Σε λεπτό σχοινί ακροβατεί η εκεχειρία στη Λιβύη.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:
(1) Ο Σαράζ ξηλώνει το φιλοτουρκικό επιτελείο – Καθαίρεσε τον υπουργό Άμυνας και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου της Λιβύης (31/8/2020).
(2) Πλήγμα για την Τουρκία – Αλληλοσυγκρούονται οι υποστηρικτές της
γκυρας στη Λιβύη (31/8/2020).
O επικεφαλής της διεθνώς αναγνωρισμένης λιβυκής κυβέρνησης Φαγέζ αλ Σαράζ και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν ποζάρουν για τους φωτογράφους, τον περασμένο Ιούλιο, στην Κωνσταντινούπολη. Φωτ. A.P.
Σε λεπτό σχοινί ακροβατεί η εκεχειρία στη Λιβύη.
Κάθε θαύμα κρατάει το πολύ τρεις ημέρες, λέει η γνωστή παροιμία, και οι τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη δεν τη διέψευσαν. Την Παρασκευή 21 Αυγούστου οι πολιτικοί εκπρόσωποι των δύο αντιμαχόμενων στρατοπέδων, ο πρωθυπουργός Φαγέζ Σαράζ και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ, αιφνιδίασαν ευχάριστα τη διεθνή κοινή γνώμη ανακοινώνοντας, με παράλληλες δηλώσεις τους, συμφωνία κατάπαυσης του πυρός σε ολόκληρη τη χώρα. Ωστόσο, μόλις δύο ημέρες αργότερα, ο Αχμέντ αλ Μισμάρι, εκπρόσωπος των στρατιωτικών δυνάμεων του Χαλίφα Χαφτάρ, που ελέγχουν την ανατολική Λιβύη, απέρριψε την εκεχειρία χαρακτηρίζοντάς την «εκστρατεία δημοσίων σχέσεων» του Σαράζ και εκείνων που τον υποστηρίζουν, δηλαδή της Τουρκίας και του Κατάρ.
Σε πρώτο χρόνο, τίποτα δεν άλλαξε στο πεδίο της σύγκρουσης, καθώς οι εχθροπραξίες είχαν «παγώσει» ούτως ή άλλως εδώ και κάμποσες εβδομάδες. Οι δυνάμεις του Σαράζ σταμάτησαν την πορεία τους προς τη Σύρτη και στην Τζούφρα, δύο στρατηγικής σημασίας πόλεις (η πρώτη ελέγχει μεγάλα κοιτάσματα και τερματικούς σταθμούς πετρελαίου, η δεύτερη φιλοξενεί μεγάλη αεροπορική βάση) που βρίσκονται πάντα στα χέρια του Χαφτάρ. Στην ανάσχεση του στρατοπέδου Σαράζ βασικό ρόλο φαίνεται ότι έπαιξε ο βομβαρδισμός της τουρκικής βάσης στην Αλ Ουατίγια, στις 5 Ιουλίου. Ουδείς ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση, αλλά αρκετά ρεπορτάζ αραβικών και ευρωπαϊκών μέσων υποστήριξαν ότι προήλθε από την αεροπορία των Εμιράτων, με επιμελητειακή υποστήριξη της Γαλλίας – και δεν διαψεύσθηκαν. Καθώς ο Ερντογάν δεν καταλαβαίνει τίποτε άλλο από τη γλώσσα της δύναμης –αλλά αυτή τη γλώσσα την καταλαβαίνει καλά–, φαίνεται ότι η Αγκυρα πήρε το μήνυμά της και αναγκάστηκε να μετριάσει τις φιλοδοξίες της.
Η συμφωνία Σαράζ - Σάλεχ προβλέπει αποστρατιωτικοποίηση της Σύρτης και ανάθεση της ασφάλειάς της σε αστυνομική δύναμη, αποδεκτή τόσο από την Τρίπολη όσο και από τη Βεγγάζη. Υπήρξε, επίσης, επί της αρχής συμφωνία για επαναλειτουργία των εγκαταστάσεων πετρελαίου και για διεξαγωγή νέων εθνικών εκλογών τον Μάρτιο, πράγματα που αν υλοποιηθούν (ένα τεράστιο ΑΝ) θα αποτελέσουν άλματα στον μακρύ δρόμο για την πολιτική επίλυση της κρίσης. ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση, Ρωσία, Αίγυπτος και Τουρκία καλωσόρισαν τη συμφωνία, αλλά, όπως πάντα, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.
