα συνεδριάσει δύο φορές για ″χατίρι″της Άγκυρας. Η μια συνεδρίαση θα είναι στα πλαίσια της Ευρωμεσογειακής Συνδιάσκεψης την οποία είχε εξαγγείλει ο πρόεδρος Μακρόν κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Κύπριου προέδρου στη Γαλλία.
Αν η Ελλάδα καταφέρει ξανά να αποτρέψει την τουρκική επιθετικότητα, τότε θα μιλάμε για ολική αλλαγή του έως τώρα ρου των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα θα έχει καταφέρει να εγκλωβίσει την Τουρκία και να την οδηγήσει σε εσωστρέφεια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τουρκική εσωτερική πολιτική. Η κλεψύδρα αδειάζει για την Τουρκία και σε καμία περίπτωση η Ελλάδα δεν πρέπει να τη γεμίσει με άμμο.
Αλέξανδρος Θ. Δρίβας
Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Ν. Α. Ευρώπης στο ΙΔΙΣ - Research Fellow in HALC (Hellenic American Leadership Council)
https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-ammos-poe-teleionei-sten-toerkike-klepsedra-kai-e-deetere-apopeira-toe-erntoyan_gr_5f30e0f1c5b6b9cff7f3e0c9?fbclid=IwAR01KfpUK0ur7OfomGrDB7lj5i1yd8zSX5V65tpTMaHU01xib05LDA_FCzA
10/08/2020
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