'Εκρηξη στη Βηρυτό: Χαριστική βολή στο «Παρίσι της Μέσης Ανατολής».


Χιλιάδες είναι οι τραυματίες στη Βηρυτό. Η καταστροφή που προκάλεσε η έκρηξη εκτείνεται σε ακτίνα τριών χιλιομέτρων από τη μοιραία αποθήκη (φωτ. A.P. Photo/Hassan Ammar).

'Εκρηξη στη Βηρυτό: Χαριστική βολή 
στο «Παρίσι της Μέσης Ανατολής».

Στις τρεις δεκαετίες μετά το τέλος του πολυετούς εμφυλίου πολέμου, ο Λίβανος πάσχιζε να αναστηλώσει την παλιά του φήμη που ήθελε τη Χώρα των Κέδρων εξαίρεση ανεκτικής, πλουραλιστικής κοινωνίας στην ταραγμένη Μέση Ανατολή και τη Βηρυτό «Παρίσι του Λεβάντε». Ωστόσο, οι προσπάθειες της εξαιρετικά προικισμένης και δυναμικής, για τα μέτρα της περιοχής, κοινωνίας των πολιτών προσέκρουαν σε δύο καθοριστικούς παράγοντες: στην ανάμειξη των συγκρουόμενων περιφερειακών δυνάμεων (Συρία - Ιράν, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία) και το απαρχαιωμένο συνταγματικό καθεστώς, κληρονομιά της γαλλικής αποικιοκρατίας, που διαιωνίζει τη νομή της εξουσίας ανάμεσα στις διάφορες θρησκευτικο-πολιτικές φατρίες (πρόεδρος Χριστιανός, πρωθυπουργός Σουνίτης, πρόεδρος της Βουλής Σιίτης κ.λπ.), με αναπόδραστα υποπροϊόντα τη γενικευμένη κακοδιαχείριση και διαφθορά.

Στο δεύτερο εξάμηνο του 2019 ξέσπασε ένα καινούργιο κοινωνικό κίνημα, κυρίως νέων ανθρώπων, που αμφισβητούσε αυτή τη νοσηρή τάξη πραγμάτων. Για πρώτη φορά, οι πλατείες και οι δρόμοι γέμισαν με πολίτες όλων των θρησκευτικών, πολιτικών και πολιτισμικών ρευμάτων, οι οποίοι ξεπερνούσαν τους φατριαστικούς διαχωρισμούς του παρελθόντος, ενωμένοι στην αγανάκτησή τους για την ανικανότητα των πολιτικών ελίτ να αντιμετωπίσουν τα συσσωρευμένα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Αφορμή είχε σταθεί ένα σχετικά περιορισμένης σημασίας μέτρο της κυβέρνησης (φόρος στη δημοφιλή εφαρμογή κινητής τηλεφωνίας WhatsApp). Σύντομα όμως το ευρύτατο και εξαιρετικά επίμονο αυτό κίνημα ριζοσπαστικοποιήθηκε πολιτικά, θέτοντας ως κεντρικό στόχο την κατάργηση του απαρχαιωμένου συντάγματος και την καθιέρωση πραγματικής δημοκρατίας.

Το άμεσο αποτέλεσμα των κινητοποιήσεων ήταν η παραίτηση του πρωθυπουργού Σαάντ Χαρίρι (γιου του δολοφονηθέντος Ραφίκ Χαρίρι και φίλου της Σαουδικής Αραβίας) και ο σχηματισμός κυβέρνησης με ενισχυμένο τον ρόλο της Χεζμπολάχ και του Ελεύθερου Πατριωτικού Κινήματος του προέδρου Αούν, αλλά και ισχυρή συμμετοχή τεχνοκρατών, υπό τον Χασάν Ντιάμπ. Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση απέτυχε να αντιμετωπίσει τα χρόνια προβλήματα, και η χώρα αναγκάστηκε να κηρύξει στάση πληρωμών στις αρχές Μαρτίου, αδυνατώντας να αποπληρώσει το χρέος της, που είχε φτάσει το 170% του ΑΕΠ.