Εκκρεμότητες
Ακανθώδη ζητήματα, όπως το μέλλον των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφόρων που βρίσκονται τόσο στη δυτική όσο και στην ανατολική Λιβύη, η διάλυση των πολιτοφυλακών και η δημιουργία εθνικού στρατού ή, ακόμη, η διανομή των πετρελαϊκών εσόδων ανάμεσα στις τρεις περιοχές της χώρας (Τριπολίτιδα, Κυρηναϊκή, Φεζάν) έμειναν εκτός συμφωνίας. Το ίδιο το μέλλον της Σύρτης παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς το στρατόπεδο Σαράζ επιμένει ότι πρέπει να ενσωματωθεί στην Τριπολίτιδα, ενώ ο Σάλεχ θέλει να τη μετατρέψει σε διοικητικό κέντρο της Λιβύης, έδρα του νέου προεδρικού συμβουλίου που θα συσταθεί. Δεν είναι καθόλου βέβαιο, επίσης, ότι θα υπάρξει συμφωνία γύρω από την αστυνομική δύναμη που θα εγκατασταθεί στη Σύρτη, αν και όποτε εφαρμοστεί η συμφωνία.
Ενα επιπλέον πρόβλημα ήταν ότι η συμφωνία Σαράζ - Σάλεχ έμοιαζε να θέτει στο περιθώριο τον ισχυρό άνδρα της ανατολικής Λιβύης, Χαλίφα Χαφτάρ. Αν και ο Σάλεχ έχει ισχυρή υποστήριξη ανάμεσα στις φυλές της περιοχής, ο Χαφτάρ είναι εκείνος που ελέγχει τις στρατιωτικές δυνάμεις, χωρίς τις οποίες ο Σάλεχ και το Κοινοβούλιο του Τομπρούκ δεν θα είχαν καμία τύχη. Ρεπορτάζ αραβικών μέσων λένε ότι ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος απειλούσε ότι θα εισβάλει στη Λιβύη αν οι δυνάμεις του Σαράζ κινούνταν προς τη Σύρτη, θα ήταν πρόθυμος να θυσιάσει τον Χαφτάρ και να ποντάρει στον Σάλεχ, προκειμένου να απομακρυνθεί ο κίνδυνος άμεσης σύγκρουσης της χώρας του με την Τουρκία.
Δεν γνωρίζουμε αν είναι έτσι τα πράγματα, σε κάθε περίπτωση όμως, άλλοι ισχυροί παίκτες στο λιβυκό δράμα, όπως η Γαλλία και τα Εμιράτα, μάλλον δεν είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τον Χαφτάρ, στο πρόσωπο του οποίου βλέπουν το πιο ισχυρό ανάχωμα απέναντι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και στην Τουρκία. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τη Ρωσία, όσο και αν η Μόσχα πνέει μένεα με την ξεροκεφαλιά του να τορπιλίσει τη δική της πρωτοβουλία ειρήνευσης στην αρχή της χρονιάς και να εξαπολύσει την ατελέσφορη εκστρατεία του προς την Τρίπολη, που του έγινε μπούμερανγκ.
Κρίκος στην αλυσίδα
Είναι λογικό, επομένως, να εικάσει κανείς ότι ο Χαφτάρ θα πρέπει να είχε λάβει κάποια μηνύματα ενθάρρυνσης προτού απορρίψει διά του εκπροσώπου του την κατάπαυση του πυρός ως απατηλή κίνηση του Σαράζ, της Τουρκίας και του Κατάρ. Τούτων δοθέντων, δεν αποκλείεται η συμφωνία Σαράζ - Σάλεχ να προστεθεί στην αλυσίδα των αποτυχημένων προσπαθειών ειρήνευσης στη Λιβύη, η οποία περιλαμβάνει τη συμφωνία του Σκιράτ στο Μαρόκο το 2015, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, τη διεθνή διάσκεψη στο Παλέρμο της Ιταλίας το 2018, τη συμφωνία Σαράζ - Χαφτάρ στο Αμπου Ντάμπι τον Φεβρουάριο του 2019 και την πρωτοβουλία της Μόσχας τον Ιανουάριο του 2020.