Βοηθούσης και της πανδημίας του κορωνοϊού, οι επιπτώσεις ήταν καταιγιστικές. Το εθνικό νόμισμα έχασε μέσα σε λίγους μήνες το 80% της αξίας του, το μισό του πληθυσμού έπεσε κάτω από το όριο της φτώχιας, τα λουκέτα στις επιχειρήσεις και οι απολύσεις εργαζομένων αυξήθηκαν με ρυθμούς χιονοστιβάδας. Τα μπλακ άουτ έγιναν καθημερινή υπόθεση για τους κατοίκους των αστικών κέντρων, αρκετοί από τους οποίους έψαχναν στους κάδους απορριμμάτων ή και στις χωματερές για αποφάγια, ενώ τα νοσοκομεία βρέθηκαν στο χείλος της κατάρρευσης.

Καθώς το Ιράν δεν μπορούσε και τα πλούσια αραβικά κράτη του Κόλπου δεν ήθελαν να στηρίξουν οικονομικά την κυβέρνηση του Ντιάμπ, η προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έγινε μονόδρομος. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για δανειακή βοήθεια κατέληξαν σε αδιέξοδο, καθώς οι ισχυρές δυνάμεις της Δύσης, που καθορίζουν την πολιτική του Ταμείου, απαιτούσαν όχι μόνο επώδυνες οικονομικές, αλλά και πολιτικές μεταρρυθμίσεις (κυβέρνηση τεχνοκρατών, εξοστρακισμό της Χεζμπολάχ κ.λπ.) τις οποίες η κυβέρνηση Ντιάμπ δεν ήταν σε θέση να δρομολογήσει.

Την περασμένη Δευτέρα ξέσπασε ανοιχτή κυβερνητική κρίση με την παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών Νασίφ Χίτι, ενός διπλωμάτη καριέρας, ο οποίος πίεζε για συμμόρφωση με τους όρους του ΔΝΤ, προειδοποιώντας ότι η χώρα είναι «ένα καράβι που βυθίζεται», σε τροχιά να γίνει «αποτυχημένο κράτος». Σε αυτό το φόντο, η τραγωδία της Βηρυτού είναι πολύ πιθανό να πυροδοτήσει αλυσιδωτές εξελίξεις, φέρνοντας κοινωνικές αναστατώσεις και πολιτικές ανατροπές με ευρύτερο γεωστρατηγικό αντίκτυπο.



6/8/2020


     ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ    




  Λίβανος: 
Κρίση πάνω στην κρίση.

O Λίβανος.  έχει πληγεί από μια σειρά μακροχρόνιων, δύσκολων κρίσεων για δεκαετίες.  Η χώρα υπέστη  έναν καταστροφικό 15χρονο εμφύλιο πόλεμο και συχνά έχει εγκλωβιστεί στις  οδύνες των περιφερειακών συγκρούσεων.  Αλλά η θανατηφόρα έκρηξη που ξέσπασε από το λιμάνι της Βηρυτού την Τρίτη - η οποία έρχεται εν μέσω πανδημίας κοροναϊού και οικονομικής κατάρρευσης - μπορεί να είναι η καταστροφή που φέρνει στα γόνατά του ένα πολιορκούμενο έθνος. 

Το πρώτο «κτύπημα»:
 Η πανδημία του κορωνοϊού

Ο Λίβανος, από το πρώτο θετικό κρούσμα κορωνοϊού που καταγράφηκε τον περασμένο Μάρτιο στη χώρα έχει φθάσει σήμερα να μετρά συνολικά περισσότερους από 5.000 ασθενείς και 65 νεκρούς.

 Ενώ οι παραπάνω αριθμοί είναι συγκριτικά χαμηλοί σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί όχι στις υπόλοιπες χώρες της Μέσης Ανατολής και συνολικά στον πλανήτη, τις τελευταίες εβδομάδες παρουσιάζουν ανησυχητική αύξηση και διασπορά σε πολλές περιοχές της χώρας των 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων.

Αυτό εν μέρει οφείλεται στην άρση των περιοριστικών μέτρων , που ίσχυαν κατά τη διάρκεια της Άνοιξης.