Τουρκική βάση στη Μισράτα
Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην υποτροπή των στρατιωτικών συγκρούσεων μεγάλης κλίμακας στο εγγύς μέλλον. Δεν αποκλείεται να προστεθεί η Λιβύη στον μακρύ κατάλογο των «παγωμένων συγκρούσεων» που ενδημούν στο γεωπολιτικό τόξο Βαλκανίων - Καυκάσου - Μέσης Ανατολής - Βόρειας Αφρικής, επιτρέποντας στα αντιμαχόμενα στρατόπεδα να διατηρούν μερίδια εξουσίας και στις ισχυρές περιφερειακές ή παγκόσμιες δυνάμεις να εδραιώνουν σφαίρες επιρροής και στρατιωτικές βάσεις. Στην περίπτωση της Λιβύης, οι κύριοι ωφελημένοι από μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν η Τουρκία και η Ρωσία, καθώς θα εδραιώνονταν ως προστάτιδες δυνάμεις της δυτικής και ανατολικής Λιβύης αντίστοιχα, κερδίζοντας όχι μόνο μερίδια από την εκμετάλλευση των πετρελαίων και από τα έργα ανοικοδόμησης, αλλά και μόνιμη στρατιωτική παρουσία – η Τουρκία στη Μισράτα και η Ρωσία στην Τζούφρα ή και στη Σύρτη. Η ειρωνεία της Ιστορίας είναι ότι, σε αυτό το σενάριο, εκείνες που θα μείνουν εκτός νυμφώνος θα είναι οι δυνάμεις της Δύσης που πρωτοστάτησαν στον πόλεμο του 2011 και στην ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι.
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
31/8/2020
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Ως γνωστόν, ο Σαράζ “αποκεφάλισε” τον Μπάσαγα, όσο εκείνος βρισκόταν στην Άγκυρα, όπου κάθησε επί δέκα ολόκληρες ημέρες, επειδή δεν χειρίστηκε σωστά το θέμα των διαδηλώσεων, ενώ υπάρχει σωρεία δημοσιευμάτων ότι η κύρια αιτία της καθαίρεσής του ήταν το πραξικόπημα που σχεδίαζε εις βάρος του, με εντολή της Άγκυρας.
Τώρα ο Σαράζ “αποκεφάλισε” και τον υπουργό Άμυνας, αλλά και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου της Λιβύης, με την κατηγορία ότι δεν τον προειδοποίησαν και δεν έκαναν τίποτα για να αποτρέψουν το εις βάρος του πραξικόπημα.
Από το γραφείο του Σαράζ εκδόθηκε γραπτή ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι τη θέση του υπουργού Αύνης καταλαμβάνει ο συνταγματάρχης Salahaddin Ali Abdullah en-Nemruş, ενώ τη θέση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου ο στρατηγός Ali Ahmed el-Haddad.
Ο Nemruş μέχρι χθες ήταν υφυπουργός Άμυνας και ο Haddad Διοικητής Κεντρικής Στρατιωτικής Περιοχής της Λιβύης.
Σημειώνεται ότι η Άγκυρα φέρεται δυσαρεστημένη με τον Σαράζ γιατί από τη μια δεν δέχτηκε την έναρξη της επιχείρησης εναντίον της Σύρτης – Αλ Τζούφρα και από την άλλη συμφώνησε την κατάπαυση του πυρός με τον πρόεδρο της Βουλής της Λιβύης Αγκίλα Σάλεχ και τη διεξαγωγή εκλογών το .
2.
Πλήγμα για την Τουρκία
– Αλληλοσυγκρούονται οι υποστηρικτές της Άγκυρας στη Λιβύη.
Ενώ οι προσπάθειες των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Ρωσίας είναι απολύτως ξεκάθαρες για την κατάπαυση του πυρός στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη, οι απροσδόκητες συμπλοκές μεταξύ των υποστηρικτών της Άγκυρας, αποδυναμώνουν τη θέση της Τουρκίας στη Λιβύη.
Σε άρθρο του Fehim Taştekin με τίτλο “Τι συμβαίνει στους συνεταίρους της Τουρκίας στην Λιβύη”, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Gazete Duvar, μεταξύ άλλων αναφέρεται στον κίνδυνο που ελλοχεύει για τη θέση της Τουρκίας στη Λιβύη, μετά την συμφωνία για κατάπαυση του πυρός: “Η Τουρκία παραμένει σιωπηλή, μετά την ανακήρυξη της κατάπαυσης του πυρός στη Λιβύη. Οι ΗΠΑ ζητάει απ’ όλους να παραμείνουν ήρεμοι και να συνεχίσουν τη συνεργασία. Αν πέσει ο Σαράζ, τότε καταρρέει και η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας. Τότε θα χαθεί το χαρτί που έχετε και το επικαλείστε, ότι η κυβέρνηση είναι νόμιμη”.
Ο Ταστέκιν αναφέρει ότι με την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, εμφανίστηκε ο πραγματικός πόλεμος. Σημειώνει ότι άρχισαν οι συμπλοκές μεταξύ των τμημάτων που υποστηρίζει η Τουρκία και συνεχίζει:
“Ο Σαράζ, Πρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας, του οποίου τη νομιμότητα υπογράμμιζε ανέκαθεν η Άγκυρα, αντιμετωπίζει τη λαϊκή εξέγερση από τις 24 Αυγούστου λόγω των διακοπών ρεύματος, της διαφθοράς και του κορωνοϊού.
Την περασμένη εβδομάδα δημιουργήθηκε η αντίληψη στην Τρίπολη ότι ο υπουργό Εσωτερικών της Λιβύης, Φετχί Μπάσαγα, που συνεργάζεται στενά με την Άγκυρα, ενθαρρύνει τους διαδηλωτές που προσπαθούν να ανατρέψουν τον Σαράζ. Στις 28 Αυγούστου, ο Σαράζ καθαίρεσε τον Μπασάσα και τον αντικατέστησε με τον μέχρι τότε υφυπουργό του, Χαλίντ Αχμέτ αλ Τικάνι. Αυτή η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε ενώ ο Μπάσαγα ήταν σε πολυήμερη επίσκεψη στην Τουρκία.
Ο Σαράζ διόρισε επίσης καθαίρεσε τον υπουργό Άμυνας και τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείουκαι τους αντικατέστησε με τον υφυπουργό Άμυνας, Σαλά αλ Ναμρούς στο Υπουργείο Άμυνας και τον στρατηγό Μωάμεθ αλ Χαντάντ ως Αρχηγό Γενικού Επιτελείου. Επίσης ο Σαράζ αντικατέστησε και τον διοικητή της Δυτικής Περιφέρειας, ο οποίος υποκινούσε το πραξικόπημα. Με άλλα λόγια, ο Σαράζ αντικατέστησε τους ανθρώπους του Μπάσαγα, που υπηρετούσαν σε κρίσιμες θέσεις, ενισχύοντας έτσι την επιρροή του στους τομείς άμυνας και ασφάλειας και αποδυναμώνοντας ταυτόχρονα τον Μπάσαγα”.
Ο Taştekin λέει για τον Μπάσαγα ότι “αν υπάρχουν πέντε άνθρωποι στη Λιβύη που εμπιστεύεται η Άγκυρα, ο Μπάσαγα είναι πρώτος στη σειρά”. Άλλα ονόματα που εμπιστεύεται η Άγκυρα είναι ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Κρατικού Συμβουλίου, Halid al Mışri και ο Πρέσβης της Λιβύης στην Άγκυρα, Abdurrezzak Muhtar Abdulkadir.
Ο Τάστεκιν αφού αναφέρει ότι σύμφωνα με τα ΜΜΕ του Κόλπου, ο Σαράζ μπορεί να αλλάξει στάση απέναντι στην Τουρκία, συνεχίζει ως εξής:
«Η άποψη των μέσων ενημέρωσης του Κόλπου είναι ότι οι πρόσφατες ενέργειες (εκκαθαρίσεις) του Σαράζ, έχουν ως στόχο να αποτρέψουν το εναντίον του πραξικόπημα που διοργάνωσε η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Κατά την άποψή τους, ο Σαράζ είναι έτοιμος να αλλάξει στάση. Οι τελευταίες ενέργειές του, δείχνουν ότι υπάρχει αδιέξοδο στις σχέσεις του με την Τουρκία, το οποίο προσπαθεί να αντιμετωπίσει με τις πρόσφατες εκκαθαρίσεις”.