Συνέπειας της αύξησης των κρουσμάτων ήταν να επιβαρυνθεί ακόμα περισσότερο το ήδη εύθραυστο σύστημα υγείας. «Οι αίθουσες εντατικής θεραπείας στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Rafik Hariri είναι τώρα γεμάτες και, εάν η κατάσταση παραμείνει Το ίδιο και τις επόμενες μέρες, το νοσοκομείο δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις περιπτώσεις που απαιτούν εντατική θεραπεία », δήλωσε ο Δρ Osman Itani, πνευμονολόγος και ειδικός εντατικής θεραπείας, την Κυριακή στην Arab News .« Ο αριθμός των περιπτώσεων σήμερα υπερβαίνει τα 100 την ημέρα και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από το σύστημα υγείας καθώς είναι πέρα ​​από τις δυνατότητές του», επισημαίνει η επιστημονική κοινότητα της χώρας. 

Δεύτερο «κτύπημα»:
 Η οικονομική ύφεση έφερε ανεργία και φτώχεια.

«Νομίζετε ότι μας ενδιαφέρει οι μάσκες;»: Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη απάντηση των κατοίκων του Λιβάνου στην ερώτηση σχετικά με το  ποιο κατά τη γνώμη τους είναι το σημαντικότερο θέμα που απασχολεί μια οικογένεια σήμερα, στη Βηρυτό.

Η φτώχεια σ΄ ένα μεγάλο τμήμα των κατοίκων της πρωτεύουσας καθώς και οι συχνές διακοπές ρεύματος, εξαιτίας ενός απαρχαιωμένου συστήματος ηλεκτροδότησης, εντείνουν την οργή κα το θυμό.

Τον περασμένο Μάϊο η Βηρυτός κλονίστηκε από μια σειρά βίαιων διαδηλώσεων χιλιάδων πολιτών, που παρέλυσαν τη χώρα και οδήγησαν στην παραίτηση του Σαντ Χαρίρι ως πρωθυπουργού.

Ωστόσο, λίγα έχουν αλλάξει από εκείνη την ημέρα.

Οι εκτεταμένες διακοπές ρεύματος συνεχίστηκαν , η οικονομική κρίση συνέχισε να «βαθαίνει» και οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν έως και 80%ην οικονομική κρίση βαθαίνει και οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται έως και 80 %.

Χιλιάδες νέοι Λιβανέζοι πήραν το δρόμο της μετανάστευσης προς την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον 

Νέες εκτεταμένες διαμαρτυρίες ενάντια σε αυτό που θεωρείται ως ένα διεφθαρμένο και ανίκανο πολιτικό σύστημα.

Σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού της χώρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και το 35% είναι εκτός εργασίας, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία.

Τον Μάρτιο, για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο Λίβανος ανακοίνωσε ότι αθετούσε τα χρέη του προς τους δανειστές.

Εχει ένα εθνικό χρέος 92 δισεκατομμυρίων δολαρίων - σχεδόν το 170% του ΑΕΠ του - έναν από τους υψηλότερους δείκτες χρέους στον κόσμο.

Τον Μάιο η χώρα ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με στόχο την εξασφάλιση ζωτικής βοήθειας, στο πλαίσιο ενός σχεδίου για τη διάσωση της οικονομίας εγκρίθηκε από την κυβέρνηση.

Ωστόσο, οι συνομιλίες έχουν σταματήσει από τότε.

Όπως έγραψε ο Martin Chulov στο Guardian τον περασμένο μήνα, πολλοί στο Λίβανο αντιμετωπίζουν ένα ζοφερό μέλλον:

«Από τον Μάρτιο, οι τιμές των περισσότερων αγαθών έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί, ενώ η αξία του εθνικού νομίσματος έχει μειωθεί κατά 80% και μεγάλο μέρος του η χώρα έχει σταματήσει. Εκείνοι που εξακολουθούν να εργάζονται επιβιώνουν από μήνα σε μήνα. Τα εμπορικά κέντρα είναι άδεια. Η φτώχεια αυξάνεται, το έγκλημα αυξάνεται και οι δρόμοι είναι εμπρηστικοί. Η χώρα έχει χρεοκοπήσει μια πληρωμή με ομόλογα και μια δεύτερη πρόκειται σύντομα. Μια πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων θεωρείται ως εναλλακτική λύση. Μετά από αυτό, απομένουν λίγα για το εμπόριο, εκτός από το ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο αφήνει μαζικά τον Λίβανο.» αναφέρει στο άρθρο του ο έμπειρος ανταποκριτής ειδικός στα  γεωπολιτικά θέματα της Μέσης Ανατολής

Η καταστροφή του λιμανιού της Βηρυτού θα καταστρέψει περαιτέρω τη χώρα.