Φυσικά, υπάρχουν μερικά σημεία που τροφοδοτούν την φιλολογία περί πραξικοπήματος:
– Με την αποτυχία της Τουρκίας να καταλάβει την Σύρτη και την Τζούφρα και αν ελέγξει την περιοχή που λέγεται “Ημισέλινος του Πετρελαίου”, άρχισαν να κυκλοφορούν συζητήσεις για υπερβολικές παραχωρήσεις στην Τουρκία. Υπάρχουν πολλοί που είναι δυσαρεστημένοι με την παραχώρηση της Βάσης Πολεμικής Αεροπορίας Αλ Βατίγια στην Τουρκία, με την απαίτηση της Τουρκίας για τη δημιουργία μιας θαλάσσιας και μιας αεροπορικής βάσης στη Μισράτα, με την αναγνώριση προνομίων σε τουρκικές εταιρείες και με την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων συνόρων με την Τουρκία, που κατέστησε τη Λιβύη μέρος της κρίσης της ανατολικής Μεσογείου. Προς το παρόν όλοι αυτοί δεν εκφράζονται φανερά για όλα αυτά.
– Πριν από λίγες εβδομάδες, οι κυβερνητικές πηγές στην Τρίπολη διέρρευσαν στον τύπο ότι ο Σαράζ δεν ήθελε να υπογράψει τις συμφωνίες με την Τουρκία, αλλά υποχρεώθηκε να το πράξει, επειδή κινδύνευε να ανατραπεί από τον στρατάρχη Χαφτάρ που πολιορκούσε την Τρίπολη. Και αυτό κατέστησε “υποχρεωτική τη συνεργασία” του με την Άγκυρα.
– Μετά την ταυτόχρονη έκκληση από τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Akile Salih και τον Σαράζ για κατάπαυση του πυρός, τη συμφωνία για έλεγχο της Σύρτης και της Τζούφρα από κοινή αστυνομική δύναμη, και την διατήρηση των εσόδων από τις εξαγωγές πετρελαίου, στη στη Λιβυκή Τράπεζα Εξωτερικού αντί για την Κεντρική Τράπεζα, ορισμένες πτέρυγες στην κυβέρνηση της Τρίπολης ενοχλήθηκαν. Με βάση την παραδοχή ότι ο Σαράζ δεν κάνει κινήσεις ερήμην της Τουρκίας, η ουσιαστική σιωπή της Τουρκίας για την εκεχειρίας, επέστησε την προσοχή όλων.
– Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanual Macron από τη μία χάραξε κόκκινες γραμμές στην Τουρκία και από την άλλη κάλεσε τον Σαράζ να επισκεφθεί το Παρίσι, ο οποίος αποδέχτηκε την πρόσκληση. Όλο αυτό προκάλεσε σοβαρές ανησυχίες ενώ ορισμένοι άρχισαν να αναρωτιούνται εάν “είναι δυνατόν ο Σαράζ να αλλάξει πλευρά;”
– Οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν σε πολλές πόλεις ήταν ένα κακό σημάδι για τον Σαράζ. Ενώ ο Σαράζ αναγνώρισε ότι οι διαδηλωτές είχαν δίκιο και ότι ήταν δίκαια αιτήματά τους, αλλά λόγω του κορωνοϊού έπρεπε οι διαδηλώσεις να γίνονται κατόπιν χορήγησης σχετικής άδειας, ο Μπάσαγα διατεινόταν ότι οι διαδηλωτές έπρεπε να προστατεύονται από ένοπλες ομάδες. Επίσης ο Μπασαγα κατηγόρησε τις ομάδες Ναβάσι, που ελέγχονται από τον Σαράζ, ότι πυροβόλησαν εναντίον των διαδηλωτών. Αυτή η στάση του Μπάσαγα, τροφοδότησε τις φήμες ότι ο εκλεκτός της Τουρκίας εποφθαλμιούσε τη θέση του Σαράζ.
– Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης του Κόλπου, ο Μπάσαγα πέταξε στην Άγκυρα, αγνοώντας τον Σαράζ, για να δημιουργήσει δική του ομάδα πίεσης και να καταλάβει την Προεδρία στη Λιβύη. Ο Halid al Mishri ήταν επίσης στην Άγκυρα. Οι επαφές πραγματοποιήθηκαν σε υψηλό επίπεδο. Οι τελευταίες εξελίξεις δημιούργησαν μια δύσκολη κατάσταση όσον αφορά την Άγκυρα.”
Πηγή : ahvalnews
https://infognomonpolitics.gr/2020/08/pligma-gia-tin-tourkia-allilosygkrouontai-oi-ypostiriktes-tis-agkyras-sti-livyi/?fbclid=IwAR2jtemLkXu16wMfSe6m4kH3YtJWGR_JnIA0WmniJ-bAqECs98qZrQJ3e-c
31 Αυγούστου 2020