Ο Λίβανος έχει δύο χερσαία σύνορα: το ένα με τη Συρία που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο, το άλλο με το Ισραήλ, με το οποίο ο Λίβανος είναι τεχνικά σε πόλεμο.

Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές για την προμήθειά του.

Ο Tobias Schneider, ερευνητής στο Παγκόσμιο Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής στο Βερολίνο, λέει ότι ο Λίβανος βασίζεται στις εισαγωγές για το 90% της κατανάλωσης σίτου - το σιτάρι χρησιμοποιείται για να κάνει τα βασικά ψωμιά της χώρας - τα περισσότερα από τα οποία εισέρχονται μέσω ενός μόνο τερματικού σταθμού.

Πρόκειται για τον ίδιο σταθμό,  όπου υπήρχαν οι τεράστιες αποθήκες σιταριού, που καταστράφηκαν ολοσχερώς από την τεράστια έκρηξη που σημειώθηκε την Τρίτη.

Οι εμφύλιοι μεταξύ αντίπαλων Σεχτών  και οι κακές σχέσεις
 με τους  «γείτονες» στη Μέση Ανατολή.

Από τα μέσα της δεκαετίας του  ' 70 και για τα επόμενα 15 χρόνια ο Λίβανος απασχολούσε τη διεθνή κοινότητα εξαιτίας ενός αιματηρού εμφύλιος πόλεμου, με έντονο πολιτικο και σεχταριστικό χαρακτήρα.

Τα θύματα ξεπέρασαν τις 120.000 και οι εξόριστοι το ένα εκατομμύριο πολίτες, ενώ αρκετές παραμεθώριες περιοχές της χώρας καταλήφθηκαν από τη Συρία και το Ισραήλ, για τουλάχιστον δύο δεκαετίες.  Τα ξένα στρατεύματα αποσύρθηκαν τελικά το 2005.

Το σιιτικό κίνημα που υποστηρίζεται από το Ιράν, η Χεζμπολάχ, που πολέμησε έναν μήνα κατά του Ισραήλ το 2006, εμφανίστηκε ως κίνημα αντίστασης ενάντια στην ισραηλινή κατοχή του Λιβάνου.

Και το 2013 η Χεζμπολάχ ανακοίνωσε ότι πολεμούσε παράλληλα με το καθεστώς του Προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ της Συρίας, χωρίζοντας περαιτέρω την πολιτική σκηνή του Λιβάνου και οδηγώντας σε κυρώσεις που μείωσαν το ποσό των χρημάτων του Κόλπου, με τη μορφή τουρισμού και εμβασμάτων, που ρέουν στη χώρα.

Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση επηρέασε επίσης τα εμβάσματα, τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή εισοδήματος - οι Λιβανέζοι που ζουν στο εξωτερικό ξεπερνούν τους κατοίκους της χώρας - καθώς και το ποσό της διαθέσιμης βοήθειας. Η Συριακή σύγκρουση έχει διασκορπιστεί σποραδικά στον Λίβανο, με αρκετές επιθέσεις να τρέχουν τη Βηρυτό και τις περιοχές. Αλλά ο πιο ορατός αντίκτυπος του Συριακού πολέμου στο Λίβανο, μια χώρα περίπου 4,5 εκατομμυρίων ανθρώπων, ήταν η εισροή περίπου 1,5 εκατομμυρίου προσφύγων. Ο Λίβανος και οι διεθνείς οργανισμοί εκδήλωσαν επανειλημμένα τον συναγερμό για την οικονομική και κοινωνική επιβάρυνση που δημιουργεί αυτή η εισροή σε ένα κράτος που δεν είναι εξοπλισμένο για να τους βοηθήσει.

naftemporiki.gr με πληροφορίες 
από τον Guardian, το Reuters και το ArabNews

https://www.naftemporiki.gr/story/1625848/libanos-krisi-pano-stin-krisi

 5 Αυγούστου 2020